Lecture presented (in Dutch) at the family day of the "Stichting Voedselallergie" at Dierenpark Amersfoort 29-10-2011

1. Nutrigenomics
Wij zijn wat wij eten
Michael Müller
Netherlands Nutrigenomics Centre
& Nutrition, Metabolism and Genomics Group
Division of Human Nutrition, Wageningen University

2. Wij zijn wat wij eten

3. Zo lang mogelijk gezond en vitaal blijven
100 %
Gezondheid / “Quality of life”
tijd

4. Overvoeding = Genen + calorieën + leefstijl…?
Geen eenvoudig probleem

5. Wij hebben een “tsunami” aan
gezondheidsproblemen

6. Wat is gezond?

7. Gezonde voeding in Luilekkerland

8. Je bent wat je eet
Paleolithic era Modern Times
1.200.000 Generations 2-3 Generations
between feast en famine in energy abundance
% Energy % Energy
100 100 Grain
Low-fat meat Milk/-products
Chicken Isolated Carbohydrates
Eggs Isolated Fat/Oil
Fish Alcohol
50 50 Meat
Fruit Chicken
Vegetables (carrots) Fish
Nuts
Honey
Fruit
Vegetables
0 0 Beans
“Onveilig”: Gezonde “stress” “Veilig”: Minder gezonde “stress”

9. Wij zijn verschillend

10. Onze genen
• 23 chromosomen
• Met ca 20.000 genen

11. Plekjes in het genoom die ons gevoeliger
maken om bepaalde ziekten te krijgen

12. Wie wil alles weten over zijn genen?
Voor 100 $ & een beetje “spuug”

13. Sneller en sneller – meer en meer informatie, maar hoe komen wij
tot meer begrip van de biologie en de fysiologie?

14. Nutrigenomics & modern voedingsonderzoek
Gezond -
Voeding
Ziek
Genomics

15. Nutrigenomics onderzoekt het effect van voeding op de
relatie genotype - fenotype
Phenotype
Metabolome
Leefstijl
Voeding Proteome
Voedsel
Microbiota Transcriptome
Omgeving
Epigenome
Genotype

16. Tijdige relatief bescheiden ingrepen aan het begin van het leven
kunnen een groot effect hebben op risico van een ziekte later in het
leven

17. Je bent wat je eet en hebt gegeten:
Ontvangen & opnemen → herinneren → openbaren

18. We zijn wat we eten
Vetten
FFA
Remnant
VLDL LPL
Chylomicrons

19. Intestine
LXR
Decreased cholesterol absorption
FXR
Increased bile salt recirculation
PPAR
Improved lipid handling
Regulatie van cholesterol en
lipidemetabolisme in organen door
nucleaire receptoren

20. Hoe nutriënten onze genen reguleren
Verbeterde
orgaan
capaciteit
door
PUFAs

21. Gezonde voeding activeert en reguleert heel
veel kleine schakels (medicijnen maar één)

22. Ons “probleem” met de energie homeostase

23. Twee van de zeven hoofdzonden:
luiheid & onmatigheid (deel van het probleem)

24. De juiste balans?

25. Vroege biomarkers
Late biomerkers
van ziekte
Vroege biomerkers Ziek
van ziekte
Gezond
Begin van de ziekte

26. Wij zijn op zoek naar de vingerafdruk (“barcode”)
van gezond, net niet meer gezond en ziek
1 5 20 14464
1 3 6 33 3057 1 3 10 50 2636 1 12 87 6375
9.99 0 8.69 0 15.2 0
8.28 0
SL_W1H_L SL_W2_HL SL_W3_HL SL_W4_HL SL_10_HL SL_16_HL SL_W1H_L SL_W2_H_ SL_W3_H_ SL_W4HH_ SL_10_H_ SL_16_H_ SL_W1H_L SL_W2_H_ SL_W3_H_ SL_W4_H_ SL_10_H_ SL_16_H_
1 2 3 4 10 16 1 2 3 4 10 16 1 2 3 4 10 16 1 2 3 4 10 16
Weeks Weeks Weeks Weeks
Intestine Liver Muscle WAT
gezond, net niet meer gezond en ziek

27. Je bent wat je eet:
Humane Nutrigenomics: Wat kunnen wij?

28. Humane nutrigenomics studie
“oude” & “nieuwe” biomerkers

29. Visolie interventie geeft “jongere” genexpressie
Minder ontstekking &
pro-arteriosclerose merkers
= Anti-immuno-senescence
Bouwens et al. Am J Clin Nutr. 2009

30. Humane nutrigenomics studie
Hoe werken probiotica ?

31. Hoe blijven wij gezond en vitaal?
• Door onze organen te “trainen” met gevarieerde
en gezonde voeding om hun metabole functies
(capaciteit en prestatie) te optimaliseren

32. “Hygiëne”
Immunologie van een “boerderij jeugd”
Helga van Mutius et al.

33. Samenstelling van
de microbiële
gemeenschap op
verschillende
plaatsen in het
lichaam van
de gezonde mens

34. Ontwikkeling van de darmflora en milieufactoren die
de darm microbiota tijdens het leven beïnvloeden

35. Dus lekker vies

36. Hoe blijf je gezond
• Je bent wat je eet => eet je gevarieerd, dan blijf je “flexibel”
er blijven “sporen” achter (op ons genoom) , soms irreversibel
• Ziekten zoals obesitas, metabool syndroom en diabetes zijn
grotendeels gerelateerd aan onze levensstijl en
moderne ”snelle” ("fast") voedingsmiddelen => ongezond ouder
worden
• Minder chronische stress (ontsteking), dus minder chronische
metabole stress (minder verzadigd vet en lipogeen voedsel)
• Meer beweging met een gezonde levensstijl en voedingspatroon,
soms ook wat minder eten
• Variatie houdt ons flexibel, hiermee moeten wij zo vroeg mogelijk
beginnen
36

37. “2 Meals a day, work as long as possible &
embrace challenge”
Walter Breuning (1896 - 2011)

38. Bedankt