SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 8
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Legal & Contracting
                                                                  Actueel
                                                                                                                             maart 2010



Economische crisis?                                                                          Interessante tijden,
Herstel het omgevingsrecht!                                                                  interessante
                                                                                             ontwikkelingen
Sinds 2009 sleutelt de wetgever aan de Crisis- en herstelwet, als reactie op de
gevolgen van de economische crisis. Het wetsvoorstel verandert de bestaande                  De laatste maanden zijn veel
regels en procedures voor ruimtelijke en infrastructurele projecten. Het moet                interessante ontwikkelingen gaande,
leiden tot snellere besluitvorming door de overheid en dat is een nobel idee. Snellere       zowel binnen onze business unit Legal
besluitvorming kan bijdragen aan de succeskans van projecten en dus aan meer                 & Contracting als in ons juridische
investeringen in de economie. Het wetsvoorstel toont dat het juridisch mogelijk is,          werkveld. Wij delen deze graag met
dus waar wachten we op! Mr. Harm Borgers geeft hieronder een toelichting.                    u. Vandaar deze nieuwe L&C Actueel
                                                                                             waarin wij berichten over aanspre­
Eind 2009 is het wetsvoorstel vastgesteld     de concrete voorstellen van de wet.            kende projecten en recente ontwik­
door de Tweede Kamer. Momenteel ligt          Door de val van het kabinet is de komst        kelingen in wet­ en regelgeving.
het in de Eerste Kamer. Daar hebben de        van de wet zelfs nog onzekerder gewor­
senatoren veel twijfels en gemengde           den. Deze onzekerheid is niet gunstig          De vraag naar onze inzet als Legal
gevoelens over het nut, de noodzaak en        voor de praktijk. Partijen die bouw­,      >   & Contracting blijft groot en neemt
                                                                                             zelfs toe. Om adequaat op de vragen
                                                                                             en de ontwikkelingen te kunnen
                                                                                             blijven ingaan, zijn wij druk bezig
                                                                                             met het versterken van ons team
                                                                                             op het terrein van bouw­ en aan­
                                                                                             bestedingsrecht, omgevingsrecht
                                                                                             en vastgoedrecht. Inmiddels hebben
                                                                                             wij een aantal nieuwe collega’s
                                                                                             kunnen verwelkomen en bestaat
                                                                                             onze business unit uit:
                                                                                             n   mr. Ingrid Dolmans­Budé
                                                                                             n   mr. Valerie Viersen
                                                                                             n   mr. Dik van Manen
                                                                                             n   mr. ir. Duko Jonker
                                                                                             n   mr. Ingrid Klein­Hendriks
                                                                                             n   mr. Harm Borgers
                                                                                             n   ir. Esther Akkerman­Dwars
                                                                                             n   mr. Thijs van Steen
                                                                                             n   mr. Annelot Zweedijk
                                                                                             n   mr. ir. Tom Peeters
                                                                                             n   mr. Marinke van ’t Hoff
                                                                                             En wij verwelkomen graag meer
                                                                                             goede collega’s.                      >

In deze uitgave
Economische crisis? Herstel het omgevingsrecht! > Reis wijzer door gebieds-
ontwikkelend Nederland > Een akkoord op staatssteun woningcorporaties >
AT Osborne betrokken bij kilometerbeprijzing > Advocaat bij AT Osborne
                                                                                                                                          1
>   infra­ of gebiedsontwikkelings­
    projecten voorbereiden en in uitvoering
    hebben, moeten hun processen nu
    afstemmen op een schuivend palet
    met spelregels. Dat is een risico voor
    investeringen. Hoe blijven projecten
    beheersbaar als het recht zo turbulent
    wordt aangepast? Wat zijn de gevolgen
    voor de grondposities van gemeenten
    en ontwikkelaars? Hoe zal de bestuurs­
    rechter de nieuwe regels gaan inter­
    preteren? Kunnen gemeentelijke
    organisaties de juridische veranderingen
    nog wel bijbenen?


    De uitdaging:
    omgevingsrecht in een nieuw jasje             bouwvergunning, milieuvergunning,           voudiging van de realisatie van bouw­
    Ongeveer twee jaar geleden trad de            monumentenvergunning en het project­        projecten en infrastructurele werken.
    nieuwe Wet ruimtelijke ordening in            besluit uit de Wro. En het rijtje wets­     Als wij dit bekijken door de bril van de
    werking, inclusief het nieuwe systeem         wijzigingen met ingrijpende verande­        praktijk, dan is zichtbaar dat het recht
    van kostenverhaal voor de grond­              ringen voor de projectuitvoering is nog     – met kleine stapjes – beter zal gaan
    exploitatie. De volgende grote wets­          veel langer dan deze twee wetten.           aansluiten bij de wijze waarop partijen
    wijziging staat op stapel voor 1 juli 2010:   n   Waterwet                                hun processen en communicatie
    dan treedt de nieuwe Wet algemene             n   Wet bestuurlijke lus                    organiseren en hun investeringsbeslis­
    bepalingen omgevingsrecht waarschijn­         n   Fundamentele herziening bestuurs­       singen nemen. Dat is winst. Het biedt
    lijk in werking. Deze Wabo introduceert           procesrecht Awb                         bovendien de kans om zaken zoals
    de integrale omgevingsvergunning,             n   Structurele vernieuwing Tracéwet        burgerparticipatie, inspraak en formele
    die in de plaats treedt van ca. 25                (versnelling wegprojecten)              rechtsbescherming beter te benutten.
    bestaande toestemmingen zoals de              n   Wet modernisering milieueffect­         Het omgevingsrecht haakt zo beter
                                                      rapportage                              aan bij het proces waarin een project

     Vervolg voorwoord                            n   Wet luchtkwaliteit inzake implemen­     van initiatief tot realisatie komt.
                                                      tatie en derogatie                      Dit is belangrijk omdat het succes van
     >   Met elkaar zetten wij ons in             n   Wet modernisering instrumentarium       projecten vaak afhangt van de balans
     voor actuele juridische vraagstukken             geluidhinder                            tussen het vasthouden aan het investe­
     en complexe projecten. Wij richten           n   Crisis­ en herstelwet met procedurele   ringsdoel en het vroegtijdig rekening
     ons hierbij op juridische advisering,            vereenvoudiging en experimentele        houden met het draagvlak en de rechten
     project­ en procesinzet, interim­                instrumenten                            van andere partijen en belanghebbenden.
     functies, auditing, mediation en sinds       n   Voornemen tot integratie van de
     kort ook op advocatuur. Dit betekent             Nb­wet 1998 en Ff­wet.                  De Crisis- en herstelwet
     dat wij zeer goede juridische kennis                                                     De meest vergaande wijziging van het
     en ervaring hebben en deze praktisch         Veel van deze wijzingen van het omge­       omgevingsrecht staat in de Crisis­ en
     kunnen inzetten om op hoog niveau            vingsrecht moeten zich in de praktijk nog   herstelwet. Stel dat die wet in werking
     bij te dragen.                               bewijzen. Hun nut hangt niet zozeer af      gaat treden, dan heeft dat onmiddellijk
                                                  van de wettekst, maar van de context        gevolgen voor veel opdrachtgevers van
     Wij wensen u veel leesgenoegen.              rond concrete projecten en van de           AT Osborne. Ondanks de onzekerheid
     Heeft u vragen? Aarzel dan niet om           creativiteit van partijen. De voortduren­   over de inwerkingtreding volgt hier toch
     contact met ons op te nemen.                 de verandering van de spelregels tijdens    alvast een samenvatting van de wet.
                                                  het spel, vraagt om juridische beheers­
     Hartelijke groet,                            maatregelen. Het biedt ook kansen           Om uit de economische crisis te komen,
     namens Legal & Contracting,                  waarop strategisch en flexibel kan          moet een hele serie projecten worden
                                                  worden ingespeeld.                          vlot getrokken. In twee bijlagen bij de
     Marinke van ’t Hoff                                                                      wet wordt precies beschreven om welke
     Business unit manager                        De rode draad door de wijzigingen is        projecten het gaat. Om een indruk te
                                                  het streven naar versnelling en vereen­     geven: binnenstedelijke vernieuwingen,

