ท้องเสีย

1. นพ.ปรัชญา ศรีสว่าง
ท้องเสีย
(diarrhea)
21-Jul-141

2. ท้องเสีย
 องค์การอนามัยโลกได้ให้นิยามว่า ท้องเสีย (Diarrhea)
หมายถึง การถ่ายอุจจาระเหลว หรือ เป็ นน้า ตั้งแต่ 3 ครั้งขึ้นไป
ต่อวัน
 โดยอาจถ่ายเหลว ถ่ายเป็ นน้า หรือ เป็ นมูกเลือด ซึ่งเรียกได้อีก
ชื่อว่า โรคบิด หรือ เป็ นบิด
 เมื่อท้องเสียหายได้ภายใน 2 สัปดาห์ เรียกว่า ท้องเสีย
เฉียบพลัน เมื่อท้องเสียนาน 2-4 สัปดาห์ เรียกว่า ท้องเสีย
ต่อเนื่อง และเมื่อท้องเสียนานมากกว่า 4 สัปดาห์ขึ้นไป เรียกว่า
ท้องเสียเรื้อรัง
21-Jul-142

3. ท้องเสีย
ท้องเสียอาจเรียก ท้องร่วง หรือ อุจจาระร่วง
หรือ ท้องเดิน
โดยมักพบในประเทศกาลังพัฒนา และใน
ประเทศที่ยังไม่พัฒนา รวมทั้งในประเทศไทย
ด้วย โดยเฉพาะมักเกิดในเด็กเล็กอายุต่ากว่า
5 ปี
21-Jul-143

4. ท้องเสียมีกี่ชนิด
1. ท้องเสียชนิดเฉียบพลัน หมายถึง
ท้องเสียที่มีระยะฟักตัวสั้น และมี
อาการไม่นานหรือระยะเวลาเป็ นวัน
ไม่เกินสัปดาห์ มีสาเหตุมาจาก
21-Jul-144

5. * การได้รับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย ที่มีทั้งไวรัส และแบคทีเรีย
บิด หมายถึง อาการถ่ายเป็ นมูกหรือมูกปนเลือดบ่อยครั้งร่วมกับ
อาการปวดเบ่งที่ทวารหนักคล้ายถ่ายไม่สุด
o บิดชนิดไม่มีตัว มีสาเหตุมาจากเชื่อแบคทีเรียอาการท้องเสีย
รุนแรงร่วมกับมีไข้
o บิดชนิดมีตัว มีสาเหตุมาจากเชื้อ โปรโตซัวไม่ค่อยมีอาการไข้
ไม่อ่อนเพลีย แต่อุจจาระจะมีกลิ่นเหม็น เหมือน หัวกุ้งเน่า
21-Jul-145

6. * อาหารเป็ นพิษ เกิดจากการบริโภคอาหารที่มีเชื้อแบคทีเรียอยู่ใน
อาหาร จะมีอาการท้องเสียรุนแรงในระยะเวลาอันสั้น หลังจาก
รับประทานอาหารมีอาเจียนร่วมด้วย
* สาเหตุอื่น ๆ เช่น อาการจาพวกนม หรือสารให้ความหวาน ยา
บางชนิด สารเคมี หรือโลหะหนักหรือพืชบางชนิด อาจจะทาให้
เกิดอาการท้องเสียชนิดเฉียบพลันได้
21-Jul-146

7. ท้องเสียมีกี่ชนิด
2. ท้องเสียชนิดเรื้อรัง หมายถึง ท้องเสียที่มีอาการ
ติดต่อกันนานเป็ น ๆ หาย ๆ มาเป็ นสัปดาห์หรือ
เป็ นเดือน เป็ นปี มีสาเหตุมาจาก
 อารมณ์ เกิดจากการผิดปกติของการทางานของ
ลาไส้ใหญ่ เวลามีอารมณ์เครียด
 ความผิดปกติของเมตาบอลิซึ่ม
 การดูดซึมผิดปกติ
21-Jul-147

8. ท้องเสียมีสาเหตุจากอะไร
เกิดจากการกินอาหาร และดื่มน้าปนเปื้ อนเชื้อ
โรค หรือ จาก
ล้างมือไม่สะอาด
อุจจาระที่ปนเปื้ อนจากมือจึงก่อให้เกิดการติด
เชื้อได้จากมือสู่ปากโดยตรง หรือ ในการปรุง
อาหาร
21-Jul-148

9. ท้องเสียมีสาเหตุจากอะไร
 เชื้อพบบ่อย คือ เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส และอาจพบเชื้อ
บิด และจากพยาธิ
 เชื้อแบคทีเรียที่เป็ นสาเหตุให้ท้องเสียมีได้หลายชนิด เช่น
อีโคไล (E. coli) ซึ่งเป็ นเชื้อพบบ่อยที่สุด
เชื้อไทฟอยด์ (Salmonella)
เชื้อบิดชนิดชิเกลลา (Shigella)
เชื้ออหิวา
21-Jul-149

10. ท้องเสียมีสาเหตุจากอะไร
 เชื้อไวรัสที่พบบ่อยที่สุด โดยเฉพาะในเด็กเล็ก คือ
โรตาไวรัส (Rotavirus) และจากไวรัสอื่นๆ
เช่น โรคไวรัสตับอักเสบเอ
 นอกจากนั้น เช่น ติดเชื้อบิด (บิดมีตัว) จากติดเชื้อ
สัตว์เซลล์เดียว (โปรตัวซัว) ที่มีชื่อว่า อะมีบา หรือ
ติดเชื้อพยาธิเข็มหมุด ซึ่งบางคนเรียกว่า พยาธิ
เส้นด้าย
21-Jul-1410

