Mësime për sistemin gastrointestina sipas planprogramit për lëndën e internës , për drejtimin motra medicinale të shkollave të mesme . shqip

1. T3 STRUKTURA E TEMËS/NJËSIA MËSIMORE Java muaji
1 Simptomat dhe metodat dijagnostike III Dhjetor
2 Gastritis III Dhjetor
3 Ulçera e lukthit IV Dhjetor
4 Tumoret e lukthit IV Dhjetor
5 Përsëritje III Janar
6 Ndezjet e zorrës së hollë dhe të trashë III Janar
7 Tumoret e zorrëve IV Janar
8 Ciroza e mëlqisë IV Janar
9 përsëritje I shkurt
10 Sëmundjet e tëmthit I shkurt
11 Sëmundjet e pankreasit II shkurt
12 Përsëritje II shkurt
SIMPTOMAT DHE METODAT DIJAGNOSTIKE TË TRAKTIT
GASTROINTESTINAL
GASTRITIS
Është ndezje akute e mukozës së kukthit me etiologji dhe prognozë të ndryshme. Mund të jetë:
1. Akut kataral
2. Akut eroziv(hemoragjik)
3. Akut koroziv
4. Akut infektiv
5. Akut alrgjik
6. Gastritis chronica
GASTRITIS ACUTA CHATARCHALIS
ETIOLOGJIJA: toksoinfekcione nga ushqimi jo i rregullt, pijet alkoolike,medikamente
(kortikosteroid, salicilat,sulfonamid, NSAID), dëmtime termike (ishqimi ose pijet e
ngrohta),rrezatimi dhe Helycobacter Pylori.
PATOGJENEZA: ndrshimi në mukozën e lukthit është i butë, kemi infiltra inflamator dhe
eksudat në lamina propria.
PASQYRA KLINIKE: humbje të apetitit,nauzea, vomitus,siklet, rrallë diare, fetor,
subfebrilitet, kokëdhembje, plogështi.
DG: në bazë të pasqyrës klinike dhe të dhënave anamnestike.

2. TH: bazohet më tepër në profilaksë,duke i anashkaluar faktorës provokativ dhe të dëmshëm,
preferohet çaj kamomile 3 ditë me rradhë pa sheqer, ndërsa nga aspekti medikamentoz :
analgetik, spazmolitik, sedativë, rehidratacon per os. Nga aspekti higjieno-dietik: supë, peshqi ,
dhe ushqim pa yndyrë.
GASTRITIS ACUTA EROSIVA (HAEMORCHAGICA)
Është forma më dramatike e gastritis e cila përfshin lezione inflamatore, erozion dhe
gjakderdhje, me etiologji të ngjajshme me gastritisin kataral.
PATOGJENEZA: ishemi dhe difuzion të HCL, me erozione dhe lezione inflamatore me
gjakderdhje. Shumë herë din të jetë i shoqëruar me ulcusin peptik të lukthit.
PASQYRA KLINIKE: dhimbje të madhe në epigastrium,nauze, vomitus,hematemeza,
melena,puls të ulët, me shtypje të ulët të gjakut.
DG: ezofagogastroduodenoskopija,metoda radioizotopike (eritrocite të markuara).
TH: antacid,anholinergik,ispirim gastrik ,transfuzion dhe fibrinogjen, kontrollë të Er dhe
hematokritit.
GASTRITIS INFECITVA
1. Gastritis nga infekcione të ndryshme
2. Gastritis nga Helycobacter pylori : shpesh bjen deri tek paraqitja e ulkusit peptik.
H.pylori e dëmton mukozën e lukthit duke rritur lirimin e gastrinit.
PASQYRA KLINIKE: përjetojnë epizoda të gastritit me gromësime, dispepsia, nauzea
,vomitus, dhimbje, mundim dhe parehati në bark, ngjyrë e zezë e fecesit, ndonjëherë me
jashqitje, kokëdhembje,plogështi, humbje apetiti dhe rënie në peshë.
