Bài giảng SINH LÝ HỆ NỘI TIẾT

1. SINH LÝ
SINH LÝ
HỆ NỘI TIẾT
HỆ NỘI TIẾT
NGUYỄN TRUNG KIÊN
NGUYỄN TRUNG KIÊN

2. MỤC TIÊU
MỤC TIÊU
1.
1. Trình bày được các khái niệm về hormon, mô đích, receptor.
Trình bày được các khái niệm về hormon, mô đích, receptor.
2.
2. Phân loại hormon và nêu được đặc điểm chung trong quá trình sinh tổng hợp, bài tiết, vận chuyển,
Phân loại hormon và nêu được đặc điểm chung trong quá trình sinh tổng hợp, bài tiết, vận chuyển,
tác dụng của hormon.
tác dụng của hormon.
3.
3. Trình bày các cơ chế tác dụng của hormon.
Trình bày các cơ chế tác dụng của hormon.
4.
4. Trình bày các cơ chế điều hoà hoạt động hệ nội tiết
Trình bày các cơ chế điều hoà hoạt động hệ nội tiết

3. Điều hoà chức năng cơ thể
Điều hoà chức năng cơ thể
 Cơ chế thần kinh:
Cơ chế thần kinh:
 Hệ thần kinh
Hệ thần kinh
 Cơ chế thể dịch:
Cơ chế thể dịch:
 Hệ nội tiết
Hệ nội tiết
 Thành phần và nồng độ các chất trong huyết tương
Thành phần và nồng độ các chất trong huyết tương
 Áp suất thẩm thấu
Áp suất thẩm thấu
 Thể tích dịch nội bào, ngoại bào
Thể tích dịch nội bào, ngoại bào
 pH
pH

4. TUYẾN NỘI TIẾT
TUYẾN NỘI TIẾT
TUYẾN NỘI TIẾT
TUYẾN NỘI TIẾT TUYẾN NGOẠI TIẾT
TUYẾN NGOẠI TIẾT

5. Đặc điểm hệ nội tiết
Đặc điểm hệ nội tiết
 Nằm rải rác
Nằm rải rác
 Kích thước nhỏ
Kích thước nhỏ
 Nhiều loại:
Nhiều loại:
- Cơ quan nội tiết riêng
- Cơ quan nội tiết riêng
- Đám tế bào trong cơ quan
- Đám tế bào trong cơ quan
- Cơ quan làm chức năng nội tiết
- Cơ quan làm chức năng nội tiết
- Cơ quan nội tiết mà chức năng chưa rõ
- Cơ quan nội tiết mà chức năng chưa rõ

6. Các tuyến nội tiết chính
Các tuyến nội tiết chính
- Tuyến yên: thùy trước và thùy sau
- Tuyến yên: thùy trước và thùy sau
- Tuyến giáp: nang giáp và tế bào cạnh nang
- Tuyến giáp: nang giáp và tế bào cạnh nang
- Tuyến cận giáp: 4 tuyến, có tính sinh mạng
- Tuyến cận giáp: 4 tuyến, có tính sinh mạng
- Tuyến tụy nội tiết: đảo Langerhans
- Tuyến tụy nội tiết: đảo Langerhans
- Tuyến thượng thận: phần vỏ (lớp cầu, lớp bó và lớp lưới) và phần tủy, có tính sinh mạng
- Tuyến thượng thận: phần vỏ (lớp cầu, lớp bó và lớp lưới) và phần tủy, có tính sinh mạng
- Tuyến sinh dục: tinh hoàn, buống trứng
- Tuyến sinh dục: tinh hoàn, buống trứng
- Một số hormon khác
- Một số hormon khác

7. Tuyến cận
giáp
Vỏ thượng thận
Tủy thượng thận
Nang noãn Hoàng thể
Tế bào kẽ
Tinh trùng
1
2
3
5
7
8
Thùy trước Thùy sau

8. 1. HORMON
1. HORMON
Khái niệm
Khái niệm
- Hormon
- Hormon
- Mô đích
- Mô đích
- Receptor
- Receptor

9. 1.1. Hormon
1.1. Hormon
- Quan niệm cổ điển:
- Quan niệm cổ điển: Hormon chung (General hormon)
Hormon chung (General hormon):
:
Trung gian hoá học - Tuyến nội tiết bài tiết
Trung gian hoá học - Tuyến nội tiết bài tiết
- Máu phân phối - Tác dụng sinh học trên tế bào đích
- Máu phân phối - Tác dụng sinh học trên tế bào đích
- Quan niệm hiện nay:
Quan niệm hiện nay:
+
+ Hormon chung (General hormon)
Hormon chung (General hormon)
+
+ Hoạt chất sinh học
Hoạt chất sinh học:
: Trung gian hoá học –
Trung gian hoá học – Không do
Không do tuyến nội tiết bài tiết
tuyến nội tiết bài tiết - Máu phân phối
- Máu phân phối
- Tác dụng sinh học trên tế bào đích
- Tác dụng sinh học trên tế bào đích
+
+ Hormon địa phương (Local hormon)
Hormon địa phương (Local hormon):
: Trung gian hoá học –
Trung gian hoá học – Không do
Không do tuyến nội tiết bài tiết
tuyến nội tiết bài tiết
–
– Không
Không χ
đượχ
đượ máu phân phối
máu phân phối - Tác dụng sinh học trên tế bào đích
- Tác dụng sinh học trên tế bào đích

