1. บทเรียนโปรแกรม
เรือง ความสั มพันธ์ ระหว่ างประเทศในสมัยกรุ งศรีอยุธยา
สาระประวัตศาสตร์
ิ
กลุ่มสาระการเรียนรู้ สั งคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ระดับชั*นมัธยมศึกษาปี ที 2

2. ความสั มพันธ์ ระหว่ างประเทศ
ในสมัยกรุงศรีอยุธยา

3. ความสั มพันธ์ กบสุโขทัย
ั

4. ในรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที 1 (อู่ทอง) แห่ งกรุงศรีอยุธยา
ได้ ยกกองทัพไปยึดเมืองชัยนาทจากอาณาจักรสุ โขทัยไว้ ได้ ซึง
ตรงกับรัชสมัยพระมหาธรรมราชาลิไทแห่ งสุ โขทัยสุ โขทัยได้
ส่ งเครืองราชบรรณาการมาถวายพระเจ้ าอู่ทอง เพือขอเมือง
ชัยนาทคืน พระเจ้ าอู่ทองจึงคืนเมืองชัยนาทกลับคืนให้ กบ
ั
สุ โขทัยตามเดิมสุ โขทัยจึงต้ องยอมรับเป็ นไมตรีกบ
ั
กรุงศรีอยุธยา

5. ในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถอาณาจักรสุ โขทัยเกิดการ
จลาจล เพราะล้ านนาเข้ ามาตีเมืองพิษณุโลกแต่ ตไม่ ได้ จึงไปตี
ี
เมืองกําแพงเพชร กรุงศรีอยุธยาจึงมาช่ วยปองกันเมืองไว้ ได้ และ
้
พระบรมไตรโลกนาถจึงมาประทับอยู่ทพิษณุโลก และให้ พระ
ี
บรมราชาธิราชที 2 ราชโอรสปกครองกรุงศรีอยุธยาต่ อมาพระ
บรมไตรโลกนาถเจริญสั มพันธไมตรีกบล้ านนาทําให้ สงครามยุติ
ั
และสุ โขทัยจึงรวมเป็ นอาณาจักรเดียวกับกรุงศรีอยุธยา

6. เจดีย์ทรงระฆังควําของ
วัดพระศรีสรรเพชญเป็ นเจดีย์ศิลปะแบบสุ โขทัย

7. 1. พระนามพระมหากษัตริย์
พระองค์ ใดทีได้ รวมสุ โขทัยเป็ น
อาณาจักรเดียวกับกรุ งศรีอยุธยา

8. เฉลย!
คําตอบคือ
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

9. ความสั มพันธ์ กบพม่ า
ั

10. พม่ายกทัพมาตีไทยถึง 24 ครัง โดยสาเหตุของสงครามส่ วนใหญ่
มีดงนี
ั
1.เกิดปั ญหาเกี%ยวกับหัวเมืองชายแดนที%พม่าต้องการยึดให้ได้ เพื%อ
ขยายอํานาจมายังอาณาจักรกรุ งศรี อยุธยา
2.ไทยกับพม่าในสมัยกรุ งศรี อยุธยามีอานาจเท่าเทียมกันจน
ํ
กลายเป็ นคู่แข่งทางการเมืองและเศรษฐกิจ โดยมีความสัมพันธ์
ด้านสงครามไทยกับพม่าดังนี
-สงครามครังแรกก็คือศึกเชียงกราน พ.ศ.2081 ในสมัยพระ
ไชยราชาธิ ราช กรุ งศรี อยุธยาเสี ยเอกราชครังแรกแก่พม่าในปี
พ.ศ.2112 ในสมัยพระเจ้ามหิ นทราธิ ราช

11. -สงครามสมเด็จพระศรี สุริโยทัยถูกพระเจ้าแปรฟันคอ
ขาดบนคอช้าง เนื%องจากพระองค์ไสช้างไปขวางพระเจ้าแปร
ไม่ให้ตามพระมหาจักรพรรดิทน ั
-สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงกอบกูเ้ อกราชของไทยได้
ในปี พ.ศ.2127 และปี 2135 พระนเรศวรมหาราชทรง
ั
ทํายุทธหัตถีกบพระมหาอุปราชของพม่าจนได้ชยชนะ
ั
-ในปี พ.ศ.2310 ไทยเสี ยกรุ งให้พม่าครังที% 2ในสมัย
พระเจ้าเอกทัศ

