1. การนับศักราช

2. 1. การนับปีศักราชแบบสากล
1) คริสต์ศักราช หรือ ค.ศ. โดยใช้เหตุการณ์
สาคัญทางคริสต์ศาสนาเป็นจุดเริ่มต้น เริ่ม
นับตั้งแต่ปีที่พระเยซูประสูติเป็นปี ค.ศ. 1
สาหรับช่วงเวลาก่อนพระเยซูประสูติให้เรียกเป็น
ก่อนคริสต์ศักราช
(ก่อน ค.ศ. หรือ B.C = Before Christ)

3. 2) ฮิจเราะห์ศักราช หรือ ฮ.ศ. ฮิจเราะห์มาจากภาษาอาหรับ
แปลว่า การอพยพ เป็นการนับศักราชในประเทศที่มีการ
นับถือศาสนาอิสลามโดยเริ่มนับ ฮ.ศ. 1 เมื่อท่านนบีมูฮัม
หมัดนาเหล่าสาวกอพยพจากเมืองเมกกะไปยังเมืองเมดินา
ตรงกับพุทธศักราช 1165 หากจะเทียบ ปีฮิจเราะห์ศักราช
เป็นปีพุทธศักราช จะต้องบวกด้วย 1122 เพราะการเทียบ
รอบปีของฮิจเราะห์ศักราชและพุทธศักราช จะมีความ
คลาดเคลือนทุก ๆ 32 ปีครึ่งของฮิจเราะห์ศักราชจะเพิ่มขึ้น
่
อีก 1 ปี เมือเทียบกับพุทธศักราช
่

4. 2. การนับศักราชแบบไทย

5. 1) พุทธศักราช (พ.ศ.) เป็นศักราชที่นิยมใช้ในประเทศ
ที่นับถือพระพุทธศาสนา มีการใช้กันมาตั้งแต่สมัย
อยุธยา และใช้กันอย่างเป็นทางการของประเทศไทย
ครั้งแรกใน พ.ศ. 2455 แทนรัตนโกสินทร์ศก ในสมัย
พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นต้นมา
จนถึงปัจจุบัน โดยประเทศไทยเริ่มนับ พ.ศ. 1 เมื่อ
พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานไปแล้วครบ 1 ปี
เป็น พ.ศ. 1

6. 2) มหาศักราช (ม.ศ.) นิยมใช้มากในหลักฐานทาง
ประวัติศาสตร์ประเภทศิลาจารึกและพงศาวดาร
ต่าง ๆ ทั้งสมัยสุโขทัย และสมัยอยุธยาตอนต้น
มหาศักราชถูกตั้งขึ้นโดยพระเจ้า กนิษกะแห่ง
ราชวงศ์กุษาณะ กษัตริย์ผู้ครองอินเดีย โดยเริ่ม
ภายหลังพุทธศักราช 622
(มหาศักราชตรงกับ พ.ศ. 622)

7. 3) จุลศักราช (จ.ศ.) เป็นศักราชที่ได้รับอิทธิพลจาก
พม่า โดยพระมหากษัตริย์ของพุกาม เริ่มใช้นับครั้งแรก
ในพม่า พ.ศ. 1182 และใช้แพร่หลายเข้าสู่อาณาจักร
ล้านนา โดยเริ่มภายหลังพุทธศักราช 1181 ปี ไทยนิยม
ใช้จุลศักราชในการคานวณทางโหราศาสตร์ ใช้บอกปี
ในจารึก ตานาน จดหมายเหตุ พงศาวดาร จนถึงสมัย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรง
ประกาศยกเลิก และมีการใช้รัตนโกสินทร์ศก (ร.ศ.)
แทน

8. 4) รัตนโกสินทร์ศก (ร.ศ.) เป็นศักราชที่
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยูหัว ทรง
่
กาหนดใช้ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2325 โดยเริ่มนับปีที่
ได้มีการสถาปนากรุงเทพมหานครเป็นราชธานีใน
พ.ศ. 2325 เป็น ร.ศ. 1 และได้ประกาศยกเลิกใช้ใน
ต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้า
เจ้าอยู่หัว

9. 3. การเทียบศักราช
การเทียบศักราชในระบบต่างๆ สามารถนามา
เปรียบเทียบให้เป็นศักราชแบบเดียวกัน ได้ดังนี้
ม.ศ. + 621 = พ.ศ.
พ.ศ. – 621 = ม.ศ.
จ.ศ. + 1181 = พ.ศ.
พ.ศ. – 1181 = จ.ศ.
ร.ศ. + 2324 = พ.ศ.
พ.ศ. – 2324 = ร.ศ.
ค.ศ. + 543 = พ.ศ.
พ.ศ. – 543 = ค.ศ.
ฮ.ศ. + 1122 = พ.ศ. พ.ศ. – 1122 = ฮ.ศ.

10. ตัวอย่าง
1.จากพุทธศักราชเปลี่ยนเป็นคริสต์ศักราช ให้นา พ.ศ. ลบ
543 ตัวอย่างเช่น พ.ศ. 2549 เปลี่ยนเป็น ค.ศ. โดยนา 543
มาลบออก ( 2549 – 543 )
ปี ค.ศ. ที่ได้คอ 2006
ื
2.จากคริสต์ศักราชเปลี่ยนเป็นพุทธศักราช ให้นา ค.ศ. บวก
543 ตัวอย่างเช่น ค.ศ. 2004 เปลี่ยนเป็น พ.ศ. โดยนา 543
มาบวก ( 2004 + 543 )
ปี พ.ศ. ที่ได้คือ 2547

11. 3. จากจุลศักราชเปลี่ยนเป็นพุทธศักราช
ให้นา จ.ศ. บวก 1181 ตัวอย่างเช่น จ.ศ. 1130 เปลี่ยนเป็น
พ.ศ. โดยนา 1181 มาบวก (1130+1181)
ปี พ.ศ. ที่ได้คือ 2311
4.จากรัตนโกสินทร์ศกเปลี่ยนเป็นพุทธศักราช
ให้นา ร.ศ. บวก 2324 ตัวอย่างเช่น ร.ศ. 132
เปลี่ยนเป็น พ.ศ. โดยนา 2324 มาบวก (123+2324)
ปี พ.ศ. ที่ได้คือ 2456

12. การนับทศวรรษ ศตวรรษและสหัสวรรษ
ทศวรรษ คือ การนับระยะเวลาในรอบ 10 ปี
ศตวรรษ คือ การนับระยะเวลาในรอบ 100 ปี
สหัสวรรษ คือ การนับระยะเวลาในรอบ1000 ปี

13. การบ้าน
1. ปีคริสต์ศักราช 2000 ตรงกับ พุทธศักราช ที่เท่าใด
2. ปีพุทธศักราช 2556 ตรงกับ มหาศักราช ที่เท่าใด
3. หลักศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 1 ระบุว่าพ่อขุน
รามคาแหงมหาราชทรงปลูกต้นตาลเมื่อมหาศักราช
1214 ถ้าจะทาให้เป็นพุทธศักราชจะต้องทาอย่างไร

14. การบ้าน
4. สมัยรัชการที่ 5 เกิดเหตุการณ์ ร.ศ.112 เสียดินแดน
ให้ฝรั่งเศสครั้งใหญ่ ต้องการทราบว่าตรงกับปี
พุทธศักราชใด
5. เหตุการณ์ปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครอง
พ.ศ.2475 สมัยรัชกาลที่ 7 ต้องการทราบว่าตรงกับปี
คริสต์ศักราชใด