4. Görsel okuryazarlık, görsel mesajları doğru olarak
yorumlamak ve aynı zamanda böyle mesajları yaratmak
için öğrenilen yetenektir.
5. İnsanlar içinde yaşadıkları dünya ile görsel işitsel kitle
iletişim araçlarının sunduğu dünyadan bir anlam çıkarmak,
gösterilen enformasyonun ötesine gitmek, gözlediklerine
bir anlam vermek isterler.
6. Günümüzde çevremizin çok sayıda ve değişik biçimlerde görsellerle
kuşatıldığı düşünüldüğünde, onların da kendine özgü bir yapısı olduğu,
dış gerçekliğe ve kültüre özgü görsel bir dil oluşturduğu söylenebilir.
7. Görsel Okuryazarlığın Temel Birimleri
Nokta
Bir nokta mekan içindeki (uzaydaki) bir pozisyonu (durumu)
gösterir. İki çizginin birleştiği ya da kesiştiği yeri gösterebilir, bir
düzlemin köşesini, bir işareti, bir yeri belirler.
8. Çizgi
Bir yüzey üzerinde bir noktanın çizdiği yolun görsel izi
gibi görülebilir. Buna göre çizgi, görsel bir mekanda bir
taraftan diğerine hareket için gerekli bir elemandır. Çizgi
kendi yönü doğrultusunda kesin bir amaca sahiptir.
9. Şekil
Şekillerle suretlerle dolu bir dünyaya doğar, büyüdükçe
onları okumayı ve görsel görüntüleri ihtiyacımız olan
enformasyona nasıl dönüştüreceğimizi öğreniriz. Şekiller
dünyasını diğerleriyle paylaşır, onun terimlerine göre
düşünür ve iletişimde bulunuruz.
10. Ressam Matisse tüm ayrıntıları en aza indirgeyerek en katışıksız biçimleri göz
önüne sermeye, ani bir heyecan duygusu vermeye çalışmıştır. Matisse kenar
çizgilerini basitleştirerek figürlerin biçimlerini bozmuştur, böylece izleyicinin
şekilleri kendi bütünlükleri içinde görmesini istemiştir
11. Ölçek
Ölçek, nesnelerin görünen ölçülerini yönlendirerek bir dizi
etki yaratmakta kullanılır.Ölçek yönlendirmesi, temel
görüntüye yeni bir hayatiyet vererek daha fazla anlam
katabilir …
12. Ölçek daha çok iki boyutlu bir yüzey üzerinde derinlik duygusu
yaratmak için de kullanılır. Bu tekniği ilk kullananlardan biri
Rönesans sanatçılarından Raphael’dir
Meryem’in Evliliği
13. Yön
Yön şekillerde, bir şeklin var oluşunun temel öğesi
olarak bulunmaktadır. Şeklin yönü yatay, dikey,
diyagonal ya da yuvarlak olabilir
Perspektif
Perspektif, yanılsama, iki boyutlu düzlem üzerinde üç
boyutlu görünüm, resim üzerindeki imgelerin derece
derece küçülmesi, renklerin giderek solması ve figürlerin
ön düzlemden arka düzleme doğru gittikçe
belirsizleşmesiyle yaratılmaktadır
14.
15. Renk
Görsel okuryazarlığın iki önemli öğesinden biri çizgi
diğeri ise renktir. Çizgi akla seslenirken, renk duygulara
seslenmekteydi..
Renk değerleri ya da tonlama olarak bilinen bu görsel
öğe, en basit tanımıyla ışık ve gölgenin -aydınlık ve
karanlığın- yan yana gelmesidir.
Temel renkler; sarı, kırmızı ve maviden oluşmaktadır.
Diğer tüm renkler, bu temel renklerin karışımından
oluşmaktadır. İkincil renkler ise; turuncu, yeşil ve
mordur.
