presentatie voor de Surf Springschool Academy over ontwerpen voor genetwerkt leren

1. Het ontwerpen van open
infrastructuren voor netwerk leren
Peter B. Sloep
Leernetwerken voor professionele ontwikkeling & levenslang leren
Spring School SURFAcademy, 6 mei 2010 Amsterdam
Thursday, May 6, 2010 1

2. inhoud
• vooraf - ‘de klokken gelijk zetten’
• het probleem - zes voorbeeldgevallen
• inspiratie - open-source-netwerken
• een hypothese - Leernetwerken
• ontwerponderzoek - performance & flexibiliteit
• ontwerpinvulling - twee scenario’s
• discussie - samenvatting en conclusies
Thursday, May 6, 2010 2

3. Uitgangspunt
We laten ons in ons denken over het
ontwerpen van onderwijs vooraf te veel
beperken door bestaande gewoonten,
gebruiken, instituties.
Thursday, May 6, 2010 3

4. Yochai Benkler
University networks and technical platforms will
have to focus on managing the increasingly
permeable boundaries among universities, and
between universities and the world outside them.
University platform design should be focused on
ensuring that faculty and students have the greatest
degree possible of authority and capacity to act
freely, innovate internally, and participate externally.
Benkler, Y. (2009). The Tower and the Cloud: Higher Education in the Age of Cloud
Computing. In R. N. Katz (Ed.), The University in the Networked Economy and Society:
Challenges and Opportunities (pp. 51-61). Educause.
Thursday, May 6, 2010 4

5. non-
formeel informeel
formeel
leren leren
leren
initieel traditioneel komt niet hebben we
onderwijs onderwijs voor het niet over
professionele
vroegere na-
post-initieel ontwikkeling hebben we
her- en
onderwijs bijscholen & levenslang het niet over
leren
Thursday, May 6, 2010 5

6. 1
het probleem
zes voorbeeldgevallen
Thursday, May 6, 2010 6

7. bijscholen &
verdiepen
Jan is een chemisch ingenieur die
voor een klein bedrijf werkt. Hij
wil watermanager worden bij
het lokale waterbedrijf.
Daarvoor moet hij zijn kennis en
vaardigheden bijwerken en
uitdiepen.
Thursday, May 6, 2010 7

8. uitbreiden
Janine werkt als jurist bij een
farmaceutisch bedrijf. Zij vindt
het nodig kennis van moleculaire
biologie op te doen om met enig
verstand van zaken te kunnen
praten met haar collega’s.
Thursday, May 6, 2010 8

9. interne
kennisdeling
Een multinational wil af het
rondreizende circus van trainers
en wil haar werknemers
stimuleren online te leren.
Daarmee hoopt zij ook het
ontstaan van een gedeelde
kennisbasis te stimuleren rond
praktijkgemeenschappen.
Thursday, May 6, 2010 9

10. innovatie
De Vereniging Ons Nationaal
Erfgoed wil de rol van de musea
in Nederland nieuwe inhoud
geven. Dat moet gebeuren in
een proces van open innovatie
samen met het personeel, dat
zich ook nieuwe competenties
moet eigen maken.
Thursday, May 6, 2010 10

11. bijblijven
Een klein elektronicabedrijf wil
(moet) innoveren en moet
daarvoor de kennis van zijn
personeel op peil houden.
Samen innoveren en samen
leren zijn daartoe noodzakelijk,
maar hoe doe je dat?
Thursday, May 6, 2010 11

12. kennisdeling op
mondiale schaal
Een groot internationaal
agentschap heeft tot taak
bestaande kennis over haar
missie ook in landen met een
zwakke onderwijsstructuur te
verspreiden.
Thursday, May 6, 2010 12

13. 2
inspiratiebron
open-source netwerken
Thursday, May 6, 2010 13

14. ‘Internet technologies
radically undermine
organizational structures
because they reduce the
cost of communications
and transactions toward
an asymptote of zero (p.
171).’
Dus, ga online.
Weber, S. (2004). The Success of Open Source. Cambridge Mass.: Harvard University
Press.
Thursday, May 6, 2010 14

15. ‘This enables the
formation of ‘episodic
communities on demand’,
so-called virtual
organizations that come
together frictionlessly for
a particular task and then
redistribute to the next
task just as smoothly.’
Dus, gebruik netwerken.
Weber, S. (2004). The Success of Open Source. Cambridge Mass.: Harvard University
Press.
Thursday, May 6, 2010 15

16. • Het boek biedt meer waardevolle inzichten
• micro-foundations, wat mensen stimuleert:
trots; een innovator zijn; zichzelf
promoten; dingen samen doen
• macro-organisation, hoe dingen te laten
werken: coördinatie (individuele
stimulansen, gedeelde waarden),
complexiteit aan kunnen (werkverdeling)
Thursday, May 6, 2010 16

17. 3
een hypothese
Leernetwerken
Thursday, May 6, 2010 17

18. een hypothese
Alle beschreven gevallen lenen zich voor een
aanpak met Leernetwerken: online, sociale
netwerken die gemodelleerd zijn naar het
voorbeeld van open-source netwerken.
Thursday, May 6, 2010 18

19. Een Leernetwerk = DF
een online sociaal netwerk dat speciaal
ontworpen is om levenslang leren en
professionele ontwikkelen mogelijk te
maken.
Thursday, May 6, 2010 19

