1. Гэмт явдал судлал

2. Гэмт явдал нь



Түүхийн явцад өөрчлөгдөж ирсэн
Нийгмийн
Эрх зүйн үзэгдэл юм.

3. Гэмт явдал нь:





гэмт хэрэг
захиргааны зөрчил
ёс суртахууны хэм хэмжээ зөрчсөн
зөрчил
Гэмт зан төлөв
зэрэг нийгэмд үйлдэгдэж байгаа
аливаа хэрэг зөрчлийн нийлбэр цогц

4. Гэмт явдлын үүсэл





Хувийн өмч бий болсон
Нийгэм ангиудад хуваагдсан
Төр бий болсон
эдгээртэй холбоотойгоор нийгмийн дотор
зөрчлүүд үүссэнтэй холбоотой
Өөрөөр хэлбэл ангит нийгмийн хөгжлийн
явцад төр өөрийгөө болон иргэдийн ашиг
сонирхлыг хамгаалахын тулд эрх зүйн
зохицуулалт хийх шаардлага бий болдог.

5. Гэмт ядлын үндсэн шинж








Гэмт явдал - нийгмийн үзэгдэл
Гэмт явдал - түүхийн үзэгдэл
Гэмт явдал - харьцангуй олныг хамарсан
үзэгдэл
Гэмт явдал - эрүүгийн эрхийн үзэгдэл
Гэмт явдал - тодорхой төрлийн гэмт хэргүүдийн
нийлбэр цогц

6. Гэмт явдал нийгмийн үзэгдэл


Зөвхөн нийгэмд л оршиж, түүний
бүх хүрээ, нийгмийн харилцаанд
нэвтэрч байдаг
Нийгэмд аюултай үзэгдэл тул
төрөөс түүнд эрх зүйн үнэлгээ
өгдөг

7. 


Гэмт хэргийг үйлдэж байгаа этгээдүүд
болон
гэмт хэргийн улмаас хохирогсод нь
нийгмийн гишүүд байдаг
гэмт хэргийн хор уршиг нь нийгмийн
гишүүдэд эд материалын болон оюун
санааны хохирол учруулаад зогсохгүй
нийгмийн хөгжлийн тогтвортой байдалд
сөргөөр нелөөлдөг

8. 
Гэмт явдлын шалтгаан нь нийгмийн мөн
чанартай бөгөөд нийгэмд бодитойгоор
оршин буй ажилгүйдэл, ядуурал, архидалт
зэрэг нь гэмт хэрэг үйлдэгдэх үндэс суурь
болж байдаг зэргээс үзэхэд гэмт явдал
бол нийгмийн үзэгдэл юм гэдэг нь
тодорхой харагдаж байна.

9. Гэмт явдал түүхэн үзэгдэл


Зарим нийгэмд гэмт хэрэг гэж тооцож
байсан үйлдэл дараагийн нийгэмд гэмт
хэрэгт тооцогдохоо болих /
декриминализация /
гэмт хэрэгт тооцохгүй байсан зарим
үйлдлийг шинээр гэмт хэрэгт тооцох
/криминализация/үйл явц байнга
явагддаг.

10. 

Гэхдээ ямар ч нийгэмд гэмт хэрэг гэж
тооцдог
гэмт явдлын цөмийг бүрдүүлдэг гэмт
хэргүүд гэж байдаг бегөөд үүнд: хулгай,
дээрэм, аллага, хүчин, эх орноосоо
урвах зэрэг үйлдлүүдийг ямар ч нийгэмд
гэмт хэрэгт тооцдог байхад биеэ үнэлэх,
дамын худалдаа хийх, хууль бусаар
дампуурах зэрэг үйлдлүүдийг зарим
нийгэмд л гэмт хэрэгт тооцдог байна.

11. Гэмт явдал харьцангуй олныг
хамарсан үзэгдэл



Нийгмийн бүхий л бүлгийн гишүүд
Нийгмийн бүх салбарт үйлдэгддэг
Тархмал шинжтэй

12. Гэмт явдал - эрүүгийн эрхийн үзэгдэл


гэмт явдлын үндэс болсон гэмт хэрэг
гэсэн тулгуур ойлголтыг эрүүгийн хуулиар
тодорхойлдог
Эрүүгийн хуулийн өөрчлөлт нь гэмт
явдлын бүх үзүүлэлтэнд нөлөөлдөг

13. Гэмт явдал тодорхой төрлийн гэмт
хэргүүдийн нийлбэр цогц юм


Гэмт явдал нь тодорхой гэмт хэргүүдийн
механик нэгдэл бус өөрийн зүй тогтлоороо
нэгдмэл, нэг нь негөөтэйгээ харилцан холбоо
хамааралд байдаг бодит үзэгдэл
Гэмт явдлын агуулгыг судлахад түүнийг
бүрдүүлж буй гэмт хэрэг бүрийг тусад нь салгаж
судлах боломж байдаггүй

