Το άρμα του Ήλιου

Ενότητα 5
Το άρμα του Ήλιου
Λουκιανός
Ο Ήλιος σε θόλο εισόδου λουτρού, Βουδαπέστη

Η λατρεία και ο μύθος…
+ Ο Ήλιος είναι η προσωποποίηση του ήλιου και η
θεμελιακή δημιουργική δύναμη πίσω του. Συχνά
λατρευόταν ως θεός ζωής και δημιουργίας.
+ Ο Ήλιος μερικές φορές ταυτίζεται με τον Απόλλωνα
ή συνειδητά εξισώνονται.
+ Ο Ήλιος παρουσιάζεται στην αρχαία μυθολογία ως
ένας όμορφος νεαρός άνδρας με λάμπερό ακτινωτό
στέμμα ή φωτοστέφανο που οδηγά το τέθριππο του
στον ουρανό κάθε μέρα με τα "φλογερα" άλογά του
και μέσω του Ωκεανού, του μεγάλου ποταμού που
κυκλώνει τη γη, επιστρέφει στην ανατολή το βράδυ.
Από το ναό της Αθηνάς στο Ίλιον (4ος – 3ος αι.
π.Χ.)

Άλλοι μύθοι…
+ Εργασία: Να συνεργαστείτε και να αναζητήσετε
πληροφορίες για τους εξής μύθους γύρω από τον Ήλιο
και να τις παρουσιάσετε στην τάξη:
Ομάδα Α: Νήσος Ρόδος
Ομάδα Β: Φαέθων
Ομάδα Γ: Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Ομάδα Δ: Το Πλήρωμα του Οδυσσέα

Ήλιος και Φαέθων
+ Ετυμολογία:
«ΦΑΕΘΩΝ» <
φαέθων μτχ. τοῦ
φαέθω = λάμπω,
φωτίζω,
στίλβω [«Φάος» εἶναι
ὁ ἀσυναίρετος τύπος
τῆς λέξης «φῶς», ἐξ
οὗ: φαεινός,
φαεσφόρος, φαείνω >
φαίνω > φαίνομαι].

Ήλιος και Φαέθων
+ Ο Φαέθων, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία
ήταν γιος του Ήλιου. Μια μέρα, ο πατέρας του τον
άφησε να οδηγήσει το άρμα του. Όμως ο Φαέθων δεν
στάθηκε αντάξιος της εμπιστοσύνης του πατέρα του.
+ Μόλις όμως είδε το φοβερό Σκορπιό στον ουρανό,
τρόμαξε τόσο πολύ, ώστε έχασε την ψυχραιμία του και
δεν μπόρεσε να ελέγξει τα ηνία του άρματος του
πατέρα του. Επακολούθησε το αφήνιασμα των αλόγων,
που είχε ως αποτέλεσμα να ανεβοκατεβαίνει ο Ήλιος,
απειλώντας με καταστροφή τη Γη. Τελικώς μάλιστα, τα
άλογα έφεραν το άρμα τόσο χαμηλά και κοντά στη γη,
ώστε άρχισε να καίγεται και τα ποτάμια άρχισαν να
ξεραίνονται από την εκπεμπόμενη θερμότητα.
+ Ο Δίας, θέλοντας να προλάβει χειρότερες καταστροφές,
τον γκρέμισε με ένα κεραυνό σκοτώνοντάς τον.
Heintz Joseph Η πτώση του Φαέθοντα,
ελαιογραφία, 1596.

Ο συγγραφέας Λουκιανός
+ Ο Λουκιανός γεννήθηκε
γύρω στο 120 π.Χ. στα
Σαμόσατα (σημερινή
Τουρκία) της Ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας.
+ Αρέσκονταν στις
φανταστικές αφηγήσεις και
στη διακωμώδηση της
εποχής του. Έγραψε στα
Ελληνικά.
+ Έγραψε πολλούς σατιρικούς
διαλόγους.