20. 4
ontwerponderzoek
performance en
flexibiliteit
Thursday, May 6, 2010 20

21. model van natuurlijk systeem
shock
Ia Ib
S1 S2 S3
slapen Ic waken buiten
bewustzijn
dag-nacht
ritmiek, interne
en externe
prikkels
Thursday, May 6, 2010 21

22. • (theoretische) modellen van natuurlijke
systemen worden getoetst door
toekomstig gedrag te voorspellen (een
hypothese) en dar te vergelijken met
feitelijk gedrag (data)
• dit leidt tot confirmatie of verwerping, maar
meestal tot aanpassing van het model
Thursday, May 6, 2010 22

23. model van artefact
speel online spelletjes niets doen
Ia Ib
S1 S2 S3
gezond Ic uit verslaafd
evenwicht
cognitieve
gedragstherapie
Thursday, May 6, 2010 23

24. • in tegenstelling tot natuurlijke systemen
toets je artefacten op een performance
(waarvoor je criteria nodig hebt zoals
effectiviteit, efficiëntie, gebruikers-
vriendelijkheid, attractiviteit)
• toetsen leidt tot aanvaarding of verwerping,
maar meestal tot herontwerp
Thursday, May 6, 2010 24

25. Waarom dit uitstapje?
• Er zijn overeenkomsten tussen modellen
van natuurlijke systemen en van artefacten
• beide berusten op empirische gegevens
• Er zijn verschillen tussen beide
• met natuurlijke systemen hebben we
geen doelen, met artefacten wel
Thursday, May 6, 2010 25

26. ... ieder ontwerp is
feilbaar ...
• een Leernetwerk is een artefact, het is
ontworpen op performance-criteria
• maar: het rust op geconfirmeerde kennis, en
voor zover die ontbreekt, op veronderstelde
kennis
• het kan dus falen op de afgesproken
performance-criteria
Thursday, May 6, 2010 26

27. ... je kan het nooit
perfect doen ...
leer-
docent- docent- te bereiken
activiteit
ontwerp perceptie doelen
en
leer-
docent- student- bereikte
activiteit
ontwerp perceptie doelen
en
Pinch, T. J., & Bijker, W. E. (1984). The Social Construction of Facts and Artefacts: Or How the Sociology of
Science and the Sociology of Technology Might Benefit from Each Other. Social Studies of Science, 13(3),
399-441.
Thursday, May 6, 2010 27

28. 5
ontwerpinvulling
twee scenario’s
Thursday, May 6, 2010 28

29. diensten, hulp bij
• online profilering • mentoring
• e-portfolio • op maat maken van
inhouden
• assessment van EVC’s
• zelf content ontwikkelen
• hulp bij samenwerken
(agendering) • live streaming van
content
• leggen off-topic
contacten • visualisering van netwerk
• coaching & begeleiding • betaling
(medestudent, docent)
Thursday, May 6, 2010 29

30. centrale controle
• er is één organisatie die de dienst uitmaakt
en als one-stop-shop optreedt
• zij ontwerpen, bouwen en onderhouden de
online omgeving
• je moet ‘er heen’ om mee te kunnen doen
• er is een gesloten infrastructuur
Thursday, May 6, 2010 30

31. voorbeelden
• ELO’s zoals Moodle, Blackboard
• content-managementsystemen zoals
Sharepoint, Drupal
• portalen zoals iGoogle, Netvibes, Liferay
Thursday, May 6, 2010 31

32. gedistribueerde
controle
• je desktop als leeromgeving,
gedistribueerde en dus gedeelde controle
• gebruik allerlei Web 2.0 tools om een open
infrastructuur voor leren te bouwen
• maar: tools moeten interoperabel zijn
(APIs, open social, Open ID, IMS tool
interoperability, widgets)
Thursday, May 6, 2010 32

33. voorbeelden
• LinkedIn, FaceBook,Yammer, Academia
• Mindmeister, Google docs
• Twitter, Jabber
• Slideshare
• Del.icio.us, Zotero, CiteUlike, Connotea
• Wikipedia, Wikiversity, Wikibooks
Dron, J., & Anderson, T. (2009). How the Crowd Can Teach. Handbook of Research
on Social Software and Developing Community Ontologies
Thursday, May 6, 2010 33

34. 6
discussie
samenvatting,
conclusies
Thursday, May 6, 2010 34

35. 1. het probleem - ontwerpen voor levenslang
leren en professionele ontwikkeling,
rekening houdend met persoonlijke
belangen en die van de organisatie
2. inspiratiebron - open-source software
3. een hypothese - netwerken om te leren,
kun je doie modelleren naar open-source
netwerken
Thursday, May 6, 2010 35

36. 4. werkzaamheid - gebruik een ontwerp-
onderzoeksmethodologie
5. vereisten - kijk naar wat we al weten over
leren
6. twee oplossingsscenario’s - een
gecentraliseerde en gedistribueerde
Thursday, May 6, 2010 36

37. om te overdenken
1. Hoe kun je uit bestaande ‘onderdelen’ een
leeromgeving bouwen voor het
gedistribueerde scenario?
2. Is mijn lijst van diensten uitputtend, zonder
overlap (of is dat niet erg)?
3. Welke ‘applicaties’ bij welke diensten?
4. Hoe kunnen we dit betalen?
Thursday, May 6, 2010 37

38. Vragen?
Vervolg!
peter.sloep <bij> ou.nl
twitter: pbsloep
jabber: pbsloep
del.icio.us: pbsloep
slideshare: pbsloep
http:celstec.org
http:dspace.ou.nl
Thursday, May 6, 2010 38