1. 1/7
Οι απόψεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας του Νομού Αχαΐας δημόσιας
εκπαίδευσης για την εφαρμογή των αρχών της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στο χώρο της
εκπαίδευσης.
Μπακόπουλος Νίκος 1
, Λαβίδας Κώστας 2
1. Εκπαιδευτικός B/βάθμιας -Πληροφορικής – nmpako@upatras.gr
2. Εκπαιδευτικός B/βάθμιας -Μαθηματικός - lavidas@upatras.gr
Περίληψη
Στην εργασία αυτή γίνεται διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την δυνατότητα εφαρμογής της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στην
ελληνική εκπαίδευση. Για το σκοπό αυτό αναπτύχθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο αναρτήθηκε στο
διαδίκτυο και συμπληρώθηκε από 90 εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί που κλήθηκαν να απαντήσουν
ήταν διδακτικό προσωπικό αλλά και διευθυντές, υποδιευθυντές από σχολειά του Ν. Αχαΐας. Από τα
αποτελέσματα προκύπτει ότι αναγνωρίζουν ως σημαντικό το ρόλο του διευθυντή, πιστεύουν στην
αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και δέχονται την αξιολόγηση ως μέσω βελτίωσης και όχι
τιμωρίας. Τέλος, πιστεύουν στην συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και στην εμπλοκή όλων των
ενδιαφερόμενων (μαθητών, γονιών & προσωπικού) σε μόνιμες ομάδες εργασίας.
Λέξεις κλειδιά: Ποιότητα, εκπαίδευση, μαθητής, γονιός, εκπαιδευτικός, διευθυντής, σχολική μονάδα,
ΔΟΠ, διοίκηση, τάξη.
Abstract
In this work is an exploration of the views of teachers in primary and secondary education for the
applicability of TQM in Greek education. For this purpose developed a questionnaire posted on the
internet and was completed by 90 teachers. Teachers were asked to answer teachers and directors,
deputy of Achaia schools. The results indicate that recognize the important role of Director, believe in
the use of manpower and receive accreditation as a means of improvement, not punishment. Finally,
they believe their participation in decision-making and involvement of all stakeholders (students,
parents and staff) into permanent working groups.
Keywords: Quality, education, student, parent, teacher, administrator, school facility, TQM,
administration, classroom.
Εισαγωγή
Η εποχή που διανύουμε χαρακτηρίζεται από αλλαγές σε πολλά επίπεδα. Οι τρέχουσες εξελίξεις
παγκοσμίως τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο απαιτούν ακόμα περισσότερο να
δημιουργηθεί και να επικρατήσει μια νέα κουλτούρα η οποία θα έχει ως σκοπό νέες παραγωγικές και
οργανωτικές διαδικασίες. Σε άλλες χώρες η νέα αυτή κουλτούρα ξεκίνησε από το χώρο της
βιομηχανίας και αργότερα επεκτάθηκε και στο χώρο της εκπαίδευσης. Σ' αυτό το περιβάλλον η
επιβίωση των οργανισμών και του δημόσιου στηρίζεται στην ικανότητά τους να προσαρμόσουν το
περιεχόμενο τους, τις μεθόδους λειτουργίας τους και την οργάνωσή τους στις καινούριες αυτές
συνθήκες. Για την προσαρμογή μας στις νέες αυτές συνθήκες, σημαντικό ρόλο παίζει και η ανάπτυξη
αλλά η αξιοποίηση της τεχνολογίας με διάφορες μορφές.