Απόσπασμα από το
σατιρικό έργο Θεῶν
Διάλογοι 24 (25)
Οἷα πεποίηκας, ὦ Τιτάνων κάκιστε;
Ἀπολώλεκας τὰ ἐν τῇ γῇ ἅπαντα,
μειρακίῳ ἀνοήτῳ πιστεύσας τὸ ἅρμα,
ὃς τὰ μὲν κατέφλεξε πρόσγειος ἐνεχθείς,
τὰ δὲ ὑπὸ κρύους διαφθαρῆναι ἐποίησε
πολὺ αὐτῶν ἀποσπάσας τὸ πῦρ, καὶ
ὅλως οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνετάραξε καὶ
ξυνέχεε, καὶ εἰ μὴ ἐγὼ [...] κατέβαλον
αὐτὸν τῷ κεραυνῷ, οὐδὲ λείψανον
ἀνθρώπων ἐπέμεινεν ἄν· τοιοῦτον ἡμῖν
τὸν καλὸν ἡνίοχον καὶ διφρηλάτην
ἐκπέπομφας.
Στο απόσπασμα που
ακολουθεί ο Δίας
κατηγορεί τον Ήλιο, γιατί
εμπιστεύτηκε το άρμα του
στον γιο του Φαέθοντα, με
αποτέλεσμα να
προκληθούν πολλές
καταστροφές στη γη.

Λεξιλόγιο:
οἷα
ἀπολώλεκας < ἀπόλλυμι
μειράκιον
ἐνεχθείς < φέρω
δίφρος
διφρηλάτης ἐκπέπομφας <
ἐκπέμπω
τι
έχεις καταστρέψει
νεαρό παιδί
γιατί πλησίασε
πολεμικό άρμα , άμαξα,
σκαμνί αρματηλάτης
έχεις στείλει έξω

Αρχαίο κείμενο - μετάφραση
Οἷα πεποίηκας,
ὦ Τιτάνων
κάκιστε;

Οἷα πεποίηκας, ὦ
Τιτάνων κάκιστε;
Τι έχεις κάνει, ω
χειρότερε από
όλους τους
Τιτάνες;

Ἀπολώλεκας
τὰ ἐν τῇ γῇ
ἅπαντα,

Ἀπολώλεκας τὰ ἐν
τῇ γῇ ἅπαντα,
Έχεις
καταστρέψει όλα
τα πράγματα στη
γη

μειρακίῳ ἀνοήτῳ
πιστεύσας τὸ
ἅρμα,
Γιατί;
• μτχ
φρ(επιρ)

Ασκήσεις κατανόησης και μετάφρασης
2. Πώς θα μεταφράζατε τη μετοχή «πιστεύσας» και γιατί;
(α) γιατί πίστεψες
(β) γιατί εμπιστεύτηκες
(γ) αν και πίστεψες
(δ) αν και εμπιστεύτηκες

μειρακίῳ ἀνοήτῳ
πιστεύσας τὸ
ἅρμα,
Γιατί;
• μτχ φρ(επιρ)
παραχωρώντας
το άρμα σε
ανόητο παιδάριο,
Παραχωρώντας
(επειδή
εμπιστεύθηκες)

ὃς τὰ μὲν κατέφλεξε ὃς(αναφ)-
πρότ
ο οποίος άλλα κατέκαυσε
πρόσγειος ἐνεχθείς, μτχ
φρ(επιρ)
επειδή́ πλησίασε πολύ τη γη,
τὰ δὲ ὑπὸ κρύους διαφθαρῆναι ἐποίησε ὃς(αναφ)-
πρότ
και άλλα έγινε αίτιος να καταστραφούν από το κρύο
πολὺ αὐτῶν ἀποσπάσας τὸ πῦρ, μτχ

