ενδιάμεση

1. 1. Μάθηση 21ου αιώνα! Τι σημαίνειαυτό; Ποιες οι βασικές προϋποθέσεις/αρχές που πιστεύετε εσείς
ότι πρέπει να υπάρχουν; Τι έννοιες εμπίπτουν στοσχεδιασμό, ποιες οι πιθανότητες;
Στη μάθηση του 21ου αιώνα, θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση, οι μαθητές να έχουν στη διάθεση τους
όλο το διδακτικό υλικό σε ψηφιακή μορφή. Αυτό, περιλαμβάνει την χρήση υπολογιστών, τις συνθήκες
μάθησης Multi-tasking καιflipped-learning, την χρήση προγραμμάτων Web 2.0 και γνώση του moodle για
αποτελεσματικό χειρισμό κατά τη διδασκαλία. Με αυτό τον τρόπο, οι μαθητές, μπορούν να επεμβαίνουν
στις σημειώσεις, να είναι ενεργοί μαθητές στην τάξη, να αποτυπώνουν ερωτήσεις, σκέψεις και ιδέες την
ίδια ώρα που γίνεται το μάθημα και να λύνουν τυχόν απορίες που μπορεί να προκύπτουν. Υπάρχουν
πολλοί τρόποι να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία για ένα σχεδιασμό μαθήματος. Μερικές ιδέες,
περιλαμβάνουν: τη μέθοδο project, τη βιωματική διδασκαλία με μαγνητόφωνα κλπ, τη συνεργατική
μάθηση, μάθηση με διερεύνηση ( που επιτρέπει στους μαθητές να είναι οι υπεύθυνοι για τη συλλογή των
δεδομένων και των αποτελεσμάτων).
2. Σχεδιασμός δραστηριοτήτων που να ανταποκρίνονται στις βασικές ανάγκες/αρχές της
παιδαγωγικής του 21ου αιώνα.

2. 3. Από ποιες φάσεις έχει περάσει η ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση;Πώς αυτόέχει επηρεάσει
διδακτικές προσεγγίσεις, σχεδιασμό λογισμικό και εφαρμογών; Δώσεπαραδείγματα.
Η ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, έχει περάσει από τρείς κύριες φάσεις. Την πρώιμη φάση: όπου υπήρχε
το Drill and Practice, όπου οι μαθητές μάθαιναν μέσω μια μόνο σωστής απάντησης (αμοιβή/ επανάληψη),
όπου στην ουσία δεν γινόταν σωστή διδασκαλία του διδακτικού υλικού. Οι μαθητές ήταν απλά δέκτες της
σωστής ή της λανθασμένης ερώτησης, και στόχος τους ήταν να βρουν τη σωστή απάντηση για να
ανταμειφτούν και όχι για να αποκομίσουν εμπειρίες και περεταίρω γνώσεις από τη διαδικασία.
Έπειτα, πέρασε από τη δεύτερη φάση, η οποία περιλάμβανε ανοιχτού τύπου ερωτήσεις. Σε αυτή τη φάση,
οι μαθητές χρησιμοποιούσαν τον υπολογιστή, ή την τεχνολογία γενικότερα, με περισσότερη
αλληλεπίδραση και επικοινωνία με τον υπολογιστή, ως πηγή πληροφόρησης.
Τέλος, πέρασε από τη φάση του σήμερα, όπου σήμερα αξιοποιούμε την τεχνολογία ως μέσω της
αλληλεπίδρασης και προώθησης της εργασίας.
4. Ποια είναι η διεθνής τάση σήμερα στην ενσωμάτωση ΤΠΕ στην εκπαίδευση;Ποιες προσεγγίσεις
υπάρχουν (1:1, mobile learning, flipped learning, blended learning). Ποιες οι προοπτικές της κάθε
μίας, ποιες οι προκλήσεις και γιατί;
Universal Design for Learning
Project-based Learning
A Focus on All Learners
Making a Screen cast
Benefits of using Technology
Ένας μαθητής - Ένας υπολογιστής
- Αύξηση στην άμεση πρόσβαση σε σύγχρονες πηγές
- Διευκόλυνση της σχολικής εργασίας για τους μαθητές και τους δασκάλους
- Ενεργητική συμμετοχή των μαθητών
- Αυτονομία των μαθητών
- Επικοινωνία μεταξύ μαθητών εντός και εκτός τάξης
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων χειρισμού σύγχρονης τεχνολογίας
- Ο μαθητής γίνεται συμμέτοχος στην προσωπική του μάθηση
- Εξατομικευμένη διδασκαλία
- Ο εκπαιδευτικός γίνεται συνεργάτης και καθοδηγητής
Bring Your Own Device
- Ενίσχυση της ικανοποίησης σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο
- Οι εργαζόμενοι αποκτούν πρόσβαση σε λύσεις και επιλογές
- Μείωση του προϋπολογισμού των μακροπρόθεσμων επιχειρηματικών τους εξόδων καθώς δε
χρειάζεται να αγοράζονται νέες συσκευές
- Τα λειτουργικά έξοδα ελαττώνονται, υιοθετώντας λύσεις self-service, αν σου χαλάσει το επισκευάζεις
μόνος σου
- Διαφορετικές συσκευές με διαφορετική αρχιτεκτονική, χαρακτηριστικά, δυνατότητες κτλ
- Τα μαθηματικά η γεωγραφία, οι φυσικές επιστήμες ευνοούνται ιδιαίτερα λόγω της ύπαρξης
εκατοντάδων εφαρμογών
Ονομασία: INtelligent System for Personalised Instruction in a Remote Environment
Ο μαθητής έχει την δυνατότητα να:
- Ακολουθεί την προσωπική του πορεία στο εκπαιδευτικό περιεχόμενο
- Αξιοποιεί τις συμβουλές του συστήματος ως προς την πλοήγηση και τη μελέτη του
- Ενημερώνεται για τα στοιχεία που διατηρεί το σύστημα γι αυτόν και τα αλλάζει

3. - Παρεμβαίνει και κατευθύνει την προσαρμογή του συστήματος και τη δυναμική διαδικασία
δημιουργίας μαθημάτων.
To INSPIRE εφαρμόζει ένα συνδυασμό τεχνολογιών προσαρμογής (adaptive navigation support, adaptive
presentation, curriculum sequencing)
- Στόχος του είναιη δημιουργία εξατομικευμένων μαθημάτωνστα οποία υποστηρίζεται η πλοήγηση και
ο προσανατολισμός του εκπαιδευόμενου με βάση το επίπεδο γνώσεων και την πρόοδό του
- Η παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού διαμορφώνεται με βάση το μαθησιακό του στυλ.
Mobile Learning
Οι μαθητές:
- Συνδημιουργούν
- Αποκτούν εμπειρίες μάθησης από πολλές πηγές και χώρους
- Αναδεικνύουν τα δικά τους ενδιαφέροντα και ανάγκες, τα δικά τους μαθησιακά project και συζητήσεις
- Παρουσιάζουν τον εαυτό σε διαφορετικά πλαίσια και ρόλους στη ζωή και τον ψηφιακό κόσμο
- Συσκευές κινητής τηλεφωνίας
Cell phones
- Group discussions μέσω αποστολής μηνημάτων
- Καταγραφή ομιλίας και παρουσιάσεων με χρήση κάμερας
MP3 & Portable media players
- Αποθήκευση μικρών video που έχουν αποκτηθεί από το διαδίκτυο
- Αποθήκευση μικρών διαλέξεων στις οποίες υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση
E-book readers
- Αποθήκευση σε βιβλιοθήκες, λεξικά, περιοδικά
- Ανάγνωση βιβλίων
INSPIRE
Αντιστρεφόμενη μάθηση/ Flipped learning
Είναι μια προσέγγιση που επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να εφαρμόσουν μια μεθοδολογία ή διάφορες
μεθοδολογίες στην τάξη.
Οι μαθητές:
- Συνεργάζονται σε διαδικτυακές συζητήσεις, ή διεξάγουν έρευνα στο σπίτι.
- Παρακολουθούν διαλέξεις σε απευθείας σύνδεση.
Instant feedback tools
- Βοηθάει τον εκπαιδευτικό αλλά και τους μαθητές
- Οι μαθητές μπορούν να παρακολουθούν ταυτόχρονα την πρόοδό τους
- Νέοι τρόποι μεταφοράς πληροφοριών

