1. Eğimli Tabakalarda Kırılma
Jeofizik Mühendisliği Bölümü
İstanbul Üniversitesi
Prof. Dr. Ali Osman Öncel
aliosman.oncel@gmail.com
Saha Sismolojisi
http://www.istanbul.edu.tr/mb/fieldGeo/sismoloji.html
Gerçek
Sonuç

4. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_

5. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf

6. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf

7. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf

8. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf

9. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf

10. http://www.bigskyco2.org/sites/default/files/documents/Russell_SeismicAcquisitions_20
12.pdf
Spatial resolution requirements (bin
size)
Vertical resolution requirements
(frequency).

11. Kaynak: http://www.oilandgaslawyerblog.com/2009/04/how-do-seismic-surveys-
work.html

12. Kaynak: http://www.oilandgaslawyerblog.com/2009/04/how-do-seismic-surveys-
work.html
A 3D Seismic ImageA 2D Line Seismic
Image

13. Dikkat edilmesi gereken önemli hususlar:
Düşük Hız Tabakası: (V2<V1<V3): Sismik kırılma yönteminde
incelenen tabakaların hızlarının derine gidildikçe giderek artması
gerektiğini farz etmiştik. Eğer hızlarda tersine bir durum var ise,
mesela ikinci tabakanın hızı olan V2 birinci (V1) ve üçüncü (V3)
tabakaların hızından az ise ne olur?
İnce bir tabaka (V3>V2>V1 fakat h2 çok küçük): Burada yapmış
olduğumuz diğer varsayım ise; üçüncü tabakanın en üstünde
meydana gelecek kırılma kendini gösterecek, ve daha öncesinde
başka yerde gömülü olan önceki kırılma ve yansımalar
görülemeyecek. Bu ancak, ikinci tabaka çok ince olursa meydana
gelir.

14. Altta yatan derinliğin daha
fazla tahmin edilmesini sebep
olur.
Fig. 4.10 of Lillie
Hızın azaldığı gizli tabakanın
olduğu sınırlarda baş dalga
oluşmaz.
Zaman-uzaklık grafiğinde
yalnızca bir kritik kırılma
gözükür.

15. Hız terslenmesi durumunda;
1.Ara yüzeyden gelen kırılma gecikir ve böylece derinliği de daha
fazla gözlenmiş olur.
2.Tabakanın varlığı tamamen gözden kaçar.
3.Tabakanın kalınlığını daha fazla gözlemleriz çünkü yanlış bir
varsayımla derinden yansıtıcıya gelen kırılmayı sadece 15000f/s’lik
tek hız ile hesaplarız.
Gerçek
Sonuç

16. İnce tabakalar fark
edilmeyebilir. Şöyle ki;
Eğer V2-V3 hız kontrastı
ve V2 tabakasının
inceliği nedeniyle eğer
derin tabakalardaki
ışınlar önce geliyorsa
ince tabaka
gözlenmeyebilir.

18. Kırılma seyahat zamanı grafiği yandaki modele göre
hazırlanmıştır.
h1=10 feet = 3m
V1=4000f/s
h2=30feet= 9m
V2 =8000f/s
V3=15000f/s
Not: 1ft = 0.30480m

19. h1=10 feet
V1=4000f/s
h2=20feet
V2 =8000f/s
V3=15000f/s
Kayıtta 0.0069 sn zaman aralığında sadece bir kırılma görülüyor.
Bu kırılma için hangi derinlik hesaplanabilir?

20. it
VV
VV
h
2
1
2
3
31
1
2
Bu durumda; 15000 f/s hıza sahip yansıtıcıdan gelen dalgayı yaklaşık 14.4 (4.3 m)
feet’lik derinden geliyormuş gibi tahmin ettik. Derinliği doğru tahmin edemedik
çünkü sismik dalga harcadığı zamanı sadece 4000 f/s hız ile harcamış gibi
hesapladık. Oysa zamanın bir kısmını ikinci tabakada 8000 f/s hız ile de
harcamalıydı, bu yüzden zaman aralığımız azaldı ve tabaka kalınlığımız h ‘da
azalmış oldu.
Hız terslenmesi durumunda da tüm tabakayı yine kaçırmış oluruz.
h1=10 feet
V1=4000f/s
h2=10feet
V2 =8000f/s
V3=15000f/s

21. Fig 4.13 of Lillie

22. t1d ≠ t1u
TAB = TBA
dd
t
VV
VV
h 1
2
1
2
2
21
2
uu
t
VV
VV
h 1
2
1
2
2
21
2
TAB = A noktasındaki atıştan, B noktasındaki alıcıya kadar geçen zaman
TBA = B noktasındaki atıştan, A noktasındaki alıcıya kadar geçen zaman
T1d = Aşağı eğimli atışta T ekseni kestiği zaman (A’dan B’ye)
T1u = Yukarı eğimli atışta T ekseni kestiği zaman (B’den A’ya)

23. 1. Yüksek Çözünürlüklü Saha Sismolojisi Çalışmalarında
Jeofon Nasıl Seçilir?
2. Yurt Dışı Özel Sektöründe Uygulama Standartları Nasıl?
3. Sismolojik Çalışma Sahada Nasıl Oluyor?
4. Sismik Araştırma Nasıl Yapılır?
5. Düşük Hız Tabakası ve İnce Tabakadan Kaynaklı Olacak
Problemler Nelerdir?
6. Hız Terslenmesi veya Gizli Tabaka Nedir, ve bunlardan
kaynaklı sorunla ne olabilir?
7. Tabaka derinliklerinin DHT Durumunda Değişmesini Nasıl
Gösterebilirsiniz?
8. Düşük Hız Tabakası Zaman-Uzaklık Grafiğinde Nasıl
Görünür?
9. Gizli Tabaka veya İnce Tabaka
Problemi Nedir?

24. Saha sismolojisi için çıktığımız saha derslerinde
mühendislerin doldurması gereken formu bulamadık.
Facebook'ta saha sismolojisi grubunda ilk paylaşımlara kadar
aradık ancak yine de formu bulamadık. Hocam rica etsek bu
formu bize yollayabilir misiniz ?