DG: në bazë të pasqyrës klinike dhe metodave dijagnostike specifike për pranimin e H.pylori
apo infekcionit me H.pylori.
1. CLO-test : Testi i shpejtë me Ureazë, i njohur gjithashtu si provë CLO, është një test i
shpejtë diagnostikues për diagnozën e Helicobacter pylori. [1] Baza e testit është aftësia e
H. pylori të sekretojë enzimin Ureaza, i cili katalizon konvertimin e uresë në amoniak dhe
CO2 . Testi kryet gjatë gastroskopisë, duke marrë biopsi nga mukoza e antrumit dhe
vendoset në një medium që përmban urea dhe një indikator si fenol red.Ureaza e
prodhuar nga H. pylori hidrolizon urenë në amoniak, i cili e rrit pH e mediumit dhe
ndryshon ngjyrën e modelit nga verdhë (negative) të kuqe (pozitiv).
2. Blood antibody test : për të indentifikuar antitrupthat kundër antigjenit të H.pylori në
gjak, që na nënkupton se kemi prezencë të H.pylori.
3. Stool antigen test: në feces (koprokulturë).

3. TH: Terapi e kombinuar trefishe sipas shemës : inhibitorë të pumpës protone (omeprazol)+
makrolid (clarithromycin 500 mg) + β-lactam (amoxicillin 1000 mg) ; PPI +makrolid +
nitromidazol (Flagyl/metronidazole 500 mg).
ULKUSI PEPTIK
Ëshët defekt në mukozë,submukozë dhe muscularis mukoze.
ETIOLOGJIA: ndodh përshkak të rritjes së aktivitetit të lëngut lukthor (HCL) nga pepsina,
holinegikët,pepsina, kalciumi (i.v), nga faktorë të ndryshëm si mostajitja e enzimeve të epitelit të
lukthit, aftësija e ulët për regjenerim, grupa e gjakut ‘’0’’, stres, etj.
PASQYRA klinike: dispepsi, mundim, nauzea, vomitus,hematemeza, dhimbje dhe ndjenja sikur
diçka i bluhet (djeg) në lukth,etj.
Karakteristike dhe tipike për ulkusin e lukthit është Eklad-trijas : dhimbje (e cila
paraqitet menjëherë pas të ushqyerit apo 1 orë më pas, e lokalizuar mbi kërthizën duke u zgjeruar
nën harkun brinjor të majtë), hiperaciditet,gjakderdhje dhe malignizohet.
Karakteristike dhe tipike për ulkusin duodenal është nuk malignizohet, dhimbje të
madhe dhe mundim gjatë natës, në lukth të zbrazët,e lokalizar mbi kërthizë, duke u shpërndarë
nën harkun e djathtë brinjor.
DG: endoskopi, eho, gastroduodenoskopi,laboratori.
TH: eliminim i faktorëve të jashtëm si stresi, alkoolin, duhanin, ushqimin e parregullt, antacid,
H2 blokatorë (ranitidin),prostaglandinë, PPI .
TUMORET E LUKTHIT
Polipet : Janë formacione beninje tumoroze epiteliale që e prominojnë dhe lumenin.
Tumoret mezenhimale (submukoze ) : leomiome,lipom, neuromiom (Shvanom).
Tumoret e lukthit janë me pasqyrë klinike asimptomatike në filllim të sëmundjes, më pas
shoqërohen me simptome të përgjithsme duke u specifikuar me dispepsi, disfagija apo afagija,
vomitus. Tumoret malinje nga ato benjinje dallohen në bazë të tipit dhe lokalizimit, gjithashtu
nga pasqyra klinike i dallon dhe dhimbja e madhe e barkut dhe gjakderdhja nga rrugët e sipërme
të traktit digjestiv.
DG: RTG me barium, endoskopi . Ndërsa Terapia : kirurgjikale.