Υπό το παραπάνω πρίσμα και το σχολείο, θα πρέπει να προσαρμοστεί με την σειρά του ίσως και
ταχύτερα στη νέα κουλτούρα για να μπορέσει να επιτύχει τους στόχους του. Επιβάλλεται λοιπόν η
εξεύρεση τρόπων βελτίωσης της αποτελεσματικότητά του. Εφαρμόζοντας ή έστω επιδιώκοντας την
ποιοτική εκπαίδευση οφείλουμε να υιοθετήσουμε αυτό το μοντέλο που ακολουθείται από άλλες χώρες
της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2. 2/7
Στη χώρα μας ακόμη και σήμερα η επιστημονική προσέγγιση της διοίκησης των σχολικών μονάδων
παραμένει έξω από τους προβληματισμούς του εκπαιδευτικού συστήματος. Η διοίκηση σήμερα
στηρίζεται στις αρχές του Taylor (έμφαση στη ποσοτική διάσταση) και δεν εξετάζει την ποιοτική
πλευρά της γνώσης, της κατάρτισης και εκπαίδευσης (Χαμπούρη – Ιωαννίδου, 2003). Κυρίως η
διοίκηση των ελληνικών σχολείων αποτελεί αντιγραφή της διοικητικής νοοτροπίας του δημοσίου,
παρατηρείται δηλαδή αφενός η ιεραρχική δομή, η μερική συμμετοχή εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών
στη λήψη αποφάσεων και αφετέρου εργασία χωρίς αξιολόγηση και επανακαθορισμό των στόχων και
σκοπών. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα οι εκπαιδευτικοί μεταφέρουν τέτοιες δομές στην διαχείριση
της τάξης όπως: λογικές πειθαρχίας και υπακοής στο σχολικό πρόγραμμα και απομνημόνευση μεγάλης
ποσότητας ύλης.
Η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ) της εκπαίδευσης υποστηρίζει τη συνεχή βελτίωση και την
ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Ως φιλοσοφία και στάση μπορεί να αλλάξει τον παιδαγωγικό
άνεμο στα δημόσια ελληνικά σχολεία, αφού, εισάγει νέες λογικές και πρακτικές που βελτιώνουν τις
διοικητικές και παιδαγωγικές διαδικασίες (Ήργης Αργυρής & Μακρή, 2009).
Με την έρευνα αυτή θεωρούμε ότι θα συμβάλουμε στη συζήτηση για την εισαγωγή της ΔΟΠ στην
διοίκηση της σχολικής μονάδας. Συγκεκριμένα διερευνά τις απόψεις των εν ενεργεία εκπαιδευτικών
Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης για την εφαρμογή της ΔΟΠ σε όλες τις διαδικασίες της
δημόσιας εκπαίδευσης.
Διοίκηση Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ) και Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση είναι μια βασική κοινωνική λειτουργία, στοιχείο της κουλτούρας ενός λαού που
επηρεάζει την οικονομική του ανάπτυξη και συμβάλλει στην ατομική, κοινωνική και εθνική πρόοδο
(Πετρίδου, 2002). Η οργάνωση και η παροχή της εκπαίδευσης πραγματοποιείται μέσα από
εκπαιδευτικά ιδρύματα και εκπαιδευτικούς οργανισμούς, που έχουν το χαρακτήρα της τυπικής
οργάνωσης, δηλαδή καθορισμένη αποστολή, συγκεκριμένους στόχους και με την κατάλληλη
αξιοποίηση των υφιστάμενων πόρων παράγουν «το άυλο αγαθό της γνώσης» για να ικανοποιήσουν τις
εκπαιδευτικές ανάγκες των νέων (Juran, 1989).
Η εκπαιδευτική μονάδα πρέπει και μπορεί να διοικηθεί «αποτελεσματικά», με άλλα λόγια απαιτείται:
προγραμματισμός δράσης, οργάνωση λειτουργίας, διοίκηση ανθρώπινων προσπαθειών και έλεγχο των
αποτελεσμάτων της λειτουργίας της. Απαιτείται ενδεχόμενα μετασχηματισμός του σχολικού
συστήματος ως μια μακροπρόθεσμη «επένδυση» που στηρίζεται στο μακροπρόθεσμο
προγραμματισμό (Ζαβλανού, 2003). Τα σχολεία του 21ου αιώνα οφείλουν να εκσυγχρονιστούν, να
μετασχηματιστούν σε αυτό που αποκαλούμε «έξυπνα σχολεία», να μπορούν να παρέχουν τα μέσα
στους μαθητές να μαθαίνουν μόνοι τους, να αυτενεργούν, να χρησιμοποιούν τους εκπαιδευτικούς σε
ρόλο υποστηριχτή της γνώσης και τους διευθυντές των σχολείων συνεργάτες των εκπαιδευτικών που
θα παρέχουν τα μέσα για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου των εκπαιδευτικών.