4. 5. Ποιος ο ρόλος των ΤΠΕ στην ‘Κοινωνία’ ή στην ‘Οικονομία της Γνώσης’;
Οι συζητήσεις-αναλύσεις περί ‘οικονομίας της γνώσης’ και ‘κοινωνία της πληροφορίας’ ή αλλιώς ‘κοινωνιολογία
της γνώσης’, βασίζονται στην αντίληψη ότι η πληροφορία και η γνώση βρίσκονται στο επίκεντρο της
οικονομικής ανάπτυξης. Αυτό σχετίζεται άμεσα με την έννοια της ‘παγκοσμιοποίησης’ στα πλαίσια της οποίας η
γνώση είναι:
- Σημαντικός παράγοντας στη διαδικασία και δομή της παραγωγής
- Προϊόν προς πώληση το οποίο εμπορεύεται διεθνώς
- Άμεσα συνδεδεμένο με τις ΤΠΕ και την τεχνολογική ανάπτυξη
Η ικανότητα να παράγεις και να χρησιμοποιείς αποτελεσματικά την πληροφορία είναι επομένως βασική πηγή
ανάπτυξης δεξιοτήτων. Από αυτή την παραδοχή προέκυψε η ιδέα του ‘knowledge worker’ [εργάτης της γνώσης]
ο οποίος συμμετέχει πλέον αποτελεσματικά στα πλαίσια της ΄οικονομίας της γνώσης’. Οι ‘εργάτες της γνώσης’
συμμετέχουν στην αξιοποίηση και δημιουργία της γνώσης, μία διαδικασία που συμπεριλαμβάνει μια σειρά από
εξειδικευμένες δεξιότητες και ικανότητες.
Διαπροσωπικές δεξιότητες:
-Ομαδική εργασία και ικανότητα συνεργασίας με κοινό στόχο
Ενδοπροσωπικές δεξιότητες:
- Κίνητρα και στάσεις
- Ικανότητα να μαθαίνεις
- Δεξιότητες επίλυσης προβλήματος
- Αποτελεσματική επικοινωνία με συναδέλφους και ‘πελάτες’
- Δεξιότητες ανάλυσης
6. Η έννοια της ‘ψηφιακής κουλτούρας’ βρίσκεται στοεπίκεντρο. Ποιες τάσεις βρίσκονταισε εξέλιξη
(σύγκλιση τεχνολογιών, εμπόριο, επικοινωνία, έλεγχος).
4 μεγάλες τάσεις βρίσκονται σε εξέλιξη σε σχέση με τη ψηφιακή κουλτούρα:
1. Σύγκλιση τεχνολογιών, μέσων και μορφών επικοινωνίας (η δημοτικότητα των ιστοσελίδων Κοινωνικής
Δικτύωσης υποδηλώνει ξεκάθαρα ότι τα όρια μεταξύ νέων και παλιών μέσων δεν είναι ακόμα τόσο
διακριτά).
2. Εμπόριο: η εμπορευματοποίηση της δημόσιας κουλτούρας και του δημόσιου χώρου, και η εμφάνιση
σημαντικών εξειδικευμένων αγορών, παράλληλα με τις ανησυχίες σχετικά με την ισότητα πρόσβασης,
τόσο για την τεχνολογία αλλά και για τις δεξιότητες που χρειάζονται για την αξιοποίησή της.
3. Επικοινωνία: αυξημένη ‘μαζική’ επικοινωνία [‘mass’ communication], παράλληλα με περισσότερες
ευκαιρίες για τα άτομα να επικοινωνούν μεταξύ τους.
4. Έλεγχος: αυξημένη ανησυχία για τους κινδύνους ‘άναρχης’ [unregulated]/ μη ελεγχόμενης φύσης των
πληροφοριών και του διαδικτύου παράλληλα με την αύξηση ‘ελεγχόμενων’ μαθησιακών πακέτων με
προκαθορισμένα αποτελέσματα.
7. Πώς μπορεί η εκπαίδευση να δώσει τα απαραίτητα εφόδια για αντιμετώπιση των προκλήσεων που
προκύπτουν από τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα; Τι ενέργειες χρειάζονται και πώς μπορούμε να
αξιολογήσουμε την επίδρασή τους;
Για να απαντήσουμε αυτά τα ερωτήματα στην εκπαίδευση συχνά έχει ειπωθεί ότι πρέπει να αναπτύξουμε ένα
νέο αναλυτικό πρόγραμμα για τονψηφιακό γραμματισμό [digital literacy] το οποίο θα ενσωματώνει τον έντυπο
και οπτικοακουστικό γραμματισμό. Αυτό θα πρέπει να ενισχυθεί από εκτεταμένη και συνεχή επαγγελματική
ανάπτυξη/κατάρτιση για τους δασκάλους αλλά και από τεκμηριωμένα αποτελέσματα σχετικών ερευνών.

5. Καθώς η κοινωνία της πληροφορίας και η οικονομία της γνώσης θέτουν νέες απαιτήσεις για το εκπαιδευτικό
σύστημα το ίδιο συμβαίνει με τις αλλαγές που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες για την εκπαίδευση. Νέα στυλ
εκπαίδευσης και μάθησης αναπτύσσονται που βασίζονται στην αυτονομία και στο ‘άτυπο’ και ‘ανεπίσημο΄ των
νέων μέσων. Απαιτούν περισσότερο ανοιχτή και ευέλικτη πρόσβαση των μαθητών στην τεχνολογία και στην
επικοινωνία μεταξύ τους, αλλά και πιο αποτελεσματική σύνδεση εκπαίδευσης και εργασίας, νοικοκυριού και
κοινοτήτων. Όμως, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Ενέργειες: Woolgar (2002)- 5 Συμβουλές/Κανόνες για αξιολόγηση της επίδρασης της τεχνολογίας
1. Η υιοθέτηση και η χρήση των τεχνολογιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κοινωνικό πλαίσιο .
2. Οι φοβίες, το ρίσκο και οι ανασφάλειες σε σχέση με τις νέες τεχνολογίες είναι άνισα κατανεμημένες
κοινωνικά.
3. Οι ψηφιακές τεχνολογίες συμπληρώνουν παρά αντικαθιστούν ‘πραγματικές’ δραστηριότητες.
4. Όσο πιο ψηφιακό, τόσο πιο αληθινό (η ψηφιακή δραστηριότητα προκαλεί/υποκινεί αντίστοιχη
πραγματική δραστηριότητα).
5. Όσο πιο διεθνές τόσο πιο τοπικό [The more global the more local]
8. Τι σημαίνει ο όρος ‘ενσωμάτωση΄ όσον αφορά εφαρμογή ΤΠΕ στην εκπαίδευση και ποιοι οι λόγοι και οι
βασικές αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να στηρίζεται;
 «Η χρήση του διαδικτύου, των υπολογιστών, ψηφιακών δίσκων, διαδραστικών πολυμέσων,
δορυφόρων, τηλεδιασκέψεων και άλλων τεχνολογικών μέσων στη διδασκαλία με στόχο την
υποστήριξη, ενίσχυση και βελτίωση της μάθησης» (Redmann & Kotrlik, 2004:2).
• «Ο συνδυασμός όλων των τεχνολογικών μέσων, όπως μηχανημάτων και λογισμικών, με κάθε γνωστικό
αντικείμενο του Α.Π. με στόχο την ενίσχυση της μάθησης» (Shelly et al., 2008: 327).
• H ένταξη πηγών και πρακτικής τεχνολογίας στην καθημερινότητα του σχολείου (διδασκαλία και
διοικητικά θέματα- National Centre for Education Statistics, 2003).
• Η τεχνολογία είναι ένα μέσο για διδασκαλία του περιεχομένου του Α.Π που ήδη έχει εδραιωθεί
(Woodbridge, 2004).
• Ο συνδυασμός τεχνολογίας με τη διδασκαλία και τις μεθόδους/θεωρίες μάθησης με στόχο να
επιτευχθούν οι στόχοι του Α.Π. για κάθε γνωστικό αντικείμενο, μάθημα ή δραστηριότητα (Ramorola,
2013).
Λόγοι:
• «Οι μαθητές προετοιμάζονται για μια ολοκληρωμένη συμμετοχή στην κοινωνία του μέλλοντος
αποκτώντας δεξιότητες υπολογιστή που περιλαμβάνουν την εκμάθηση βασικών εργαλείων
απαραίτητων στην αγορά εργασίας π.χ. Προγράμματα επεξεργασίας κειμένου (word processing),
υπολογιστικών φύλλων (spreadsheets) και βάσεων δεδομένων (databases)» (Yee, 2000:291)
• Οι υπολογιστές χρειάζονται για υποστήριξη της διδασκαλίας. Μπορούν να επεξεργαστούν δεδομένα,
να ενισχύσουν τη διδασκαλία σε πολλαπλά μαθησιακά περιβάλλοντα, να προωθήσουν τη μάθηση
μέσω πολυμέσων άρα τη προώθηση πολλαπλών μορφών μάθησης, και να στηρίξουν μαθησιακές
πρακτικές μέσω πολλαπλών ηλεκτρονικών συστημάτων (Benson et al., 2001:121).
ΑΡΧΕΣ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗΣ (Hawkridge, 1990)
• School Rationale- Η αρχή του σχολείου
• Vocational Rationale- Η επαγγελματική αρχή
• Pedagogic Rationale- Η παιδαγωγική αρχή
• Catalytic Rationale- Η αρχή του ‘καταλύτη’
• Industrial Rationale- Η ‘βιομηχανοποιημένη’ αρχή
• Cost effectiveness Rationale- Η αρχή της μείωσης κόστους
• Special Needs Rationale- Η αρχή ειδικών αναγκών
• Symbolic Rationale- Η αρχή του συμβολισμού

6. 9. Για ποιους λόγους είναι απαραίτητη η ενσωμάτωση τεχνολογίας στη μαθησιακή διαδικασία; Πώς
μπορεί να γίνει σωστά (πολιτική ενσωμάτωσης); Ποιοιτρόποι υπάρχουν; (οριζόντια/κάθετη). Ποιες οι
βασικές αρχές πολιτικής εφαρμογής, ποιες οι διαστάσεις και από ποια στάδια πρέπει να περάσει;
Λόγοι που είναι απαραίτητη
 Οι μαθητές προετοιμάζονται για μια ολοκληρωμένη συμμετοχή στην κοινωνία του μέλλοντος
αποκτώντας δεξιότητες υπολογιστή που περιλαμβάνουν την εκμάθηση βασικών εργαλείων
απαραίτητων στην αγορά εργασίας π.χ. Προγράμματα επεξεργασίας κειμένου (word processing),
υπολογιστικών φύλλων (spreadsheets) και βάσεων δεδομένων (databases)» (Yee, 2000:291)
 Οι υπολογιστές χρειάζονται για υποστήριξη της διδασκαλίας. Μπορούν να επεξεργαστούν δεδομένα,
να ενισχύσουν τη διδασκαλία σε πολλαπλά μαθησιακά περιβάλλοντα, να προωθήσουν τη μάθηση
μέσω πολυμέσων άρα τη προώθηση πολλαπλών μορφών μάθησης, και να στηρίξουν μαθησιακές
πρακτικές μέσω πολλαπλών ηλεκτρονικών συστημάτων (Benson et al., 2001:121).
Πώς μπορεί να γίνει σωστά
Οι εκπαιδευτικές καινοτομίες μπορούν να είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής απόφασης [π.χ. Υπουργείο
Παιδείας, κυβερνητικές υπηρεσίες] δηλ. ‘από τα πάνω προς τα κάτω’ ή να αποτελεί μια ανάπτυξη ‘από τα κάτω
προς τα πάνω’, ή και τα δύο.
Η προσέγγιση πολιτικής απόφασης έχει 3 επίπεδα αλλαγής:
- Στοχευμένη καινοτομία, όπως παρουσιάζεται στα κυβερνητικά έγγραφα
- Εφαρμοσμένη καινοτομία, όπως παρουσιάζεται στις πρακτικές ρυθμίσεις για να μετατρέψουν την
πολιτική σε πρακτική
- Βαθμός ενσωμάτωσης καινοτομίας- περιγράφει τι ακριβώς συμβαίνει σε ‘πραγματικές συνθήκες’
Δύο βασικές προσεγγίσεις μπορούν να αξιοποιηθούν για την εισαγωγή των ΤΠΕ στην διδασκαλία και μάθηση:
κάθετη και οριζόντια ενσωμάτωση.
 Κάθετη ενσωμάτωση:
Οι ΤΠΕ θεωρούνται και αποτελούν ξεχωριστό μάθημα στο ΑΠ όπως π.χ. η Επιστήμη, τα Μαθηματικά ή τα
Ελληνικά. Εξειδικευμένοι δάσκαλοι εκπαιδεύονται για να εισαγάγουν τους μαθητές στις εφαρμογές ΤΠΕ και οι
ΤΠΕ αποτελούν το κύριο αντικείμενο μάθησης. Οι πρώτες προσπάθειες ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στο ΑΠ με αυτή
την προσέγγιση έδωσαν στο μάθημα το όνομα ‘Computer Studies’ ή ‘Computer Science’ για τους πιο
προχωρημένους μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί κατέχουν σημαντική τεχνολογική πραγματογνωμοσύνη και εκτός
από τη διδασκαλία συχνά εμπλέκονται και στην υποστήριξη του δικτύου και τη συντήρηση του εξοπλισμού,
καθώς και στη λήψη διευθυντικών αποφάσεων.
 Οριζόντια ενσωμάτωση:
Σε αυτή την προσέγγιση, όλα τα γνωστικά αντικείμενα χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ ως κεντρικό μέσο διδασκαλίας και
μάθησης. Αυτό σημαίνει ότι οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται τεχνική και παιδαγωγική εμπειρογνωμοσύνη για να
μπορούν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία στο μάθημά τους αφού η ικανότητα και η αυτοπεποίθηση για
ενσωμάτωση των ΤΠΕ καταλαμβάνουν σημαντική θέση στην καθημερινή πρακτική ενός εκπαιδευτικού. Αυτό
αναμφίβολα προκαλεί ιδιαίτερο άγχος στους εκπαιδευτικούς αφού δεν έχουν καταρτιστεί για παιδαγωγική
αξιοποίηση των ΤΠΕ και συνήθως δεν μπορούν να αντιληφθούν τους λόγους που πρέπει να αλλάξουν την
παιδαγωγική πρακτική τους.
4 βασικές αρχές πολιτικής εφαρμογής ΤΠΕ (Mackinsey, 1997)
1. Αναλυτικό Πρόγραμμα:
Παιδαγωγικά μοντέλα: Δασκαλοκεντρικό/Μαθητοκεντρικό
Συσχετισμός με ισχύουσα πρακτική/εφαρμογή: Εφικτή η ενσωμάτωση ΤΠΕ;
2΄Υποδομή:
Πρόσβαση: σύνδεση, διασύνδεση, διαμοιρασμός πηγών
Λογισμικά: Κατάλληλα; Διαθέσιμα; Προσιτά (τιμή);
2. Επαγγελματική ανάπτυξη προσωπικού:
Ιδεολογία και πρακτική: Γιατί;/Πώς;/Τι πρέπει να αλλάξω;

