2. Ευρωπαϊκή οδηγία 31/2010/EU
« …Από το 2021 όλα τα κτίρια στην Ε.Ε.
πρέπει να σχεδιάζονται
και να υλοποιούνται
ως κτίρια
ΣΧΕΔΟΝ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ
Ενεργειακής Κατανάλωσης…»
3. Κτίριο σχεδόν μηδενικής
ενεργειακής κατανάλωσης
«Κτίριο πολύ υψηλής ενεργειακής απόδοσης…
του οποίου η καταναλισκόμενη ενέργεια σε πολύ
μεγάλο βαθμό καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές,
συμπεριλαμβανομένης και της παραγόμενης
ενέργειας εντός του κτιρίου ή πλησίον του … στην
βέλτιστη ισορροπία κόστους – οφέλους…»
4. Οι τρέχουσες τάσεις στην Ευρώπη
Φρανκφούρτη, Γερμανία : Όλα τα νέα δημόσια κτίρια πρέπει να είναι παθητικά.
Ακολουθούν: Νυρεμβέργη, Κολωνία, Αμβούργο, Δρέσδη, Βρυξέλλες…
Περιφέρεια Voralberg, Αυστρία : όλα τα νέα έργα εργατικών κατοικιών πρέπει
να κατασκευάζονται σύμφωνα με το πρότυπο Passive House.
Ακολουθούν : Έσση, Saarland, Ρηνανία-Παλατινάτο
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2009) : «Σχέδιο δράσης για την ενεργειακή απόδοση».
«…να προταθούν ελάχιστες απαιτήσεις απόδοσης (Kwh/m2) για νέα
και ανακαινισμένα κτίρια, καθώς και για υλικά και εξοπλισμούς, με στόχο
τα νέα κτίρια να προσεγγίσουν το επίπεδο του προτύπου Passive House τo 2015.
EPBD 31/2010 : Κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης από το 2021
9. Παθητικό Κτίριο
Μέγιστη οικονομία στην ενέργεια =
• Ανεξαρτησία από το κόστος ενέργειας
• Εφαρμογή χωρίς όρια
• Οικονομικός όφελος από την 1η μέρα
• Εξαιρετική ποιότητα ζωής και εργασίας
• Σημαντική προστιθέμενη αξία
•Προστασία του περιβάλλοντος
12. Πιστοποιητικό EnerPHit για υφιστάμενα κτίρια
Ειδικοί κανόνες και στόχοι
για την ενεργειακή αναβάθμιση
υφιστάμενων κτιρίων.
Όταν το βασικό πρότυπο δεν
ικανοποιείται (δεδομένα όπως
προσανατολισμός, σκίαση, όγκος
δεν μπορούν να αλλάξουν).
14. Πιστοποίηση ανθρώπινου δυναμικού
Ξεκίνησε σαν ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα (2009-2011):
Postgraduate training “Certified European Passive House
Designer/Consultant” CEPH.
Σήμερα
Διεθνώς αναγνωρισμένο πιστοποιητικό
Πάνω από 3.500 πιστοποιημένοι
μηχανικοί και εφαρμοστές.
www.passivhausplaner.eu
15. Μέλη του Ε.Ι.ΠΑ.Κ. / Γεωγραφική κατανομή
Μέλη μέχρι 1η Ιουλίου 2013 : 175
Κυρίες και Κύριοι
Λέξεις και φράσεις, όπως ενεργειακή απόδοση κτιρίων, ανθρακικό αποτύπωμα, ανάκτηση ενέργειας, ανανεώσιμες πηγές, ΚΕΝΑΚ, Κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό το χρόνο, κτίριο μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης… μπήκαν τα τελευταία χρόνια με πολύ ένταση στην καθημερινότητα του κράτους κατ’ αρχήν , αλλά κύρια των επιχειρήσεων και των απλών πολιτών. Πολλοί θεωρούν πως βασικός λόγος για αυτό είναι η «ελληνική» κρίση που εκτός από όλα τα άλλα γεννά και ενεργειακή φτώχια. Εν μέρει έχουν δίκιο, αλλά είναι προφανές ότι η βασική αιτία δεν είναι αυτή. Η βασική αιτία είναι το εντελώς απροετοίμαστο να αντιμετωπίσει την κατανάλωση ακριβής ενέργειας ελληνικό κτίριο.
