Een poging bibliotheek-collega's bij te praten over grote trends, verschillende boeken en twee zinnen: Mensen te voeden met de dilamma's waar we voor staan & Volwassenen verleiden zich volwassener te gaan gedragen.

1. Dilemma’s voor
onze tijd

3. ‘de wereldwijde catastrofe”
“De enige autoriteit die tegenwoordig mag
zeggen: 'Je moet je leven veranderen!' is de
wereldwijde crisis waarvan sinds enige tijd
iedereen merkt dat ze begonnen is haar
apostelen de wereld in te sturen.”

5. Ecologische voetafdruk
Verenigde Staten 8,0 hectare
Nederland 6,3 hectare
Beschikbaar per persoon 1,8 hectare
Algerije 1,6 hectare
Kenia 1,1 hectare

6. 7 december 1941

7. Laf om niet volwassen te worden
“Klopt, omdat het betekent dat je
de belangrijkste beslissingen in je
leven overlaat aan anderen. Maar
belangrijker is dat Kant laat zien
hoe de powers that be proberen te
voorkomen dat we volwassen
worden en voor onszelf beslissen.”
(VN, 15 november 2014)

8. Waar eindigt dit?
We zitten op een vulkaan
maar de meeste politici
hebben geen idee waar het
heengaat. Ze blijven zeggen:
“Dansen, mensen, dansen!
De crisis is voorbij!” (NRC 3 april 2015)

9. Jaarthema 2011-2012

10. Jaarthema 2013-2014-2015

11. Een woordje veranderd
voor
wordt
in
Oefenen in een andere tijd

12. wát is die technologie eigenlijk die mijn
leven overneemt? Wat is de wereldwijde
kracht, die zowel liefde als afkeer bij ons
teweegbrengt? Hoe moeten we daarmee
omgaan? Kunnen we ons er tegen
verzetten, of is iedere nieuwe technologie
onvermijdelijk? Verdient de aanhoudende
stortvloed van nieuwe dingen mijn steun
of mijn scepsis - en doet mijn keuze er
werkelijk toe?

13. In de Tuin van Eden is er geen plaats
meer voor de vooruitgang. Het paradijs is
immers al af. Maar aan het einde van zijn
geschiedenis blijkt: we kunnen niet
zonder. De grenzen van de vooruitgang
zijn vooral niet te verkroppen omdat ze
niet passen binnen ons wereldbeeld.
Groei is de hoeksteen van het
moderne denken. De gedachte dat er
ooit een eind aan komt - bijvoorbeeld
omdat we al rijk genoeg zijn, of omdat de
aarde onleefbaar wordt - is pure ketterij.

14. 2.
De laatste zin in ons boek is: 'Technologie
is niet ons lot. Wij maken zelf ons lot.' We
zijn geen pessimisten, maar ook geen
utopisten. Technologische vooruitgang
kan een mooie uitkomst hebben voor ons
allemaal, zolang we maar niet achterover
leunen en denken dat alles onvermijdelijk
is, in positieve dan wel negatieve zin.

15. 3.
De Derde Industriële Revolutie (DIR)
is de laatste van de grote industriële
revoluties en legt de basis voor een
naderend tijdperk van
samenwerking. In de komende
veertig jaar wordt de infrastructuur
van de DIR opgebouwd en zullen
honderdduizenden nieuwe bedrijven
en honderden miljoenen banen
ontstaan.

16. 3.
Een hele generatie mensen is de weg kwijt.
Idem dito voor onze organisaties in het
bedrijfsleven en bij de overheid: zij dwalen als
dinosaurussen in de duisternis. De meteoriet
is allang ingeslagen en veroorzaakt het
uitsterven van de westerse economische- en
democratische samenleving zoals we die nu
kennen. Een hele generatie mensen denkt
nog steeds dat alles vanzelf weer beter
wordt. Dat de economie en daarmee de
financiële welvaart alleen maar weer kan
groeien. (tekst uit 2011)

17. 4.
Centraal daarin is dat vier partners
samenkomen om 'het beste' tot
stand te brengen: overheid, het
bedrijfsleven (inclusief de
industrie), het onderwijs én
burgers. De tijd dat alleen de eerste
twee 'het' samen deden is al lang
voorbij. Sinds enkele decennia doet
ook het onderwijs volop mee. In de
toekomst zullen burgers ook dienen
aan te haken én mee gaan doen.