4. NDEZJET E ZORRËS SË HOLLË DHE TË TRASHË
1. Zollinger - Ellison Sy – ulceracion benign i pjesës proksimale të jejunumit,me nivel të
lartë ekstrem të HCL përshkak të ndonjë adenomi të β-cells të pankreasit (rritje të
gastrinit). Pasqyra klinike përfshin të gjitha simptomet gastrointestinale , duke përfshirë
këtu dhe steatora . Dg: me RTG,EHO, gastroduodenoskopi. Ndërsa terapia : citostatik,
cimetidin,PPI, gastrektomi.
2. Duodenitis - si pasojë e infekcioneve me enterokok, TBC,ose si progresion i ulkusit në
duodenum, me pasqyrë klinike të kjartë si dhimbje pas ushqimit, vomitus, opstipacion.
Terapia : me antacid, H2 blokatorë, prokinetik.
3. Morbus Chron – në përqindje më të madhe kap ileumin dhe kolonin. Paraqet ndezje
granulomatoze kronike (rrallë akute ) segmentale e zorrëve , më së shpeshti pjesën
përfundimtare të ileumit. Për nga etiologjia, është sëmundje autoimune: titri i lartë i
IgA, gjenetikë, nga nus efektet e kortikosteroidëve,inflamacion. Ndërsa nga
aspekti histologjik, muri i zorrës është edematoz, me ulkus, me fisura lineare, duket si
“kalldërmë”, fibrozë, infiltrat inflamator. Përshkak të ndryshimit të ilemuit terminal,
ndërprehet resorpcioni i acideve të verdhzës dhe provokon diare halogjene. Në
pasqyrën klinike kemi : dhimbje në pjesën djathtë të poshtme të abdomenit,diare
(halogjene), dehidrim, ulje të nivelit të elektroliteve si Na,Mg,K,Zn, barkqitje të
gjakosta,hiperpireksi.Pacienti është kahektik, i zverdhtë,me gjuhë dhe lëkurë të thatë.Në
laboratori kemi : anemi sideropenike, megaloblastike,sedimentacion të rritur,steatora,
hematorea. Terapia : rehidrim dhe ushqim parenteral, antibiotik, prednison,ACTH,
vitamina, minerale, vit B12, Fe, etj.
4. Colitis ulcerativa – ndezje kronike e zorrës së trashë, më së shpeshti rektumit por edhe
kolonit, mukoza e të cilëve bëhet edematoze, hemoragjike, ulceroze, granulomatoze.
Pasqyra klinike dhe terapia është e ngjajshme me M.Chron.
5. Dizenteria ameboide
6. Dizenteria bacilare
7. Colitis pseudomembranosa
8. Diverticulitis coli – ndodh përshkak të murit të dobët të zorrëve , si pasojë e rritjes së
madhe të shtypjes intrakranijale dhe intraabdominale në lëmshin e arterieve
mezenterike,nga opstipacioni, konstipacioni,obstrukcion etj. Mund të jetë i vërtetë (kur
përmban të gjitha shtresat e murit të zorrës) dhe i rrejshëm(kur nuk përmban
muskulaturën ).
9. Colon iritabilans
10. Ileus – çaraqet ndërprerje e pasazhës së zorrëve. Mund të jet mekanik apo paralitik.
Manifestohet me pasqyrë klinike të kjartë si : distenzion abdominal, shok, dhimbje të
madhe gjatë palpimit, defans (peritonitis), hiperpireksi(febris), tumefakte palpatore,
heshtje e madhe e zorrëve gjatë auskultimit.