Αυτός ο αριθμός , 31/2010, θα μπει εντατικά στη ζωή μας τα επόμενα 10 χρόνια. Ήδη, ως συνήθως, έχουμε καθυστερήσει να εναρμονήσουμε την νομοθεσία μας και έχουμε κληθεί από την Ε.Ε. να «τρέξουμε» μέχρι το τέλος του χρόνου και να ορίσουμε με αριθμητικά δεδομένα το «ΚΤΙΡΙΟ ΣΧΕΔΟΝ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ».
Πως ορίζεται όμως το ΣΜΕΚ στην οδηγία? Ορίζεται σαν ένα «Κτίριο πολύ υψηλής ενεργειακής απόδοσης… του οποίου η καταναλισκόμενη ενέργεια σε μεγάλο βαθμό καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένης και της παραγόμενης ενέργειας εντός του κτιρίου ή πλησίον του … στην βέλτιστη ισορροπία κόστους – οφέλους…». Ο Όρος ΣΧΕΔΟΝ δεν μπήκε τυχαία. Οι λόγοι είναι προφανείς : Το ΜΗΔΕΝ είναι ένας πολύ απόλυτος αριθμός, και στην ενεργειακή κατανάλωση (προσοχή δε μιλάμε για ενεργειακό ισοζύγιο) είναι εξαιρετικά δύσκολο και πολύ ακριβό να επιτευχθεί. Στόχος της ΕΕ είναι να οριοθετήσει έναν ρεαλιστικό και οικονομικά αποδεκτό μοντέλο διαχείρισης για όλη την Ευρώπη, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες της. Γι’ αυτό και προτείνει την προσέγγιση στο ΜΗΔΕΝ και όχι το απόλυτο ΜΗΔΕΝ.
Τι προηγήθηκε όμως αυτής της οδηγίας? Ποιες είναι οι τάσεις σήμερα στην Ευρώπη? Μερικά δεδομένα βλέπετε εδώ. Δεν είναι τυχαίο ότι τα δημόσια κτίρια, αλλά και το social housing αποτελούν προτεραιότητα για πολλές τοπικές και εθνικές εξουσίες. Τα δημόσια κτίρια είναι παντού τα πιο ενεργοβόρα.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα? Αυτή είναι η γνωστή εικόνα της Αθήνας φέτος το χειμώνα. Ένα χειμώνα πολύ πιο ήπιο από τον προηγούμενο, όπου η αν και η ανάγκη θέρμανσης αυξήθηκε κατά 50%, η κατανάλωση μειώθηκε σημαντικά. Φέτος το χειμώνα, στις αρχές Ιανουαρίου το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέτρησε θερμοκρασίες σε σπίτια της Αθήνας ακόμη και 5 βαθμούς Κελσίου
Από την άλλη, άλλες μετρήσεις έδειξαν ότι μια κατοικία στην Αθήνα καταναλώνει τρεις φορές περισσότερη ενέργεια για να θερμανθεί (ΠΡΟΣΕΞΤΕ : ΓΙΑ ΝΑ ΘΕΡΜΑΝΘΕΙ ΜΟΝΟ) από ότι μια αντίστοιχη κατοικία στο Ελσίνκι.