19. 5.
We hebben te maken met een
schepsel dat de draak steekt met
logica, graag irrationeel handelt en een
tegenstrijdig karakter heeft. Een kerel
die graag gokt maar toch conservatief
is en van zekerheid houdt. Een type
dat vertrouwen zoekt en daar wel bij
vaart, maar er toch van geniet zijn
medeschepselen af te straffen als ze
zijn gevoel voor rechtvaardigheid
kwetsen.

20. “Is de mens een rationeel wezen
dat elke beslissing maakt op
basis van het afwegen van
allerlei stabiele factoren? Niks
daarvan, betoogt
Nobelprijswinnaar Daniel
Kahneman.”

21. 5. -> 6.
De agenda van de vooruitgang
trekt zich niets aan van de
mensen en de verlangens van de
organisaties die met
veranderingen worden
geconfronteerd. Daardoor staan
bedrijven vaak voor de vraag of
zij zich snel moeten aanpassen

22. 5. -> 6.

23. Rol bibliotheek?
“Mensen te
voeden met de
dilemma’s waar
we voor staan”

24. Economie
Zonder een staat die zorgt voor
publieke goederen en sociale
zekerheid kan een marktsysteem niet
overleven. Tegelijk genereert een sterk
marktsysteem de middelen om sterke
socialezekerheidssystemen uit te
bouwen. Markt en staat zijn als
tweelingbroeders: ze kunnen zonder
elkaar niet leven, en ze versterken
elkaar. (p. 170)

26. Mariana Mazzucato

29. Toch bleef die ene zin
nog verscheidene
dagen in mijn hoofd
rondzingen: 'je moet
je schulden toch
terugbetalen?'

30. De waarheid is dat we er niet in
geslaagd zijn onze economieën
duurzaam te maken, zelfs niet in
financiële zin. Om die reden zijn
reacties op de crisis die doelen op een
herstel van de status-quo ten diepste
misleidend en zijn ze gedoemd te
mislukken. Welvaart vandaag is niets
waard als ze de voorwaarden van de
welvaart van morgen ondermijnt.

31. Zes schokken
Demografie
Van West naar Oost
ICT
Einde fossiele brandstoffen
Een nieuw kapitalisme
Groene economie

32. Dilemma’s? Nee: trilemma

33. Hella Hueck & Robert Went
RTL-journaliste (economie)
Econoom (1955), WRR
Twittert veel en inhoudelijk
Schreven de laatste maanden vier longreads

34. de eerste

35. de tweede

36. de derde

37. de vierde

38. Trilemma
Drie zaken die niet met elkaar verenigd kunnen worden.
Wel twee, maar niet alle drie
* Economische globalisering
* Politieke democratie
* De natiestaat

39. Europa zit in een economische dip die akelige politieke
gevolgen begint te krijgen.
() De malaise is een uiting van wat ik ‘het politieke
trilemma van de wereldeconomie noem’: economische
globalisering, politieke democratie en de natiestaat zijn
uiteindelijk niet met elkaar te verzoenen.

40. Hooguit twee van deze drie elementen kunnen
samengaan.
1. Democratie valt alleen te verenigen met
nationale soevereiniteit als we paal en perk
stellen aan de globalisering

41. 2. Als we mikken op globalisering en ook de
natiestaat willen behouden, moeten we de
democratie laten varen.
3. En als we democratie plus globalisering
willen, moeten we de natiestaat opdoeken, en
streven naar meer internationaal bestuur.

42. De eurozone toont hoe dit trilemma werkt.
De economische en politieke problemen zijn te
wijten aan het feit dat de financiële integratie
verder is gevorderd dan de politieke.
Democratisch bestuur en economische
ontwikkeling lijden onder deze wanverhouding.

43. Om de democratie te redden, is ofwel méér
politieke integratie nodig, ofwel minder
economische samenwerking.
Maar de Europese leiders weigeren hier een
fundamentele keuze te maken.