2
stedelijke uitbreidingen, nieuwe              worden afgeweken. Het plan wordt              n   Het projectuitvoeringsbesluit is
energieprojecten zoals windmolen­             onderdeel van het bestemmingplan.             bedoeld voor twee typen projecten:
parken, nieuwe snelwegen en weg­              Indien nodig kan het college van BW           1) grotere woningbouwprojecten en
verbredingen, renovaties van grote            daarna milieumaatregelen vaststellen          2) maatschappelijk vastgoed zoals
bruggen, etc. De nieuwe regels die de         zonder beroepsmogelijkheid. Het               zorginstellingen of scholencomplexen.
wet voor dit soort projecten geeft,           instrument is vooral bedoeld voor             Het houdt in dat de gemeenteraad in
vallen uiteen in drie soorten wijzingen:      herontwikkeling van bestaande wijken,         één besluit over het hele project beslist,
n   tijdelijke procedurele uitzonderingen     stationslocaties en bedrijventerreinen.       in de plaats van alle gangbare aparte
    op het standaard bestuursrecht;           Het plan is nuttig voor projecten met         vergunningen. Het instrument is vooral
n   tijdelijke besluitvormingsinstrumenten;   stevige milieuproblemen omdat het de          nuttig bij projecten met bestuurlijk
n   verbetering en vereenvoudiging van        best mogelijke onderbouwing kan               draagvlak en waar de milieuruimte niet
    bestaande wetgeving.                      opleveren voor een herverdeling van de        knelt: in dat geval kan de overheid in één
De tijdelijke procedurele uitzonderingen      milieuruimte.                                 keer over alle relevante aspecten een
hebben betrekking op de bestuurlijke          n   De projectenprocedure is bestemd          beslissing nemen.
besluitvorming en op de fase van              voor lokale projecten die van nationale
rechtsbescherming. De uitzonderingen          betekenis zijn. Dit betreft stadsvernieu­     Deze procedurele uitzonderingen
kunnen een tijdswinst opleveren van           wing, stationslocaties, winkelcentra,         en besluitvormingsinstrumenten zijn
enkele weken per besluit en het kan           bedrijventerreinen. De procedure bestaat      bedoeld voor de crisisperiode en zijn
leiden tot minder procederende partijen.      uit 2 stappen. Stap 1 is een structuurvisie   daarom tijdelijk. Ze gelden tot 1 januari
De tijdelijke besluitvormingsinstrumen­       van de gemeenteraad met meer inhoud           2014. Daarna herleeft het oude recht.
ten zijn het ‘gebiedsontwikkelingsplan’,      dan in normale visies, waaraan alle           Er is wel sprake van overgangsrecht.
de ‘projectprocedure’ en het ‘project­        betrokken overheden zich moeten com­          Kort gezegd is daarin geregeld dat het
uitvoeringsbesluit’. Ze zijn alleen van       mitteren. Stap 2 bestaat uit gecoördi­        tijdelijke recht van de crisiswet ook na
toepassing op projecten die daarvoor          neerde besluitvorming, op basis van de        1 januari 2014 van toepassing blijft op
specifiek worden aangewezen in een            reeds bestaande procedures uit de Wro.        een project, als het eerste besluit ter
kabinetsbesluit.                              De projectenprocedure is een nuttig           uitvoering voor dat project voor die
n   In het gebiedsontwikkelingsplan           instrument als sprake is van stevige          datum is genomen. De verbetering en
zorgt de gemeenteraad voor (her)              knelpunten in de politiek­bestuurlijke        vereenvoudiging die de Crisis­ en
verdeling van de milieugebruiksruimte         verhoudingen rond een project, omdat          herstelwet aanbrengt in veel andere
in een gebied. In het plan mag tijdelijk      het tot draagvlak en bestuurlijke             bestaande wetten, is sowieso permanent
(10­15 jaar) van geldende milieunormen        daadkracht kan leiden.                        en geldt dus ook na 1 januari 2014.




                                                                                                                                         3
Gebiedsontwikkeling en aanbesteding … volg de routebeschrijving
    Reis wijzer door ontwikkelend Nederland
    Door ir. Esther Akkerman-Dwars in samenwerking met mr. Dik van Manen.


    Eind 2009 is door het ministerie van VROM, de NEPROM, het VNG, het
    IPO en het ministerie van Binnenlandse zaken de Reiswijzer Gebiedsontwikkeling
    2009 uitgebracht. Zinvol, gelet op het Auroux-arrest en de ontwikkelingen
    op het terrein van gebiedsontwikkeling en aanbesteden. De Reiswijzer biedt
    praktische en juridische handvaten voor de selectie van marktpartijen en de
    samenwerking tussen de overheid en marktpartijen in gebiedsontwikkeling.
    Het helpt wegen te vinden om te komen tot die samenwerking waarbij de belangen
    van de overheid en de markt tot hun recht komen. Want bij gebiedsontwikkeling
    heb je elkaar nodig voor het bereiken van een optimaal resultaat.


    Reiswijzer                                  Om te voorkomen dat een gemeente             aanvraag voor een bouwvergunning
    De Reiswijzer beschrijft de essentie        als opdrachtgever wordt aangemerkt,          worden getoetst.
    van gebiedsontwikkeling en het betrek­      en daarmee aanbestedingsplichtig             Volgens de Reiswijzer is hier sprake
    ken van de markt daarbij. Er worden         zou kunnen worden, moet volgens de           van door de wet gescheiden verant­
    praktische routes en hulpmiddelen           Reiswijzer de inhoudelijke bemoeienis        woordelijkheden. De gemeente heeft
    gegeven voor de selectie van markt­         van de gemeente beperkt worden tot het       haar verantwoordelijkheid in het
    partijen.                                   publiekrechtelijke kader (bijvoorbeeld       generieke publiekrechterlijke kader en
    Het proces van gebiedsontwikkeling en       ruimtelijke ordening, volkshuisvesting,      de marktpartij is verantwoordelijk voor
    de juridische kaders van het betrekken      milieu). Die publiekrechtelijke eisen zijn   bouwplanontwikkeling en realisatie.
    en selecteren van marktpartijen wordt       in Nederland van belang om publieke          Dit betekent dat de gemeente moet
    vervolgens helder en schematisch            doelstellingen zoals een goede ruimte­       oppassen met de verplichtingen die zij
    uiteengezet.                                lijke ordening en voldoende woningbouw       marktpartijen oplegt wil zij voorkomen
                                                te kunnen realiseren.                        dat zij gebiedsontwikkeling moet
    Bij het aanbesteden is het van belang       De Reiswijzer geeft aan dat een              aanbesteden.
    onderscheid te maken tussen gebieds­        gemeente daarom, op grond van haar
    ontwikkeling met als opdrachtgever de       publiekrechtelijke taak, alleen algemeen     Ondanks de routebeschrijving van
    overheid, en gebiedsontwikkeling die        geldende eisen kan stellen waarbinnen        de Reiswijzer is het voor gemeenten
    door marktpartijen geheel voor eigen        marktpartijen hun bouwplannen kunnen         van belang de meest recente juridische
    rekening en risico wordt gerealiseerd.      ontwikkelen. Aan deze eisen zal de           ontwikkelingen te blijven volgen.