Τα νούμερα είναι αμείλικτα. Το 80% των κτιρίων που μέχρι σήμερα ελέγχθηκαν με βάση τον ΚΕΝΑΚ στην Ελλάδα, βρίσκονται κάτω από το επιτρεπτό όριο θερμικής άνεσης, ή καταναλώνουν 5-6 φορές περισσότερη ενέργεια για θέρμανση-ψύξη και ζεστό νερό από ότι θα έπρεπε. Αιτίες ? Φυσικά πρώτη και κύρια το ότι μέχρι το 1980 δεν μονώναμε τα κτίρια μας, αφού δεν είχαμε καν κανονισμό θερμομόνωσης. Αλλά και μετέπειτα η κατάσταση δεν βελτιώθηκε όσο θα αναμενόταν. Κτίρια ακόμη και της τελευταίας δεκαετίας παρουσιάζουν αρνητική ενεργειακή συμπεριφορά. Οι βασικές αιτίες εντοπίζονται στην ελλειπή και μη ορθολογική μόνωση του κελύφους, αλλά και στην υπο- η η υπερδιαστασιολόγηση των συστημάτων θέρμανσης –ψύξης και ΖΝΧ.
Ας πάμε όμως στις λύσεις! Πόσο εφικτό είναι τελικά να προσεγγίσουμε το ΜΗΔΕΝ? Η υπόλοιπη Ευρώπη το έχει αποδείξει εδώ και δεκαετίες στην πράξη, υιοθετώντας προοδευτικά τη λογική του Παθητικού Κτιρίου. Αυτό το κτίριο διαμερισμάτων στην Ολλανδία, θέλησε να το απεικονίσει και στην πρόσοψη του! Τόσο σημαντικό ήταν για τους ενοίκους του.
Εμείς μπορούμε να το πετύχουμε ? Και με ποια βήματα?
Εμείς πιστεύουμε πως ναι, αρκεί να σκεφτούμε πως κτίζαμε μόλις πριν 100 χρόνια περίπου, αρκεί να αντιληφθούμε πως τα ορυκτά καύσιμα έχουν πια συγκεκριμένη και ορατή ημερομηνία εξάντλησης, αρκεί να αποδεχτούμε επιτέλους πως οι μόνες αστείρευτες πηγές ενέργειας είναι η εξοικονόμηση και ο ήλιος, του οποίου μόλις το 10% αξιοποιούμε σήμερα. Αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τη σύγχρονη τεχνολογία απλά , εφαρμόζοντας ξανά τις βασικές αρχές της Φυσικής επιστήμης.
Αυτή τη φιλοσοφία υιοθετεί το πρότυπο του Παθητικού Κτιρίου , ορίζοντας 5 βασικές αρχές και θέτοντας έναν ξεκάθαρο και ρεαλιστικό και συγχρόνως οικονομικά εφικτό στόχο..
……….
Επομένως ένα παθητικό κτίριο ικανοποιεί απολύτως τις τρεις αρχές του κτιρίου ΣΜΕΚ. Αυτήν της ελάχιστης δυνατής κατανάλωσης και αυτήν της χρήσης ΑΠΕ και παραγόμενης εντός και πλησίον ενέργειας.
Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης , για το τι καταναλώνουν σήμερα τα κτίρια μας στην Ελλάδα, με βάση τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΚΑ από τα ενεργειακά πιστοποιητικά, η κατανάλωση κυμαίνεται από 120 έως και 300 kWh/m2 το χρόνο.
Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως τόσο η θεωρία όσο και η πράξη από την ύπαρξη 50.000 παθητικών κτιρίων στον κόσμο και την πρόβλεψη για 250.000 την επόμενη 5ετία, αποδεικνύουν περίτρανα ότι το πρότυπο του Παθητικού Κτιρίου ικανοποιεί απολύτως τις αρχές του Κτιρίου ΣΜΕΚ, αλλά προσφέρει και άλλα προτερήματα που συμβάλλουν τόσο στην προστασία του περιβάλλοντος όσο και στην ποιότητα ζωής και εργασίας.
Με το πρότυπο του Παθητικού Κτιρίου προσεγγίζουμε ρεαλιστικά το μηδέν στην ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων.