Η αποτελεσματικότητα των σχολικών μονάδων εξαρτάται από τον τρόπο διοίκησης τους. Οι ελλείψεις
σε υλικοτεχνική υποδομή, η ανεπάρκεια των διαθέσιμων οικονομικών πόρων για την εκπαίδευση, η
ανύπαρκτη επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού, η έλλειψη κατάρτισης των στελεχών
εκπαίδευσης σε θέματα «σύγχρονου management» καθώς και η ανυπαρξία πραγματικής εξουσίας στα
διευθυντικά στελέχη, επιβάλλουν το μετασχηματισμό του σχολείου σε «σχολείο ποιότητας»
(Θεοδώρου, 2012). Ωστόσο η πορεία προς την ποιότητα συνιστά μια συνεχή και αδιάκοπη διαδικασία
βελτίωσης, που στηρίζεται στον παράγοντα άνθρωπο. Έτσι οι παράγοντες της εκπαίδευσης σύμβουλοι,
διευθυντές και εκπαιδευτικοί, αφού κατανοήσουν ότι η εκπαίδευση σήμερα πρέπει να έχει μαθητό-
κεντρικό χαρακτήρα και ότι το σχολείο ως οργανισμός πρέπει να προσανατολίζεται στο «μαθητή –
πελάτη», (Σαρτζετάκης, 2006) καλούνται να στηρίξουν ενεργά τη διαδικασία μετασχηματισμού των
σχολείων.
Η ΔΟΠ (Total Quality Management -TQM) ως μια νέα φιλοσοφία διοίκησης, μια νέα προσέγγιση
στην σκέψη και πρακτική του management, μπορεί να εφαρμοστεί στη διοίκηση των εκπαιδευτικών
μονάδων, βελτιώνοντας την ποιότητα και αποτελεσματικότητά τους συνολικά μέσα από τον
προγραμματισμό της δράσης τους, στοχεύοντας στην ικανοποίηση των αναγκών των εμπλεκόμενων. Ο
θεμελιωτής της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας Dr. W. Edwards Deming πίστεψε στον παράγοντα
άνθρωπο, στην ομαδική προσπάθεια, στη στατιστική ανάλυση, στο μακροπρόθεσμο προγραμματισμό
και στη συνεχή βελτίωση των διαδικασιών (Deming, 1993). Οι βασικές αρχές της ΔΟΠ συνοψίζονται
στα εξής: α) συνεχής βελτίωση, β) δέσμευση της ηγεσίας, γ) ομαδική εργασία και η υπευθυνότητα
(κουλτούρα), δ) συμμετοχή και η ανάπτυξη (εκπαίδευση, επιμόρφωση) των εργαζομένων, ε) χρήση
εργαλείων και τεχνικών (γνώση), στ) έλεγχος ανταγωνιστικότητας και ζ) ανατροφοδότηση
(διορθωτικές ενέργειες).

3. 3/7
Η εικόνα που προκύπτει από την επισκόπηση των πρώιμων εφαρμογών της ΔΟΠ στην εκπαίδευση σε
Μ. Βρετανία και Βόρεια Αμερική, σχετίζεται με την ενδυνάμωση της θέσης του μαθητή – σπουδαστή
και τη δημιουργία συνείδησης υπευθυνότητας του εκπαιδευτικού (Morgan, & Murgatroyd,1994).