10. Ph ng th c c n ti t
ươ ứ ậ ế
Ph ng th c c n ti t
ươ ứ ậ ế
Phương thức tự tiết
Phương thức tự tiết

11. Tóm lại
Tóm lại
 Hormon:
Hormon:
Là một chất trung gian hoá học được bài tiết vào trong dịch cơ thể bởi một hoặc một nhóm tế bào và có
Là một chất trung gian hoá học được bài tiết vào trong dịch cơ thể bởi một hoặc một nhóm tế bào và có
tác dụng sinh học trên mô đích
tác dụng sinh học trên mô đích

12. 1.2. Mô
1.2. Mô đích
đích
 Mô chịu sự tác động của hormon một cách
Mô chịu sự tác động của hormon một cách đặc hiệu
đặc hiệu
 Đặc biệt:
Đặc biệt:
- Có những hormon mà mô đích là tất cả tế bào trong cơ thể (somatomedin, T
Có những hormon mà mô đích là tất cả tế bào trong cơ thể (somatomedin, T3
3-T
-T4
4)
)
- Có thể tuyến nội tiết này là mô đích cho hormon của tuyến nội tiết khác
Có thể tuyến nội tiết này là mô đích cho hormon của tuyến nội tiết khác
Tuyến yên ACTH Vỏ thượng thận
Tuyến yên ACTH Vỏ thượng thận

13. 1.3. Receptor
1.3. Receptor
 Thành phần tiếp nhận hormon ở mô đích
Thành phần tiếp nhận hormon ở mô đích
 Receptor có tính
Receptor có tính đặc hiệu (chuyên biệt)
đặc hiệu (chuyên biệt) với hormon
với hormon
 Bản chất: protein
Bản chất: protein
 Số lượng: 2.000-100.000/tế bào. Điều chỉnh số lượng tăng hoặc giảm tuỳ theo loại
Số lượng: 2.000-100.000/tế bào. Điều chỉnh số lượng tăng hoặc giảm tuỳ theo loại
hormon
hormon
 Vị trí:
Vị trí:
 Màng bào tương
Màng bào tương
 Trong bào tương
Trong bào tương
 Trong nhân
Trong nhân

14. Hormon tan
Hormon tan
trong nước
trong nước
Hormon tan
Hormon tan
trong lipid
trong lipid

15. 2. PHÂN LOẠI VÀ ĐẶC ĐIỂM
2. PHÂN LOẠI VÀ ĐẶC ĐIỂM
2.1. Phân loại
2.1. Phân loại:
:
 Hormon lipid
Hormon lipid
 Hormon acid amin
Hormon acid amin
 Hormon peptid
Hormon peptid

16. Hormon peptid
Hormon peptid
 Là các hormon có các liên kết peptid:
Là các hormon có các liên kết peptid:
COOH-
COOH-R
R1
1-N-H + HO-C-
-N-H + HO-C-R
R2
2-NH
-NH2
2
H O
H O
COOH-
COOH-R
R1
1-N C-O-
-N C-O-R
R2
2-NH
-NH2
2 + H
+ H2
2O
O
H O
H O

17.  Nếu 2 chuỗi: liên kết nhau bằng cầu nối disulfur
Nếu 2 chuỗi: liên kết nhau bằng cầu nối disulfur
S
S
S
S
 Một số hormon có thêm gốc carbohydrat tạo thành glycoprotein: FSH, TSH, LH, HCG,
Một số hormon có thêm gốc carbohydrat tạo thành glycoprotein: FSH, TSH, LH, HCG,
Erythropoietin
Erythropoietin

18. Qui c
ướ
Qui c
ướ
 1 acid amin
1 acid amin : acid amin
: acid amin
 2-20 acid amin
2-20 acid amin : peptid
: peptid
 21-100 acid amin
21-100 acid amin : polypeptid
: polypeptid
 >100 acid amin
>100 acid amin : protein
: protein

19. Hormon acid amin
Hormon acid amin
Là dẫn xuất của các acid amin:
Là dẫn xuất của các acid amin:
 Acid amin tyrosin: HO CH
Acid amin tyrosin: HO CH2
2CHCOOH
CHCOOH
NH
NH2
2
T
T3
3-T
-T4
4
Catecholamin
Catecholamin
 Acid amin tryptophan: melatonin, serotonin
Acid amin tryptophan: melatonin, serotonin
 Acid amin histidin: histamin
Acid amin histidin: histamin
 Acid amin glutamic: GABA
Acid amin glutamic: GABA