7. Εκπαίδευση: Τι είδους; Πού στοχεύει; Σε τι χρησιμεύει;
3. Διαχείριση αλλαγής:
Προτεραιότητες: Διδασκαλία και μάθηση /Κατάρτιση προσωπικού /Ενσωμάτωση
Πηγές: Ανθρώπινο δυναμικό/ Χρηματοδότηση/ Χώρος
Διαστάσεις
1. Μέσα-υλικά
Αποτελούν συχνά τους δημιουργούς της καινοτομίας, όπως παραγωγή έντυπου υλικού για χρήση των ΤΠΕ με
στόχο την επέκταση της νέας προσέγγισης. Προϋποθέτουν ότι υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στους
συμμετέχοντες για την αναγκαιότητα της νέας προσέγγισης και πιστεύουν ότι αν παρουσιάσουν ξεκάθαρα την
καινοτομία οι εμπλεκόμενοι θα την υιοθετήσουν όπως ακριβώς προκαθορίστηκε. Αυτό συνήθως δε συμβαίνει
και η καινοτομία δεν εφαρμόζεται όπως ακριβώς σχεδιάστηκε επειδή αυτοίπου πρέπεινα την εφαρμόσουν είτε
δεν ασπάζονται τις ίδιες αντιλήψεις με τους δημιουργούς είτε δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη για αλλαγή.
2. Παιδαγωγικές προσεγγίσεις- μεθοδολογίες
Νέες καινοτομίες συνήθως περιλαμβάνουν νέες προσεγγίσεις/μεθοδολογίες διδασκαλίας και μάθησης οι
οποίες είναι διαφορετικές από αυτές που ήδη εφαρμόζονταιαπό αυτούς που καλούνται να τις υιοθετήσουν. Οι
εκπαιδευτικοί με τα χρόνια αναπτύσσουν τη δική τους επαγγελματική πρακτική μεθοδολογία, και αποτελούν
μέρος μιας σχολικής κουλτούρας που υιοθετεί δοκιμασμένες [‘tried and tested’] μεθόδους διδασκαλίας. Οι
δάσκαλοι έχουν μια ‘κρυμμένη γνώση’ [implicit knowledge] για το τι αποτελεί μια καλή διδασκαλία και αυτό
μπορεί να συγκρούεται με τη ‘νέα’ προσέγγιση.
3. Αντιλήψεις για τη διδασκαλία και μάθηση
Αυτές είναι επίσης πολύ σημαντικές για την αποδοχή μιας εκπαιδευτικής καινοτομίας, αφού η αλλαγή συνήθως
προϋποθέτει ένα διαφορετικό σύνολο αντιλήψεων για τη διδασκαλία και μάθηση. Μια καινοτομία για να
εφαρμοστεί και να πετύχει πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη συναίνεση για σημαντικά θέματα από όλους τους
εμπλεκομένους. Αν οιεκπαιδευτικοί, για παράδειγμα, δεν πιστεύουνή παραμένουν επιφυλακτικοί όσον αφορά
τις δυνατότητες των ΤΠΕ για βελτίωση των ικανοτήτων τους να βοηθήσουν τους μαθητές, τότε το πιθανότερο
είναι να μην τις ενσωματώσουν στον προγραμματισμό και τη διδασκαλίας τους.
Στάδια
Μια συνηθισμένη πρακτική στην εκπαιδευτική καινοτομία ‘από τα πάνω προς τα κάτω’ [centralized] είναι το
μοντέλο Έρευνα, Ανάπτυξη και Διάχυση [Μοντέλο RDD- Research, Development and Dissemination]. Αυτό
περιλαμβάνει:
- Έρευνα από ομάδα εμπειρογνωμόνων που δημιουργούν την καινοτομία
- Ανάπτυξη σε συνεργασία με μια μικρή πιλοτική ομάδα σχολείων, εκπαιδευτικών και υλικών.
- Διάχυση καινοτομίας στο υπόλοιπο εκπαιδευτικό σύστημα
10. Πώς οι διαφορετικές θεωρίες μάθησης μπορούν να επηρεάσουν το σχεδιασμό και την εφαρμογή ΤΠΕ
στη μαθησιακή διαδικασία; Να είστε σε θέση να κάνετε αναφορά σε όλες που υπάρχουν (σχετική
παρουσίαση στο Moodle) αλλά και σεαυτές που υπάρχουν στην παρουσίαση της Συνάντησης2.
Συμπεριφορισμός
Οι συμπεριφορικές θεωρίες μάθησης βασίζονται στην αντίληψη ότι η μάθηση είναι αποτέλεσμα αλλαγής
συμπεριφοράς και πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από επαναλαμβανόμενο θετική ή αρνητική αντίδραση
σε ένα ερέθισμα. Οι μαθησιακές δραστηριότητες που βασίζονται στις θεωρίες του συμπεριφορισμού τείνουν να
περιλαμβάνουν πρακτικές που δημιουργούνται ή ισχυροποιούνται από ενίσχυση μέσω της αμοιβής. Οι
δραστηριότητες συνήθως χωρίζουν σε μικρά βήματα/μέρη τη γνώση που πρέπει να κατακτηθεί, βασιζόμενοι σε
προηγούμενες δραστηριότητες ενώ η μάθηση επιτυγχάνεται μέσω ανατροφοδότησης που ενισχύει την
επιθυμητή συμπεριφορά. Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης, αυτές οι αμοιβές δίνονται συχνά, με ελεγχόμενη
ενίσχυση σε κατοπινά στάδια. Περισσότερο πολύπλοκα σχήματα συμπεριφοράς δημιουργούνται όταν
επιτρέπεται στους μαθητές να ανακαλύψουν μόνοι τους την επιτυχημένη πορεία μέσω συγκεκριμένων
ερεθισμάτων.
Οικοδομισμός της γνώσης
Υπάρχουν πάρα πολλές μορφές κονστρουκτιβισμού αλλά κατά βάση όλες βασίζονται στις 2 ακόλουθες αρχές:

8. - Η γνώση δομείται από το μαθητή, δεν είναι δοτή από τη διδασκαλία
- Η γνώση είναι αποτέλεσμα ενεργής σύνθεσης της πληροφορίας που λαμβάνει μαθητής με τις
γνωστικές του δομές.
A. Piaget (1986-1980)
Οι γνωστικές δομές δημιουργούνται από προσαρμοστικές αντιδράσεις με ένα περιβάλλον μέσω μιας
αναπτυξιακής διαδικασίας. Η θεωρία που πρότεινε ο Jean Piaget έχει καθορίσει τον τρόπο που αυτό
συντελείται.
 H μάθηση είναι μια ενεργητική διαδικασία η οποία επέρχεται ως αποτέλεσμα της προσαρμογής του
ατόμου στο περιβάλλον και πραγματώνεται μέσω δύο βασικών λειτουργιών: της αφομοίωσης και
της συμμόρφωσης
 Η έννοια του σχήματος: Συμπαγής νοητική δομή που τροφοδοτεί τις παραπάνω λειτουργίες
 Επίδραση της θεωρίας του Piaget στην εκπαιδευτική πράξη:
o Έμφαση στη διαδικασία σκέψης του παιδιού και όχι στα προϊόντα της
o Αναγνώριση του κεντρικού ρόλου της άμεσης και ενεργητικής εμπλοκής του παιδιού στις
δραστηριότητες μάθησης
o Τα παιδιά δεν σκέφτονται όπως οι ενήλικες
o Αποδοχή των ατομικών διαφορών στην πορεία της ανάπτυξης
B. Jerome Bruner (1915 -)
 H μάθηση είναι μια ανακαλυπτική διαδικασία (discovery learning) η οποία χαρακτηρίζεται από
πολύπλοκες γνωστικές διεργασίες (πρόσκτηση, επεξεργασία, κωδικοποίηση των πληροφοριών)
 Κατά τη μαθησιακή διαδικασία το άτομο πρέπει να οδηγείται από την ανακάλυψη των εννοιών, στο
μετασχηματισμό και την αξιολόγηση – εκτίμηση – έλεγχο των γνώσεων
 Μεταγνώση: αναστοχασμός πάνω στη δική μας γνώση ή στη γνώση κάποιου άλλου
 Η έννοια του πλαισίου αναφοράς:Αντιλαμβανόμαστεκαιερμηνεύουμετον κόσμο βάσει των πλαισίων
αυτών
 Τα κίνητρα βασικός παράγων μάθησης
 Τρεις τρόποι αναπαράστασης της γνώσης  τρεις τρόποι μάθησης
 Επίδραση της θεωρίας του Bruner στην εκπαιδευτική πράξη
o Η καθοδηγούμενη ανακάλυψη
o Η προσομοίωση στην τάξη
o Η σπειροειδής οργάνωση του προς μάθηση υλικού
Κοινωνικο- πολιτισμικές προσεγγίσεις
 Lev Vygotsky (1896-1934): Κοινωνικός εποικοδομισμός (Social constructivism)
 Η κοινωνικο-πολιτισμική συνιστώσα στην ανάπτυξη της σκέψης
• Η νόηση πέραν του εγκεφάλου
• Το κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον διαμεσολαβεί στην ανάπτυξη της σκέψης ως προς το
περιεχόμενο (γνώση) και τον τρόπο (τα «εργαλεία» της σκέψης)
• Η γλώσσα παίζει κεντρικό ρόλο στην αλληλεπίδραση του παιδιού με τους ενήλικες
• Το παιδί εσωτερικεύει τη γλώσσα και η γλώσσα γίνεται σταδιακά βασικό εργαλείο σκέψης για το παιδί
• Γενικότερα:
• Η οντογενετική γνωστική ανάπτυξη πηγάζει από την εσωτερίκευση των συμβολικών
συστημάτων (γλώσσα, μαθηματικά) που παράγει ο ανθρώπινος πολιτισμός.
• Η σημασία των εργαλείων – τεχνουργημάτων (tools – artifacts): Τα συστήματα εργαλείων
και συμβόλων που δημιουργεί ο πολιτισμός μεταβάλλουν τη συμπεριφορά και τη νόηση.
• Κυρίαρχη έννοια: Η ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης (zone of proximal development): η απόσταση
ανάμεσα σε αυτό που μπορεί να επιτύχει ένα παιδί χωρίς τη βοήθεια από έναν ενήλικα ή μεγαλύτερο
σε ηλικία άτομο από αυτό που μπορεί να επιτύχει με τη βοήθεια των παραπάνω.