Παράλληλα με την επικέντρωση στις ανάγκες των μαθητών – σπουδαστών, τον ορισμό προδιαγραφών
εκ μέρους των υπηρεσιών στα σχολεία αυτά άρχισε μια συστηματική προσέγγιση στο μάνατζμεντ της
ποιότητας. Αυτό που είναι ξεκάθαρο και πρέπει να αναφερθεί ότι σε επίπεδο υιοθέτησης της ΔΟΠ, η
τριτοβάθμια εκπαίδευση σε Μ. Βρετανία και Βόρεια Αμερική βρίσκεται μπροστά από ότι τα σχολεία
της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Ρούση, 2007). Οι σποραδικές μελέτες πάνω στην
αποτύπωση των διαδικασιών και την αξιολόγηση, που προέρχονται από τα σχολεία εφαρμογής της
ΔΟΠ, έχουν να κάνουν περισσότερο με οργανωτικά, διοικητικά και επαγγελματικά θέματα παρά με
θέματα που αφορούν τη διαδικασία της τάξης και κυρίως τη βελτίωση της διαδικασίας διδασκαλίας –
μάθησης. Πρέπει να τονιστεί ότι η φιλοσοφία του Deming (Deming, 1992) για την εκπαίδευση
εφαρμόστηκε αρχικά στη διοίκηση του σχολικού συστήματος και σταδιακά πέρασε και στην εφαρμογή
της τάξης, δεδομένου ότι ο εκπαιδευτικός μέσα στην τάξη λειτουργεί και ως μάνατζερ, αφού από τη
μια έχει να διοικήσει τους μαθητές του και απ’ την άλλη οφείλει να οργανώσει τη διαδικασία μάθησης
των μαθητών του.
Σκοπός και ερευνητικά ερωτήματα της έρευνας
Ο σκοπός της έρευνας είναι να διερευνήσει τις προθέσεις των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή ενός
πλαισίου ΔΟΠ διοίκησης της σχολικής μονάδας.
Πιο συγκεκριμένα διερευνά τις απόψεις των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή της ΔΟΠ. Τα
ερευνητικά ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η παρούσα εργασία είναι τα εξής:
1. Είναι διατεθειμένοι οι καθηγητές και σε ποιο βαθμό να αποδεχθούν οι εκπαιδευτικοί, την ομαδική
εργασία και την υπευθυνότητα (κουλτούρα), τη συμμετοχή και την ανάπτυξη (εκπαίδευση,
επιμόρφωση) των εργαζομένων, τη χρήση εργαλείων και τεχνικών (γνώση), ο έλεγχος
ανταγωνιστικότητας, η ανατροφοδότηση (διορθωτικές ενέργειες).
2. Σε ποιο βαθμό θεωρούν οι εκπαιδευτικοί ότι μπορούν να εφαρμοστούν διαδικασίες για τη
διαχείριση και τη βελτίωση της ποιότητας στις Σ.Μ. συμμετοχή και η ανάπτυξη (εκπαίδευση,
επιμόρφωση) των εργαζομένων.
Ερευνητικό πλαίσιο
Για την έρευνα αυτή αναπτύχθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο βασίστηκε στις βασικές αρχές της
ΔΟΠ αλλά και σε ερωτηματολόγιο πρότερης έρευνας στο πεδίο (Ρούση, 2007). Το ερωτηματολόγιο
των (21) ερωτήσεων αποτελείται από δυο μέρη: α) ερωτήσεις προσδιορισμού των χαρακτηριστικών
των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και β) ερωτήσεις για τον προσδιορισμό των απόψεων των
εκπαιδευτικών σχετικά με τις προθέσεις τους για την εφαρμογή της ΔΟΠ στις ως μοντέλο διοίκησης
στις σχολικές μονάδες. Συγκεκριμένα στάλθηκε ο σύνδεσμος
(https://docs.google.com/spreadsheet/viewform?formkey=dERzOEp2M1k4TFd1dno1OVVkS3RfM2c
6MQ) του αναρτημένου ερωτηματολογίου σε επιλεγμένα σχολεία της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας
εκπαίδευσης με την παράκληση να συμπληρωθεί από τους εκπαιδευτικούς. Το ερωτηματολόγιο έμεινε
ενεργό για χρονικό διάστημα 30 ημερών (από 1-4-2012 έως και 30-4-2012) μετά την λήξη του έγινε η
λήψη του σε αρχείο excel για να γίνει επεξεργασία με την χρήση του SPSS.