4
De Reiswijzer lijkt namelijk nog steeds
geen eindstation te hebben. En de
Europese Commissie lijkt, ondanks haar
instemming met de Reiswijzer, nog
verder te willen gaan door bij voorbeeld     generieke en publiekrechterlijke eisen       dan de gewone uitoefening van de
de publiekrechtelijke eisen wel als          prejudiciële vragen gesteld aan het          bevoegdheden die hem doorgaans op
(project­specifieke) eisen aan te merken.    Hof van Justitie. Deze vragen gaan in        stedenbouwkundig gebied zijn verleend.
Dit leidt in de visie van de Commissie dan   op het probleem van het onderscheid          Een belangrijk standpunt van de AG is
tot een mogelijke aanbestedingsplicht.       tussen overheidsopdrachten voor werken       dat hoe dan ook de werkingssfeer van het
                                             en stedenbouwkundige activiteiten van        begrip “door de aanbestedende dienst
Doornakkers Centrum                          de overheid.                                 vastgestelde eisen” niet op volstrekt
Een actueel voorbeeld hiervan is de casus    In de conclusie van de Advocaat­             ongecontroleerde wijze uitgebreid mag
“Doornakkers Centrum te Eindhoven”.          Generaal (AG) bij het Hof van Justitie       worden. Er moet voorkomen worden dat
Dit project werd zonder aanbesteding         wordt ingegaan op het begrip “overheids­     de werkingssfeer van de richtlijn al te
gegund. De Europese Commissie heeft          opdracht voor werken” en “door de            zeer wordt verruimd.
Nederland verzocht het contract voor         aanbestedende dienst vastgestelde            Dit standpunt van de AG lijkt de min
de realisatie van het Centrum te herzien.    eisen”.                                      of meer ongeremde uitbreiding van de
Zij is namelijk van oordeel dat het niet     Volgens de AG valt een bepaalde              aanbestedingsplicht die de Commissie
uitmaakt of de betrokkenheid van de          activiteit onder het recht inzake            op het oog heeft, wat in te dammen.
gemeente bij het project op het publieke     overheidsopdrachten voor werken,             Een uitspraak van het Europees Hof in
recht of het privaatrecht is gebaseerd.      wanneer er tussen het openbaar bestuur       deze zaak zal daarover te zijner tijd meer
Door het afgeven van een op maat             en de uit te voeren werkzaamheden of         duidelijkheid moeten geven.
gesneden bouwvergunning aan de               werken een solide rechtstreeks verband       Uit bovenstaande blijkt dat naast het
ontwikkelaar heeft de gemeente een           bestaat. Daarbij geeft hij de volgende       gebruik van de praktische handvaten
exploitatierecht verleend. Dit heeft het     drie kenmerken aan:                          van de Reiswijzer, alertheid op ontwik­
karakter van een concessieovereenkomst       1   De rechtstreekse verkrijging van         kelingen geboden blijft om soepel door
voor openbare werken en moet dus             eigendom van de te realiseren zaak of in     gebiedsontwikkelend Nederland te
Europees aanbesteed worden.                  elk geval een rechtstreeks economisch        kunnen blijven reizen. Het Europees
Voor de goede orde: in Nederland is          voordeel.                                    aanbestedingsrecht is voortdurend in
een bouwvergunning altijd op maat            2 De inzet van publieke middelen voor        beweging en op het onderwerp gebieds­
gesneden aangezien deze wordt verleend       uitvoering van de werkzaamheden en/of        ontwikkeling en aanbesteding is het
voor een specifiek bouwproject.              werken. Het hoeft hier niet alleen te gaan   eindstation nog niet bereikt.
                                             om financiële middelen.                      AT Osborne houdt u graag op de hoogte
Helmut Müller GmbH tegen Bundes-             3 De situatie waarbij de werken en/of        van de actuele stand van zaken en geeft
anstalt für Immobilienaufgaben               werkzaamheden hoe dan ook het                u advies op maat zodat u samen met ons
Een andere recente casus is ook van          resultaat van een initiatief van het         wijzer kunt reizen door ontwikkelend
belang. Door het Oberlandesgericht           openbaar bestuur zijn. Daarbij is het van    Nederland.
te Düsseldorf zijn ten aanzien van de        belang dat die activiteiten verder gaan

                                                                                                                                       5
Mogelijkheden en grenzen van
    staatssteun aan woningcorporaties
    Een akkoord op staatssteun woningcorporaties
    In december 2009 heeft de Europese Commissie in een beschikking uiteengezet
    wat de mogelijkheden en grenzen zijn van staatssteun aan woningcorporaties.
    In een brief van 15 december 2009 is de Tweede Kamer door de minister van
    Wonen, Wijken en Integratie hierover geïnformeerd. De minister benadrukt dat
    de cruciale rol van woningcorporaties in het realiseren van woonruimte voor
    diegenen die het moeilijk hebben op de woningmarkt, hun bijdrage aan de leef-
    baarheid en aan de realisatie van maatschappelijk vastgoed in dorpen en wijken
    met het bereikte resultaat kan worden gecontinueerd. De staatssteunregels
    leggen, volgens de minister, meer de nadruk op de maatschappelijke taken van
    woningcorporaties. De beschikking heeft betrekking op zowel bestaande steun-
    maatregelen als een nieuwe steunmaatregel. Mr. Valerie Viersen licht toe.


    Bestaande steunmaatregelen                  differentiatie van het 90%­toewijzings­      6. Maatschappelijk vastgoed en
    Het belangrijkste vraagstuk van de          criterium worden vastgesteld bij             leefbaarheid
    Europese Commissie was de zogeheten         Algemene Maatregel van Bestuur.              Maatschappelijk vastgoed, zolang
    bestaande steun, bestaande uit de                                                        genoemd in de limitatief afgebakende
    overheidsachtervang (rijk, gemeenten)       3. Toezicht en handhaving                    lijst, mag onder de WSW­borging
    bij de borging van leningen door het        Op de naleving van de 90%­toewijzings­       worden gerealiseerd. Ten aanzien van
    Waarborgfonds Sociale Woningbouw            norm (of de afwijkende regionale norm)       de aanbestedingsvoorwaarde wordt
    (WSW), en de (reguliere) project­ en        zal toezicht worden gehouden door            opgemerkt dat corporaties de keuze
    saneringssteun van het Centraal Fonds       het CFV en vanaf 2011 door de nieuwe         houden tussen openbare en onderhandse
    voor de Volkshuisvesting (CFV).             toezichtsautoriteit. Indien een corporatie   aanbesteding. Wel dienen ze bij onder­
    Deze instrumenten vormen de kern            niet voldoet aan de 90%­norm zal             handse aanbesteding meerdere offertes
    van de ondersteuning van de overheid        een staatssteunstop worden opgelegd          te vragen. Bij maatschappelijk vastgoed
    aan woningcorporaties.                      om nieuwe sociale huurwoningen te            dat normaliter Europees aanbesteed
    De Europese Commissie wilde dat             verwerven of te bouwen met staatssteun.      zou moeten worden (schoolgebouwen,
    Nederland een subjectieve begrenzing        Terugbetaling van de teveel ontvangen        wijkgebouwen en dergelijke waar de
    aangaf voor de inzet van staatssteun.       staatssteun (de overcompensatie) is          Europese aanbestedingsgrens van
    De onderhandelingen met de Europese         aan de orde als de corporatie haar           € 5 miljoen wordt overschreden), zal
    Commissie en de beschikking hebben          toewijzingsnorm niet heeft gehaald èn        sprake zijn van een verplichting van
    geresulteerd in de volgende concrete        de overcompensatie meer is dan 10%.          Europese aanbesteding conform de
    afspraken:                                                                               Europese richtlijnen.
                                                4. De ontwikkelingen in de toegewezen
    1. Toewijzing huurwoningen                  huurwoningen vanaf 2010                      Nieuwe steunmaatregel
    Tenminste 90% van de huurwoningen           De bezetting van de voorraad sociale­        De Europese Commissie heeft de
    met een huur beneden de maximale            huurwoningen die wordt toegewezen            bijzondere projectsteun voor 40 wijken
    huurtoeslaggrens (thans circa € 648)        na 1 januari 2010, zal worden gevolgd        goedgekeurd. De bijzondere projectsteun
    moet worden toegewezen aan huis­            op basis van het WoONonderzoek dat           moet voldoen aan dezelfde eisen als
    houdens met een belastbaar inkomen          eens per 3 jaar wordt uitgevoerd.            de bestaande steunmaatregelen. Dit
    tot € 33.000. Daarnaast heeft een                                                        betekent dat de bijzondere project steun
    corporatie nog ruimte om maximaal           5. Bouw van koopwoningen en ander            terecht moet komen bij sociale­huur­
    10% toe te wijzen aan woningzoekenden       commercieel vastgoed                         woningen of maatschappelijk vastgoed of
    met een hoger inkomen.                      Commercieel vastgoed en koopwoningen         bij regeling genoemde andere activitei­
                                                moeten tegen marktconforme voor­             ten van woningcorporaties die gefinan­
    2. Regionale differentiatie                 waarden worden gerealiseerd en worden        cierd mogen worden met gebruikmaking
    Gezien de verschillende situaties in        niet gefinancierd onder de WSW­borging.      van staatssteun, en dat de toewijzing
    woningmarkten binnen Nederland                                                           van vrijkomende sociale­huurwoningen
    zullen de mogelijkheden voor regionale                                                   moet voldoen aan de 90%­norm.

