1. NUOÂI TREÛ DÖÔÙI 6TREÛ DÖÔÙI 6
THAÙNG KHI KHOÂNG COÙTHAÙNG KHI KHOÂNG COÙ
SÖÕA MEÏSÖÕA MEÏ
Ths Nguyeãn Hoaøi PhongThs Nguyeãn Hoaøi Phong
BOÄ MOÂN NHI – ÑH YDTPHCMBOÄ MOÂN NHI – ÑH YDTPHCM

2. Mục tiêuMục tiêu
1. Kể được các loại sữa có thể dùng khi
không có sữa mẹ
2. Trình bày tính chất của từng loại sữa
3. Trình bày những nhược điểm của sữa bò
so với sữa mẹ
4. Trình bày nguyên tắc nuôi trẻ sơ sinh bằng
sữa bò

3. MOÄT SOÁ LYÙ DO KHIEÁN CHO TREÛ KHOÂNGMOÄT SOÁ LYÙ DO KHIEÁN CHO TREÛ KHOÂNG
THEÅ BUÙ MEÏTHEÅ BUÙ MEÏ
 DO TREÛ
– Sanh quaù non caàn nuoâi döôõng ñaëc bieät
– Bò söùt moâi cheû voøm haàu
 DO MEÏ
– Bò beänh lao tieán trieån, vieâm gan sieâu vi
naëng, AIDS, taâm thaàn naëng
– Meï phaûi ñi laøm sôùm vì ngheøo
– Meï rôøi boû con: cheát, ly hoân …
– Meï bò maát söõa do duøng thuoác
– Aùp xe hai vuù

4. GIAÛI PHAÙP KHI KHOÂNG COÙ SÖÕA MEÏGIAÛI PHAÙP KHI KHOÂNG COÙ SÖÕA MEÏ
 SAI LAÀM
 Nuoâi treû baèng nöôùc chaùo loaõng hay boät
khuaáy
Treû khoâng tieâu hoùa ñöôïc chaát boät tröùôc 4
thaùng tuoåi
Haäu quaû laø treû seõ tuït caân nhanh, ngöøng phaùt
trieån veà chieàu cao, voøng ñaàu, voøng ngöïc. Sau
cuøng tieán ñeán:
 - Suy dinh döôõng theå teo ñeùt neáu cho
chaùu beù aên toaøn nöôùc chaùo loaõng.
 - Suy dinh döôõng theå phuø neáu cho chaùu
aên boät khuaáy ñaëc.
Caû hai theå suy dinh döôõng ñeàu keøm theo thieáu
vitamin A gaây muø maét cho treû neáu khoâng
ñieàu trò kòp thôøi.

5. GIAÛI PHAÙP KHI KHOÂNG COÙ SÖÕA MEÏGIAÛI PHAÙP KHI KHOÂNG COÙ SÖÕA MEÏ
 CHAÁP NHAÄN ÑÖÔÏC
 Buù chöïc ngöôøi meï khaùc cho ñeán 6
thaùng tuoåi, hoaëc duøng ngaân haøng söõa
meï ôû caùc quoác gia phaùt trieån.
 Nuoâi baèng söõa suùc vaät (boø, deâ,
traâu…) tuøy hoaøn caûnh.
 Nuoâi baèng söõa ñaäu naønh.

6. SO SAÙNH THAØNH PHAÀN CAÙC LOAÏISO SAÙNH THAØNH PHAÀN CAÙC LOAÏI
SÖÕASÖÕA
Loaïi söõa Ñöôøng (g%) Ñaïm (g%) Lipid (g%) Cal/lít
Söõa meï 7,0 1,5 4,0 650
Söõa boø
töôi
4,4 3,5 4,8 770
Söõa deâ 4,4 4,0 4,0 700
Söõa traâu 5,0 7,2 10,0 1388
Söõa ñaäu
naønh
1,6 3,1 0,4 290

7. Söõa boøSöõa boø
 SÖÕA BOØ TÖÔI TIEÄT TRUØNG
 Laø söõa boø töôi ñöôïc khöû truøng thep pp Pasteur
(ñun noùng 710
C trong 15 giaây sau ñoù laøm lanh thaät
nhanh)
 Söõa naøy khoù tieâu
 deã nhieãm truøng  phaûi ñun soâi trôû laïi tröôùc khi
cho treû buù

8. Söõa boøSöõa boø
Söõa boät:
 Ñöôïc cheá taïo baèng caùch cho söõa töôi boác
hôi thaät nhanh khi ñi qua moät oáng noùng, hay
phun muø söõa töôi trong moät luoàng khoâng khí
khoâ noùng,
 Öu ñieåm: deã baûo quaûn, caùc chaát caseùine
bò phaù huõy moät phaàn neân treû deã tieâu hoùa
hôn khi buù söõa töôi
 Nhöôïc ñieåm laø thieáu moät soá chaát nhö vit C.
D. vaø giaù thaønh cao.