44. “Once upon a time”
Caroline Soeter, componiste
Wereldpremière in de Nwe Vorst, Tilburg 3 feb
Ensemble gitaar, saxofoon, keyboard en stem
Avond met als thema: Metamodernisme
Of Post-postmodernisme
Kern: stop met ironie, skepsis, zwartgalligheid

45. Kernwoorden uit Once upon a time
“Once upon a time there was a land without
ideals”
Slotwoorden:
“Without being sceptic”

46. Betekenis zoeken in een wereld vol absurditeit
Met ironie maak je je
onaanraakbaar. Het
engagement wordt
geïroniseerd zodat je nooit
ergens aan gehouden kunt
worden. (Kees Schuijt in De Groene Amsterdammer, 18 september 2014)

48. Het DIKW-model

49. Twee tweets

57. Tegenlicht

58. Andere kant van het bord

60. “Het gevoel kwijt”
Aan de andere kant van het schaakbord, als de
getallen overgaan in triljoenen, biljarden en
quitiljoenen, raken we het gevoel voor de
hoeveelheden volledig kwijt. We hebben er ook
geen gevoel meer voor hoe snel dit soort
getallen opduiken wanneer de exponentiële
groei aanhoudt. (Erik Brynjolfsson & Andrew McAfee, p. 51)

62. We leven in een tijd van
fundamentele veranderingen,
een tijd waarin zelfs de
veranderingen veranderen
(Wim van der Donk in # Het nieuwste Brabant, 2014)

64. Shift happens
https://www.youtube.com/watch?v=4pLfyDz41jE

65. Economie

66. Rendementsdenken
“Ik heb niks tegen geld, ik ben geen
hippie, maar wie zichzelf laat verblinden
door de flikkering van rendement, zal de
anderen in het gunstigste geval als
concurrenten beschouwen, in het
onpersoonlijke geval als cijfers, en in het
slechtste geval als parasieten.
Ongedierte.” (Ramsey Nasr, NRC 9 mei 2015)

67. MBA Oath 2011
https://www.youtube.com/watch?v=1knEtXEEIZ4
Centrale zin / doel van een ‘directeur’
Create real
value

68. Werk
Werkzame beroepsbevolking (12 uur pw, 15-65 jaar) 7.2 milj.
Werklozen (1-1-2015) 660.000 (9,2%)
Bijstand (1-1--2015) 435.000
Werkwillenden 8.295.000
Nu al: 800.000 ZZP’ers (12 uur pw, 15-65 jaar)
Verdienen gemiddeld €33.000,--, maar de helft minder dan €25.500,--
Mijn conclusie: 8 miljoen willen betaald werken, 2 miljoen
hebben het moeilijk om dat te realiseren

69. Een derde deel geen betaalde baan
Nu al heeft in Nederland een derde deel van de
potentiële beroepsbevolking - 3,6 miljoen
mensen - geen betaalde baan. () Wat te doen?
Hoe verdelen we het geld als dit niet meer gaat
via het loonstrookje? Hoe kunnen we de
achterblijvers op een respectvolle wijze aan
een inkomen helpen? (Kees Kraaijeveld, VN 15 november 2014)

71. Robots & zelflerende systemen
Vraag: U schetst een donker beeld.
Zijn er ook voordelen?
HvdP: Misschien hebben we straks
nog maar een werkweek van vier
uur. Kun je de rest van de tijd met
een goed boek aan het strand gaan
liggen.
Vraag: Als ik dan tenminste nog kan
lezen. Want waarom zou ik naar
school gaan als alle apparaten om
me heen slimmer zijn dan ik?
HvdP: Dat is inderdaad de vraag.
We weten niet hoe een wereld eruit
ziet waarin machines slimmer zijn
dan wij.

73. Management
Schadelijk: de
bedrijfseconoom en de
regelneef vervangt de
hoofdingenieur
(Matthieu Weggeman, NRC zaterdag 16 mei 2015)

74. Ondernemen
Het moet niet meer alleen
gaan om de goedkoopste
aanbieder, maar ook om de
maatschappelijke waarde,
zoals iemand aan het werk
helpen.
(Willemijn Verloop van social enterprise.nl, VN, 21 februari 2015)

75. Jacques Pijl geeft vijf (hoofd)redenen aan 'die
de basis vormen voor het nieuwe normaal', de
wereld waarin we leven:
1. de permanente economische crisis
2. de maatschappelijke en culturele crisis
3. de steeds snellere technologische
ontwikkelingen
4. de platte aarde
5. het verdwijnen van een uniforme markt

76. (@nder) geld
Bij het kopen van
producten bepalen we onze
keuzes door te kijken naar
de prijs, en wat we denken
te weten over de kwaliteit
ervan. Daarbij wegen we
niet mee hoeveel een
bepaalde aankoop aan het
toekomstig inkomen van
ons en de overheid gaat
bijdragen. Als wij ons geld
lokaal besteden is de kans
namelijk groter dat het
opnieuw bij onszelf zal
worden uitgegeven en
verdient de overheid eraan.

