1. 1
HEESO- HAWLEED
Heeso-hawleedku waa heeso la tiriyo xilliyada hawl lagu foogan yahay,
hawashaasi hawl farsamo ama hawl xoolaad ha ahaatee.
Heeso-hawleedku waxa ay ku kala duwan yihiin luuqda, xilliyada latirinaayo iyo
dulucdooda guud.
Xoolaha ay soomaalidu dhaqato meesi kastaaba waxa uu leeyahay hees u gaara
oo aanay xoolaha kale la wadaagin.
Haddaba xilliyada kala duwan ee xoolaha loo heeso waxa ka mid ah : Xilliyada
waraabka, geeddiga, carraabaha, daajinta, milxinta ama carro-siinta.
Baddaha heeso- hawleedka tiro ahaan waxa ugu badan uguna murti culus,
looguna halqabsi badan yahay Heeso-hawleedka geela.
Taas oo ay sabab u tahay murtida culus ee ku jirta heeso-hawleedka geela.
Heesaha geelu waa heeso ay soomaalidu u hagar baxaday oo si aftahannimo
iyo farshaxannimo ku jirto loo curiyey , sababta oo ah waagii hore waxa geelu
ahaa halbeegga nolosha oo dhan lagu cabiro oo waatii la yidhi “Geel waa geel,
wixii gooyaana waa geel”.
2. 2
HEESAHA WARAABKA GEELA
Wax shiddeeyiyo
sharba necebeey
shifo ku afsaar
oo shar kuuma leh
Sidii sagal roob
oo si san u da’ay
waan sugaynaye
geelu sabadii
maysa soo simay
3. 3
Seddex boqol iyo
Sagaashan habeen
Oo sidkaa yahay
Sac nin maaliyo
Sabool sugi waa
Oo ku soo saar
waanse kugu simay
Suubeey sabo ceel
Seegi mayside
Siigo cuduriyo
Yaan saf kugu marin
Markay tuban tahay
ama kala taal
ama lala tago
waa tolleeyoo
looma kala tago
Kuwii mudhayada
madheedha irmaan
maali-jirayow
waa ka madhan yahay
4. 4
Jiilaalkii dheer
jaawoy adigiyo
wiilkii jamalaa
jiidhku hadhaa
oo la jecel yahay
Dayr dhalkaagiyo
Dayr nin guursaday
Dagaagilanyoo
lafta duudkiyo
Daanku dheeraa
Habeenkaan gudo
Een guryaha maro
Een garayskiyo
Guntiga u furo
Garaad badanuhu
Waygu garan jiray
Habeenkay goray
Guure guuriyo
Guul aroor tahay
Gami’imaayee
waxba gabadhyey
Gogol wacaniyo Galaydh hay dhigin
5. 5
Wax ku raadsada
Oon raggaagiyo
Raacaay nirigtiyo
Raxmada ahayn
Kuuma roonee
Rabow kaa hay
Gugan maanta ah
Guurasn maayee
Waxba gabadhyey
Garbo-saartiyo
Guudka hay lulin
Afar foolaha
Aabbe mooyee
Aan ab kale baran
Abaydimiyaay
Hormo inay timid
Oo horweyn tahay
Hawsha korodhiyo
Habaaskaba garo
6. 6
Mashmashiiqsigu
Waa mirtii xalay
Maalinyacabkuna
Waa mid lagu baray
Haddaan dhidibada
Dharaar iyo laba
Looga dhaantayn
Miyey dheregtaa
Darka rigada ah
Ee Rabi alkumay
Ee raguna dhigay
Riixi mayside
Raasamaalyow
Haysa soo ridin
Horraadkaagiyo
Horraad inan weyn
Wax la huurshaba
Maalin hawleed
Hareer laga arag
7. 7
Daraadaaba diiradlaha qori
Degta loo sudhay
Daraadaabaa dirida engegan
Loo dalooshoo looga dabatagay
Daraadaabaa laysu dooxoo
Laysu wada dilay