9. Söõa boøSöõa boø
Söõa boät giaû laäp gioáng söõa meï (söõa coâng
thöùc)
 Söõa boät cheá bieán töø söõa boø ñöôïc boå sung theâm
caùc chaát sao cho thaønh phaàn ñöôøng, ñaïm, môõ,
khoaùng vitamine, yeáu toá vi löôïng gaàn gioáng nhö
caùc thaønh phaàn naøy trong söõa meï.
 Söõa naøy coù 2 loaïi chính: söõa daønh cho treû < 6
thaùng, vaø söõa daønh cho treû > 6 thaùng.

10. Söõa boøSöõa boø
Söõa coâng thöùc cho treû < 6 thaùng
 Thaønh phaàn ñöôøng toaøn boä laø lactose
 Boå sung theâm acid beùo thieát yeáu (linoleic
vaø alpha linolenic)
 Giaûm protein gaàn baèng protein söõa meï
(1,8g/100Kcal) vôùi tyû leä whey/casein gioáng
söõa meï (60/40)
 Ít muoái
 Ñaït tyû leä calci/phosphore gaàn baèng söõa meï
giuùp cho söï haáp thu calci toát
 Boå sung saét
 Boå sung vitamin

11. Söõa boøSöõa boø
Söõa coâng thöùc cho treû > 6 thaùng (söõa
coâng thöùc 2)
 giaøu protein hôn söõa coâng thöùc soá 1
 giaøu calci, natri vaø saét
Söõa ñaëc bieät
 söõa thuûy phaân (cho treû dò öùng protein söõa
boø)
 Söõa cho ttreû sinh non, nheï caân
 Söõa cao naêng löôïng (treû suy dinh döôõng)
 Söõa khoâng lactose (daønh cho treû tieâu chaûy)

12. Söõa boøSöõa boø
Söõa ñaëc coù ñöôøng
 tieät truøng ôû nhieät ñoä cao
 Theâm 40% ñöôøng
 Khoâng phuø hôïp vôùi nuoâi treû < 6 thaùng
Söõa leân men chua
 Cho acid lactic vaøo söõa töôi tröôùc khi cho bay
hôi
 Cho vi khuaån leân men ñöôøng lactose
 Duøng cho treû bò roái loaïn tieâu hoaù

13. Söõa boøSöõa boø
So saùnh söõa boø vaø söõa meï
 Ñaïm
– SM: ít hôn SB, deã tieâu hoaù vì chöùa ít casein,
nhieàu lysin  taêng caân nhanh,
whey/casein=60/40, thaønh phaàn whey chuû
yeáu laø α lactalbumin thích hôïp cho söï phaùt
trieån bifidobacteria
– SB: cao hôn SM, khoù tieâu, nhieàu casein,
whey/casein=18/82, thaønh phaàn whey chuû
yeáu laø β lactoglobulin, do thaûi nhieøu urea 
gan thaän to hôn treû buù SM

14. Söõa boøSöõa boø
So saùnh söõa boø vaø söõa meï
 Lipid
– SM: chöùa nhieàu acid beùo khoâng no, deã haáp
thu, taêng tieâu hoaù chaát ñaïm, phuø hôïp vôùi
söï myeline hoaù daây thaàn kinh
– SM chöùa nhieàu acid beùo chuoãi daøi ña noái
ñoâi (long chain polyunsaturated fatty acid-
LCPUFA) quan troïng trong söï phaùt trieån naõo,
thò giaùc, heä mieãn dòch: DHA (Docohexaenoic
acid), ARA (arachidonic acid)

15. Söõa boøSöõa boø
So saùnh söõa boø vaø söõa meï
 Glucid:
– SM: β lactose: giuùp phaùt trieån vi truøng bifidus,
thích hôïp cho söï chuyeån hoaù teá baøo
– SB: α lactose thuaän lôïi cho söï phaùt trieån E
coli
 Muoái khoaùng
– SM: ít hôn SB, nhöng haáp thu toát hôn
– SB: nhieàu, nhöng tyû leä khoâng thích hôïp haáp
thu

16. Söõa boøSöõa boø
Söõa boø deã bò oâ nhieãm töø chai, nuùm vuù, nöôùc
pha söõa  deã nhieãm truøng tieâu hoùa
Caùch pha söõa: coù muoãng löôøng
Nguyeân taéc nuoâi treû baèng söõa coâng thöùc
- tuaàn ñaàu: taêng 10ml/cöû/ngaøy
- Ngaøy 1: 10ml/cöû x 8 cöû
- N2: 20ml/cöû x 8 cöû
- … N7: 70ml/cöû x 8 cöû
- Tuaàn thöù hai: 80ml/cöû x 8 cöû
- Tuaàn thöù ba: 90ml/cöû x 8 cöû
- Tuaàn thöù tö: 100ml/cöû x 8 cöû
Caùch duøng caùc loaïi söõa khaùc (tham khaûo SGK)