77. Ongelijkheid

78. Vervoer

79. Most common jobs in the USA

80. Klimaat

81. Voedsel

82. Gezondheid

83. Eugenetica revival
“Anders wordt het als onderzoekers gaan
pogen om DNA in de kiembaan te veranderen,
het DNA in sperma, eicel, of vroege embryo’s.
Dan veranderen de erfelijke eigenschappen die
aan het nageslacht worden doorgegeven. Dan
verandert onze species, Homo sapiens.”
(Piet Borst, zaterdag 16 mei 2015 in NRC)

84. Schaarste/bandbreedte
“Armen zijn voortdurend
druk met overleven en
nemen daardoor domme
beslissingen. De overheid
kan ze beter helpen dan
ze daarvoor straffen.”

85. (geo)politiek

86. Democratie
"Grondbeginsel van een
democratische
staatsinrichting is vrijheid. ()
Een van de kenmerken van
vrijheid is dat men om de
beurt wordt geregeerd en
zelf regeert."

87. Nanotechnologie

88. Onderwijs
Sinds de terroristische aanslagen in Europa, sinds de gruwelijke
onthoofdingen en verbrandingen door IS ben ik er meer dan ooit
van overtuigd geraakt dat ons onderwijs een poging moet doen
om een kind/leerling/student naast kennis ook zaken als
meerduidigheid, nuance, empathie en verbeelding bij te brengen
– niet omdat dat zo nobel of chic of menslievend is, maar omdat
onze maatschappij anders morgen niet meer bestaat.
Waarheid met een grote W en Rendement met een grote R vormen vandaag onze
grootste bedreiging. Zij doden de verbeelding in ons.

90. Media

91. Invloed digitale wereld

92. Een voorbeeld?
De Chinese regering is
bezig een landelijk ‘Sociaal
Krediet Systeem’ in te
voeren waarbij aan iedere
burger een score voor zijn
gedrag wordt toegekend.
(VK, zaterdag 25 april 2015)

93. Geluk

94. Waarde(n)
Een man in Terneuzen zei: Ik begon ooit als leraar omdat
ik kinderen iets mee wilde geven, op een school met
negentien leerlingen, waar ik op de fiets naar toe ging.
Nu ben ik een uur aan het carpoolen met drie collega’s om
in Middelburg les te geven op een school van 2500 man.
Iedere ochtend komen we schuimend van boosheid uit de
auto en vragen we: wie wilde dit? Wanneer is hiervoor
gekozen?

95. Waarde(n)
Daarachter ligt de fundamentele
vraag: zijn wij een gemeenschap,
waarin we ook kunnen spreken over
dingen als kwaliteit, schoonheid en
rechtvaardigheid, of zijn wij puur een
arena van productie en consumptie?
(Trouw 28 april 2015)

96. Ethiek

97. Vertrouwen

98. “De vis gaat rotten bij de kop”
Geert Mak
In 2004 voor de Raiffeisenbank
Verwijst naar Caspar Barlaeus,
de wijze koopman

99. Identiteit
De postmoderne mens lijdt aan een vreemde
dissociatie, een nieuw vorm van
persoonlijkheids-verdubbeling. We klagen het
systeem aan, staan er vijandig tegenover en
voelen ons machteloos om het te veranderen.
Anderzijds gedragen we ons op een manier die
het systeem voortdurend bevestigt en uitbreidt.
De wijze waarop we eten en drinken, ons
kleden, verplaatsen, op vakantie gaan, zijn daar
stuk voor stuk voorbeelden van - wij zíjn het
systeem waarover we klagen.

100. -> Autoriteit
Veel intellectuelen dromen van een nieuw groot verhaal,
maar voor mij hoeft dat niet, integendeel zelfs. Alle grote
verhalen hebben voor meer ellende dan iets anders
gezorgd. Bovendien hébben we al een groot verhaal,
vandaag, dat van de zogenaamde vrije markt – en ook dat
zorgt alleen maar voor ellende. Geef mij maar kleine
verhalen, gefocust op concrete doelen, waarvoor mensen
in groep aan het werk gaan. Op basis van wat ik rond mij
zie gebeuren, denk ik dat dit de nieuwe grond van een
nieuwe autoriteit zal worden: het collectief. In dat geval
krijgen we bovendien een radicale omkering in de
functionering van autoriteit: in plaats van top-down, zoals
bij het patriarchaat, wordt het bottom-up en horizontaal.

101. Moraal
2 begrippen
Verleiden
Volwassen