Wareego ildheer
Soo wareegoo
Soo wareer goo
Haddaan loo orin
Waa ugaadhoo
Way irdhawdaa
Qoor yareey qalin
Qoor ay joogtaba
Qooro go’aniyo
Qaar rag baa yaal
Oo lafaa quban
Kayn xabado badan
Oo xinjiri taal
Oo rag ku xarbiyey
Xayaad ololaay
8. 8
Sidii sheekh weyn
Oo wan shilis cunay
Ayrooy shaashkiyo
Shaarubaha leef
Haddaan cududaha
Cudur hoosiyo
Caabuq naga galin
Abeer cariyow
Cabi doontee
Taa cindiga gali
Feedho boqolley
foodho dhimanbay
Dhaaminaysaa
Ana dhabarkiyo
Meel dhexdaasaan
Dhawr is leeyahay
Marka seban dhaco
Sacna weyl gabo
Suubeey lagu sidig
9. 9
Sidii haro webi
Oo hilaac maray
Darku ma heliyey
Oo maharo jabay
Maadigaa murug
Maangaddii iyo
Milicdii shalay
Soo mudnayoo
Soo maleegnaa
Wiil magaalada
Soo maraan maray
Oo mijo cas helay
Oo mar furay xalay
Wallee maydhooy
Maalintii ceel
Kuu mintidi waa
Adoo gubad galay
Guduudse ahaa
Garaad laawuhu
Madow gubaniyo
Guduud kugu sheeg
Oo ku garan waa
10. 10
Tiireey naga toos
Oo hanaga tegin
Oo hanagu tuman
Sidii shini dhagax
Oo dab lagu shiday
Maygu shirayoo
Maygu shagax yidhi
Jeeroon wada qoyo
Oon maryaha qubo
Layma qaatoo
Layma qaayibo
Darka ceelkow
Maanta dabadeed
Daruur hoortiyo
Doog lagaa raac
Oo lagaa durug
Weydiimo
1. Si koox koox ah u falanqeeya hees-hawleedkan kor ku qoran.
2. Arday kastaa ha soo qoro toban hees-hawleed oo geela loogu heeso
xilliga waraabka.
11. 11
HEESAHA DURDUURTA GEELA
( Rakaadda )
Ma rakaad buu
Isu soo rogay
Anna rubadkaan
La ruc leeyahay
Hay dul joogine
Tii durduurtiyo
Tii dafaay durug
12. 12
Jidkii dheeraa
waynu jeexiye
waynu jiidane
jiija-leeyeey
jiidada xidhxidho
Kaaga naga fulay
een fogaanayn
foodhi gabaniyo
faataxaan faray
Sool inaad mari
Soddon inaad qadi
Ood siddii noqon
Saa biyaha ku cab
Siinay siinoo
Sabaalaynee
Sarreeyaha jaan
Sow ma sare kaco
Weydiimo
1. Si koox koox ah u falanqeeya dulucda hees-hawleedkan kor ku qoran.
2. Arday kastaa ha soo qoro shan Hees-hawleed oo ku saabsan durduurta
geela ee xilliga waraabka.
14. 14
Hadhaagaagoo
Heblaa maqaniyo
Hadhuub lagu tebay
Waa habaar weyn
Duqi doobtii
Doobirta lahayd
Ma durbaansaday
Anna dalabtii
Doobirta lahayd
Mala daba galay
Gabalkii baa
Gaabtay gaabtoo
Gaare niijiyo
Garayska agtagay
Sidii haadkacay
Oo hilbo ogaa
Goor habeenimo
Heedo-dawdoy
15. 15
Xaylo guud weyn
Xiddigoo dhacay
Xill ma kuu yimid
Oo malagu xigay
Oo ma la xil baxay
Geelu galabtii
Gaaniyo irmaan
Galoof iyo rimay
Maysu kala guray
Anna galabtii
Gaajiyo haraad
Maysu kala guray
Weydiimo
1. Si koox koox ah u falanqeeya dulucda hees-hawleedkan kor ku qoran.
2. Arday kastaa ha soo qoro afar hees-hawleed oo ku saabsan carraabaha
geela.