20.  Hormon acid béo: là các dẫn xuất của acid béo
Hormon acid béo: là các dẫn xuất của acid béo
 Hormon steroid: là các dẫn xuất của steroid
Hormon steroid: là các dẫn xuất của steroid
Nhân Cyclopentanoperhydrophenanthrene
Nhân Cyclopentanoperhydrophenanthrene
Hormon lipid
Hormon lipid

21. 2.2. Sinh tổng hợp và bài tiết hormon
2.2. Sinh tổng hợp và bài tiết hormon
 Hormon peptid:
Hormon peptid:
Preprohormon Prohormon
Preprohormon Prohormon
Hormon
Hormon
Prohormon
Prohormon Hormon
Hormon

22. Hormon acid amin
Hormon acid amin
 Catecholamin: dự trữ sẵn trong các túi
Catecholamin: dự trữ sẵn trong các túi
 T
T3
3-T
-T4
4:
:
T
T3
3-T
-T4
4
Thyroglobulin
Thyroglobulin

23. Hormon steroid
Hormon steroid
 Tổng hợp ở lưới nội bào tương trơn
Tổng hợp ở lưới nội bào tương trơn
 Dạng tiền chất
Dạng tiền chất
 Nguyên liệu: Cholesterol hoặc Acetyl CoA
Nguyên liệu: Cholesterol hoặc Acetyl CoA
(Cholesterol cung cấp chủ yếu từ LDL)
(Cholesterol cung cấp chủ yếu từ LDL)
 Các hormon steroid có chung một nguồn gốc, do quá trình chuyển hoá tạo những hormon khác nhau
Các hormon steroid có chung một nguồn gốc, do quá trình chuyển hoá tạo những hormon khác nhau
(mạch nhánh khác nhau, nhân giống nhau)
(mạch nhánh khác nhau, nhân giống nhau)

24. Nh n xét
ậ
Nh n xét
ậ
 Hormon peptid và catecholamin: tổng hợp và dự trữ sẵn, bài tiết nhanh
Hormon peptid và catecholamin: tổng hợp và dự trữ sẵn, bài tiết nhanh
 Hormon T
Hormon T3
3, T
, T4
4 và hormon steroid: tổng hợp và dự trữ dưới dạng tiền chất, bài tiết chậm
và hormon steroid: tổng hợp và dự trữ dưới dạng tiền chất, bài tiết chậm

25. 2.3. V n chuy n hormon trong máu
ậ ể
2.3. V n chuy n hormon trong máu
ậ ể
 2 dạng vận chuyển:
2 dạng vận chuyển:
- Dạng tự do: dạng tác dụng
- Dạng tự do: dạng tác dụng
- Dạng kết hợp: dạng dự trữ (dễ phân ly)
- Dạng kết hợp: dạng dự trữ (dễ phân ly)
 2 protein vận chuyển:
2 protein vận chuyển:
- Protein vận chuyển đặc hiệu: Globulin
- Protein vận chuyển đặc hiệu: Globulin
- Protein vận chuyển chung: Albumin
- Protein vận chuyển chung: Albumin
 Ý nghĩa dạng kết hợp:
Ý nghĩa dạng kết hợp:
- Vận chuyển
- Vận chuyển
- Tránh bị lọc ở thận
- Tránh bị lọc ở thận
- Dự trữ (đệm)
- Dự trữ (đệm)
Tải bản FULL (46 trang): https://bit.ly/3lU5Su8
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

26. 3. C CH TÁC D NG C A HORMON
Ơ Ế Ụ Ủ
3. C CH TÁC D NG C A HORMON
Ơ Ế Ụ Ủ
Hai cơ chế:
Hai cơ chế:
 Cơ chế tác dụng thông qua chất truyền tin thứ hai
Cơ chế tác dụng thông qua chất truyền tin thứ hai
 Cơ chế hoạt hóa hệ thống gen của tế bào
Cơ chế hoạt hóa hệ thống gen của tế bào
Tải bản FULL (46 trang): https://bit.ly/3lU5Su8
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

27. 3.1. Cơ chế tác dụng thông qua chất
3.1. Cơ chế tác dụng thông qua chất
truyền tin thứ hai
truyền tin thứ hai
 Truyền tin
Truyền tin
Tế bào nội tiết
Tế bào nội tiết
Tế bào đích
Tế bào đích
 Ch
Chất t
ất truyền tin thứ nhất
ruyền tin thứ nhất
 Ch
Chất t
ất truyền tin thứ hai
ruyền tin thứ hai
4251367