9.  Επίδραση της θεωρίας του Vygotsky στην εκπαιδευτική πράξη
o Η έννοια του scaffolding
o Η γνωστική μαθητεία (cognitive apprenticeship)
 Οι απαρχές της κοινωνικο-πολιτισμικής προσέγγισης
• Το πρόβλημα της μεταφοράς της γνώσης
 Η γνώση δεν είναι αντικείμενο για να μεταφέρεται από το ένα πλαίσιο στο άλλο.
 Τα υποκείμενα της μάθησης αναπτύσσουν στρατηγικές οι οποίες είναι προσαρμοσμένες σε
συγκεκριμένες περιστάσεις (situated: εμπλαισιωμένες).
 Αλληλεπιδρούν με το ‘φυσικό’, κοινωνικό και πολιτισμικό τους περιβάλλον (πλαίσιο και
άνθρωποι, εργαλεία, επικοινωνία).
11. Με ποιο τρόπο μπορώ να πετύχω τη διάχυση μιας εκπαιδευτικής καινοτομίας; Ποιες οι προκλήσεις;
(ομάδες καινοτόμων, εμπόδια στην εφαρμογή, παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή). Συζητήστε
και με αναφορά στα δεδομένα της Κύπρου. Πώς μπορεί να βελτιωθεί η διαδικασία ενσωμάτωσης;
Ο Rogers (1985) περιγράφει τη διάχυση μιας καινοτομίας ως μια διαδικασία με την οποία μια καινοτομία
επικοινωνείται διαχρονικά μέσω διαφόρων καναλιών ανάμεσα στα μέλη ενός κοινωνικού συστήματος.
Υπάρχουν τέσσερα στοιχεία στη θεωρία του:
- Η καινοτομία η ίδια
- Τα κανάλια επικοινωνίας
- Ο χρόνος
- Το κοινωνικό σύστημα
Σύμφωνα με τη θέση κάποιου ατόμου εντός ενός κοινωνικού συστήματος και τα διαθέσιμα μέσα επικοινωνίας
με άλλα μέλη, οι καινοτομίες διαχέονται τόσο δια στόματος ή με προσωπική επαφή αλλά και μέσω μιας πιο
επίσημης κατάρτισης. Κατηγοριοποιεί αυτούς πουυιοθετούν την καινοτομία σε πέντε ομάδες, με βάση το πότε
και το πώς υιοθετούν μια νέα καινοτομία. Οι περιγραφές που ακολουθούν είναι αυτές που συνήθως
χρησιμοποιούνται. Όμως σας προτρέπω να είστε επικριτικοί και προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείται τέτοιου
είδους ορολογίες. Εισηγήσεις για ορισμούς στα Ελληνικά είναι ευπρόσδεκτες.
Ομάδες καινοτόμοων
- Καινοτόμοι: Εισάγουν την καινοτομία και υπερασπίζονται τη χρησιμότητά της, προωθώντας την.
- Early adopters: Είναι ευυπόληπτα μέλη μιας κοινωνικής ομάδας και μπορούν να αποτελούν και να
λειτουργούν ως ‘κίνητρο’ για τους υπόλοιπους. Επηρεάζουν την κοινή γνώμη και είναι
αποτελεσματικοί στο να εμπλέκουν τους υπόλοιπους στη διαδικασία διάχυσης της καινοτομίας.
- Early majority: Αυτήη ομάδα υιοθετεί τις νέες ιδέες ακριβώς πριν οποιοδήποτεάλλο μέσο μέλος ενός
συστήματος, συνήθως μέσω της πειθώς των early adopters.
- Late majority: Υιοθετούν νέες ιδέες ακριβώς μετά το μέσο μέλος ενός συστήματος, συνήθως ως
αποτέλεσμα πιέσεως από τα υπόλοιπα μέλη. Οι παρεμβατικές στρατηγικές είναι συνήθως αναγκαίες
για να τους πείσουν να υιοθετήσουν την καινοτομία.
- Laggards [καθυστερημένοι]: Αυτοίαποτελούντητελευταία ομάδα ενός συστήματος που υιοθετεί μια
καινοτομία χωρίς να ενδιαφέρονται για τη γνώμη των άλλων.
Η ενσωμάτωση, αλλά και η διάχυση της καινοτομίας στην Κύπρο αλλά και γενικά, θα πετύχει εάν τα
μέσα/υλικά, οι παιδαγωγικές προσεγγίσεις/μεθοδολογίες και οι αντιλήψεις για τη διδασκαλία/ μάθηση,
εναρμονιστούν και συμφωνούν μεταξύ τους.
Αρχικά, θα πρέπει να αναγνωριστεί η αναγκαιότητα για την παραγωγή έντυπου υλικού για χρήση των ΤΠΕ
με στόχο την επέκταση της νέας προσέγγισης. Προϋποθέτουν ότι υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στους
συμμετέχοντες για την αναγκαιότητα της νέας προσέγγισης και πιστεύουν ότι αν παρουσιάσουν ξεκάθαρα την

10. καινοτομία οι εμπλεκόμενοι θα την υιοθετήσουν όπως ακριβώς προκαθορίστηκε. Αυτό συνήθως δε συμβαίνει
και η καινοτομία δεν επιτυγχάνεται όπως ακριβώς σχεδιάστηκε επειδή αυτοί που πρέπει να την εφαρμόσουν
είτε δεν ασπάζονται τις ίδιες αντιλήψεις με τους δημιουργούς είτε δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη για αλλαγή.
Έπειτα, νέες καινοτομίες συνήθως περιλαμβάνουν νέες προσεγγίσεις-μεθοδολογίες διδασκαλίας και
μάθησης οι οποίες είναι διαφορετικές από αυτές που ήδη εφαρμόζονται από αυτούς που καλούνται να τις
υιοθετήσουν. Οι εκπαιδευτικοί με τα χρόνια αναπτύσσουν τη δική τους επαγγελματική πρακτική μεθοδολογία,
και αποτελούν μέρος μιας σχολικής κουλτούρας που υιοθετεί δοκιμασμένες [‘tried and tested’] μεθόδους
διδασκαλίας. Οι δάσκαλοι έχουν μια ‘κρυμμένη γνώση’ [implicit knowledge] για το τι αποτελεί μια καλή
διδασκαλία και αυτό μπορεί να συγκρούεται με τη ‘νέα’ προσέγγιση.
Τέλος, αυτές είναι επίσης πολύ σημαντικές για την αποδοχήμιας εκπαιδευτικής καινοτομίας, αφού η
αλλαγήσυνήθως προΰποθέτει ένα διαφορετικό σύνολο αντιλήψεων για τη διδασκαλία και μάθηση. Μια
καινοτομία για να εφαρμοστεί και να πετύχει πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη συναίνεση για σημαντικά
θέματα από όλους τους εμπλεκομένους. Αν οι εκπαιδευτικοί, για παράδειγμα, δεν πιστεύουνή παραμένουν
επιφυλακτικοίόσοναφορά τις δυνατότητες των ΤΠΕ για βελτίωση των ικανοτήτων τους να βοηθήσουν τους
μαθητές τότετο πιθανότερο είναι να μην τις ενσωματώσουν στονπρογραμματισμό καιτηδιδασκαλίας τους.
12. Ποιο μοντέλο ενσωμάτωσης ΤΠΕ θα εισηγούσασταν; Πώς θα τοδιαφοροποιούσατε και γιατί;
 TPACK- Technological Pedagogical Content Knowledge
 Reflection
 Technology Integration PlanningModel (TIPM)
 TIPCL
Διαφοροποίηση
• Το Υ.Π. πρέπει να σχεδιάζει και να αναπτύσσει τέτοια πολιτική και προγράμματα που να ενισχύουν
την προσπάθεια των σχολείων για υιοθέτηση της πολιτικής και την αποτελεσματική ενσωμάτωση των
ΤΠΕ.
• Το Υ.Π. πρέπει να εργοδοτήσει καταρτισμένους πυρήνες αλλαγής για κατάρτιση και υποστήριξη των
εκπαιδευτικών στα σχολεία.
• Να γίνεται σωστή κατανομή καταρτισμένων εκπαιδευτικών και μέσων στα σχολεία.
• Τα σχολεία πρέπει να αφιερώνουν αρκετό χρόνο στη αξιολόγηση και σωστή ενσωμάτωση των ΤΠΕ
αφού συνιστά νέα μεθοδολογία.
• Τα σχολεία πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους ως μόνιμο προσωπικό έναν τουλάχιστον τεχνικό για να
αντιμετωπίζει τεχνικά προβλήματα και να ασχολείται με θέματα στήριξης και συντήρησης του
συστήματος.
• Εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας για αποφυγή κλοπών ή βανδαλισμών
• Η κοινότητα (εκπαιδευτικοί, γονείς, τοπικές αρχές) πρέπει να είναι καλά ενημερωμένοι για τα
πλεονεκτήματα ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη διδασκαλία και μάθηση.
13. Τι είναι η CALL και από ποιες φάσεις έχει περάσει η εξέλιξή της;
Οι διδακτικές μεθοδολογίες επηρεάζονται από διάφορες παραμέτρους, όπως τον τρόπο που οι άνθρωποι
σκέφτονται και μαθαίνουν. Η χρήση εργαλείων για τη μάθηση επηρεάζεται από αυτές τις παραμέτρους και
φυσικά το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση της τεχνολογίας. Αυτό έχει να κάνει όχι μόνο με τη διαθέσιμη
τεχνολογία αλλά και με τους τρόπους που χρησιμοποιείται αφού πολλά είδη εφαρμογών μπορούν να
αξιοποιηθούν με διάφορους τρόπους, προσεγγίζοντας ταυτόχρονα διάφορες παραμέτρους.
Ο Warschauer (2004) αναγνωρίζει τρεις φάσεις της ‘Εκμάθησης Γλώσσας με Χρήση Υπολογιστή’ [CALL],
βασιζόμενος στις ‘κρυμμένες’ παραμέτρους καιτις αντιλήψεις γύρω από τηδομή της ΄Γλώσσας’. Όμως, αυτές οι
τρεις φάσεις μπορούν να συνδεθούν και με πιο βαθιές αντιλήψεις για τη φύση της διαδικασίας μάθησης.
Οι τρεις φάσεις του CALL
Στάδιο 1970s-1980s
Structural/Δομημένη CALL
1980s-1990s
Communicative/
Επικοινωνιακή CALL
21st Century
Integrative/Ενοποιητική CALL
Τεχνολογία Mainframe/Υπολογιστικά PCs- Προσωπικοί Πολυμέσα και διαδίκτυο