16. 16
HEESAHA GEEDIGA GEELA
Seddex maraneey
Seddex ma ogtahay
In sibraar qoyey
Oo senge cayilay
Oo rag sare kacay
Waatan soogane
Sawaxaysee
Suub ma geeddaa
Oo ma sahan baa?
Oo ma socod baa?
Waa la guuraye
17. 17
Gobaad naasaha
Gahaydh xagatiyo
Geedka ka ogow
Aarankaagiyo
Aar libaax baa
Arooryada hore
Ubatayn jiray
Aarankaagoo
Aftin daaqayn
Adimada iyo
Uurka hoosiyo
Afka ka cadhow
Aaran buladow
Sidii badhi dhawr
Berri carabiyo
Badda laga helay
Aaran buladlow
Buste ma huwaday
18. 18
Waa horweynkii
Markuu hawd galo
Waraabe hurdiyo
Haadda kicin jirey
Ubatayn jirey
Weydiimo
1. Arday kastaa ha soo qoro shan hees-hawleed oo ku saabsan geediga
geela.
2. Si koox koox ah u falanqeeya hees-hawleedkan kor ku qoran.
20. 20
Sidii bahalkii
Baabusha lahaa
Meel bannaaniyo
Boodh is lagadooy
Ayga guunka ah
Ee ay gooshiyo
Gaanigu hurdaan
Gorey miratooy
Markuu himirtiyo
Hareeriga cuno
Habeedin ogeey
HEES-HAWLEED
1. Arday kastaa ha soo qoro saddex hees-hawleed oo ku saabsan daajinta
geela.
2. Si koox koox ah u falanqeeya hees-hawleedkan kor ku xusan.
HEESAHA CARRO-SIINTA GEELA
(Xilliga uu jeelan yahay)
Buunjida carrada
Baadhbaadhatooy
Balliyana tagtee
Bullo weydsanaa?
21. 21
Inta kale marwooy
Madaxa u yareey
Horaadka miskeed
Kuray baa mal-malay
Sidii hoyadaa ama habaryartaa
Halaguu hayee haanlay ma tahay?
Inta kale marwooy
Madaxa u yareey
Ma mas baa ku dhalay?
HAWL-QABAD
1. Si koox koox ah u falanqeeya hees-hawleedkan kor xusan.
2. Soo qor afar hees-hawleed oo ku saabsan carro-siinta geela.
24. 24
Weysha kaa yari
Waa walaashaa
Ha wareemine
Waabiyoo daa
Cirku caad ma leh
Ceelku biyo ma leh
Dhulku caws ma leh
Kaagan ciyayee
Calaacalayaa
Muu cawadi sugo
Xiis wanaagsane
Biyo xoorliyo
Xareeda cirkuu
Xoolo ku ahaa
HAWL-QABAD
1. Si koox koox ah u fallanqeeya hees-hawleedkan kor ku qoran.
2. Arday kastaa ha soo qor Hees-hawleedyo ku saabsan waraabka lo’da.
25. 25
HEESAHA GEEDDIGA LO’DA
Seddex gobonimo
Oonad garanayn
Garo mooyee
Geelu kulama leh
Saanta gibisha ah ee guryaha taal
Geeska fidhinka ah ee gujada kulul
Gadhoodhiyo subag oo la galab lulo
Garo mooyee geelu kulma leh
Hiirta waaberi
Haamahaagii
Hindhaadhiri jirey
Way harweenoo
Heed la tumay iyo
Hadhuudh lagu shubey
26. 26
Weydiimo
1. Arday kastaa ha soo qoro saddex Hees-hawleed oo ku saabsan geediga
lo’da.