14. Гэмт явдал нь




тодорхой засаг захиргааны нэгжид
тодорхой нутаг дэвсгэр дээр
Тодорхой сар, жилийн хугацаанд үйлдэгдсэн
гэмт хэргүүдээс бүрддэг гэмт явдлыг олон гэмт
хэргүүдийн нэгдэл
нэг бүхэл системийг агуулсан нийгмийн
үзэгдэл гэж ойлгох бөгөөд тэр нь аяндаа бий
болдог, зориуд зохин байгуулж болдоггүй
үзэгдэл байдаг

15. Гэмт явдал нь зүй тогтолт, бодит
үзэгдэл




тодорхой шалтгаанаар нөхцөлдсөн
эдийн засаг, улс төр, үзэл суртал
нийгмийн сэтгэл зүй, удирдлага зохион
байгуулалт зэрэг
бусад нийгмийн үзэгдлүүдтэй харилцан
холбоотой зүй тогтолт үзэгдэл төдийгүй
нийгэм, улс төр, эдийн засгийн бүх
хэлбэршлийн үед нийгмийн хөгжлийн
зөрчлийн сөрөг үр дагавар болж ирсэн
бодит үзэгдэл юм.

16. Ãýìò ÿâäëûí ìºí ÷àíàð


Тооны үзүүлэлт
Чанарын үзүүлэлтээр тодорхойлогдоно

17. 




Гэмт явдлын тооны болон чанарын
харилцааг
гэмт явдлын:
түвшин
бүтэц
хөдөлгөөн гэсэн гурван үндсэн
үзүүлэлтээр тодорхойлдог,

18. Гэмт явдлын тоон үзүүлэлт




Гэмт хэргийн тоон үзүүлэлт гэсэн ойлголтонд
нийт гарсан гэмт хэргийн тоо болон гэмт хэрэг
үйлдэгчдийн тоог хамааруулан ойлгодог.
Өөрөөр хэлбэл:
тодорхой цаг хугацаанд үйлдэгдсэн нийт гэмт
хэрэг
тэдгээрийг үйлдсэн хүмүүсийн нийт тоогоор
тодорхойлогдоно.

19. Гэмт явдлын бодит тоо нь



нийгмийн энэ үзэгдлийн үнэн байдал
гэмт явдалтай хийх тэмцлийг үр дүнтэй
зохион байгуулах чиглэлийг зөв
тодорхойлоход ач холбогдолтой чухал
үзүүлэлт
манай улсад хөтлөгддөг албан ёсны
эрүүгийн тоо бүртгэлээр гэмт явдлын
байдлыг тодорхойлно.

20. Гэмт явдлын түвшин



тооны шинж чанар бөгөөд үйлдэгдсэн
гэмт хэргийн тоо
гэмт хэрэгтнүүдийн хүн амын дотор эзлэх
коэффицент зэргээр тодорхойлогддог
Гэмт явдлын түвшинг тодорхойлоход
нуугдмал гэмт явдлын түвшинг
тодорхойлох нь чухал

21. Нуугдмал гэмт явдал


Энэ нь бодитойгоор үйлдэгдсэн боловч
хуулийн байгууллагад мэдэгдээгуй,
өөрөөр хэлбэл буртгэгдээгуй гэмт хэрэг
юм.
Илрээгүй гэмт хэрэг гэдэг бол албан
ёсоор бүртгэгдсэн боловч эзнийг нь
олоогүй гэмт хэргийг хэлдэг.

22. Гэмт явдлын чанарын үзүүлэлт


түүний бүтэц
шинж чанар юм.

23. Гэмт явдлын бүтэц

Гэмт явдлын бүтцийг тодорхойлоход
гэмт явдлын төрөл, ангилал чухал үүрэг
гүйцэтгэдэг

24. Гэмт явдлын бүтцийн үндсэн
үзүүлэлтүүдэд








Онц хүнд, хүнд, хүндэвтэр, хөнгөн гэмт
хэргүүдийн харьцаа
Түгээмэл дэлгэрсэн гэмт хэргийн хувийн жин
Насанд хурээгүй хүмүүсийн гэмт хэргийн хувийн
жин
Булэг болон зохион байгуулалттай гэмт хэргийн
хувийн жин
Рецидив гэмт хэргийн хувийн жин
Гэмт явдлын тархалтын шинж чанар
Улс хоорондын шинж чанартай гэмт хэргийн
хувийн жин зэргийг багтааж болно

25. Гэмт явдлын хөдөлгөөн




Гэмт явдал нь нийгэм, эдийн засгийн
тогтолцооноос үл хамааран өсөх, буурах
замаар байнгын хөдөлгөөнд байдаг
хувьсамтгай үзэгдэл
гэмт явдлын хөдөлгөөнд доорх үзэгдэл үйл явц
нөлөөлж байдаг.
- Гэмт явдлын шалтгаан нөхцөл, хүн амын
нийгмийн бүтэц, түүнчлэн гэмт явдалд нөлөөлж
байдаг бусад үзэгдэл үйл явц
- Ял хүлээх гэмт үйлдэл, эс үйлдлийн хүрээг
өргөтгөх багасгах, гэмт хэргийн ангилалт,
зүйлчлэл