Ο πληθυσμός της έρευνας είναι εκπαιδευτικοί της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαιδευσής του νομού
Αχαΐας οι οποίοι είναι σε θέση να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που είναι αναρτημένο στο
διαδίκτυο. Στη συγκεκριμένη έρευνα δεν προσδιορίστηκε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα. Ο τελικός
προσδιορισμός του δείγματος των 90 εκπαιδευτικών που τελικά απάντησαν το ερωτηματολόγιο
προσδιορίστηκε με τυχαίο τρόπο.
Από τους εκπαιδευτικούς του δείγματος 38 ήταν άντρες και 52 ήταν γυναίκες. To 51,1% των
συμμετεχόντων ήταν από 25-44 έτη και οι υπόλοιποι (48,9%) ήταν πάνω από 45 έτη. Το 48,9% των
συμμετεχόντων εκπαιδευτικών ανήκαν στην Α/βάθμια και το 51,1% στην Β/βάθμια εκπαίδευση.
Αναλυτικότερα: το 22,2% ήταν εκπαιδευτικοί που υπηρετούσαν σε Γενικό Λύκειο, το 20% σε
Γυμνάσιο, το 48,9% σε Δημοτικό, το 5,6% σε ΕΠΑΛ και τέλος το 3,3% σε ΕΠΑΣ. Όσον αφορά τα
τυπικά προσόντα των εκπαιδευτικών παρατηρούμε ότι ένας στους τρείς (27,8%) έχει δεύτερο πτυχίο
και ένας στους δύο (22,3%) έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, τέλος το 53 % έχει παρακολουθήσει
τουλάχιστον ένα σεμινάριο, το 21,1% μόνο έχει κάνει κάποιου είδους μετεκπαίδευση, το 25,6 % έχει
κάνει κάποια δημοσίευση για ζητήματα της εκπαίδευσης. Ως προς την γνώση Η/Υ το 28,9% δήλωσε

4. 4/7
«πάρα πολύ», και μόλις 1,1% ελάχιστα. Από «λίγο» μέχρι «πολύ» βρίσκεται το 70% των
εκπαιδευτικών.
Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες του δείγματος είναι νέοι εκπαιδευτικοί αφού το 68.9 % έχει
υπηρεσία από 1-20 χρόνια ενώ το 42,2 % έχει υπηρεσία από 1-10. χρόνια. Ως προς την θέση που έχουν
οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί στην σχολική μονάδα (ΣΜ) που υπηρετούν παρατηρούμε ότι το 73,3
% είναι διδακτικό προσωπικό (όχι διοικητικό στέλεχος της σχολικής μονάδας) ενώ το υπόλοιπο 26,7 %
δήλωσε ότι κατέχει διευθυντικές θέσεις: 18,9 % διευθυντές και 7,8 % υποδιευθυντές.
Αποτελέσματα
Οι εκπαιδευτικοί χαρακτηρίζουν το ρόλο της διοίκησης των υπαρχόντων δομών για την διαμόρφωση
της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου (ερώτηση 11). Συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί στην
πλειονότητα τους (62,1%) θεωρούν από αρκετά ως πάρα πολύ σημαντικό το ρόλο του υπουργείου
παιδείας. Το 55,6% θεωρεί επίσης αρκετά ως πάρα πολύ σημαντικό από το ρόλο της περιφερειακής
διοίκησης. Το 84,4% θεωρεί από αρκετά ως πάρα πολύ σημαντικό το ρόλο των διευθύνσεων της
εκπαίδευσης. Τέλος η συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτικών (94,4%) θεωρεί από αρκετά ως
πάρα πολύ σημαντικό το ρόλο του διευθυντή της σχολικής μονάδας.