18. Her çağda insanlar kendilerini farklı dillerle ifade
etmişlerdir
Antik Çağ’ da söz
Orta Çağ’ da sözün uçuculuğuna karşı otoritenin
elindeki yazı
Aydınlanma Çağında matbaanın icadı ile birlikte
yazılı dilin özgürlüğü
Teknolojinin gelişimi ile birlikte imgeler ve görsel
kültürün kendine özgü kuralları
19. Gelişmiş ülkelerde 1960’lı yılların sonunda Görsel
Okuryazarlık kavramı duyulmaya başlanmıştır
İmgeleri kullanmak ile ilgili tartışmalar eskilere
dayanmaktadır
Aristo; Tıpta
Phytagoras, Socrates ve Platon; Matematikte
20. Görsel okuryazarlık kavramıyla ilgili tartışmalar
XX. Yüzyılın ikinci yarısından sonra başlamıştır
Görsel okuma kavramını ilk olarak John Debes
kullanmıştır
Debes ve birçok bilim adamı görsel dil düşüncesi
üzerine 1969 yılında bir konferans
düzenlemişlerdir
Debes ve arkadaşları bu konu da bir adım daha
atar ve 1969 yılında ‘Uluslararası Görsel
Okuryazarlık Derneğini’ kurmuşlardır.
21. Uluslar Arası Görsel Okuryazarlık
Derneği’nin resmi internet sayfası
www.ivla.org
22. İlk olarak görsel dilin öneminin tartışılmasında
Ruesch ve Kees 1956 yılında çalışmalar yapmıştır
1982 yılında Bredan ve Hortin görsl okuryazarlığın
bilgi haritasını çıkarmak amacıyla bir ekip
oluşturmuştur
Bu çalışmaların akabinde Levie ‘resimsel teori ve
hayal etme süreci’ adlı bir çalışma yayınlamıştır
Box ve Cochenour 1998 yılında görsel okuryazarlık
kavramında ilgi çekici sonuçlar elde ettiği
çalışmalarını yayınlamışlardır
23. XX. Yüzyılın sonlarına doğru görsel okuryazarlık
açısından bir dönüm noktası olarak kabul edilir
1993 yılında 130 tane web sitesi
2002 haziranında 18 milyona yakın web sitesi bu
ağın içerisinde yer almaya başlamıştır
24. Görsel Okuryazarlık Hakkında Bazı Kuramcıların Tanımları
Ausburn and Ausburn (1978) görsel okuryazarlığı; başkalarıyla
iletişim kurmak için, görselleri anlama ve kullanmayı sağlayan
beceriler topluluğu olarak tanımlamıştır
Hortin(1983), görsel okuryazarlığı; Resimleri anlama(okuma)
ve kullanma(yazma) becerisi ve resimleri kullanarak düşünme
ve öğrenme olarak tanımlamıştır
25. Curtiss(1987) : Görsel okuryazarlık, her tür
ortamda kullanılan görsel ifadeler ile iletişimi
anlama ve en azından bir görsel türüyle kendini
ifade edebilme becerisidir
Messaris (1991; 1994), görsel okuryazarlık
kavramını, görseller hakkında tarihsel ve kültürel
bir birikime sahip olarak, görsel yönlendirmelerin
(manipülasyon) sıkça yer aldığı reklâmlar ya da
diğer bağlamlardaki ürünleri anlamaya daha hazır
bir hale gelmek için bir gereklilik olarak
tanımlamıştır
26. İnsan düşünüşünün temeli olan görsel okuma bir
beceri olarak 2500 yıl kadar eski, bir kavram
olarak ise 50 yıl kadar yenidir
Geçen yüzyıl boyunca hızla yükselen bir değer
haline gelen görselleri anlamak, onlar üzerinde
düşünmek ve onları üretebilmek giderek önem
kazanmaktadır; bu durumda görsel okuryazarlığa
olan ilgiyi arttırmaktadır
32. Yaklaşık 500 yıl önce çok büyük boyutlardaki bilgi
hacmini kaydetme güçlüğünün farkına varan
Leonardo da Vinci farklı görüntüler olarak var olan
sözcükleri yalnızca bir sayfada ifade edilebilecek
biçimde desenleştirmiştir.
