1. โครงการปลูกป่ าชายเลน
่
“พระราชดารัส”…ความจริงเรืองการพิทกษ์รกษาป่ าชายเลนทุกอย่าง
ั ั
่
ทาไปเพือประโยชน์ส่วนรวมของประเทศชาติ ก็คอประโยชน์สวนรวมของ
ื ่
คนไทยทังชาตินนเอง การที่มีป่า ก็หมายถึงว่าเรายังมีนาใต้ดนเพราะป่ า
้ ่ั ้ ิ
ก็คอแหล่งนานันเอง และการที่มีป่าชายเลนก็เช่นเดียวกัน ป่ าชายเลนก็
ื ้ ่
เป็ นป่ าที่สตว์นาเล็ก ๆ ในระยะเริมต้นชีวิตเขาได้มาอาศัยอยู่เติบโต และ
ั ้ ่
่
ต่อมาก็ได้เป็ นอาหารของพวกเราทังหลายนันเอง...
้
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

2. ป่ าชายเลน
ป่ าชายเลน หรือป่ าโกงกาง (Mangrove forest หรือ Intertidal forest)
่ ้ ่
คือกลุ่มของสังคมพืชซึงขึ้นอยู่ในเขตนาลงตาสุด และนาขึ้นสูงสุดบริเวณ
้
ชายฝั่ งทะเล ปากแม่นา หรืออ่าว ป่ าชายเลนเป็ นบริเวณที่อยู่อาศัยของ
้
่ ี
สิงมีชวิตหลายชนิด ทังพืชและสัตว์ ป่ าชายเลนจึงให้ประโยชน์แก่มนุษย์
้
มากมาย ทังในด้านพลังงานและไม้ใช้สอย ตลอดจนเป็ นแหล่งผลิตอาหาร
้
โปรตีนที่สาคัญ เนืองจากป่ าชายเลนเป็ นที่วางไข่ แหล่งอาหาร และ
่
เจริญเติบโตของสัตว์นาเศรษฐกิจนานาชนิด
้
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

3. นอกจากนี้ ป่ าชายเลนยังช่วยปองกันภัยธรรมชาติ โดยเฉพาะเป็ น
้
เกราะกาบังและลดความรุนแรง ของคลืนลมชายฝั่ ง ช่วยดักตะกอนสิง
่ ่
ปฏิกูล และสารพิษต่างๆ มิให้ไหลลงไปสะสมในบริเวณชายฝั่ งและใน
ทะเล ในปั จจุบนมีปัญหาหลายประการ ได้แก่ การเพาะเลี้ยงชายฝั่ ง
ั
แหล่งชุมชน แหล่งอุตสาหกรรม การเกษตรกรรม และกิจกรรมอืนอีก ่
หลายประเภทได้ขยายไปสู่ชายฝั่ งทะเล โดยเฉพาะในพื้นที่ป่าชายเลน
จนทาให้ป่าชายเลนลดลงอย่างรวดเร็วและรุนแรงจนน่าเป็ นห่วง
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

4. ป่ าชายเลนเป็ นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติท่ีมีความสาคัญอย่างยิง ทังใน
่ ้
่
ด้านการป่ าไม้ การประมง และสิงแวดล้อม เช่น ในด้านป่ าไม้ ไม้จากป่ า
ชายเลนโดยเฉพาะไม้โกงกางนามาทาฟื น เผาถ่าน ให้ถ่านที่มีคุณภาพดี
่ ่
ไม้ป่าชายเลนอีกหลายชนิดนาไปทาสิงก่อสร้าง เฟอร์นเิ จอร์ และกลัน
เอกสารเคมีท่ีเป็ นประโยชน์ เช่น แทนนิน แอลกอฮอล์ กรดนาส้ม และ
้
นามันดิน
้
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