12. การทํายุทธหัตถีระหว่ างสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
และพระมหาอุปราชแห่ งพม่ า

13. 2. กรุ งศรีอยุธยาเสี ยกรุ งให้ แก่ พม่ า
กีครั*งและเกิดในสมัย
พระมหากษัตริย์พระองค์ ใด

14. เฉลย!
คําตอบคือ
2 ครั*ง
1. สมเด็จพระมหินทราธิราช
2. สมเด็จพระเจ้ าเอกทัศ

15. ความสั มพันธ์ กบอาณาจักรล้ านนา
ั

16. ใน พ.ศ. 1893 กรุ งศรีอยุธยาเริมขยายอํานาจออกไปยังบริเวณ
ทีอยู่รอบนอก เพือความมันคงของกรุ งศรีอยุธยาและในปี
พ.ศ.1929 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที 1(ขุนหลวงพะงัว)
ทรงเป็ นพระมหากษัตริย์กรุ งศรีอยุธยาองค์ แรกทีไปตี
เชียงใหม่ แต่ ไม่ สําเร็จ
หลังสงคราม พ.ศ.1929 แล้ วกรุ งศรีอยุธยาได้ ทาสงครามกับ
ํ
ล้ านนาอีกหลายครั*ง สงครามได้ ดาเนินไประหว่ าง พ.ศ.2003-
ํ
2017 จึงยุตลงและทั*งสองฝ่ ายเป็ นไมตรีต่อกันพ.ศ.2050
ิ
ล้ านนายกทัพไปรุ กรานหัวเมืองฝ่ ายเหนือของกรุ งศรีอยุธยา
สมเด็จพระรามาธิบดีที 2 จึงยกทัพไปตีลาปาง
ํ

17. ครั*นสมัยสมเด็จพระนารายณ์ มหาราชพม่ าทําสงครามกับจีน
ล้ านนาจึงมาพึงกรุ งศรีอยุธยา ครั*นพม่ าทําสงครามกับจีน
เสร็จล้ านนาจึงไปเข้ ากับพม่ าอีก พระนารายณ์ มหาราชจึงยก
ทัพมาตีล้านนาได้ ลําปาง ลําพูน เชียงใหม่
พ.ศ. 2306 พม่ายกทัพมาตีเชียงใหม่ทาให้เชียงใหม่ตองขอ
ํ ้
กองทัพจากกรุ งศรี อยุธยามาช่วยแต่ไม่ทน เชียงใหม่จึงตกเป็ น
ั
เมืองประเทศราชของพม่าจนกรุ งศรี อยุธยาเสี ยแก่พม่า

18. 3. ทําไมสมเด็จพระนารายณ์
มหาราชจึงต้ องยกทัพไปตี
ล้ านนา

19. เฉลย!
คําตอบคือ
เพราะพม่ าทําสงครามกับจีนล้ านนาจึงมาพึง
อยุธยาแต่ เมือสงครามระหว่ างพม่ ากับจีน
เสร็จล้ านนาก็กลับไปเข้ ากับพม่ าอีก

20. ความสั มพันธ์ กบลาว (ล้ านช้ าง)
ั

21. ความสั มพันธ์ ระหว่ างไทยกับลาวเป็ นไปได้ ด้วยดีกว่ าประเทศ
เพือนบ้ านอืนๆ ความสั มพันธ์ เป็ นไปลักษณะ “บ้ านพีเมือง
น้ อง” จุดมุ่งหมายทีไทยกับลาวมีความสั มพันธ์ ทดีต่อกันคือ
ี
เพือต่ อต้ านพม่ า
ในปี พ.ศ.2103 พระมหาจักรพรรดิของไทยและพระไชย
เชษฐาธิราชของลาวได้ ทรงร่ วมสร้ าง“พระธาตุศรีสองรัก”
(ปัจจุบันอยู่ทอําเภอด่ านซ้ ายจังหวัดเลย) เพือแสดง
ี
ความสั มพันธ์ ทดีต่อกัน
ี