2. Si koox koox ah u falanqeeya Hees-hawleedka geediga lo’da.
HEESHA WARAABKA RIYAHA
Kamiinta riyaha
Kabti farasiyo
Kayaad mooddaa
Deero qalabooy
Nin qatani qalay
Qadhaadhna u dhimay
Walaalkiina qadi
Quudna kama helin
27. 27
Gadhnin gobaleey
Gurdan faraslay
Gabooya colleey
Goojiyaa timid
Xay dhogor yareey
Biyo waa dhadhiin
Iyo laas dhanaan
Iyo meel dhudhuba
Oo lagugu dhibo
Heesahan waxa Riyaha loo tiriyaa xilliyada kala ah (waraabka, geediga iyo
daajinta)
Garooy maadahaa
Waa maalin dhow
Oo midi dhashaa
Midi dhaqayo tahay
Midi dhaadhisaa
Lagaa dhiijiyaa
Dhiil loo culaa
Lagu yara dhigaa
Laga dhaashadaa
28. 28
Garooy gara daa
Adna giirooy
Ka gu’ weynide
Guuxa hoosiyo
Gardarada daa
Jimbac geedo leh
Jijibaadhaay
Kumbudhka riyaha
Nin karsaday kibir…..
HAWL-QABAD
1. Ka soo saar ereyada adag ee ku jira h/hawleedka riyaha, oo qor
macnahooda?
2. Arday kastaa ha soo qoro shanHees-hawleed oo riyaha loogu heeso.
29. 29
HEESO-HAWLEEDKA IDAHA
Heesahan waxa idaha loo tiriyaa xillayada kala ah: (Waraabka, Geediga iyo
Daajinta)
Gallaalo cashira
Sidaad u cashadiy
Anna ma cashayn
Nin lagaa cunay
Oo lugtu u taal
Ma ledaayoo
Ma lulmoodaa
30. 30
Shabcaseey guga
Naylo sholisiyo
Naago shabaqsade
Siddii dogob dhacay
Oo duleed yaal
Oon dab lagu qaban
Deylo qoor madow
Sidii qori culay
Daylo qoor madow
Codcodkaagiyo
Cad ma lays daray
Oo ma la cayilay
Ido waa miyire madaxa haka qoyn
Daylooy dar madhan
Oo doqon ku jiro
Hawsoo durdurin
Waa lagu duryaa
HAWL-QABAD
1. Ka soo saar ereyada adag ee ku jira h/hawleedka idaha, oo qor
macnahooda?
2. Arday kastaa ha soo qoro shanHees-hawleed oo idaha loogu heeso.
31. 31
HEESO-HAWLEEDKA MAQASHA
Heeso-hawleedkan waxa maqasha loo tiriyaa xilliyada kala ah : (Waraabka,
Geediga iyo Daajinta)
Geeddiyo yareey
Geeddigan yar yari
Waa geedo doon
Iyo gacal u guur
**
Ma adaa higlooy
Hawraarayoo
Hawd geela baray
Maqaleey warlaay
Malaguu waramay
Yaa ii waramay
Ma walaalkaybaa
Webi hoose iyo
Waaleed ka yimid
*****
32. 32
Waxarahayagow
Badanooyinow
Baqaye idin laa
Idin laba labee
Laba qudha ka reeb
Labadii la qalay
Laba qurub ka cunay
Ladaadyoodayoo
Laydhana u baxay
Naysha ina qool
Ina qool ugaas
Tii qaadhisaay
Qumayo indho dheer
Ama qal amma qaad
Ama qaalinkii Ina qoor-yar saar
Waataan jeclaa
Een jiri ogaa
Een dacawo xagan
Een dulin dhadhamin
33. 33
Saawiri mudyoow
Solay laga dhigyow
Dumar saafayoow
Raggu sahayayow
Sumalkii dhalaan
Sida loo socdiyo
Sunsunkaba aqoon
HAWL-QABAD
1. Ka soo saar ereyada adag ee ku jira h/hawleedka maqasha, oo qor
macnahooda?