Οι εκπαιδευτικοί χαρακτηρίζουν σε ποιούς τομείς είναι σημαντικός είναι ό ρόλος του διευθυντή
(ερώτηση 16). Πιο συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί σε ποσοστό 63% συμφωνούν από αρκετά έως πάρα
πολύ ότι είναι σημαντική η ικανοποίηση των αιτημάτων των προϊστάμενων αρχών. Η συντριπτική
πλειονότητα των εκπαιδευτικών συμφωνεί από πολύ έως πάρα πολύ ότι είναι σημαντική η
πραγματοποίηση των στόχων του σχολείου. Το 72% θεωρεί επίσης από πολύ έως πάρα πολύ ότι είναι
σημαντική η ικανοποίηση των αναγκών και η αντιμετώπιση των προσωπικών προβλημάτων του
εκπαιδευτικού προσωπικού. Το 77,7% παρόμοια θεωρεί σημαντικό το ρόλο του διευθυντή στην
υποστήριξη όλων των εμπλεκόμενων κοινωνικών ομάδων (διδακτικό προσωπικό, μαθητές, γονείς). Το
85,5% των εκπαιδευτικών θεωρεί επίσης σημαντικό από πολύ έως πάρα πολύ την αξιοποίηση και
ανάπτυξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο του ανθρώπινου δυναμικού. Τέλος στο ίδιο ποσοστό περίπου
(83,1%) θεωρεί σημαντικό το ρόλο του διευθυντή για την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, και
αναγνώριση της αξίας των εκπαιδευτικών (Καραγιάννη, 2011).
Οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν στην συντριπτική τους πλειονότητα (82,1%) ότι είναι σημαντική από
αρκετά έως πάρα πολύ η συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το εκπαιδευτικό και το
διοικητικό τους έργο καθώς και στην πορεία τα σχολικής μονάδας (ερώτηση 12).
Οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν το βαθμό συμφωνία τους στην ενεργή συμμετοχή του ανθρώπινου
δυναμικού για την όποια βελτίωση του εκπαιδευτικού τους έργου (ερσώτηση 15). Πιο συγκεκριμένα
το 87,8% δηλώνει ότι είναι απαραίτητο από αρκετά έως πάρα πολύ να συμμετέχουν προγράμματα
εκπαίδευσης και επιμόρφωσης συνεχώς οι εργαζόμενοι ώστε να γνωρίζουν σε βάθος τις νέες αλλαγές.
Το 75,6% των εκπαιδευτικών συμφωνεί από πολύ έως πάρα πολύ σε ένα σύστημα προτάσεων και
ευκαιριών για συνεχή βελτίωση, που δίνει τη δυνατότητα να αξιολογηθούν τα πλεονεκτήματα και να
βελτιωθούν οι αδυναμίες (διαδικασίες ανατροφοδότησης διορθωτικές ενέργειες). Το 78,9% συμφωνεί
από πολύ έως πάρα πολύ στην χρήση εργαλείων, τεχνικών (νέες τεχνολογίες) και λειτουργία με
διαδικασίες προτυποποίησης στην διδασκαλία και στη διοίκηση.
Οι εκπαιδευτικοί χαρακτηρίζουν το ρόλο της συνεργασίας τους με του όποιους εμπλεκόμενους φορείς
(διευθυντές (σχολικής μονάδας, γραφείων Α/βάθμιας - /βάθμιας), διδακτικό προσωπικό, μαθητές,
γονείς, άλλους φορείς) (ερώτηση 17). Προτεραιότητα οι εκπαιδευτικοί δίνουν στους μαθητές στο
διδακτικό προσωπικό κι στους γονείς και τέλος στους άλλους φορείς, (δες σχήμα 1).