11. Συστήματα Υπολογιστές
Διδασκαλία
Αγγλικών
Παράδει-γμα
Γραμματική- Μετάφραση &
Γλωσσικο- ακουστικό
Επικοινωνιακή
διδασκαλία της
Γλώσσας
Έμφαση στο περιεχόμενο
(ESP/EAP)
Άποψη για τη
Γλώσσα
Δομική (ένα επίσημα δομημένο
σύστημα)
Γνωστική (ένα νοητικά
δομημένο σύστημα)
Κοινωνικοπολιτική (αναπτύσσεται
σε σχέση με την κοινωνική
αλληλεπίδραση)
Κύρια χρήση
υπολογιστή
Drill & Practice Επικοινωνιακές
ασκήσεις/εργασίες
Αυθεντική ομιλία/συζήτηση
Κύριος στόχος Ακρίβεια Ευφράδεια Ενέργεια
14. Τι σημαίνει ‘Επικοινωνία Yποστηριζόμενη από Υπολογιστές’ [CMC- Computer Mediated
Communication]. Τι περιλαμβάνει; Ποια τα πλεονεκτήματα; Ποια τα πιθανά προβλήματα;
H CMC αναφέρεται σε κάθε τύπο επικοινωνίας που προκύπτει μέσω των υπολογιστών. Αυτό μπορεί να
περιλαμβάνει ήχο και βίντεο αλλά οι περισσότερες μορφές CMC είναι μέσω γραπτού κειμένου [text-based]. Η
CMC γραπτού κειμένου υπάρχει σε σύγχρονη και ασύγχρονη μορφή και επομένως μπορεί να περιλαμβάνει
περισσότερες χρήσεις σε σχέση με την επικοινωνία που επιτυγχάνεται.
Πλεονεκτήματα: Και οι δύο αυτές μορφές μπορούν να αποδειχθούν ‘πολύτιμες’, ειδικά σε συγκεκριμένα
πλαίσια όπως είναι η διδασκαλία ξένων γλωσσών. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι οι Morton και Jack (2005) που
χρησιμοποιούνένα ιδεατό χαρακτήρα που μιλά με μαθητές στο μάθημα της Γλώσσας. Ο ήχος είναι επίσης πολύ
χρήσιμος, σαφώς για αυτούς που λόγωηλικίας ή κάποιας αναπηρίας δεν μπορούννα διαβάσουν ή να γράψουν.
Επιπρόσθετα, ο ήχος και το βίντεο μπορούν να είναι ασύγχρονα (π.χ. ένα αρχείο ήχου -podcast, ή μια
βιντεογραφημένη απάντηση στο Youtube) αλλά η αμεσότητα ενός αρχείου ήχου ή βίντεο μεταφράζεται σε
ακόμα πιο άμεση μορφή επικοινωνίας σε σχέση με τα μέσα σύγχρονης επικοινωνίας (π.χ. τηλεδιάσκεψη). Μέσω
της ασύγχρονης Επικοινωνίας Υποστηριζόμενης από Υπολογιστές [CΜC], οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να
βρίσκονται συνδεδεμένοι μέσω διαδικτύου ταυτόχρονα αλλά μπορούν να συμμετέχουν όποια ώρα τους
βολεύει. Επιπρόσθετα, η ασύγχρονη γραπτή μορφή CMC επιτρέπει τα μηνύματα να είναι σε φωλιασμένη μορφή
[αλλιώς μορφή‘νημάτων’ – threaded]καιέτσι οιχρήστες βλέπουνπροηγούμενες αναρτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι
η ασύγχρονη CMC έχει μια συνέπεια που απουσιάζει από τα μέσα σύγχρονης επικοινωνίας και μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για ανάκληση αναρτήσεων εντός μιας συζήτησης [reflective discourse].
Προβλήματα: Ένα από τα προβλήματα σε σχέση με τη γραπτή CMC είναι η έλλειψη δεικτών συναισθηματικής
κατάστασης. Οι μαθητές σε συνθήκες μάθησης face-to-face [F2F] έχουν διάφορους τρόπους επικοινωνίας- όχι
μόνο λεκτικά αλλά και μέσω των κινήσεων, του τόνου της φωνής και της έκφρασης του προσώπου. Αυτά
λείπουν από την ‘απρόσωπη’ CMC. Μερικά εργαλεία CMC επιτρέπουν περιορισμένες κινήσεις και εκφράσεις
προσώπου. Για παράδειγμα, τα περισσότερα προγράμματα ‘άμεσων μηνυμάτων’ [instant messaging], όπως το
Yahoo Messenger, περιλαμβάνουν΄φατσούλες΄-‘emoticons’ (μικρές φατσούλες που δείχνουνθυμό, λύπη, χαρά
κλπ) και το Tapped In (http://tappedin.org./tappedin/) που προσφέρει ‘κινήσεις/actions’. Όταν το πρόγραμμα
δεν προσφέρει τέτοιες επιλογές, οι χρήστες χρησιμοποιούν τα δικά τους (όπως π.χ. :) για να αποδώσουν ένα
χαμόγελο).
Άλλα προβλήματα που μπορείνα προκύψουνείναι η ‘ανάρμοστη συμπεριφορα’, όπως σκόπιμηδιακοπή
συνομιλίας ή χρήση προσβλητικού λεκτικού. Αυτού του είδους ησυμπεριφορά είναι γνωστή ως ‘φλεγό μενη
επικοινωνία/flaming’ (προσβλητική/υβριστική συμπεριφορά με στόχο συγκεκριμένο συμμετέχοντα) ή
‘συρτή/trolling’ (συμπεριφορά πουστοχεύειστηδιακοπή επικοινωνίας). Όσοι έχουνεμπλακεί σε διαδικτυακά
πάνελ συζήτησης ίσως αναγνωρίσουν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Η διαφορά μεταξύ των δύο είναι ότιστο
trolling (που μπορείνα περιλαμβάνει και flaming)ο συμμετέχοντας είχεαπό τηναρχή τηδιάθεση να είναι
ενοχλητικός το flaming ΄ έχεινα κάνει με την αντίδραση- ίσως υπερβολική αντίδραση θυμού για κάτι που
κάποιος ανάφερε.
15. Ποιες οι προοπτικές από τη χρήση εικόνας και βίντεο στο μάθημα;(multi-literacy) [οπτική επικοινωνία
και εκπαίδευση].
Η χρήση των εικόνων, ήχου και βίντεο σε συνδυασμό με τη γραπτή επικοινωνία γενικά δείχνει την ‘
πολυτροπική/multi-modal’ φύση της σύγχρονης παιδείας. Στη CMC, η πληροφορία μεταφέρεται πλέον μέσω
εικόνας με την ίδια συχνότητα όπως και γραπτώς. Επιπρόσθετα, λόγω της φύσης και του μεγέθους των εικόνων,