6
Een nog niet bestaande dienst ontwikkelen
en aanbesteden levert heel wat uitdagingen op
AT Osborne betrokken bij kilometerbeprijzing
“We zijn begonnen als een soort pioniers”, vertelt mr. ir. Duko Jonker van Legal           liggen, maar bijvoorbeeld ook wat een
& Contracting trots. Het gesprek gaat over ‘Anders betalen voor mobiliteit’,               reëel tijdspad is om gegadigden een
ook wel de kilometerbeprijzing of ‘het kastje van Camiel’ genoemd. In Neder-               offerte te vragen.”
land worden verschillende proeven gedaan met deze nieuwe manier van betalen
voor het gebruik van de auto. AT Osborne begeleidt drie van deze proeven.                  Toen AT Osborne met de proef in
                                                                                           Amsterdam zes maanden onderweg was
                                                                                           diende zich een tweede opdracht aan:
                                                                                           ‘Prijsprikkels door bedrijven voor de
                                                                                           bereikbaarheid van Haaglanden.’
                                                                                           “Onze opgedane kennis in Amsterdam
                                                                                           konden we hiervoor natuurlijk inzetten”,
                                                                                           zegt Jonker. “Omdat in Den Haag ook het
                                                                                           werven van de deelnemers voor de proef
                                                                                           onderdeel uitmaakt van de aanbesteding,
                                                                                           hebben we hier in overleg met onze
                                                                                           opdrachtgever gekozen voor een andere
                                                                                           aanbestedingsstrategie dan in Amster­
Het gegeven, dat de landelijke kilometer­     Legal & Contracting heeft in Amsterdam       dam. De aanbesteding hier wordt wel
heffing door de val van het kabinet           een bijdrage geleverd aan het plan van       uitgevoerd met een concurrentiegerichte
Balkenende IV controversieel is verklaard,    aanpak, en de aanbestedingstrategie          dialoog.” Ook bij de proef in Den Haag zijn
doet niet af aan regionale proeven.           opgezet. “Hoewel je bij de proef in          net als in Amsterdam medewerkers uit
Deze worden autonoom georganiseerd.           Amsterdam als eerste denkt aan een           veel verschillende Businessunits betrok­
AT Osborne is al anderhalf jaar nauw          aanbestedingsprocedure in de vorm van        ken. “Veel verschillende disciplines komen
betrokken bij de ‘Proef Betaald Rijden’       een concurrentiegerichte dialoog, of een     samen in dit soort opdrachten. Binnen
in Amsterdam. Jonker vertelt: “De proef       niet­openbare procedure, hebben we           AT Osborne ontstaat er een gespeciali­
in Amsterdam is de eerste proef waarbij       gekozen voor een openbare procedure.         seerd team dat de opdrachtgever totaal
deelnemers daadwerkelijk betalen per          Dat was uiteindelijk een logische keuze”,    kan bedienen. Niet alleen op juridisch
gereden kilometer en waarbij de kilo­         zegt Jonker. “Het gaat om een nieuwe         gebied, maar ook op het gebied van
meters met een soort kastje vanuit de         dienst, waar zeer uiteenlopende partijen     projectmanagement, communicatie en
auto worden geregistreerd. Deze proef         inschrijven op de aanbesteding. Bij          bijvoorbeeld projectbeheersing. Voor ons
lijkt hierdoor meer dan andere proeven        sommige gegadigden ligt de nadruk op         is dat bijzonder, want vaak opereer je als
op het plan dat voor de landelijke            het technische aspect van de opdracht,       adviseur als onderdeel van de organisa­
invoering wordt voorbereid.”                  terwijl anderen juist gespecialiseerd zijn   tie.” Inmiddels is het team van AT Osborne
                                              in het organisatorische gedeelte. Het is     bezig met de volgende klus. Spitsmijden
Een nog niet bestaande dienst ontwik­         dan erg moeilijk om op een transparante      Utrecht Driehoek en Oost, Kennis­
kelen en aanbesteden levert heel wat          en eerlijke manier een voorselectie te       ontwikkeling en Uitvoering, kortweg
uitdagingen op. Jonker: “In Amsterdam         houden.” Om goed zicht te krijgen op         Sudoku. “In Amsterdam is de aanbeste­
zijn wij vanuit verschillende disciplines     de markt en de nieuwe dienst heeft           ding afgerond, de geselecteerde partij is
betrokken geweest bij het opstellen           AT Osborne voorafgaand aan de aanbe­         daar volop bezig met de voorbereidingen,
van het Plan van Aanpak. Je maakt dan         steding een marktconsultatie gehouden.       in Den Haag zitten we in de slotfase van
eigenlijk het totaalplan voor de vorm­        Jonker: “We hebben met een representa­       de procedure. Nu gaan we in Utrecht
geving, de uitvoering en je duidt de          tieve afspiegeling van marktpartijen vrij    starten met het uitrollen van de strategie
richting voor de bestuurlijke stappen die     uitgebreide gesprekken gevoerd. Voor         van de aanbesteding. Erg uitdagend om
genomen moeten worden. En natuurlijk          zo’n unieke opdracht is het van belang om    voor een nieuwe opdrachtgever weer
geef je een kostenindicatie. Eigenlijk        de markt goed in beeld te krijgen. Dankzij   een nieuwe start te maken. En natuurlijk
begin je met niks en vanaf daar ontwikkel     de marktconsultatie krijg je zicht op de     fantastisch dat we alle kennis die we
je een plan. Heel spannend voor iets wat      stand van de huidige techniek, hoe           hebben opgedaan hier weer opnieuw
nog niet bestaat natuurlijk!”                 verschillende verantwoordelijkheden          kunnen inzetten,” aldus Duko Jonker.