2. Arday waliba ha soo qoro shan Hees-hawleed oo maqasha loogu heeso.
HEESAHA HAANTA CAANAHA (MARKA LA LULAAYO CIIRTA
Haanyahay dhudhuco dhabar yar
Waagii dharaarowye
Geelii dhabbaha qaadye
Waa layna dhibayaaye
34. 34
Oday dhagar qabaa yimide
Caanihii ma dhayeysey
Mise waad dhanaanaysey
Naa fuudo fuudo
Ma fayoobidoo ogiye
Faro kuguma yaalaane
Ma furtaa lagaa nuugay
Haantii qaboy qoor yar
Laba qaalin kugu buubtay
Laba qaar laguu kala jar
Naa baayo beesheennu
Waa beelo ceebeede
Yaan subagga lay bidine
Yaan bilishtu ii shirine
Yaan soo bax la i odhane
Baayooy bullooy ii bax
Naa yaan ku baalidine
Yaan bawdka kuu dhigine
Baranbaradu kugu xayane. Baayooy bullooy ii bax
35. 35
HAWL-QABAD.
1. Ka soo saar ereyda adag ee ku u jira hees-hawleedkan, oo qor
macnahooda?
2. Arday kastaa ha soo qoro hees-hawleed oo ku saabsan haanta caanaha.
HEESAHA FARDAHA (Waraabka )
Bakhayl adhi badan
Oo ban dhaw yaal
Baruur mudashiyo
Adaa badhi ku leh
36. 36
Casaan beyloow
Casar reer degay
Oo col la ahaa
Cabsidaan qabay
Hadba car iyo
May cirbixisaa
Haddii gelin hore
Geela lala tago
Galgaduud iyo
Galka hiiraan
Gabal gaabkii
Galaabixiyaay
Bullo fallan iyo
Baroor food dheer
Oo fanku cad yahay
Waayo laga fuul
Waa se laga fulay
Bilaa qaajuhu
Qorraxawyoo
Qaar dambeedkiyo
Qanaanta hadhmood
37. 37
HAWL-QABAD
1. Arday waliba ha soo qoro shan hees-hawleed oo fardaha loogu heesho?
2. Macnee ereyda adag ee ku jira heesan kor ku qoran ee fardaha?
HEESO-HAWLEEDKA DAMEERAHA (xilliga la soo raro)
Abeer dhega weyn
Arooryada hore
Waa axlayn jirey
Gudo ujeedada
Rubad go’aniyo
Goobo ku leheey
38. 38
Jilbo gaabane
Jaawe geel buu
Jees u dhaamaa
Kabaal dhuyuco ah
Oo mid dhebi yahay
Midna dhamas yahay
Ku dhukayatooy
Dameerahayagu
waa dir kow kow
Waa dir kabalacad
Waa walaaloo
Wixii loo dhigo
Way wadaagaan
Geelu wuu dhukaamaaye
Ma dhukaantadaydiiyeey
Geelu wuu cabaadaaye
Ma cabaadadaydiiyeey
Galowgalowda baas mooyee
Muxuu geel ku dheer yahay
HAWL-QABAD
1. Arday kastaa ha soo qoro shahan Hees-hawleed oo ku saabsan
Dameeraha.
2. Qor macnaha ereyada adag eee ku jira Hees-hawleeddan Dameeraha.
39. 39
HEESAHA DHAANKA ( Salsalka awrta )
Qaalin wuu janqadhaaye
Duq jidiinka ka reema oo
Jiibiyaa la rartaa
Marka doogu cadaado
Dhir caleeni ka duusho
Caddaawow labadeennaa
Reerku ciidansadaa
40. 40
Ragga caatadu gaadhiyo
Awrta caynku ku raagtay
U calaacali maysee
Abjad awri cantuugtiyo
Xadhig caaradu duushay
U calaacalaysaa
Inta doonida qaade
Sida daad u sabbeeye
Gurguurtow laba gaadhow
Aaway guul rarahaagi
Shaluu taagan ahaayoo
Maantuu tiir ku xidhnaayoo
Wuu tagoogo casooboo
Dhulkuu taakinayaa
Caruurtii yar yarayd iyo
Culimaa ajar roone
Nin cajuusad u dhaanshey
Muxuu ciil iyo wey iyo citibaaro qabaa
HAWL-QABAD
Arday kastaa ha soo qoro shan Hees-hawleed oo ku saabsan dhaanka(salsalka).