11. Apendicitis acuta – ndezje obstruktive apo infektive e mukozës së apendiksit, i cili
mund të perfororojë nëse nuk intervenohet me kohë. Dhimbja fillon nga epigastriumi (24

5. orët e para ) , më pas duke u shpërndarë në hipogastrium, dhe lokalitohet në
hipogastriumin e djathtë, më saktë në pikën dijagnostike klinike të Mc Burneovit, e cila
zgjat më shumë, e shoqëruar me nauzea, vomitus, febris, opstipacion dhe dhimbje të
madhe palpatore në fossa iliaca dextra.
Dijagnoza diferenciale për Morbus Chron dhe Colitis ulcerativa
PARAMETRAT MORBUS CHRON COLITIS ULCERATIVA
mosha Të rinjë , 15-35 vjet Të rinjë dhe pleqtë
lokalizimi Kolon I djathtë dhe ileum Rectum dhe kolon
rektumi Pothuajse kurrë Pothuajse gjithmonë
diarea Pa gjak E gjakosur-e lëngshme
Temperature e lartë Shpesh rrallë
kolon Mukozë e trashë E holluar, fragjile
mukozë Lineare ulcerative, si
kalldërmë,
Erosive me polipe difuze
mikroskop Qeliza gigantike,eozinofile,
granulome,limfedem
Infiltrate inflamator, erosion të
mukozës dhe submukozës
komplikimet Fistula,striktura, ileus Perforacion,hemoragji,karcinom
baza Limfedem,fibrozë dhe trashje
të murit
Erosion- dobësim të mukozës
RTG Kalldërmë, Si gypa të hekurta
TUMORET E E ZORRËS SË HOLLË
1. BENINJE : adenome, lipome, fibrome,hemangiome, neuromiome. Mund të jenë murale,
intramurale, subseroze.
2. MALINJE: adenokarcionim, limfom malign,melamom malign, karcinoide.
TUMORET E ZORRËS SË TRASHË
1. BENINJE: polipe, polipoza e lindur, FAP (polipoza adenomatoze familjare), Peute-
Jeghers Sy.
2. MALINJE: karcinomi kolorektal (adenokarcionom).
PANCREATITIS ACUTA (pankreatiti akut )
Mehanizmi bazë (themelor ) është audodigjestioni i pankreasit - depërtim dhe aktivim i enzimeve
proteolitike në mbrendësinë e pankreasit.
ETIOLOGJIJA: ushqime të yndyrshme, sëmundje e vesica fellea,alkoolizmi, infekcione,
medikamente (estrogjene,tetraciklinët),penetrim i ulkusit peptik, etj.

6. PATOGJENEZA: autoaktivim i enzimeve : fosfolipaza,tripsinogjeni,elastaza,lipaza, dhe
derdhje e tyre në pankreas duke shkaktuar autodigjestion të pankreasit.
PASQYRA KLINIKE: dhimbje me intenzitet të lartë e cila shpërndahet në vijën horizontale
mbi kërthizen , majtas nga mbrapa, si të shpuarit me thikë, 4 orë pas ushqimit apo pas
konsumimit të alkoolit, e shoqëruar zakonisht me vjellje , dispne, me ikterus (pas 48 orëve), me
febris, hipotension,ulje të pulsit.
DG: laboratori, EKG,RTG, EHO, KT.
TH: medikamentoze dhe kirurgjikale
CIROZA HEPATIKE (
PANCREATITIS CHRONICA (pankreatiti kronik)
Për dallim nga ai akut, pas pankreatiti kronik pankreasi asnjëherë nuk normalizohet. Ndryshe
dallohen edhe nga pasqyra klinike ,analizat laboratorike dhe nga terapia. Ku në pasqyrën klinike
kemi trijasin : steatorea, diabetes mellitus dhe kalcifikim. Metodat dijagnostike specifike për
p.chronica : testi sekretues, CCK-testi pankreozim, testi prostigmin, test me glukozë. Pankreatiti
kronik shum shpejt degradon në karcinome të pankreasit, si psh karcinom i qelizave β-
Langerhansike të tij dhe me diabetes kronik. Terapia : kirurgjikale dhe simptomatike.