12. η πληροφορία συχνά παρουσιάζεται αποσπασματικά σε σχέση με την έντυπη μορφή. Ρίξτε μια ματιά στο
άρθρο του Prestridge (2007) πουαναφέρεται στη σχέση του πολύ-γραμματισμού και των ΤΠΕ [multiliteracies
and ICT].
Άλλο θέμα είναι η ιδιοκτησία ιστοσελίδων και ο τρόπος που παρουσιάζονται τα δεδομένα σε σχέση με τα
βιβλία. Η αντιγραφή από ένα βιβλίο είναι μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία αφού προϋποθέτει να
διαβάσεις σίγουρα το κείμενο πριν να αντιγράψεις οτιδήποτε. Η αντιγραφή όμως στο υπολογιστή απλά
προϋποθέτει την επιλογή κειμένου και την εντολή copy/paste. Δε χρειάζεται η ανάγνωση κειμένου. Αυτό
προκαλεί προβλήματα στους δασκάλους που καθορίζουν γραπτές εργασίες με στόχο οι μαθητές να διαβάσουν
και να προβληματιστούν για το περιεχόμενο. Το άρθρο του Snyder (2001) προσεγγίζει με περισσότερη
λεπτομέρεια αυτό το πρόβλημα.
16. Πώς οι νέες τεχνολογίες έχουν επηρεάσει τον κόσμο και την καθημερινότητα των σημερινών νεαρών
μαθητών; Ποιες οι επιπτώσεις στη διαδικασία μάθησης; (ψηφιακοίιθαγενείς – Prensky) και στους
ίδιους τους μαθητές;
Οι ΤΠΕ αναμφισβήτητα αποτελούν μέρος της καθημερινότητας μας είτε για ‘διοικητικά θέματα’ είτε για
ψυχαγωγία. Για παράδειγμα, το διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις οικονομικές μας συναλλαγές και τη
διαχείριση των τραπεζικών μας λογαριασμών. Το διαδίκτυο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για ψώνια: είτε
αγοράζοντας απευθείας από ιστοσελίδες ή χρησιμοποιώντας ιστοσελίδες για έλεγχο του διαθεσιμότητας και
τιμής. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τα άμεσα μηνύματα (instant messaging), χρησιμοποιούνται για
επικοινωνία μεταξύ φίλων ή οικογένειας. Αυτό συμβαίνει συνήθως στα νεαρά άτομα που χρησιμοποιούν την
αποστολή γραπτών μηνημάτων SMS, άμεσα μηνύματα, κοινωνικά δίκτυα, εφαρμογές ‘κοινωνικοποίησης΄ και
ίσως και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ως τα κύρια μέσα επικοινωνίας. Δεν είναι τόσο ξεκάθαρα φυσικά τα όρια
μεταξύ του ενός μέσου και του άλλου. Αποτέλεσμα αυτής της καθημερινότητας των νεαρών μαθητών, ο Prensky
(2001) εισήγαγε τονόρο ‘ψηφιακοί ιθαγενείς’, υποστηρίζοντας ότι‘…οιμαθητές μας έχουν αλλάξει δραστικά. Οι
σημερινοί μαθητές δεν είναι ποια τα άτομα για τα οποία έχει σχεδιαστεί το παρόν εκπαιδευτικό σύστημα’.
Όμως, ισχύει αυτό στην πραγματικότητα; Πρέπει εμείς ως εκπαιδευτικοί να προβληματιστούμε και να
ανταποκριθούμε στις νέες προκλήσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
17. Τι σημαίνει ηλεκτρονική ή διαδικτυακή μάθηση;Με ποιους τρόπους μπορεί να επιτευχθεί (αναφορά στο
learning, online learning, blended learning). Τι πρέπει να περιλαμβάνει;
Ο όρος ‘ηλεκτρονική μάθηση/e-learning’ συχνά χρησιμοποιείται ως ορισμός ‘ομπρέλα’. Έχει χρησιμοποιηθεί
για να περιγράψει οποιοδήποτε τύπο διδασκαλίας και μάθησης μέσω των ΤΠΕ, είτε αυτό γίνεται F2F ή εξ’
αποστάσεως. Αν αυτό το εκλάβουμε σας ένα ακριβή ορισμό, τότε περιλαμβάνει τη χρήση τεχνολογιών όπως
ηλεκτρονικούς πίνακες, μηχανάκια τηλεψηφοφορίας και τη μάθηση μέσω υπολογιστή ή άλλης ηλεκτρονικής
συσκευής, π.χ. ταμπλέτα. Άρα είναι το κύριο μέσο διδασκαλίας ή υποκαθιστά την πρόσωπο -με-πρόσωπο
μαθησιακή δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα μέσω της κοινοποίησης σημειώσεων ή της χρήσης
εφαρμογών ηλεκτρονικής αξιολόγησης, πχ. QuestionMark (http://www.questionmark.com) ή QuestionPro
(http://www.questionpro.com/)
H ‘διαδικτυακή μάθηση/online learning΄αναφέρεται στη μάθηση μέσω δικτύων, π.χ. τον Παγκόσμιο Ιστό
(WWW). Αν και η διαδικτυακή μάθηση έχει συνδεθεί με τη ψηφιακή τάξη, εντούτοις μπορεί να χρησιμοποιηθεί
και σε περιβάλλοντα μάθησης F2F, όπου οι δραστηριότητες οργανώνονται μέσω της παρουσίας του
εκπαιδευτικού.
Το OECD (2005) αναφέρεται στη ψηφιακή μάθηση ως κάτι που μπορεί να είναι ‘web-supplemented, web-
dependent or mixed-mode’, σε σχέση δηλαδή με το πώς αντικαθιστά το χρόνο στην τάξη. Ανεξάρτητα από αυτή
την κατηγοριοποίηση, η ηλεκτρονική μάθηση ή διαδικτυακή μάθηση (είτε συμπληρώνει τη διδασκαλία
πρόσωπο-με-πρόσωπο ή τη ψηφιακή τάξη) περιλαμβάνει μια σειρά από εργαλεία που έχουν:
 Τρόπους παροχής υλικού και πηγών (δηλ. κείμενο, ήχος, βίντεο, παρουσιάσεις, προσομειώσεις,
ηλεκτρονικούς πίνακες)
 Τρόπους αξιολόγησης: επίσημα ή μη (π.χ. κουίζ πολλαπλής επιλογής, ασφαλή ανάρτηση εργασιών)
 Επικοινωνία Yποστηριζόμενη από Yπολογιστή (Computer-mediated Communication—CMC)- π.χ.
ομάδες συζητήσεως, προσωπικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, συζήτηση σε πραγματικό χρόνο.
 Συνεργατικά εργαλεία, π.χ. wikis

13.  Εργαλεία διαχείρισης/διοίκησης της τάξης, π.χ. classdojo
Η μικτή μάθηση/blended learning είναι η διαδικασία που ενσωματώνει πολλά διαφορετικά στυλ μάθησης και
μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της χρήσης μικτών ψηφιακών και φυσικών πηγών. Με μια πρώτη ματιά ίσως
φαίνεται απλή διαδικασία αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ σύνθετη. Οι Oliver και Trigwell (2005)
αναφέρουνότι‘blending either relies onthe idea ofdichotomies which are suspect within the context of learning
with technology or else becomes ineffective as a discriminating concept and is thus without purpose”.
H όρος ‘ηλεκτρονική μάθηση, όπως αναφέρει ο Dillenbourg (2008) είναι αναχρονιστικός αφού η χρήση της
τεχνολογίας για υποστήριξη της μάθησης πρέπει να διαχέει όλα τα εκπαιδευτικά εργαλεία πλέον, ως μέρος ενός
νέου εκπαιδευτικού οικοσυστήματος.
18. Τι σημαίνει ο όρος ‘Web 2.0’ και τι σχέση έχει με τα διαδικτυακά περιβάλλοντα διαχείρισης
περιεχομένου (π.χ.Moodle).
Το Web 2.0 είναι ένας όρος που χρησιμοποιείταιγια τις ιστοσελίδες που χρησιμοποιούνυλικό ‘user-created’,
δηλαδή που παράγεταιαπό τονίδιο το χρήστη. Αυτό περιλαμβάνει σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ.
FaceBook), blogs, wikis, σελίδες διαμοιρασμού εικόνας (photo-sharingsites), σελίδες για ανέβασμα βίντεο (eg.
YouTube). Πολλά VLEs (όπως τοMoodle, BlackBoard…)περιλαμβάνουνεργαλεία Web 2.0. Όμως, σελίδες που
από μόνες τους αποτελούν‘εργαλείο’ Web 2.0 μπορούνφυσικά να συμπεριληφθούνστην εργασία σας.
19. Τι είναι τα προσαρμοστικά συστήματα διδασκαλίας;Τι περιλαμβάνουν; Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν
στη μαθησιακή διαδικασία; Πότε έχουν την περισσότερη ‘επιπρόσθετη αξία’ για το μαθητή;
Πότε αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε ‘έξυπνες’ συσκευές για διδασκαλία και μάθηση; Τι έχει δοκιμαστεί; Σε τι
θεωρία ή θεωρίες στηρίζονται αυτά τα συστήματα; Έχουν αποτέλεσμα; Αυτού του είδους τα μαθησιακά
συστήματα είναι γνωστά ως ΄προσαρμοστικά/adaptive’, ‘έξυπνα- υψηλής νοημοσύνης/intelligent’, ή
‘εκπαιδευτικά/instructional’. Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναφερθούμε σε ‘Ολοκληρωμένα Συστήματα Μάθησης/
Integrated Learning Systems (ILS)’ ή αλλιώς ‘Ολοκληρωμένα Συστήματα Διδασκαλίας/Integrated Tutoring
Systems (ITS). Αυτά τα συστήματα αποτελούν μία από τις παλαιότερες εφαρμογές εκπαιδευτικής τεχνολογίας
και επανέρχονται ή φεύγουν από το προσκήνιο αναλόγως της έρευνας και των εκπαιδευτικών στόχων. Το ‘ιερό
δισκοπότηρο/ holy grail’ σε αυτά τα συστήματα είναι τα ΄Συναισθηματικά Συστήματα Διδασκαλίας/Affective
Tutoring Systems’ τα οποία αντιδρούν όχι μόνο με βάση την απόδοση του μαθητή αλλά και με βάση τη
συναισθηματική του κατάσταση (π.χ. Mao & Li, 2010).
H αντίληψη ότι οι υπολογιστές μπορούν να διδάξουν υπήρξε καθοριστικός παράγοντας στο σχεδιασμό
μαθησιακών περιβαλλόντων με υπολογιστή. Το ότι οι υπολογιστές όμως είναι σε θέση να μιλήσουν, να
διαβάσουν και να γράψουν δε σημαίνει ότιμπορούνκιόλας να διδάξουνπροφορικό ήγραπτό λόγο το ίδιο καλά
(Self. 2005), όχι κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η εκπαιδευτική ψυχολογία αναφέρει φυσικά ότι τα
εξατομικευμένα προγράμματα οδηγούν σε πιο αποτελεσματική διδασκαλία, υποστηρίζοντας τα υπολογιστικά
συστήματα.
Το πρώτο μηχάνημα που πρόσφερε ανατροφοδότηση σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής κτίστηκε από τον
Sidney L. Pressey το 1926 και από τότε μία σειρά εφαρμογών έχει αναπτυχθεί με στόχο την ανάπτυξη
δεξιοτήτων βασισμένες σε ‘Πρακτική και εξάσκηση/ Drill & practice’, που απορρέουν κυρίως από τις
συμπεριφοριστικές θεωρίες. Οι στρατιωτικές εφαρμογές είναι κατά κύριο λόγο αυτές που επηρέασαν
σημαντικά την ανάπτυξη των έξυπνων συστημάτων μάθησης/συστημάτων υψηλής νοημοσύνης/ intelligent
learning systems.
20. Ποια τα 3 βασικά μέρη των έξυπνων συστημάτωνδιδασκαλίας, ποιες οι βασικές τους λειτουργίες, με
ποιο τρόπο αλληλεπιδρούν και πώς επιτυγχάνεται η μάθηση μέσω τέτοιων συστημάτων; Υπάρχουν
προκλήσεις στην εφαρμογή;
Ένα ITS- Intelligent Tutoring System αποτελείται από τρία βασικά μέρη:
-το πεδίο (domain)
-το μαθητή (learner)
-τις στρατηγικές διδασκαλίας (teacher strategies)