                                                                                                                                         7
Advocaat bij AT Osborne
                           Per 1 februari 2010 is mr. ir. Tom Peeters     Tom heeft gewerkt voor verschillende
                           in dienst getreden bij AT Osborne Legal        grote advocatenkantoren en heeft daarbij
                           & Contracting. Behalve als juridisch           zowel publieke als private partijen
                           adviseur is Tom ook beschikbaar als            geadviseerd over vastgoedgerelateerde
                           advocaat. Dit past in het streven van          vraagstukken in de breedste zin van het
                           AT Osborne naar uitbreiding van haar           woord. Tom combineert de advocatuur
                           dienstverlening.                               met het geven van juridisch advies.
                                                                          Van zijn inzichten en ervaringen die
                           Tom heeft zich gespecialiseerd op              hij heeft opgedaan tijdens het voeren
                           de rechtsgebieden bouwrecht, aan­              van gerechtelijke procedures, maakt
                           bestedingsrecht, ruimtelijke ordening en       hij gebruik bij het geven van advies en
                           milieu. Hij is lid van diverse specialisten­   het inschatten van risico’s. Als advocaat
                           verenigingen zoals de Vereniging voor          is Tom beschikbaar voor het voeren van
                           Bouwrecht Advocaten, de Nederlandse            gerechtelijke procedures voor recht­
                           Vereniging voor Aanbestedingsrecht en          banken, de Raad van State en arbitrale
                           de Vereniging voor Milieurecht.                colleges.




    Contact    Voor meer informatie:               AT Osborne BV                      T 035 – 543 43 43
               Mr. M.L.A. van ’t Hoff,             J.F. Kennedylaan 100               F 035 – 543 43 44
               Business manager                    3741 EH Baarn                      Voor meer informatie over
               Legal & Contracting                 Postbus 168                        AT Osborne Legal & Contracting
               E mhf@atosborne.nl                  3740 AD Baarn                      zie: www.atosborne.nl

8

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie L&C Actueel Maart 2010

Verlaag uw WOZ-waarde!
Verlaag uw WOZ-waarde!Verlaag uw WOZ-waarde!
Verlaag uw WOZ-waarde!wjdaalmans
 
Uw WOZ-waarde in crisistijd
Uw WOZ-waarde in crisistijdUw WOZ-waarde in crisistijd
Uw WOZ-waarde in crisistijdwjdaalmans
 
Nieuwsbrief Fiscaal September 2013
Nieuwsbrief Fiscaal September 2013Nieuwsbrief Fiscaal September 2013
Nieuwsbrief Fiscaal September 2013Gerke Wispelwey
 
Panama Papers leverden al 15,6 miljoen euro op
Panama Papers leverden al 15,6 miljoen euro opPanama Papers leverden al 15,6 miljoen euro op
Panama Papers leverden al 15,6 miljoen euro opThierry Debels
 
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112HetOndernemersBelang
 
Bedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrechtBedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrechtchristophehermans
 
Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)
Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)
Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)Tom Devolder
 

Ähnlich wie L&C Actueel Maart 2010 (10)

Vensterlicht
VensterlichtVensterlicht
Vensterlicht
 
Verlaag uw WOZ-waarde!
Verlaag uw WOZ-waarde!Verlaag uw WOZ-waarde!
Verlaag uw WOZ-waarde!
 
Uw WOZ-waarde in crisistijd
Uw WOZ-waarde in crisistijdUw WOZ-waarde in crisistijd
Uw WOZ-waarde in crisistijd
 
A&D
A&DA&D
A&D
 
Nieuwsbrief Fiscaal September 2013
Nieuwsbrief Fiscaal September 2013Nieuwsbrief Fiscaal September 2013
Nieuwsbrief Fiscaal September 2013
 
Panama Papers leverden al 15,6 miljoen euro op
Panama Papers leverden al 15,6 miljoen euro opPanama Papers leverden al 15,6 miljoen euro op
Panama Papers leverden al 15,6 miljoen euro op
 
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112
Magazine Het Ondernemersbelang Groningen 0112
 
Bedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrechtBedrijfspresentatie lijnrecht
Bedrijfspresentatie lijnrecht
 
Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)
Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)
Bright - Diensten - Juridische oplossingen - brochure (public)
 