καὶ ὅλως οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνετάραξε
ὃς(αναφ)-πρότ
και γενικά́ δεν υπάρχει τίποτε, που δεν το αναστάτωσε
καὶ ξυνέχεε,
ὃς(αναφ)-πρότ
και κατέστρεψε,

καὶ εἰ μὴ ἐγὼ [....]
κατέβαλον αὐτὸν
τῷ κεραυνῷ,
Αν δεν
έκανα τι;
• εἰ (υποθ)-προτ

3. «εἰ μὴ ἐγὼ κατέβαλον αὐτὸν τῷ κεραυνῷ, οὐδὲ λείψανον
ἀνθρώπων ἐπέμεινεν ἂν»
Πώς θα μεταφράζατε αυτόν τον υποθετικό λόγο του κειμένου;
(α) αν εγώ δεν τον καταρρίψω με τον κεραυνό, δεν θα μείνει ούτε
απομεινάρι ανθρώπων
(β) αν εγώ δεν τον είχα καταρρίψει με κεραυνό, δεν θα είχε μείνει
ούτε απομεινάρι ανθρώπων
(γ) αν εγώ δεν τον κατέρριπτα με κεραυνό, δεν θα έμενε ούτε
απομεινάρι ανθρώπων

καὶ εἰ μὴ ἐγὼ [....]
κατέβαλον αὐτὸν
τῷ κεραυνῷ,
Αν δεν
έκανα τι;
• εἰ (υποθ)-προτ
και αν εγώ [...] δεν
τον έριχνα κάτω
με τον κεραυνό

οὐδὲν λείψανον
ἀνθρώπων
ἐπέμεινεν ἄν·
Τι θα
συνέβαινε;
• α-πρότ

οὐδὲν λείψανον
ἀνθρώπων
ἐπέμεινεν ἄν·
Τι θα
συνέβαινε;
• α-πρότ
δεν θα έμενε
ούτε απομεινάρι
ανθρώπων

Αρχαίο κείμενο -
μετάφραση
τοιοῦτον τὸν καλὸν ἡνίοχον
καὶ διφρηλάτην ἡμῖν
ἐκπέπομφας!
α-πρότ

Αρχαίο κείμενο -
μετάφραση
τοιοῦτον τὸν καλὸν ἡνίοχον
καὶ διφρηλάτην ἡμῖν
ἐκπέπομφας!
α-πρότ
τέτοιον καλό ηνίοχο
και αρματηλάτη μας
έχεις στείλει!

Να εντοπίσετε
τα εξής στοιχεία
στο κείμενο:
 Οἷα πεποίηκας…;
 Ἀπολώλεκας τὰ ἐν τῇ γῇ ἅπαντα
 τὰ μὲν κατέφλεξε
τὰ δὲ … ἐποίησε
 καὶ ὅλως οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνετάραξε
καὶ ξυνέχεε
 εἰ μὴ ἐγὼ κατέβαλον αὐτὸν τῷ
κεραυνῷ
 τοιοῦτον τὸν καλὸν ἡνίοχον καὶ
διφρηλάτην ἡμῖν ἐκπέπομφας!
 Ρητορική ερώτηση
 Κατηγορία
 Αντίθεση
 Πολυσύνδετο
 Προϋπόθεση
 Ειρωνεία

Ερωτήσεις κατανόησης
1. Πώς αιτιολογείται η αυστηρότητα των λόγων του Δία προς
τον Ήλιο;
2. Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά του Δία στο κείμενο του
Λουκιανού με τη συμπεριφορά των θεών στο έπος του
Ομήρου και να αναφέρετε ομοιότητες και διαφορές (με τη
μορφή παρουσίασης).

Το άρμα του Ήλιου

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Ähnlich wie Το άρμα του Ήλιου

Ähnlich wie Το άρμα του Ήλιου (20)

Mehr von Πατσαλίδου Μαρία

Mehr von Πατσαλίδου Μαρία (18)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Το άρμα του Ήλιου