5. ในด้านการประมงป่ าชายเลนเป็ นแหล่งขยายพันธุ์ และที่อยู่อาศัยของสัตว์
นานาชนิด เช่น กุง อันได้แก่ กุงกุลาดา กุงแชบ๊วย โดยมีคนศึกษาพบว่า
้ ้ ้
บริเวณป่ าชายเลนประเทศไทย มีกุงชนิดต่างๆ ประมาณ 16 ชนิด สัตว์นา
้ ้
ประเภทปลา เช่น ปลากะพงขาว ปลาเก๋า ปลากระบอก และปลา
นวลจันทร์ทะเล สัตว์นาประเภทหอย ได้แก่ หอยนางรม หอยแมลงภู่
้
หอยแครง และหอยกะพง สัตว์นาประเภทปู จะพบมากชนิด เช่น ปูแสม ปู
้
ทะเล และปูมา เป็ นต้น
้
่
ในด้านสิงแวดล้อมป่ าชายเลน มีความสาคัญในด้านการอนุรกษ์ั
พื้นที่ชายฝั่ งทะเลโดยเฉพาะช่วยลดภาระนาเสียและยังช่วยทาให้เกิดการ
้
งอกของแผ่นดินขยายออกไปสู่ทะเลอีกด้วย
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

6. ห่วงโซ่อาหารในระบบนิเวศป่ าชายเลน
ระบบนิเวศวิทยาที่เกิดขึ้นในป่ าชายเลนนัน เป็ นเรืองที่เกียวข้องกับความสัมพันธ์ที่มี
้ ่ ่
ต่อกันระหว่างสิงมีชวิตกับสิงแวดล้อม พืชพรรณธรรมชาติชนิดต่าง ๆ เมื่อได้รบ
่ ี ่ ั
่
แสงจากดวงอาทิตย์ เพือใช้ในการสังเคราะห์แสงจะทาให้เกิดอินทรียวัตถุและการ
เจริญเติบโต กลายเป็ นผูผลิต (producers) ของระบบส่วนต่าง ๆ ของต้นไม้
้
นอกเหนือจากมนุษย์นาไปใช้ประโยชน์จะร่วงหล่นทับถมในนาและในดิน ในที่สดก็จะ
้ ุ
กลายเป็ นแร่ธาตุของพวกจุลชีวน เช่น แบคทีเรีย เชื้อรา แพลงก์ตอน ตลอดจน
ั
สัตว์เล็ก ๆ หน้าดินที่เรียกกลุ่มนี้ว่า ผูบริโภคของระบบ (detritus consumers)
้
พวกจุลชีวนเหล่านี้จะเจริญเติบโตกลายเป็ นแหล่งอาหารของสัตว์นาเล็ก ๆ อืน ๆ
ั ้ ่
และสัตว์เล็ก ๆ เหล่านี้ จะเจริญเติบโตเป็ นอาหารของพวกกุง ปู และปลาขนาดใหญ่
้
ขึ้นตามลาดับของอาหาร (tropic levels)
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

7. นอกจากนี้ ใบไม้ท่ีตกหล่นโคนต้นอาจเป็ นอาหารโดยตรงของสัตว์นา ้
(litter feeding) ก็ได้ ซึงทังหมดจะเกิดเป็ นห่วงโซ่อาหารขึ้น ในระบบ
่ ้
นิเวศป่ าชายเลน และโดยธรรมชาติแล้วจะมีความสมดุลในตัวของมันเอง
้ ่ ้ ้ ่
แต่ถามีการเปลียนแปลงเกิดขึ้นในขันตอนใดขันตอนหนึงก็จะเป็ นผลทาให้
ระบบความสัมพันธ์น้ ถูกทาลายลง จนเกิดเป็ นผลเสียขึ้นได้ เช่น ถ้าหาก
ี
พื้นที่ป่าชายเลนถูกบุกรุกทาลาย จานวนสัตว์นาก็จะลดลงตามไปด้วย
้
ตลอดจนอาจเกิดการเน่าเสียของนา ้
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

8. ประเภทของป่ าชายเลน
ป่ าชายเลนสามารถแบ่งได้ 4 ชนิด
1.Basin forest เป็ นป่ าชายเลนที่มี พบติดกับแผ่นดินใหญ่ตามลานา ้
และได้อทธิพลจากนาทะเลน้อยมากนาทะเลจะท่วมถึงเฉพาะเวลาที่นาทะเลขึ้น
ิ ้ ้ ้
สูงสุด
2.Riren forest เป็ นป่ าชายเลนที่พบบริเวณชายฝั่ งแม่นาใหญ่ท่ีติดกับ
้
ทะเล ทะเลสาบ มีนาทะเลท่วมถึงทุกวัน
้
3.Fringe forest เป็ นป่ าชายเลนที่พบบริเวณชายฝั่ งทะเลที่ติดกับ
แผ่นดินหรือรอบเกาะที่เป็ นเกาะใหญ่ นาทะเลท่วมถึงเสมอเป็ นประจาทุกวัน
้
ยกเว้น ชายฝั่ งทะเลของเกาะใหญ่นาทะเลท่วมถึงเมื่อนาทะเลขึ้นสูงสุด
้ ้
4.Overwash forest เป็ นป่ าชายเลนที่พบตามเกาะเล็กๆ เมื่อนาทะเล
้
ขึ้นสูงสุดจะท่วมต้นไม้หมด พรรณไม้ท่ีจะเตี้ยกว่าปกติ มีอตราการเติบโตตา
ั ่
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