Για να πετύχουμε όμως το στόχο , χρειάζεται κι ένα μοντέλο, μια διαδικασία , τα κατάλληλα εργαλεία και οι κατάλληλοι άνθρωποι. Έχοντας την εμπειρία του προτύπου που έχουμε υιοθετήσει, το οποίο είναι ένα εθελοντικό πρότυπο και όχι νόμος, πιστεύουμε πως το κλειδί για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι η πιστοποίηση της όλης αλυσίδας που οδηγεί στο κτίριο ΣΜΕΚ.
Ένα πιστοποιημένο κτίριο είναι ένα κτίριο με ταυτότητα, η οποία στο μέλλον θα λειτουργεί όπως η πινακίδα του αυτοκινήτου μας σήμερα, και ΙΣΩΣ θα αποτελεί το όπλο κατά των νέων φόρων.
Νέο η υφιστάμενο , το πιστοποιημένο παθητικό κτίριο αποκτά συνεχώς προστιθέμενη αξία, ικανοποιώντας τώρα αλλά και στο μέλλον, στο σύνολο του κύκλου ζωής του τους χρήστες του.
Παθητικό κτίριο δε σημαίνει βέβαια μόνο ποιοτικός έλεγχος στην κατασκευή ή την αναβάθμιση, σημαίνει και κατάλληλα υλικά και εξοπλισμοί. Πιστοποιημένα υλικά και εξοπλισμοί εξασφαλίζουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, μηδενίζοντας το ρίσκο.
Και φυσικά εξασφαλισμένο αποτέλεσμα σημαίνει πριν από όλα κατάλληλο και σωστά εκπαιδευμένο, και τελικά πιστοποιημένο, ανθρώπινο δυναμικό, όχι μόνο μηχανικοί αλλά και τεχνίτες και εφαρμοστές και άνθρωποι του εμπορίου και της βιομηχανίας.
Όλες τις παραπάνω υπηρεσίες και πολλές άλλες έχει ξεκινήσει να τις προσφέρει το Ινστιτούτο μας στην Ελλάδα εδώ και ένα χρόνο. Το δίκτυο μας εκτείνεται πλέον σε όλη την Ελλάδα και περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες μηχανικών, μελετητικές , εμπορικές και κατασκευαστικές εταιρείες, πανεπιστήμια και δημόσιους οργανισμούς. Ήδη πάνω από 250 μηχανικοί έχουν εκπαιδευτεί μέσα από μια σειρά σεμιναρίων στις βασικές αρχές του Παθητικού Κτιρίου.
Και βέβαια δεν είμαστε μόνοι μας, αλλά μέρος ενός παγκόσμιου πια δικτύου που επεκτείνεται με γοργούς ρυθμούς σε κάθε άκρη της γης και υλοποιεί σήμερα κτίρια από την Ανταρκτική μέχρι την έρημο του Κατάρ. Το ΕΙΠΑΚ είναι δόκιμος εκπρόσωπος της διεθνούς ομοσπονδίας παθητικού κτιρίου , συμμετείχε στο πρόσφατο συνέδριο της τον περασμένο Απρίλιο στην Φρανκφούρτη για πρώτη φορά με 25μελή ελληνική αποστολή και θα διοργανώσει το 2ο πανελλήνιο συνέδριο του τον προσεχή Οκτώβριο.
Κλείνοντας θα ξαναθέσω το αρχικό ερώτημα : Πόσο ρεαλιστικό είναι τελικά να απαιτούμε την μηδενική κατανάλωση στο κτίριο!
Και η απάντηση είναι σαφής και μονοσήμαντη: Πρέπει να είναι ο τελικός μας στόχος, αν θέλουμε να εξακολουθούμε να ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη. Όμως τα βήματα πρέπει να είναι ρεαλιστικά, να εφαρμόζονται άμεσα, να είναι οικονομικά αποδεκτά για το σύνολο της κοινωνίας και να έχουν αποτέλεσμα από την πρώτη μέρα.
Το Πρότυπο του Παθητικού κτιρίου δείχνει το δρόμο για την επίτευξη αυτού του τόσο σημαντικού για την αειφορία και την ανάπτυξη στόχου.