42. 42
Bariiska reer magaalee
Badda looga talaabay
Waa kan oo la budeeyoo
Buushihii laga saaray
Markuu geedka ku joogo
Gammaan kooraysan la mood
Geel bariisan la mood
Gabadh heego-dheer ah la mood
Hayboow hadhkii weeye
Habeen weli weeye
Hawshii dhiman weeye
Hagradaa doqon weeye
Cagta hoosa ka qaadoo
Hor horree socod weeye
Goortu goortii ha gaadho
Goortii caarre ha gaadho
Casar gaaban ha gaadho
Haddaan kaa xaragoodo
Oon xodha kaa laban laabto
Halkeen xoolo u doonan
43. 43
Sidii naag hubinya oo
Hadhuudhkii ka xumaaday
Maaxaad ii hadimayn
Eed hoosta iiga habaari
Ma anigaa hadhimeeyoo
Halkii kaaga dameeyoo
Hiraabtii dabadeed
Hooyaday wax I siisay
HAWL-QABAD
1. Arday kastaa ha soo qoro shan Hees-hawleed oo ku saabsan beero-
falashada.
44. 44
HEESO-HAWLEEDYADA BEEYADA
( fooxa )
Nimaan maydi kuu guran
Moxorkuna u dheerayn
Masruuf ma kaaga adag yahay
Marka aan manqoofidaydiyo
Malaawidayda xidhanahay
Moohaarna buuxsado
Waxaan ahay mulkiilaha
Loo soo macaash tago
45. 45
HEESAHA JILLAABASHADA KALLUUNKA
Tuuntuunsanow
Tunba meel dhigow
Tamadow ku mee
Ma Taraaqad baa?
Ma Deerag baa?
Ma Tabadin baa?
Ma Samaan baa?
Ma Bayaad baa?
Weydiimo
1. Soo qor saddex h/hawleed oo ku saabsan kalluunka?
2. Si kooban u sharrax dulucda heestan ( Tawaawac baddeed)?
b- Ka soo saar ereyada adag ee ku jira, ka dibna qor macnahooda?
46. 46
HEESO-HAWLEEDKA KEBEDDA
Saaxil laga keenyeey
Wada sujuriyeey
Siyaab aqalka loo saaryeey
Awdal laga keenyeey
Alalag dheereey
Ilbari lagaga soo oriyeey
Waatan soo xiixlee
Xaaxi ka cadee
Xalaawoy lo’deeniiyeey
Waa kan soo biliglee
Baasha ka onkadayee
Bidhaan dheere
Roob bariyeey
Wuu xaayaayaayoo
Dixo xulaayoo
Xumbada igadhka joojaayeey
Naagtaan daah xidhaneey
Doco dalooleey
Ninkeedii dabayl raacyeey
47. 47
Balanbal shaaleeyeey
Buulshareeraay
Ma maantaan
Bah kuu helayeey
Walanwalcaaleeyeey
Waaxyo daylooy
Warqado dooniyaadlayeey
Baarqab waa seedoo
Sariba maynee
Sagaal jir aan armaanayneey
Korankor cunimaynoo
Kariba maynee
Karuur geel ma lahayaayeey
***
Geedba geedba u dheer laga garaacyeey
Galool mudhay mulaaxdiiyeey
Gabadha kebeda laheey
Kaalin daraneey
Adaan kayd u sii dhiganeey
48. 48
HEESAHA HARARKA (CAWSKA)
Alla hobeey hoobaaligayeey hoyal
Bisinkiyo quraankiiyeey hoyal
Naa qadka looxa lagu dhigayeey hoyal
Naa Qaadiroow Raxmaankiiyeey hoyal
Hanna qadin qiyaamaha'eey hoyal
Alla hobeey hobaaligayeey hoyal
Naxwigaa tolkeen yidhiyeey hoyal
Hadalkaa kaan macaanayneey hoyal
Magane muu iskaga tago’eey! hoyal
Naa taa yari ma inanbaayeey hoyal
Naa kaa yari ma wiilbaayeey hoyal
Naa hoobiyo hobaaleeyow hoyal