9. ป่ าชายเลนในประเทศไทย
ประเทศไทยมี 22 จังหวัด ที่มีพ้ นที่ป่าชายเลนตามชายฝั่ งทะเลแม่นาลาคลอง ทะเลสาบ
ื ้
และเกาะต่างๆ ตังแต่ภาคกลางตอนล่าง ภาคตะวันออกตลอดไปจนถึงภาคใต้ทงสองฝั่ ง
้ ้ั
โดยมีพ้ นที่รวม 1,047,390 ไร่ พื้นที่ป่าชายเลนลดลงเนืองจากการบุกรุกพื้นที่ป่าชาย
ื ่
เลนเพือการเพาะเลี้ยงกุงรวมทังการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ป่าชายเลนเพือกิจกรรมอืน
่ ้ ้ ่ ่
เช่น การทาเหมืองแร่ การทานาเกลือ การทาเกษตรกรรม การขยายชุมชนการสร้างท่า
เทียบเรือ การสร้างถนนและสายส่งไฟฟ้ า การสร้างโรงงานอุตสาหกรรมและการขุด
ลอกร่องนา ้
พันธุ์ไม้ป่าชายเลนในประเทศไทย
1. โกงกางใบใหญ่ 2. โกงกางใบเล็ก ่ ่
3. ถัวดา 4. ถัวขาว 5. พังกาหัว
สุมดอกแดง 6. โปรงขาว 7. โปรงแดง 8. ตะบูนดา 9. ตะบูนขาว 10. แสม
ขาว 11. แสมทะเล 12. ลาพู 13. ลาพูทะเล 14. ตาตุ่มทะเล 15. เหงือกปลาหมอ
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

10. ประโยชน์ของป่ าชายเลน
เป็ นแหล่งพลังงานและอาหาร เป็ นที่อยู่อาศัยของพืชและสัตว์ตามธรรมชาติ
เป็ นเครืองปองกันแนวชายฝั่ งทะเล ควบคุมการกัดเซาะพังทลาย เพือซับนาเสีย
่ ้ ่ ้
เป็ นแนวกาบังกระแสนาเชียวที่ปากแม่นาและพายุหมุน เป็ นแหล่งวัตถุดบ
้ ่ ้ ิ
ผลิตภัณฑ์จากไม้เป็ นแหล่งเชื้อเพลิง เป็ นแหล่งวัสดุก่อสร้าง เป็ นแหล่งวัตถุดบ ิ
่ ่ ่
สิงทอและหนังสัตว์ เป็ นแหล่งอาหาร ยา และเครืองดืม การผลิตกรดจาก
เปลือกไม้ (tannin) การทาเหมือนแร่ดบกในบริเวณป่ าชายเลน ให้ผลผลิตนา
ี ุ ้
เย็นในระบบหล่อเย็นของโรงไฟฟ้ าและโรงงานอุตสาหกรรม ให้ผลผลิตเกลือ
ให้ผลผลิตมวลชีวภาพ (biomass) แก่แหล่งประมง(ก) แหล่งประมงใกล้
ชายฝั่ ง (ข) เป็ นแหล่งพักอาศัยของลูกปลาและลูกกุง ให้ผลผลิตมวลชีวภาพ
้
สาหรับการเลี้ยงหอยแมลงภู่และปลา
พรทิพย์ กล่นธูป ชันม.4/7 เลขที่ 26
้

11. จัดทำโดย
นำงสำว พรทิพย์ กลิ่นธูป เลขที่ 26
ชันมัธยมศึกษำปี ที่ 4/7
้
เสนอ
อำจำรย์ อำรีย์ บุญรักษำ
โรงเรียนจอมสุรำงค์อุปถัมภ์