L&C Actueel Maart 2010

  • 1. Legal & Contracting Actueel maart 2010 Economische crisis? Interessante tijden, Herstel het omgevingsrecht! interessante ontwikkelingen Sinds 2009 sleutelt de wetgever aan de Crisis- en herstelwet, als reactie op de gevolgen van de economische crisis. Het wetsvoorstel verandert de bestaande De laatste maanden zijn veel regels en procedures voor ruimtelijke en infrastructurele projecten. Het moet interessante ontwikkelingen gaande, leiden tot snellere besluitvorming door de overheid en dat is een nobel idee. Snellere zowel binnen onze business unit Legal besluitvorming kan bijdragen aan de succeskans van projecten en dus aan meer & Contracting als in ons juridische investeringen in de economie. Het wetsvoorstel toont dat het juridisch mogelijk is, werkveld. Wij delen deze graag met dus waar wachten we op! Mr. Harm Borgers geeft hieronder een toelichting. u. Vandaar deze nieuwe L&C Actueel waarin wij berichten over aanspre­ Eind 2009 is het wetsvoorstel vastgesteld de concrete voorstellen van de wet. kende projecten en recente ontwik­ door de Tweede Kamer. Momenteel ligt Door de val van het kabinet is de komst kelingen in wet­ en regelgeving. het in de Eerste Kamer. Daar hebben de van de wet zelfs nog onzekerder gewor­ senatoren veel twijfels en gemengde den. Deze onzekerheid is niet gunstig De vraag naar onze inzet als Legal gevoelens over het nut, de noodzaak en voor de praktijk. Partijen die bouw­, > & Contracting blijft groot en neemt zelfs toe. Om adequaat op de vragen en de ontwikkelingen te kunnen blijven ingaan, zijn wij druk bezig met het versterken van ons team op het terrein van bouw­ en aan­ bestedingsrecht, omgevingsrecht en vastgoedrecht. Inmiddels hebben wij een aantal nieuwe collega’s kunnen verwelkomen en bestaat onze business unit uit: n mr. Ingrid Dolmans­Budé n mr. Valerie Viersen n mr. Dik van Manen n mr. ir. Duko Jonker n mr. Ingrid Klein­Hendriks n mr. Harm Borgers n ir. Esther Akkerman­Dwars n mr. Thijs van Steen n mr. Annelot Zweedijk n mr. ir. Tom Peeters n mr. Marinke van ’t Hoff En wij verwelkomen graag meer goede collega’s. > In deze uitgave Economische crisis? Herstel het omgevingsrecht! > Reis wijzer door gebieds- ontwikkelend Nederland > Een akkoord op staatssteun woningcorporaties > AT Osborne betrokken bij kilometerbeprijzing > Advocaat bij AT Osborne 1
  • 2. > infra­ of gebiedsontwikkelings­ projecten voorbereiden en in uitvoering hebben, moeten hun processen nu afstemmen op een schuivend palet met spelregels. Dat is een risico voor investeringen. Hoe blijven projecten beheersbaar als het recht zo turbulent wordt aangepast? Wat zijn de gevolgen voor de grondposities van gemeenten en ontwikkelaars? Hoe zal de bestuurs­ rechter de nieuwe regels gaan inter­ preteren? Kunnen gemeentelijke organisaties de juridische veranderingen nog wel bijbenen? De uitdaging: omgevingsrecht in een nieuw jasje bouwvergunning, milieuvergunning, voudiging van de realisatie van bouw­ Ongeveer twee jaar geleden trad de monumentenvergunning en het project­ projecten en infrastructurele werken. nieuwe Wet ruimtelijke ordening in besluit uit de Wro. En het rijtje wets­ Als wij dit bekijken door de bril van de werking, inclusief het nieuwe systeem wijzigingen met ingrijpende verande­ praktijk, dan is zichtbaar dat het recht van kostenverhaal voor de grond­ ringen voor de projectuitvoering is nog – met kleine stapjes – beter zal gaan exploitatie. De volgende grote wets­ veel langer dan deze twee wetten. aansluiten bij de wijze waarop partijen wijziging staat op stapel voor 1 juli 2010: n Waterwet hun processen en communicatie dan treedt de nieuwe Wet algemene n Wet bestuurlijke lus organiseren en hun investeringsbeslis­ bepalingen omgevingsrecht waarschijn­ n Fundamentele herziening bestuurs­ singen nemen. Dat is winst. Het biedt lijk in werking. Deze Wabo introduceert procesrecht Awb bovendien de kans om zaken zoals de integrale omgevingsvergunning, n Structurele vernieuwing Tracéwet burgerparticipatie, inspraak en formele die in de plaats treedt van ca. 25 (versnelling wegprojecten) rechtsbescherming beter te benutten. bestaande toestemmingen zoals de n Wet modernisering milieueffect­ Het omgevingsrecht haakt zo beter rapportage aan bij het proces waarin een project Vervolg voorwoord n Wet luchtkwaliteit inzake implemen­ van initiatief tot realisatie komt. tatie en derogatie Dit is belangrijk omdat het succes van > Met elkaar zetten wij ons in n Wet modernisering instrumentarium projecten vaak afhangt van de balans voor actuele juridische vraagstukken geluidhinder tussen het vasthouden aan het investe­ en complexe projecten. Wij richten n Crisis­ en herstelwet met procedurele ringsdoel en het vroegtijdig rekening ons hierbij op juridische advisering, vereenvoudiging en experimentele houden met het draagvlak en de rechten project­ en procesinzet, interim­ instrumenten van andere partijen en belanghebbenden. functies, auditing, mediation en sinds n Voornemen tot integratie van de kort ook op advocatuur. Dit betekent Nb­wet 1998 en Ff­wet. De Crisis- en herstelwet dat wij zeer goede juridische kennis De meest vergaande wijziging van het en ervaring hebben en deze praktisch Veel van deze wijzingen van het omge­ omgevingsrecht staat in de Crisis­ en kunnen inzetten om op hoog niveau vingsrecht moeten zich in de praktijk nog herstelwet. Stel dat die wet in werking bij te dragen. bewijzen. Hun nut hangt niet zozeer af gaat treden, dan heeft dat onmiddellijk van de wettekst, maar van de context gevolgen voor veel opdrachtgevers van Wij wensen u veel leesgenoegen. rond concrete projecten en van de AT Osborne. Ondanks de onzekerheid Heeft u vragen? Aarzel dan niet om creativiteit van partijen. De voortduren­ over de inwerkingtreding volgt hier toch contact met ons op te nemen. de verandering van de spelregels tijdens alvast een samenvatting van de wet. het spel, vraagt om juridische beheers­ Hartelijke groet, maatregelen. Het biedt ook kansen Om uit de economische crisis te komen, namens Legal & Contracting, waarop strategisch en flexibel kan moet een hele serie projecten worden worden ingespeeld. vlot getrokken. In twee bijlagen bij de Marinke van ’t Hoff wet wordt precies beschreven om welke Business unit manager De rode draad door de wijzigingen is projecten het gaat. Om een indruk te het streven naar versnelling en vereen­ geven: binnenstedelijke vernieuwingen, 2
  • 3. stedelijke uitbreidingen, nieuwe worden afgeweken. Het plan wordt n Het projectuitvoeringsbesluit is energieprojecten zoals windmolen­ onderdeel van het bestemmingplan. bedoeld voor twee typen projecten: parken, nieuwe snelwegen en weg­ Indien nodig kan het college van BW 1) grotere woningbouwprojecten en verbredingen, renovaties van grote daarna milieumaatregelen vaststellen 2) maatschappelijk vastgoed zoals bruggen, etc. De nieuwe regels die de zonder beroepsmogelijkheid. Het zorginstellingen of scholencomplexen. wet voor dit soort projecten geeft, instrument is vooral bedoeld voor Het houdt in dat de gemeenteraad in vallen uiteen in drie soorten wijzingen: herontwikkeling van bestaande wijken, één besluit over het hele project beslist, n tijdelijke procedurele uitzonderingen stationslocaties en bedrijventerreinen. in de plaats van alle gangbare aparte op het standaard bestuursrecht; Het plan is nuttig voor projecten met vergunningen. Het instrument is vooral n tijdelijke besluitvormingsinstrumenten; stevige milieuproblemen omdat het de nuttig bij projecten met bestuurlijk n verbetering en vereenvoudiging van best mogelijke onderbouwing kan draagvlak en waar de milieuruimte niet bestaande wetgeving. opleveren voor een herverdeling van de knelt: in dat geval kan de overheid in één De tijdelijke procedurele uitzonderingen milieuruimte. keer over alle relevante aspecten een hebben betrekking op de bestuurlijke n De projectenprocedure is bestemd beslissing nemen. besluitvorming en op de fase van voor lokale projecten die van nationale rechtsbescherming. De uitzonderingen betekenis zijn. Dit betreft stadsvernieu­ Deze procedurele uitzonderingen kunnen een tijdswinst opleveren van wing, stationslocaties, winkelcentra, en besluitvormingsinstrumenten zijn enkele weken per besluit en het kan bedrijventerreinen. De procedure bestaat bedoeld voor de crisisperiode en zijn leiden tot minder procederende partijen. uit 2 stappen. Stap 