14. Το πεδίο είναι το γνωστικό αντικείμενο ή θέμα που διδάσκεται. Οι πληροφορίες για το μαθητή μπορούν να
περιλαμβάνουν οτιδήποτε, από το όνομα του μαθητή μέχρι και το ιστορικό που αποθηκεύεται από τα αρχεία
που διαχειρίζεται ο μαθητής. Οι στρατηγικές διδασκαλίας είναι οι μεθοδολογίες διδασκαλίας που υιοθετεί ο
υπολογιστής. Οι μαθητές συνήθως μαθαίνουν από ένα σύστημα ITS λύνοντας προβλήματα και παίρνοντας
ανατροφοδότηση.
Οι ικανότητες:
-Μπορεί να είναι δεξιότητες που εκτελούνται με βάση συγκεκριμένο πρότυπο κάτω από συγκεκριμένες
συνθήκες
-Αποτελούν εξατομικευμένες ικανότητες, χωρίς συγκεκριμένο πλαίσιο
-Μπορούν να εντοπίζονται, επαληθεύονται και να δημοσιοποιούνται εκ των προτέρων
-Μπορούν να αξιολογούνται με εξωτερικά ή κοινά κριτήρια που καθορίζουν τις συνθήκες επιτυχίας.
Μάθηση βασισμένη στις ικανότητες: Competency Based Learning…
 Προϋποθέτει ότι η γνώση και οι δεξιότητες μπορούν να κατακτηθούν αν δοθεί αρκετός χρόνος και
υιοθετηθούν κατάλληλες μέθοδοι διδασκαλίας.
 Έχει αφετηρία την αξιολόγηση της αρχικής γνώσης και των δεξιοτήτων πριν την έναρξη ενός
προγράμματος διδασκαλίας.
 Είναι προσαρμοσμένη να ταιριάζει με το ρυθμό του εκπαιδευόμενου
 Είναι ευέλικτη με βάση την προσέγγιση
 Χρησιμοποιεί ποικίλα μέσα στήριξης
Προσεγγίσεις που βασίζονται στον υπολογιστή
Αλληλεπιδράσεις των βασικών στοιχείων ενός ITS:
Συγκεκριμένα:
Πεδίο ορισμού [Domain Model]: Λεπτομερές εννοιολογικό δίκτυο του γνωστικού αντικειμένου που
προσεγγίζεται
Μαθητικό μοντέλο [Student Model]: Οι αντιδράσεις ενός ‘ιδανικού’ μαθητή στην πλοήγηση εντός του
εννοιολογικού δικτύου που περιγράφεται από το μοντέλο του εκπαιδευόμενου/μαθητικό μοντέλο.
Σύστημα διαχείρισης [Management system]:
-Συγκρίνει τις απαντήσεις του εκπαιδευόμενου με αυτές του ‘ιδανικού’ μαθητή.
-Επιλέγει διαδρομές μάθησης ανάλογα με τις απαντήσεις του εκπαιδευόμενου στις ερωτήσεις διδασκαλίας.

15. -Κρατά αρχείο με την εξέλιξη του εκπαιδευόμενου
-Παρέχει εξατομικευμένη βοήθεια
Ολοκληρωμένα Συστήματα Μάθησης/ Integrated Learning Systems (ILS)
Αποτελεί παράδειγμα ‘Προσέγγισης που βασίζεται σε υπολογιστή’
Ένα σύστημα ILS αποτελείται συνήθως από:
- Περιεχόμενο Α.Π. με μια σειρά από διδασκαλίες [tutorials], εξάσκηση και αξιολογήσεις
- Σύστημα Καταγραφής για τους μαθητές: αποθηκεύει πληροφορίες για το επίπεδο επίδοσης των
μαθητών
- Σύστημα διαχείρισης:
o Αναλύει τις απαντήσεις των μαθητών με βάση τις παραμέτρους αξιολόγησης
o Ενημερώνει αυτοματοποιημένα τους λογαριασμούς του κάθε μαθητή με βάση τις δικές του
απαντήσεις
o Παρέχει επιλογές σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών/Α.Π.
o Περιέχει ‘ακολουθίες μάθησης’ [sequence learning modules] με βάση τις απαντήσεις και το
μαθητικό μοντέλο.
o Παρέχει ανατροφοδότηση σε μαθητές και δασκάλους
21. Πώς τα έξυπνα συστήματα διδασκαλίας συνδέονται με το συμπεριφορισμό;
Η αξιοποίησητων ILS παραπέμπειστο Συμπεριφορισμό αφού αποτελεί την ίδια προσέγγιση απλά εφαρμόζεται
σε περιβάλλον υπολογιστή. Σύμφωνα με τον Συμπεριφορισμό η μάθηση επιτυγχάνεται:
- Όταν διασπάτε η ενότητα σε μικρά στάδια
-Όταν διδάσκονται βήμα-βήμα οι μαθητές, αφού ολοκληρώσουν με επιτυχία το προηγούμενο στάδιο κάθε
φορά
-Δίνοντας συχνές ‘αμοιβές’ στα πρώτα στάδια με ελεγχόμενη ‘ενίσχυση’ στα κατοπινά στάδια
-Δίνοντας γρήγορα και άμεσα την ‘αμοιβή’ μέσω ανατροφοδότησης αμέσως μετά τη σωστή απάντηση
-Επιτρέποντας την ανακάλυψη των ‘διαδρομών επιτυχίας’ μέσω διαφόρων ερεθισμάτων
Οι Συμπεριφοριστές αναφέρουν πως αυτή η διαδικασία βοηθά στο κτίσιμο από τους μαθητές συ γκεκριμένων
και επιθυμητών προτύπων συμπεριφοράς.
22. Τι είναι ένα Διαδικτυακό Περιβάλλον Μάθησης;Τι πρέπει να περιλαμβάνει για να είναι ολοκληρωμένο;
Τα περιβάλλοντα μάθησης (LEs) μπορείνα έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά με ιστοσελίδες που στόχο έχουν
την επικοινωνία, τις εμπορικές πράξεις, την πληροφορία, την ειδησιογραφία κ.α. αλλά διαφέρουν σε κάτι πολύ
σημαντικό- έχουν ως υπόβαθρο μια θεωρία μάθησης.
Άρα ένα VLE κανονικά πρέπει να περιλαμβάνει:
 Περιεχόμενο
 Αξιολόγηση
 Επικοινωνία
 Προσωπικό χώρο για τους μαθητές
 Χώρο διαχείρισης
 Γενικά εργαλεία
 Εργαλεία σχεδιασμού
 Σύνδεσμους σε εξωτερικές πηγές

16. 23. Ποια η σωστή διαδικασία σχεδιασμού ενός WBLE? (Αναφορά στοσυντονισμόδιαφόρων προοπτικών).
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να φτιάξεις ένα WBLE. Δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια από τότε που για να
φτιάξεις ένα WBLE έπρεπε να γνωρίζεις κώδικα HTML (ο κώδικας που υποστηρίζει τις περισσότερες
ιστοσελίδες). Σήμερα, όμως, ένας δάσκαλος ή ένας προγραμματιστής μπορούν να έχουν ως αφετηρία ένα
έτοιμο VLE (Virtual Learning Environment- Εικονικό Πρόγραμμα Μάθησης) όπως είναι το Moodle, ένα εργαλείο
ανάπτυξης κοινωνικής διαδικτυακής κοινότητας όπως το Ning (http://www.ning.com/), μπορούν να εργαστούν
μέσω του Second Life (http://secondlife.com/) ή να φτιάξουν μια εφαρμογή για κινητά (smartphone apps)
χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως το App Inventor http://appinventor.mit.edu/explore/ Όποια κι αν είναι η
πορεία που θα επιλέξετε για τη δική σας εργασία, για να αρχίσετε το σχεδιασμό πρέπει να απαντήσετε στα
ακόλουθα ερωτήματα:
1. Ποιοι είναι οι μαθητές;
2. Τι θα μάθουν;
3. Πώς, με ποιο τρόπο θα το μάθουν; (Ποια είναι η θεωρία μάθησης που θα υιοθετήσω;)
Δεν υπάρχουνσυνταγές όσοναφορά την ιδανική θεωρία μάθησης, ούτευπάρχουνιδανικά μαθησιακά
περιβάλλοντα. Κάθε δάσκαλος, μαθησιακό περιβάλλονή ομάδα μαθητών έχουν διαφορετικές ανάγκες.
Στάδια
Σερφάροντας: Ελεύθερη περιήγηση στο διαδίκτυο για να εντοπίσουμε ενδιαφέρον στοιχεία χωρίς συγκεκριμένο
στόχο.
Περιήγηση: Ακολουθώντας συγκεκριμένη πορεία σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα μας συλλέγοντας σχετικές
πληροφορίες.
Αναζήτηση: Ψάχνοντας απαντήσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα ή συγκεκριμένες πηγές πληροφορίας.
Πλοήγηση: Η πορεία προς συγκεκριμένο τελικό σημείο.
Αξιολόγηση: Υπάρχουν βασικά τρεις πτυχές στην αθροιστική αξιολόγηση: η χρησιμότητα, η εγκυρότητα του
σχεδιασμού και η αποτελεσματικότητα της μάθησης. Αυτό που θα αξιολογήσεις έχει να κάνει με το τι έχεις
προκαθορίσει ως προτεραιότητα του συστήματος από την αρχή του σχεδιασμού. Για παράδειγμα, η
αποτελεσματικότητα της μάθησης είναι πολύ δύσκολο να την αξιολογήσεις σε τόσο μικρή εργασία άρα ίσως θα
πρέπει να αποφύγεις αυτή την πτυχή αξιολόγησης του μαθησιακού σου περιβάλλοντος.
24. Ποια η σημασία της παραμέτρου ‘μαθητής’ στοσχεδιασμό Διαδικτυακών Περιβαλλόντων Μάθησης;
(π.χ. ψηφιακοί ιθαγενείς, στυλ μάθησης)
Συχνά υπάρχουν συζητήσεις ότι τα σημερινά παιδιά δρουν και μαθαίνουν διαφορετικά από τα παιδιά
προηγούμενων γενεών λόγω της εδραίωσης και της φύσης των ψηφιακών τεχνολογιών. Τα παιδιά (σίγουρα στις
ανεπτυγμένες χώρες τουλάχιστον) είναι εκτεθειμένα σε ηλεκτρονικά παιχνίδια σχεδόν από τη μέρα που
γεννήθηκαν και ερευνητές, όπως ο Prensky(2001a, 2001b) πιστεύουνότιαυτόεπηρεάζει τονεγκέφαλό τους όχι
μόνο στο πόσο πιο άμεσα αντιδρούν στις ψηφιακές τεχνολογίες σε σχέση με τους ενήλικες, αλλά επίσης στο ότι
αυτοί οι ‘Ψηφιακοί Ιθαγενείς’ είναι συνηθισμένοι να λαμβάνουν πληροφορίες με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό.
Τους αρέσει να ασχολούνταιπαράλληλα μεδιάφορες διαδικασίες και να εκτελούν πολλαπλά καθήκοντα (multi-
task). Προτιμούν τα γραφικά σε σχέση με το κείμενο παρά το αντίθετο. Προτιμούν να έχουν άμεση πρόσβαση
και συσχετισμό πηγών (όπως τα υπερκείμενα/hypertext). Λειτουργούν καλύτερα όταν είναι δικτυωμένοι. Είναι
ευχαριστημένοι με τη στιγμιαία ικανοποίηση που δίνει ο υπολογιστής ή και με συχνές ανταμοιβές ανάλογα με
την εφαρμογή. Προτιμούν τα παιχνίδια παρά πιο ‘ουσιαστικές’ εργασίες (Prensky, 2001a).
Ο λόγος που πρέπεινα συνυπολογίσετετα στυλ μάθησης στο σχεδιασμό του WBLE σας δεν είναι για να
επιλέξετε ποιο από αυτά θα υποστηρίξετεαλλά για να συμπεριλάβετε διαφορετικά στυλ μάθησης.
Ο Kolb (1984) υποστηρίζει ότι η μάθηση περιλαμβάνει 4 διαφορετικές φάσεις αλλά το στυλ μάθησης καθορίζει
το σημείο αφετηρίας στον κύκλο.