22. พระธาตุศรีสองรัก อ.ด่ านซ้ าย จ.เลย

23. 4. หลักฐานระหว่ างไทยกับลาวที
ปรากฏอยู่ในปัจจุบันคือ

24. เฉลย!
คําตอบคือ
พระธาตุศรีสองรัก

25. ความสั มพันธ์ กบอาณาจักรเขมร (ขอม)
ั

26. ั
ไทยกับเขมรมีความสัมพันธ์กนทังด้านวัฒนธรรมและการทํา
ั
สงครามกัน ด้านการทําสงครามมีความสัมพันธ์กนดังนี
-ไทยกับเขมร ได้เริ% มทําสงครามตังแต่สมัยสมเด็จพระ
รามาธิ บดีที% 1 (พระเจ้าอู่ทอง) ทังนีเขมรตกอยูภายใต้การ
่
ปกครองของไทยหลายครัง
-ในขณะที%ไทยเสี ยเอกราชหรื อมีศึกสงคราม เขมรมักจะตังตัว
่
เป็ นอิสระทําให้เกิดความยุงยากแก่ไทย
-การปกครองของเขมรไทยมักให้เจ้านายของเขมรปกครอง
กันเอง แต่มกจะเกิดการแย่งชิงราชสมบัติกนอยูเ่ สมอ
ั ั

27. พระปรางค์ วดราชบูรณะเป็ นสถาปัตยกรรมแบบเขมร
ั
ทีมาเผยแพร่ ในกรุงศรีอยุธยา

28. 5. เขมรจะตั*งตัวเป็ นอิสระเมือเกิด
เหตุอะไรกับไทย

29. เฉลย!
คําตอบคือ
เมือไทยทําศึกสงครามหรือเสี ยเอกราช

30. ความสั มพันธ์ ระหว่ างกรุงศรีอยุธยา
กับชาติตะวันตก

31. ชาติตะวันตกทีเข้ ามาติดต่ อสั มพันธ์ กบกรุ งศรีอยุธยามี
ั
จุดมุ่งหมายทีสํ าคัญ ได้ แก่
-ชาวตะวันตกทีมาติดต่ อจะเริมด้ วยการขอมีไมตรีทางการค้ า
สร้ างความเข้ าใจและปฏิบัตต่อกันโดยสุ จริต อยุธยาจึงได้ รับ
ิ
ผลประโยชน์ โดยเฉพาะอย่ างยิงผลประโยชน์ ทางด้ านการค้ า
-การมีสัมพันธ์ ต่อกันทําให้ ไทยมีโอกาสรับวิทยาการและ
เทคโนโลยีต่างๆ จากชาติตะวันตกและบุคคลทีมีความรู้
พัฒนาอาณาจักรกรุ งศรีอยุธยาในหลายด้ านด้ วยกัน ได้ แก่
ด้ านการแพทย์ ด้ านการศึกษา ด้ านการก่ อสร้ าง ด้ าน
บุคคลากร

32. -สร้ างระบบคานอํานาจในหมู่ชาวตะวันตกก่ อให้ เกิดการ
ถ่ วงดุลอํานาจกัน ขณะเดียวกันก็สร้ างความเข้ มแข็งพร้ อมที
จะปองกันตนเองถ้ าถูกชาติอนโจมตี
้ ื

33. ขบวนแห่ พระราชสาส์ นของสมเด็จพระนารายณ์ มหาราช
ไปถวายพระเจ้ าหลุยส์ ท14แห่ งฝรังเศส
ี

34. 6. จุดประสงค์ ใดทีชาวต่ างชาติ
ตะวันตกมีไมตรีกบกรุ งศรี
ั
อยุธยา

35. เฉลย!
คําตอบคือ
ด้ านการค้ า