1 is een structuurvisie daarom tijdelijk. Ze gelden tot 1 januari De tijdelijke besluitvormingsinstrumen­ van de gemeenteraad met meer inhoud 2014. Daarna herleeft het oude recht. ten zijn het ‘gebiedsontwikkelingsplan’, dan in normale visies, waaraan alle Er is wel sprake van overgangsrecht. de ‘projectprocedure’ en het ‘project­ betrokken overheden zich moeten com­ Kort gezegd is daarin geregeld dat het uitvoeringsbesluit’. Ze zijn alleen van mitteren. Stap 2 bestaat uit gecoördi­ tijdelijke recht van de crisiswet ook na toepassing op projecten die daarvoor neerde besluitvorming, op basis van de 1 januari 2014 van toepassing blijft op specifiek worden aangewezen in een reeds bestaande procedures uit de Wro. een project, als het eerste besluit ter kabinetsbesluit. De projectenprocedure is een nuttig uitvoering voor dat project voor die n In het gebiedsontwikkelingsplan instrument als sprake is van stevige datum is genomen. De verbetering en zorgt de gemeenteraad voor (her) knelpunten in de politiek­bestuurlijke vereenvoudiging die de Crisis­ en verdeling van de milieugebruiksruimte verhoudingen rond een project, omdat herstelwet aanbrengt in veel andere in een gebied. In het plan mag tijdelijk het tot draagvlak en bestuurlijke bestaande wetten, is sowieso permanent (10­15 jaar) van geldende milieunormen daadkracht kan leiden. en geldt dus ook na 1 januari 2014. 3
  • 4. Gebiedsontwikkeling en aanbesteding … volg de routebeschrijving Reis wijzer door ontwikkelend Nederland Door ir. Esther Akkerman-Dwars in samenwerking met mr. Dik van Manen. Eind 2009 is door het ministerie van VROM, de NEPROM, het VNG, het IPO en het ministerie van Binnenlandse zaken de Reiswijzer Gebiedsontwikkeling 2009 uitgebracht. Zinvol, gelet op het Auroux-arrest en de ontwikkelingen op het terrein van gebiedsontwikkeling en aanbesteden. De Reiswijzer biedt praktische en juridische handvaten voor de selectie van marktpartijen en de samenwerking tussen de overheid en marktpartijen in gebiedsontwikkeling. Het helpt wegen te vinden om te komen tot die samenwerking waarbij de belangen van de overheid en de markt tot hun recht komen. Want bij gebiedsontwikkeling heb je elkaar nodig voor het bereiken van een optimaal resultaat. Reiswijzer Om te voorkomen dat een gemeente aanvraag voor een bouwvergunning De Reiswijzer beschrijft de essentie als opdrachtgever wordt aangemerkt, worden getoetst. van gebiedsontwikkeling en het betrek­ en daarmee aanbestedingsplichtig Volgens de Reiswijzer is hier sprake ken van de markt daarbij. Er worden zou kunnen worden, moet volgens de van door de wet gescheiden verant­ praktische routes en hulpmiddelen Reiswijzer de inhoudelijke bemoeienis woordelijkheden. De gemeente heeft gegeven voor de selectie van markt­ van de gemeente beperkt worden tot het haar verantwoordelijkheid in het partijen. publiekrechtelijke kader (bijvoorbeeld generieke publiekrechterlijke kader en Het proces van gebiedsontwikkeling en ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, de marktpartij is verantwoordelijk voor de juridische kaders van het betrekken milieu). Die publiekrechtelijke eisen zijn bouwplanontwikkeling en realisatie. en selecteren van marktpartijen wordt in Nederland van belang om publieke Dit betekent dat de gemeente moet vervolgens helder en schematisch doelstellingen zoals een goede ruimte­ oppassen met de verplichtingen die zij uiteengezet. lijke ordening en voldoende woningbouw marktpartijen oplegt wil zij voorkomen te kunnen realiseren. dat zij gebiedsontwikkeling moet Bij het aanbesteden is het van belang De Reiswijzer geeft aan dat een aanbesteden. onderscheid te maken tussen gebieds­ gemeente daarom, op grond van haar ontwikkeling met als opdrachtgever de publiekrechtelijke taak, alleen algemeen Ondanks de routebeschrijving van overheid, en gebiedsontwikkeling die geldende eisen kan stellen waarbinnen de Reiswijzer is het voor gemeenten door marktpartijen geheel voor eigen marktpartijen hun bouwplannen kunnen van belang de meest recente juridische rekening en risico wordt gerealiseerd. ontwikkelen. Aan deze eisen zal de ontwikkelingen te blijven volgen. 4
  • 5. De Reiswijzer lijkt namelijk nog steeds geen eindstation te hebben. En de Europese Commissie lijkt, ondanks haar instemming met de Reiswijzer, nog verder te willen gaan door bij voorbeeld generieke en publiekrechterlijke eisen dan de gewone uitoefening van de de publiekrechtelijke eisen wel als prejudiciële vragen gesteld aan het bevoegdheden die hem doorgaans op (project­specifieke) eisen aan te merken. Hof van Justitie. Deze vragen gaan in stedenbouwkundig gebied zijn verleend. Dit leidt in de visie van de Commissie dan op het probleem van het onderscheid Een belangrijk standpunt van de AG is tot een mogelijke aanbestedingsplicht. tussen overheidsopdrachten voor werken dat hoe dan ook de werkingssfeer van het en stedenbouwkundige activiteiten van begrip “door de aanbestedende dienst Doornakkers Centrum de overheid. vastgestelde eisen” niet op volstrekt Een actueel voorbeeld hiervan is de casus In de conclusie van de Advocaat­ ongecontroleerde wijze uitgebreid mag “Doornakkers Centrum te Eindhoven”. Generaal (AG) bij het Hof van Justitie worden. Er moet voorkomen worden dat Dit project werd zonder aanbesteding wordt ingegaan op het begrip “overheids­ de werkingssfeer van de richtlijn al te gegund. De Europese Commissie heeft opdracht voor werken” en “door de zeer wordt verruimd. Nederland verzocht het contract voor aanbestedende dienst vastgestelde Dit standpunt van de AG lijkt de min de realisatie van het Centrum te herzien. eisen”. of meer ongeremde uitbreiding van de Zij is namelijk van oordeel dat het niet Volgens de AG valt een bepaalde aanbestedingsplicht die de Commissie uitmaakt of de betrokkenheid van de activiteit onder het recht inzake op het oog heeft, wat in te dammen. gemeente bij het project op het publieke overheidsopdrachten voor werken, Een uitspraak van het Europees Hof in recht of het privaatrecht is gebaseerd. wanneer er tussen het openbaar bestuur deze zaak zal daarover te zijner tijd meer Door het afgeven van een op maat en de uit te voeren werkzaamheden of duidelijkheid moeten geven. gesneden bouwvergunning aan de werken een solide rechtstreeks verband Uit bovenstaande blijkt dat naast het ontwikkelaar heeft de gemeente een bestaat. Daarbij geeft hij de volgende gebruik van de praktische handvaten exploitatierecht verleend. Dit heeft het drie kenmerken aan: van de Reiswijzer, alertheid op ontwik­ karakter van een concessieovereenkomst 1 De rechtstreekse verkrijging van kelingen geboden blijft om soepel door voor openbare werken en moet dus eigendom van de te realiseren zaak of in gebiedsontwikkelend Nederland te Europees aanbesteed worden. elk geval een rechtstreeks economisch kunnen blijven reizen. Het Europees Voor de goede orde: in Nederland is voordeel. aanbestedingsrecht is voortdurend in een bouwvergunning altijd op maat 2 De inzet van publieke middelen voor beweging en op het onderwerp gebieds­ gesneden aangezien deze wordt verleend uitvoering van de werkzaamheden en/of ontwikkeling en aanbesteding is het voor een specifiek bouwproject. werken. Het hoeft hier niet alleen te gaan eindstation nog niet bereikt. om financiële middelen. AT Osborne houdt u graag op de hoogte Helmut Müller GmbH tegen Bundes- 3 De situatie waarbij de werken en/of van de actuele stand van zaken en geeft anstalt für Immobilienaufgaben werkzaamheden hoe dan ook het u advies op maat zodat u samen met ons Een andere recente casus is ook van resultaat van een initiatief van het wijzer kunt reizen door ontwikkelend belang. Door het Oberlandesgericht openbaar bestuur zijn. Daarbij is het van Nederland. te Düsseldorf zijn ten aanzien van de belang dat die activiteiten verder gaan 5