Σχήμα 1: Συνεργασία των εκπαιδευτικών με του εμπλεκόμενους φορείς

5. 5/7
Οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν τον βαθμό συμφωνίας τους για τα μέλη της σχολικής μονάδας που θα
συμβάλουν στην επίλυση διαφόρων προβλημάτων (ερώτηση 18). Το 56,2% των εκπαιδευτικών
δηλώνουν απαραίτητη από πολύ έως πάρα πολύ τη συνεργασία εκπαιδευτικών και Διευθύνσεων
Γραφείων Β/θμιας Α/ θμιας. Το 94,3% από πολύ έως πάρα πολύ απαραίτητη τη συνεργασία Διευθυντή
Σχολικής Μονάδας – Εκπαιδευτικών – Μαθητών – Γονέων. Το 57,8% από πολύ έως πάρα πολύ την
εκχώρηση αποφασιστικών αρμοδιοτήτων στη Διεύθυνση Σχολικής Μονάδας και τέλος το 57,2% από
πολύ έως πάρα πολύ συμφωνούν με τη συνεργασία Διευθυντή Σχολικής Μονάδας με άλλους φορείς.
Οι εκπαιδευτικοί υποδεικνύουν την μορφή της συνεργασίας που πιστεύουν ότι θα απέδιδε καλύτερα
για την βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου (ερώτηση 19). Η συντριπτική πλειονότητα των
εκπαιδευτικών θεωρεί ότι οι μόνιμες ομάδες εργασίας και συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων είναι
η καλύτερη μορφή συνεργασίας, (δες σχήμα 2).
Σχήμα2: Μορφές της συνεργασίας που πιστεύουν οι εκπαιδευτικοί ότι θα απέδιδε καλύτερα για την
βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου
Οι εκπαιδευτικοί βαθμολογούν διάφορους παράγοντες βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου (ερώτηση
20). Συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί δίνουν κυρίως προτεραιότητα σε δυο παράγοντες βελτίωσης του
εκπαιδευτικού έργου. Από τη μια στη λήψη αποφάσεων με τη συμμετοχή όλων σε ποσοστό 73,3% και
από την άλλη στην αλλαγή της σχολικής κουλτούρας σε ποσοστό 84,4% θεωρούν ότι είναι απαραίτητη
από πολύ έως πάρα πολύ, (δες σχήμα 3).
Σχήμα 3: Παράγοντες βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου
Οι εκπαιδευτικοί περιγράφουν το ρόλο της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του διοικητικού τους
έργου (ερώτηση 14). Πιο συγκεκριμένα θεωρούν σημαντικότερο το ρόλο της αξιολόγησης ως
διορθωτική λειτουργία για συνεχή βελτίωση της ποιότητας του έργου, σε ποσοστό 77,7% από αρκετά
έως πάρα πολύ. Ακολουθεί ο ρόλος της αξιολόγησης ως υποκίνηση μέσω του συστήματος
αναγνώρισης και ανταμοιβής σε ποσοστό 61,8% από αρκετά έως πάρα πολύ και σε μικρότερο ποσοστό
37,7% ως μορφή καταπίεσης και τιμωρίας που αυξάνει τις προστριβές

6. 6/7
Σχήμα 4: διαδικασία της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ή του διοικητικού έργου
Τέλος στην η συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτικών (86,7%) θεωρεί από πολύ έως πάρα πολύ
ότι είναι σημαντικό οι μαθητές να είναι ευχαριστημένοι με τις παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες
(ερώτηση 21).
Συζήτηση - Συμπεράσματα
Οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να χαρακτηρίζουν πάρα πολύ σημαντικό το ρόλο του διευθυντή της
σχολικής μονάδας τόσο στη διοίκηση των υπαρχουσών δομών όσο και στη διαμόρφωση της ποιότητας
του διοικητικού και εκπαιδευτικού έργου (Δαλάκα, 2011). Συγκεκριμένα φαίνεται να υποστηρίζουν
την αξιοποίηση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού για την πραγματοποίηση των στόχων της
σχολικής μονάδας, αναγνωρίζοντας την αξία των εκπαιδευτικών και την ικανοποίηση των αναγκών
τους (Deming, 1992).
