Como non hai dúas sen tres, no 2019 celebraremos a Terceira edición do Día da Troula na vila de Sada. Este ano homenaxearemos ao escritor sadense Ricardo Flores. Lembraremos a súa vida e actividade, facendo honra e palabra da súa dedicación pola cultura.

1. día da troula · 2019
RICARDOFLORES

2. Autor teatral, poeta, creador de narracións breves e
artigos de opinión, impulsor de iniciativas culturais...
Ricardo Flores foi un sadense comprometido coa
lingua e coa identidade de Galicia desde a
emigración. Tamén coa nosa música e coa nosa lírica
popular, á que prestou especial atención.
Ricardo Flórez Pérez nace en Sada de Arriba no ano
de 1903, nun fogar campesiño e mariñeiro. Desde moi
novo compatibiliza a escola co traballo, primeiro no
campo, despois nunha forxa. É tamén sendo moi novo
cando descobre a súa paixón: o teatro. En Sada es-
trea varias obras da súa autoría antes de tomar o ca-
miño da emigración no ano 1929.
Unha vez instalado en Buenos Aires, achégase aos cír-
culos galeguistas, amosando un compromiso ideolóxico
cunha arela á que nunca renunciará: a dunha Galicia
libre de complexos culturais e lingüísticos para desen-
volver a personalidade propia. Flores vai ser un dos di-
rixentes da Sociedade Nazonalista Pondal nos anos 30,
e formará parte, despois da Guerra, da Irmandade
Galega e do Consello de Galiza, do que será secreta-
rio. Ademais, presidirá o Centro Provincial Coruñés.

3. Creación literaria
e compromiso coa lingua
Sempre co obxectivo da dignificación
cultural de Galicia, Ricardo Flores
desenvolveu unha fértil actividade
literaria. Ao pouco de se asentar en
Buenos Aires, retoma as súas labores
de dramaturgo, estreando unha nova
peza, Mai e filla. Nos anos seguintes
levaría ás táboas obras como Un ovo
de dúas xemas, Catro estampas de
beira-mar, Ugio ou Para isso som teu
amigo, con gran éxito entre a colecti-
vidade galega, dado que conseguían
retratar con naturalidade e fidelida-
de a Galicia da súa infancia e xu-
ventude. De feito, a maioría das pe-
zas están ambientadas en Sada, e
nos seus diálogos non é difícil atopar
referencias a lugares como Beloi,
Mondego ou Sada de Arriba. Con
Varela Buxán e Blanco Amor, conver-
teríase no autor máis representado
da emigración, compaxinando a es-
crita coa dirección do cadro teatral
Lugrís Freire.
Tamén cultivaría a narrativa, editan-
do en prensa unha serie de contos
ambientados en Sada de Arriba, e
exerceu o xornalismo en diferentes
revistas e periódicos da colectivida-
de galega de Buenos Aires. Por outra
parte, a recompilación da poesía po-
pular galega constituíu unha das súas
principais dedicacións. No 1984 ve-
ría luz unha ampla Escolma de canti-
gas galegas.
Unha das súas maiores teimas estri-
baría na defensa da opción ortográ-
fica reintegracionista, apostando por
un achegamento ao portugués. De
feito, será un dos precursores desta
corrente. A súa vocación pola apren-
dizaxe levarao a seguir asistindo,
con máis de 95 anos, a cursos de lin-
gua galega na Federación de Socie-
dades Gallegas.

4. A música: entre a creación e a recompilación
Ricardo Flores tamén lle dedicaría parte do seu tem-
po á música, compilando melodías tradicionais para a
súa interpretación por parte das corais da colectivi-
dade. El mesmo presidiu a Sociedade Coral Os Rumo-
rosos, formando parte do coro como cantante.
Ademais, será autor de diversas pezas. Musicará le-
tras recollidas da tradición oral –de Sada e das Ma-
riñas, nomeadamente– e os seus propios poemas, al-
gúns de inspiración popular e outros de corte social,
centrados na defensa da lingua.
Entendía a música tradicional como unha manifesta-
ción fundamental da cultura galega, en estreita mari-
daxe coa poesía. A cantiga, nacida para acompañar
situacións de festa ou de traballo, era para el unha
expresión dos “traços psicológicos que caracterizam
ao galego”, desa “maneira de ser própria, exclusiva-
mente sua”.

5. Sada sempre presente
O mozo de 26 anos que arribaba a Buenos Aires en
1929, levaba canda si unha paixón pola terra natal,
por Sada, que nunca o había abandonar. Nada máis
chegar, entraría a formar parte da sociedade Unidos
de Sada, participando en actos nos que se evocaba
á vila desde a distancia. Ao longo da súa vida, cru-
zaría o Atlántico con certa frecuencia para visitar a
súa familia. Este apego por Sada levaríao a ambien-
tar o groso da súa obra nos escenarios da súa infan-
cia e xuventude.
Ricardo Flores falecía en Buenos Aires en 2002, aos
99 anos. Era, daquela, o patriarca da colectividade
galega en Arxentina e todo un referente alén mar de
entrega e compromiso coa causa da galeguidade.
Manuel Pérez Lorenzo

6. DÍA DATROULA 2019 | PROGRAMA
Como non hai dúas sen tres,
no 2019 celebraremos aTerceira edición
do Día daTroula na vila de Sada.
16 DE MAIO, HOMENAXE
Este ano homenaxearemos ao escritor
sadense Ricardo Flores cun acto o día 16 de
maio no Hotel Alda Sada Marina.
Lembraremos a súa vida e actividade, facendo
honra e palabra da súa dedicación pola cultura.
18 DE MAIO, DÍA DATROULA
Comezará as 12:30 h con “Cantos polos Bares”,
cando os locais hosteleiros deSada abran as
súas portas aos cantos tradicionais da nosa terra.
Grupos: Airiños do Eume | A fonte de Merlán
| Airiños da Bandoxa | Os do fondo da barra | No
Combaro | Cantares dos Pendellos | O son do río
|Viute o demo |Os folieiros | Os Rebentos da
Crunha |Muiñeiros do Sarela | Os feroces da
Galgueira | Alén do mar | Ponte ó rejo | e máis…
Ás 18:00 h abrirase a primeira parte da Foliada
Popular ao son das gaitas na Praza Irmáns
Suárez Picallo. Ás 19:30 h desfrutaremos do
concerto de A música de Cecebre e ás 21:00 de
Os Carunchos, para continuar coa segunda par-
te da Foliada Popular do Día daTroula ás 22:30.
CONTAMOS CONVOSCO UNANO MÁIS!