33.
34. Sözel ve görsel iletişim biçimlerinin her ikisinin birlikte
kullanıldığı tiyatro afişleri.
35. 3M firmasının yaptığı bir araştırma insanların görsel bilgiyi yazılı
bilgiye göre 60.000 kez daha hızlı işlediğini göstermiştir.
36. Görsel okuryazarlığa sahip bir kişi;
Görsel mesajların anlamlarını yorumlama, anlama ve
değerlendirme,
Görsel tasarım temel ilke ve kavramlarını hem uygulayarak
hem de çözümleyerek daha etkili bir iletişim gerçekleştirme,
Geleneksel yöntemler ile birlikte bilgisayar ve diğer
teknolojik araçları kullanarak etkili görsel mesajlar üretme,
Karşılaşılan problemlere kavramsal çözümler üretebilmek için
görsel düşünme biçimini kullanma.
46. Leppard
Yeniden sunum
‘İmgeler maden cevheri gibi kazılıp çıkarılan
şeyler değil, belli bir sosyo – kültürel ortam
içerisinde belli bir işlev görmesi için inşa edilen
şeylerdir’
47.
48. E-lma
Kırmızı elmanın ilk günah semboli olarak da
akıllara gelir
Isırılmış elmayı gördüğümüzde aklımıza canlanan
şey ise Apple markasının ürünleridir
58. 1.Tanımlayıcı
Anlatılan nesnenin gerçekte nasıl göründüğü ile
ilgili bilgi verme amaçlı görsel öğelerdir.
Ulusal bayraklar, soyut tasvirler, mitolojik
unsurlar, fotoğraflar, kimlikler ve ortak sanal
sembol diller
59.
60.
61.
62. Denizler ve depremler tanrısı Poseidon üç çatallı mızrağı ve
güçlü duruşuyla resmedilir.
63.
64. İmge bilgilerinin genellenmesi ile oluşan semboller tanım
işlevi görür. Böylelikle zihindeki imge ile gerçek nesne
arasında bağ kurulur.
65.
66. 2. Açıklayıcı
Bilgilendirme ve etki oluşturma amaçlı görsel öğelerdir.
Uyarı levhaları
Yönlendirme tabelaları
Motorlu taşıtların gösterge panelleri
Reklam afişleri
STK sembolleri ve logolar da görsel okuryazarlık
gerektirir.
67.
68. Tarihi, dini ya da edebi açıdan ele
alabileceğimiz mitolojik bilgilerin
ve karakterlerin
anlamlandırılabilmesi için de
semboller, öyküler ve görsel
karakterler kullanılır.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75. 3. Yapılandırıcı
Görselin parça-bütün ilişkilerini belirten, yeni
kategoriler oluşturan öğelerdir.
Metro ağ haritaları
Grup içinde algılanan nesneler
Uzun süreli algılanan görseller
Takvimler
GPRS görüntüleri
76.
77.
78. Harita okuryazarlığı, görsel okuryazarlığa dayanan bir
yetidir. Haritalar sadece dağların isimlerini değil, deprem
hatlarını, plaj yollarını, otobüs istasyonlarını, şehirlerin
sektörlere göre yatırım potansiyellerini de gösterir.
.
79.
80.
81. Harita bilgisinde lejandı, yönü, dağılım bilgilerini anlamak gerekir.
Soyut bir mekan algısını eyleme ve bilgiye dönüştürmek için verileri
doğru analiz etmek şarttır.
Bu da ancak görsel okuryazarlıkla mümkün olur.
82.
83.
84. 4. İşlevsel
Süreç ya da sistemlerin işleyişini sembolize eden
mekanik imgelerdir.
