2. BIOGRAFI
A
TXIKIA
Kaixo guztioi, Salvador Dali eta Domènech naiz. Askok nire pinturetatik
ezagutuko nauzue, baina nire bizitzaren atal batzuk ezagutu nahi badituzue
adi egon:
Figeresen, Kataluniako arrantzaleen herrixka batean jaio nintzen, 1904.
urtean. Ni jaio aurretik hil zen anaiaren izen bera jarri ninduten nire
gurasoek, eta honek pixka bat arduratu ninduen.
Eskolan ez nuen gauza handirik egiten, baina etengabe margotu eta
marrazten nuen etxerako lanak baztertuz.
Nagusia nintzenean, nire aitak notario ikasketak egiteko agindu zidan baina
azkenean aitaren lagun eta pinturako maisuari esker, Aitak Madrilgo Arte
Ederretako eskolan sartzea amore eman zuen. Han etorkizunean artista
ospetsuak izango zirenak ezagutu nituen, besteak-beste, Federico García
Lorca, Buñuel, …etb
Geroxeago margotzeko nire estilo aurkitu nuen, Surrealismoa deitu nion. Eta
etengabe atentzio deitzen nenbilen, jendea nitaz hitz egiteko, ospe handia
lortu nuen nire burutazio eta izaera bereziagatik.
Ondoren Gala nire emaztea ezagutu nuen, bera izan zen nire inspirazio iturri
nagusia, asko maite nuen eta askotan margotu nuen.
3. Ea zehetasun
hauek aurkitzen
dituzuen
Baselizan festa, 1920
Oleaoa mihisearen gainean
(52 x 75 cm)
Koadro hau 16 urte
nituenean margotu
nuen.
Inpresionista garaiko
influentziarekin egin
nuen, kolore biziak
erabiliz hain zuzen.
Nire herriko San
Sebastian jaiak
margotu nituen.
Cadaqués Herria Puzgarri -
aerostatikoa
Puzgarri -
aerostatikoa
Nekostak (ciprés)
Espirituaren eta zeruko
lotura sinbolikoa erakusten
du. Tramontana Haizeaz
babesteko erabili da.
4. Neskatoa leihoan, 1925
Oleaoa kartoiaren gainean (105 x 75 cm)
17 urte nituela, Madrilera joan
nintzen Arte Ederrak ikastera.
Han lagun asko egin nituen
Federico Garcia Lorca, poeta
ospetsua izango zena, eta Luis
Buñuel zinemagile famatua
izango zena. Uda horretan
ikasitako arte-joera ezberdinak
(Puntilismo, Foubismo edo
Cubismoa) erabiliz koadroak
margotu nituen, nire familiako
sendiak izan ziren modelo, batez
ere nire arreba.
Anna Maria arrebarekin
Federico García Lorca
poetarekin .
5. Oroimenaren iraupena, 1931
Oleaoa mihisearen gainean
(24 x 33 cm)
“Inork ez du ahastuko
margo hau ikusi eta
gero” Galak (nire
emasteak) esan zidan.
Eta hala izan zen.
Parisera artista eta joera ezberdinak ezagutu
nituen, nire margotzeko joera ere bururatu
zitzaidan, errealitatea eta ametsak bat
eginez, Surrealismoaren maisua bihurtu nintzen.
Ni lotan eta
ametsetan
nagoela
Elementu bigunak
gizakiak sortutako
elementuak dira, noizbait
desagertuko dinerak,
efimeroa dela esan nahi
dut, gure bizitza bezala.
Inurriek denbora
aurrera doala eta
heriotza
adierazten dute
ATERA AL DUZU MARGOAK DUEN
KONPOSIZIOA LERROAK ?
6. “Galaren erretratua, bi bildotz
saiheskiekin orekan bere soinaren
gainean” , 1933
Oleaoa taularen gainean (6 x 8 cm)
25 urte
nituela, Gala, Helena
Diakonoff, ezagutu
nuen, ni baino 10 urte
nagusia zen, eta
berehala maitemindu
nintzen. Nire inspirazio
iturria izan zen.
Ni naiz 7 urte nituela.
Empordá paisaia irudikatzen asko
atsegin nuen.
Nire alkandora da, Ni
atzean nagoela bera
babesten.
7. “Afgano txakur ikustezina
hondartzan, Garcia Lorcaren aurpegia
fruta-ontzi gisa agertzen dagoela”
, 1933
Oleaoa mihisearen gainean (19 x 24 cm)
Federico García Lorca, oso
laguna handia izan zen.
Bere fusilamendua asko
hunkitu ninduen.
Andere hauek arrantzatzako
sareak biltzen eta
konpontzen daude.
8. “ Esnatzear dagoen erle batek
granada baten inguran egal egiten
eragiten duen amets bat” , 1944
Oleoa mihisearen gainean (51 x 40 cm)
1940 Gala eta biok New Yorkera joan ginen,
oso ospetsuak izan ginen. 8 urte horietan arte
adierazpen ezberdinak jorratu nituen.
Nire estiloa ere aldatzen zihoan. Zientziaz
interes handia nuen, batez ere Hiroshiman
nuklear lehergailua bota zutenetik.
Matematika, Fisikaz ere interes handia nuen,
Artista
Nork amesten du? Galak
Nork eragiten du ametsa?
Erle batek
Zerk iratzarriko du neska?
Elefanteak arina edo pisu
asko du?
9. “ ATENTZIOA DEITZEN ” ,
1944
Txikitatik nire asmoa atentzioa deitzea
izan zen, eta horrela jarraitu nuen beti,
heldua nintzenean ere. Nire burutazioak eta
agerraldiak jendea txunditu egiten zituen,
oihartzun ikaragarria izan zuten.
Arte adierazpen ugariak burutu nituen,
besteak- beste, asmatzailea ere bilakatu
nintzen, adibidez: maniki zehar-argitzuak
arraintxoak barruan zituela (akuarium bat
izango balitz bezala) .
Gizonentzako lurrina 1980
Afrodita jainkosaren
ezpainak eta kokotxa
inspiratu zuten
ARTISTA OROKORRA
Berpiskundeko artisten eran
Argazki muntaiak , bitxiak
eta Diseinuko lanak ere
egin nituen
10. Dali ren Museoa, Surrealismo
joeraz dago egina.
HELBIDEA:
Plaza Gala-Salvador Dalí, 5
E-17600 Figueres
Ogi forma bat ere
asmatu nuen. Nire
Museoko horma guztiak
opiltxo hauekin apaindu
nituen.