11. ท้องเสียมีสาเหตุจากอะไร
 จากโรคกลุ่มอาการดูดซึมอาหารได้น้อย
 จากผลข้างเคียงของยาบางชนิด กลุ่มยาแก้ปวด
เอ็นเสดส์ ยาปฏิชีวนะ ยารักษาโรคเกาต์ และยา
เคมีบาบัด
 จากผลข้างเคียงจากฉายรังสีรักษาโรคมะเร็งใน
บริเวณช่องท้อง และช่องท้องน้อย
21-Jul-1411

12. ท้องเสียมีอาการอย่างไร
 ถ่ายอุจจาระวันละ 3 ครั้งขึ้นไป
 ปวดมวนท้อง ปวดเบ่ง อ่อนเพลีย
 อาจมีไข้ ปวดเมื่อยตัว
 ถ่ายเป็ นมูกเลือด เมื่อเกิดจากติดเชื้อ
บิด
21-Jul-1412

13. ท้องเสียมีอาการอย่างไร
อาการสาคัญที่สุด และอาจเป็ นสาเหตุให้
เสียชีวิตได้รวดเร็ว คือ อาการจากร่างกาย
ขาดน้า และสูญเสียเกลือแร่ที่ออกร่วมมา
ในอุจจาระ
21-Jul-1413

14. อาการของการขาดน้า
กระหายน้ามาก
ปัสสาวะน้อย ปัสสาวะมีสีเหลืองเข็มจัด
ปากแห้ง ลิ้นแห้ง ผิวแห้ง เมื่อเป็ นมากตาจะ
ลึกโหล
เมื่อขาดน้ามากรุนแรง จะวิงเวียน มึนงง
กระสับกระส่าย และช็อกในที่สุด
21-Jul-1414

15. อาการที่ควรรีบพบแพทย์
 อาการร่างกายขาดน้า
 อาการท้องเสียไม่ดีขึ้นภายใน 1-2 วัน
 ปวดท้องมาก หรือ คลื่นไส้อาเจียน หรือ ตัวตา
เหลือง
 มีไข้สูง
 อุจจาระเป็ นมูก หรือมูกเลือด หรือ มีสีดาและ
เหนียวเหมือนยางมะตอย
21-Jul-1415

16. แนวทางการรักษาท้องเสีย
 เมื่อผู้ป่ วยดื่มไม่ได้ หรือ ท้องเสียรุนแรง อาจเป็ น
การให้น้าเกลือทางหลอดเลือดดา แต่ถ้ายังกิน/ดื่ม
ได้ การรักษา คือ การดื่มน้า หรือ ดื่มน้าเกลือแร่
(ORS)
 ให้ยาปฏิชีวนะ เมื่อเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
 รักษาประคับประคองตามอาการ เช่น ยาบรรเทา
ปวดท้อง หรือ ยาลดไข้
21-Jul-1416

17. การดูแลตนเองเมื่อท้องเสีย
 พักผ่อนให้เพียงพอ
 ดื่มน้ามากๆ หรือดื่มน้าผงเกลือแร่
เมื่อถ่ายเป็ นน้า หรือ รู้สึกปากแห้ง
21-Jul-1417

18. การดูแลตนเองเมื่อท้องเสีย
21-Jul-1418
กินอาหารอ่อน อาหารเหลว หรือ
อาหารรสจืด

19. การป้ องกันท้องเสีย
 รักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัติแห่งชาติ) รวมทั้งในการ
เดินทางท่องเที่ยว
 กินอาหารสุกและปรุงใหม่เสมอ ดื่มน้าสะอาด ระวังการกิน
น้าแข็ง และดื่มนมสดเฉพาะที่ผ่านการฆ่าเชื้อแล้วเท่านั้น
 ล้างมือให้สะอาดเสมอ โดยเฉพาะก่อนกินอาหารและหลังเข้า
ห้องน้า
 ปรึกษาแพทย์ เพื่อฉีดวัคซีนป้ องกันโรคที่เป็ นสาเหตุที่มีวัคซีน
เช่น วัคซีนโรคตับอักเสบ
21-Jul-1419

20. การล้างมือ 7 ขั้นตอน
21-Jul-1420

21. สระบุรี–หาม นร.กว่า 447 อาเจียน-ท้องเสีย ขณะเข้า
ค่ายที่สระบุรี
21-Jul-1421

22. นร.เข้าค่ายสระบุรี ท้องเสีย
21-Jul-1422
 14 ธ.ค. 55 น.พ.ณรงค์ สหเมธาพัฒน์ ปลัดกระทรวง
สาธารณสุข เปิ ดเผยความคืบหน้า กรณีนักเรียน 8
โรงเรียน ที่มาเข้าค่ายใน จ.สระบุรี
 เกิดอาการท้องเสีย ว่าสาหรับจานวนนักเรียนที่มีอาการ
ท้องเสียและเข้ารับการรักษา มีจานวน 447 คน
 สาเหตุในครั้งนี้ คาดว่าจะเป็ นอาหารและน้าดื่มในอาหาร
มื้อเย็น

23. ช่องทางการติดต่อ…..
21-Jul-1423
Facebook:
prachaya56@hotmail.c
om ในกลุ่มคลินิกอาชีวอนา
มัย