Kumanda tuşları
Mekanik sistem uyarıları
Multimedya sembolleri
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91. 5. Yönerge
İşlem dizilerini görselleştirmeyi sağlayan öğelerdir.
Öğretici görseller
Kurulum şemaları
İş güvenliği uygulamaları
Şematik diyagramlar
Oyunlar
92.
93.
94.
95.
96. 6. Matematiksel
Matematik ve mantıksal ilişkileri açıklamak için
kullanılan şema, diyagram ve çizim gibi
nesneler.
İstatistik tabloları
Sayısal göstergeler
Finansal ekranlar
Maaş bordroları
Mantıksal bağlantı diyagramları
97.
98. Grafikleri okumak, değişkenler arasındaki ilişkileri analiz
edebilme yetisi sağlar ve başarılı stratejik sonuçlara ulaştırır.
İyi orta, gol getirir.
99.
100.
101. 7. Veri İfadesi
Verilerin görsel ifade edilmesini sağlayan
unsurlardır.
Pratik ve manipüle edilmemiş bilgi aktarımı sağlar.
Broşürler
Panolar
Mimik ve jestler
102.
103. Mekan, renk, hacim, postür gibi serbest
algılar görsel unsurlarda gizli verilerdir.
Bireyin öznitelikleri doğrultusundaki referans
çerçevesine göre kod açımı bağlamında bu
veriler görsel okuryazarlık yetisi düzeyinde
işlenir.
108. Görsel mesajların hayatımızın her alanına dahil olduğu görsel
bir çağda yaşıyoruz.
Teknolojiyi daha yararlı kılmak için karşılaşılan görsel
mesajları doğru anlayarak yorumlamak gerekmektedir.
109. Görseller dekoratif olarak kullanılmanın ötesinde
teknolojiyle birlikte artık daha çok iletişim işlevine
sahiptir.
Peki görsel materyaller neden iletişim aracı olarak
kullanılıyor?
110. Görsel okuryazarlığı öğrenilen yetenekleri açıklama
görsel mesajları yorumlama ve görsel durumlar
yapabilmek olarak kullanırız.
İmgelerin anlamını tam olarak bilmesek de akıl
yürütmeyle çıkarabilmekteyiz.
111.
112. Teknoloji çağındaki bir görsel okuryazar görünenin
ardındakini de görünmeyeni de yorumlayabilen biridir.
Farklı düşünme biçimlerinin de geliştirilmesi çok
boyutlu sonuçlar üretme bakımından yararlı
olmaktadır.
113. Bir filmin, haber görüntüsünün veya diğer görsel
parça/bütünlerinin ‘’biçimsel’’ kurulumundan
bahsetmek ve inceleme altına almak bir yöntem iken
aynı şekilde sayılanların ‘’içeriğine’’ , yani anlamına
ilişkin bir incelemede bulunmak da söz konusudur.
Görsel okuryazarlık ikisini de bir arada ele almaktır
114. Sonuç olarak,
görsel okuryazarlığın günlük hayatın neredeyse tüm
faaliyetleri içerisinde yer alabileceğinin bilincinde
olmalıyız.
Görsel okuryazarlık aynı zamanda bir ‘’görme biçimi
sunmak, geliştirmek, değerlendirmektir.
‘’Görmek her zaman inanmak değildir.’’
126. Görsel okuryazarlığı gelişmiş bir kişi, çevresindeki görünebilir
eylemlerin, objelerin, sembollerin, doğal ya da yapay her
şeyin ayrımına varabilmekte ve onları yorumlayabilmektedir.
127. Bu yeterliliğin yaratıcı kullanımına bakıldığında, görsel
okuryazarlık yeterliliği bireyin sahip olduğu diğer yetilerle
iletişim halinde olabilmektedir.
128. Bu yeterliliğin kullanımının hayranlık ve beğeni oluşturan
tarafı, bireyin görsel iletişim ustalığını kavrayabilmesi ve
ondan zevk alabilmesidir.