17. 25. Τι σημαίνει Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός; Τι πρέπει να περιλαμβάνει σήμερα και γιατί; Πού πρέπει να δίνει
έμφαση και ποια τα βασικά στάδια (κύκλος σχεδιασμού).
Πολλά μοντέλα εκπαιδευτικού σχεδιασμού έχουν αναπτυχθεί για να προσεγγίσουν την πολυπλοκότητα των
Διαδικτυακών Περιβαλλόντων Μάθησης και αυτό αποτελεί πρόβλημα για το σχεδιαστή. Ποιο μοντέλο να
διαλέξει; Μερικοί σχεδιαστές υιοθετούν ένα ισχύον μοντέλο ενώ άλλοι εντοπίζουν τα πιο συχνά εμφανιζόμενα
και χρήσιμα στοιχεία υφιστάμενων μοντέλων και δημιουργούν τη δική τους προσέγγιση.
Κοινά στοιχεία
Έννοιες που είναι πολύ σημαντικές: χρησιμότητα (usability), αποτελεσματικότητα (effectiveness),
συναισθηματικός παράγοντας (affectiveness).
Ένα Διαδικτυακό Περιβάλλον Μάθησης πρέπει να είναι:
- Χρήσιμο και εύχρηστο προς και από το χρήστη. Βασικές έννοιες: προσβασιμότητα,
αποτελεσματικότητα, ασφάλεια, χρησιμότητα, μάθηση.
- Αποτελεσματικό από την άποψη του ότι πρέπει να αυξάνει τις πιθανότητες για μάθηση. Βασικές
έννοιες: σωστή παιδαγωγική, αλληλεπίδραση, ενεργός εμπλοκή, συμβολή προς την αύξηση της προσδοκίας για
επιτυχία.
- Συναισθηματική προσέγγιση, αυτό σημαίνει να προωθεί θετικά συναισθήματα όπως τη χαρά και την
εμπιστοσύνη. Βασικές έννοιες: διασκεδαστικό, κίνητρο για μάθηση
Τα τέσσερα στάδια που πολλά εκπαιδευτικά μοντέλα σχεδιασμού έχουν ως κοινά είναι:
- Αναγνώριση των αναγκών και καθορισμός απαραίτητων στοιχείων (Identifying needs and establishing
requirements)
συγκεκριμένη
εμπειρία
αντανακλαστι
κή
παρατήρηση
αφηρημένη
αντίληψη
ενεργός
πειραματισμό
ς

18. - Ανάπτυξη εναλλακτικών σχεδιασμών που να ανταποκρίνονται στα απαραίτητα στοιχεία
- Ανάπτυξη αλληλεπιδραστικών εναλλακτικών σχεδιασμών
- Αξιολόγηση των όσων ‘χτίζονται’ καθ΄ όλη την διαδικασία
Τα βασικά χαρακτηριστικά είναι:
- Η επικέντρωση στους χρήστες και τις απαιτήσεις τους.
- Οι σχεδιαστές κάνουν υποθέσεις προς εξέταση (testable claims) όσον αφορά τις εμπειρίες των
χρηστών (αυτό που θα βιώσουν)
- Οι σχεδιαστές εκτελούν τον κύκλο διαδικασίας αρκετές φορές (επανάληψη) για ανατροφοδότηση,
εμπλουτισμό και αλλαγή στο σχεδιασμό, (iterative process - επαναλαμβανόμενος κύκλος διαδικασίας).
Ο κύκλος σχεδιασμού μπορεί να αναπαρασταθεί με τον πιο κάτω τρόπο:
26. Σε τι ακριβώς αναφέρεται ‘Η Θεωρία των Δραστηριοτήτων΄ (Activity Theory) και πώς σχετίζεται
με τον Εκπαιδευτικό Σχεδιασμό;
Η διδασκαλία και μάθηση δεν αποτελούν τυχαίες διαδικασίες. Έχουν συγκεκριμένους στόχους που καθοδηγούν
τη σειρά των δράσεων και τη χρήση των πηγών που είναι αναγκαία για την επίτευξη των επιθυμητών
αποτελεσμάτων. Αυτό εξαρτάται από πολλούς πρακτικούς παράγοντες όπως το να υπάρχουν τα κατάλληλα
εργαλεία και πηγές σε συγκεκριμένο χρόνο και με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει τις ενέργειες και τη
δραστηριότητα. Ένας τρόπος αναπαράστασης αυτής της διαδικασίας, για σκοπούς σχεδιασμού, είναι η Θεωρία
Δραστηριοτήτων (Activity Theory). Αναγνωρίζει την ουσιαστική ενότητα των συστημάτων, των χρηστών και των
στόχων τους, τα πλαίσια δράσης συμπεριλαμβανομένης της κοινότητας μέσα στην οποία η δραστηριότητα
υλοποιείται.
Δύο βασικές ιδέες διαμορφώνουν τη Θεωρία Δραστηριοτήτων όσον αφορά τη μοντελοποίηση της διδασκαλίας,
της μαθησιακής διαδικασίας και του τρόπου που οι ΤΠΕ ενσωματώνονται μέσα σε αυτά.
- ΔομήΔραστηριοτήτων (ActivityStructure) (Leont’ ev, 1978): για κατάκτηση της δομής της διδασκαλίας
και μάθησης διαχρονικά, και πώς αυτή διαμορφώνεται από θεσμικούς παράγοντες.
- Σύστημα Δραστηριοτήτων (Activity System) (Engestrom, 1987): περιγράφει τη σχέση μεταξύ της
χρήσης των εργαλείων, των δασκάλων και των μαθητών
Δομή Δραστηριοτήτων:
Η Θεωρία της Δραστηριότητας αναγνωρίζει τρία αλληλένδετα επίπεδα για ανάλυση του τρόπου που οι
δραστηριότητες εξυπηρετούν ή όχι τους στόχους. Το διάγραμμα πιο κάτω δείχνει πως οι δραστηριότητες
διαμορφώνονται από το στόχο, τη διαχρονική τους δομή και τις πραγματικές συνθήκες που μπορούν να
ενεργοποιήσουν ή όχι την επίτευξη του στόχου.

19. Αριστερά φαίνονται οιόροιπου έχει εισηγηθεί ο Leont’ ev(Δραστηριότητα-activity, Δράση- action, Λειτουργία-
operation) και στα δεξιά φαίνεται η σχέση που υπάρχει με τις πραγματικές πρακτικές καταστάσεις.
Σύστημα Δραστηριοτήτων:
Αυτή η προσέγγιση αρχίζει με τη χρήση της τεχνολογίας από το μαθητή που συνήθως συνδέεται με μια
τριγωνική σχέση, όπως στο διάγραμμα πιο κάτω.
Φαίνεται η προσπάθεια που καταβάλλει ένα άτομο σε συνδυασμό/συνεργασία/χρησιμοποιώντας το
τεχνολογικό εργαλείο για να έχει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα ένας μαθητής που πρέπει να
ολοκληρώσει μια εργασία στον υπολογιστή ή ένας δάσκαλος που χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό πίνακα για να
δείξει κάτι σε σχέση με ένα θέμα. Τα συστήματα δραστηριοτήτων θέτουν αυτή τη σχέση σε ένα πλαίσιο που
δίνει έμφαση στο πώς φυσικοί, θεσμικοί και πολιτιστικοί παράγοντες καθορίζουν/διαμορφώνουν το τι
συμβαίνει. Το διάγραμμα που ακολουθεί προσδίδει ένα δεύτερο επίπεδο στο τρίγωνο για να δείξει αυτή τη
σχέση.

20. Η διδασκαλία και μάθηση περιλαμβάνουν και τους δασκάλους και τους μαθητές οι οποίοι μαζί εμπλέκονται σε
δραστηριότητες που ελέγχονται από πολιτικές, νόρμες και διαμοιρασμό πηγών (Κανόνες/Rules), κοινές αξίες και
πρακτικές (Κοινότητα-Community) και μορφές διαχείρισης (όπως καταμερισμός εργασίας εντός του θεσμικού
πλαισίου ενός Οργανισμού/Organization).
Μαζί, το Σύστημα Δραστηριοτήτων και η Δομή Δραστηριοτήτων δίνουν το πιο κάτω μοντέλο που εξετάζει
διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης. Τυπικά μια δραστηριότητα έχει μια σειρά αποτελεσμάτων, είτε αυτά
είναι ξεκάθαρα (εξωτερικά) ή υπονοούνται (εσωτερικά) και μπορούν να διαχωριστούν σε διάφορες φάσεις. Σε
κάθε φάση, η προοπτική του συστήματος δραστηριοτήτων χρησιμοποιείται για να δώσει έμφαση στους
δεσμούς μεταξύ δασκάλων και μαθητών, τους ρόλους που έχει ο καθένας να παίξει, και τα εργαλεία ΤΠΕ που
έχουν στη διάθεσή τους για να χρησιμοποιήσουν. Οι κανόνες (που είναι συχνά κρυμμένοι ή προκαθορισμένοι,
συμπεριλαμβανομένης και της θεωρίας μάθησης αλλά και των μοντέλων) έχουν επίδραση στις πηγές ΤΠΕ και το
πώς αυτές διαμοιράζονται/χρησιμοποιούνται/κατανέμονται και σχετίζονται με τις ‘συνθήκες’ όπως αυτές
φαίνονται στο πιο κάτω διάγραμμα (Μοντέλο Διδασκαλίας και Μάθησης)
Organization