Επιπλέον οι εκπαιδευτικοί πιστεύουν στην συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων καθώς και την
αλλαγή της υπάρχουσας σχολικής κουλτούρας. Οι μόνιμες ομάδες εργασίας και η συμμετοχή όλων
των ενδιαφερόμενων θα απέδιδε καλύτερα σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς στην βελτίωση της
διοίκησης της σχολικής μονάδας αλλά και του εκπαιδευτικού έργου (Oakland, 1989). Παράλληλα,
επιθυμούν την συμμετοχή τους σε προγράμματα επιμόρφωσης και δέχονται την αξιολόγηση ως
διορθωτική λειτουργία συνεχής βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου αλλά και ως μέσο αναγνώρισης
και ανταμοιβής. Τέλος θεωρούν πάρα πολύ σημαντικό να είναι ικανοποιημένοι οι μαθητές με τις
παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες (Deming, 1992).
Αν λοιπόν θέλουμε ένα σχολείο ποιότητας που θα έχει: υλικοτεχνική υποδομή, καταρτισμένους
εκπαιδευτικούς, ικανοποιητικά αποτελέσματα για μαθητές αλλά και υποστήριξη από τους γονείς και
την τοπική κοινωνία, τότε θα πρέπει να ξεκινήσει συζήτηση για ένα μοντέλο διοίκησης ΔΟΠ
(Ζαβλανός, 2003). Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει και μέσα από την μη τυπική εκπαίδευση όπως η
επιμόρφωση.
Κλείνοντας, πρέπει να σημειώσουμε ότι, η παρούσα επισκόπηση χαρακτηρίζεται ως πιλοτική, τα
ευρήματα είναι ανιχνευτικά και θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν με μεγάλη προσοχή.
Ευχαριστίες: Ευχαριστούμε όλους εκείνους τους εκπαιδευτικούς του Νομού Αχαΐας που συνέβαλαν
στην έρευνα αυτή με τη συμπλήρωση του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου.
Βιβλιογραφία
Ελληνόγλωσση
Ρούση Γεωργία (2007), Η ολική ποιότητα στη Διοίκηση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Ευτύχιος Σαρτζετάκης Διοίκηση Ολικής Ποιότητας και Διαχείριση Περιβάλλοντος 2006
Δαλάκα Ευγενία «Δημοσιά διοίκηση ολικής ποιότητας και διοικήσει της δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης», 2011

7. 7/7
Δαλάκα Ευγενία Διατμηματικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Δημόσια Διοίκηση Ολικής
Ποιότητας» Θεσσαλονίκη Μάρτιος 2011
Ζαβλανός, (2003) «Η ολική ποιότητα στην εκπαίδευση», Σταμούλης, Αθήνα
Πετρίδου Ε., (2002) «Διοίκηση ποιότητας στην Εκπαίδευση». Διοικητική Ενημέρωση, τ.22,
Ιανουάριος σελ.55
Ήργης Αργυρής, Μακρή ¨Όλγα, «Ολική ποιότητα και ποιότητα εκπαίδευσης στα ελληνικά δημόσια
σχολεία» ΕΣΔΟ, 2009
Χαμπούρη – Ιωαννίδου, (2003),Στρατηγική διαχείριση των πολιτισμικών μονάδων, ΕΑΠ Πάτρα
Καραγιάννη Παναγιώτα ο ρόλος του υποδιευθυντή και η συμβολή του στην αποτελεσματικότερη
λειτουργία των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Αττικής. Αθήνα 2001.
Ξενόγλωσση
Deming W. E., (1982), Quality Productivity and Competitive Position, MIT Center of Advanced
Engineering Study, Cambridge, M.A.
Deming W. E., (1993), The Economies for Industry, Government, Education, MIT Center of Advanced
Engineering Study, Cambridge, M.A.
Juran, J,M (1989) Juran on Leadership for Quality, An executive Handbook. The Free Press.
Morgan, C. and Murgatroyd, St., (1994). «Total Quality Management in the public sector : an
international perspective». Open University Press, London.
Deming E., «American Association of School Administrators Conference», Washington D.C., January
1992
Oakland, John S , (1989) “Total Quality Management” , Heinemann, Oxford, σελ. 236.
Ιστοσελίδες
εκπαιδευτικά άρθρα http://www.alfavita.gr/artra/art848a.php - προσπέλαση 10-4-2012