  • 6. Mogelijkheden en grenzen van staatssteun aan woningcorporaties Een akkoord op staatssteun woningcorporaties In december 2009 heeft de Europese Commissie in een beschikking uiteengezet wat de mogelijkheden en grenzen zijn van staatssteun aan woningcorporaties. In een brief van 15 december 2009 is de Tweede Kamer door de minister van Wonen, Wijken en Integratie hierover geïnformeerd. De minister benadrukt dat de cruciale rol van woningcorporaties in het realiseren van woonruimte voor diegenen die het moeilijk hebben op de woningmarkt, hun bijdrage aan de leef- baarheid en aan de realisatie van maatschappelijk vastgoed in dorpen en wijken met het bereikte resultaat kan worden gecontinueerd. De staatssteunregels leggen, volgens de minister, meer de nadruk op de maatschappelijke taken van woningcorporaties. De beschikking heeft betrekking op zowel bestaande steun- maatregelen als een nieuwe steunmaatregel. Mr. Valerie Viersen licht toe. Bestaande steunmaatregelen differentiatie van het 90%­toewijzings­ 6. Maatschappelijk vastgoed en Het belangrijkste vraagstuk van de criterium worden vastgesteld bij leefbaarheid Europese Commissie was de zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur. Maatschappelijk vastgoed, zolang bestaande steun, bestaande uit de genoemd in de limitatief afgebakende overheidsachtervang (rijk, gemeenten) 3. Toezicht en handhaving lijst, mag onder de WSW­borging bij de borging van leningen door het Op de naleving van de 90%­toewijzings­ worden gerealiseerd. Ten aanzien van Waarborgfonds Sociale Woningbouw norm (of de afwijkende regionale norm) de aanbestedingsvoorwaarde wordt (WSW), en de (reguliere) project­ en zal toezicht worden gehouden door opgemerkt dat corporaties de keuze saneringssteun van het Centraal Fonds het CFV en vanaf 2011 door de nieuwe houden tussen openbare en onderhandse voor de Volkshuisvesting (CFV). toezichtsautoriteit. Indien een corporatie aanbesteding. Wel dienen ze bij onder­ Deze instrumenten vormen de kern niet voldoet aan de 90%­norm zal handse aanbesteding meerdere offertes van de ondersteuning van de overheid een staatssteunstop worden opgelegd te vragen. Bij maatschappelijk vastgoed aan woningcorporaties. om nieuwe sociale huurwoningen te dat normaliter Europees aanbesteed De Europese Commissie wilde dat verwerven of te bouwen met staatssteun. zou moeten worden (schoolgebouwen, Nederland een subjectieve begrenzing Terugbetaling van de teveel ontvangen wijkgebouwen en dergelijke waar de aangaf voor de inzet van staatssteun. staatssteun (de overcompensatie) is Europese aanbestedingsgrens van De onderhandelingen met de Europese aan de orde als de corporatie haar € 5 miljoen wordt overschreden), zal Commissie en de beschikking hebben toewijzingsnorm niet heeft gehaald èn sprake zijn van een verplichting van geresulteerd in de volgende concrete de overcompensatie meer is dan 10%. Europese aanbesteding conform de afspraken: Europese richtlijnen. 4. De ontwikkelingen in de toegewezen 1. Toewijzing huurwoningen huurwoningen vanaf 2010 Nieuwe steunmaatregel Tenminste 90% van de huurwoningen De bezetting van de voorraad sociale­ De Europese Commissie heeft de met een huur beneden de maximale huurwoningen die wordt toegewezen bijzondere projectsteun voor 40 wijken huurtoeslaggrens (thans circa € 648) na 1 januari 2010, zal worden gevolgd goedgekeurd. De bijzondere projectsteun moet worden toegewezen aan huis­ op basis van het WoONonderzoek dat moet voldoen aan dezelfde eisen als houdens met een belastbaar inkomen eens per 3 jaar wordt uitgevoerd. de bestaande steunmaatregelen. Dit tot € 33.000. Daarnaast heeft een betekent dat de bijzondere project steun corporatie nog ruimte om maximaal 5. Bouw van koopwoningen en ander terecht moet komen bij sociale­huur­ 10% toe te wijzen aan woningzoekenden commercieel vastgoed woningen of maatschappelijk vastgoed of met een hoger inkomen. Commercieel vastgoed en koopwoningen bij regeling genoemde andere activitei­ moeten tegen marktconforme voor­ ten van woningcorporaties die gefinan­ 2. Regionale differentiatie waarden worden gerealiseerd en worden cierd mogen worden met gebruikmaking Gezien de verschillende situaties in niet gefinancierd onder de WSW­borging. van staatssteun, en dat de toewijzing woningmarkten binnen Nederland van vrijkomende sociale­huurwoningen zullen de mogelijkheden voor regionale moet voldoen aan de 90%­norm. 6
  • 7. Een nog niet bestaande dienst ontwikkelen en aanbesteden levert heel wat uitdagingen op AT Osborne betrokken bij kilometerbeprijzing “We zijn begonnen als een soort pioniers”, vertelt mr. ir. Duko Jonker van Legal liggen, maar bijvoorbeeld ook wat een & Contracting trots. Het gesprek gaat over ‘Anders betalen voor mobiliteit’, reëel tijdspad is om gegadigden een ook wel de kilometerbeprijzing of ‘het kastje van Camiel’ genoemd. In Neder- offerte te vragen.” land worden verschillende proeven gedaan met deze nieuwe manier van betalen voor het gebruik van de auto. AT Osborne begeleidt drie van deze proeven. Toen AT Osborne met de proef in Amsterdam zes maanden onderweg was diende zich een tweede opdracht aan: ‘Prijsprikkels door bedrijven voor de bereikbaarheid van Haaglanden.’ “Onze opgedane kennis in Amsterdam konden we hiervoor natuurlijk inzetten”, zegt Jonker. “Omdat in Den Haag ook het werven van de deelnemers voor de proef onderdeel uitmaakt van de aanbesteding, hebben we hier in overleg met onze opdrachtgever gekozen voor een andere aanbestedingsstrategie dan in Amster­ Het gegeven, dat de landelijke kilometer­ Legal & Contracting heeft in Amsterdam dam. De aanbesteding hier wordt wel heffing door de val van het kabinet een bijdrage geleverd aan het plan van uitgevoerd met een concurrentiegerichte Balkenende IV controversieel is verklaard, aanpak, en de aanbestedingstrategie dialoog.” Ook bij de proef in Den Haag zijn doet niet af aan regionale proeven. opgezet. “Hoewel je bij de proef in net als in Amsterdam medewerkers uit Deze worden autonoom georganiseerd. Amsterdam als eerste denkt aan een veel verschillende Businessunits betrok­ AT Osborne is al anderhalf jaar nauw aanbestedingsprocedure in de vorm van ken. “Veel verschillende disciplines komen betrokken bij de ‘Proef Betaald Rijden’ een concurrentiegerichte dialoog, of een samen in dit soort opdrachten. Binnen in Amsterdam. Jonker vertelt: “De proef niet­openbare procedure, hebben we AT Osborne ontstaat er een gespeciali­ in Amsterdam is de eerste proef waarbij gekozen voor een openbare procedure. seerd team dat de opdrachtgever totaal deelnemers daadwerkelijk betalen per Dat was uiteindelijk een logische keuze”, kan bedienen. Niet alleen op juridisch gereden kilometer en waarbij de kilo­ zegt Jonker. “Het gaat om een nieuwe gebied, maar ook op het gebied van meters met een soort kastje vanuit de dienst, waar zeer uiteenlopende partijen projectmanagement, communicatie en auto worden geregistreerd. Deze proef inschrijven op de aanbesteding. Bij bijvoorbeeld projectbeheersing. Voor ons lijkt hierdoor meer dan andere proeven sommige gegadigden ligt de nadruk op is dat bijzonder, want vaak opereer je als op het plan dat voor de landelijke het technische aspect van de opdracht, adviseur als onderdeel van de organisa­ invoering wordt voorbereid.” terwijl anderen juist gespecialiseerd zijn tie.” Inmiddels is het team van AT Osborne in het organisatorische gedeelte. Het is bezig met de volgende klus. Spitsmijden Een nog niet bestaande dienst ontwik­ dan erg moeilijk om op een transparante Utrecht Driehoek en Oost, Kennis­ kelen en aanbesteden levert heel wat en eerlijke manier een voorselectie te ontwikkeling en Uitvoering, kortweg uitdagingen op. Jonker: “In Amsterdam houden.” Om goed zicht te krijgen op Sudoku. “In Amsterdam is de aanbeste­ zijn wij vanuit verschillende disciplines de markt en de nieuwe dienst heeft ding afgerond, de geselecteerde partij is betrokken geweest bij het opstellen AT Osborne voorafgaand aan de aanbe­ daar volop bezig met de voorbereidingen, van het Plan van Aanpak. Je maakt dan steding een marktconsultatie gehouden. in Den Haag zitten we in de slotfase van eigenlijk het totaalplan voor de vorm­ Jonker: “We hebben met een representa­ de procedure. Nu gaan we in Utrecht geving, de uitvoering en je duidt de tieve afspiegeling van marktpartijen vrij starten met het uitrollen van de strategie richting voor de bestuurlijke stappen die uitgebreide gesprekken gevoerd. Voor van de aanbesteding. Erg uitdagend om genomen moeten worden. En natuurlijk zo’n unieke opdracht is het van belang om voor een nieuwe opdrachtgever weer geef je een kostenindicatie. Eigenlijk de markt goed in beeld te krijgen. Dankzij een nieuwe start te maken. En natuurlijk begin je met niks en vanaf daar ontwikkel de marktconsultatie krijg je zicht op de fantastisch dat we alle kennis die we je een plan. Heel spannend voor iets wat stand van de huidige techniek, hoe hebben opgedaan hier weer opnieuw nog niet bestaat natuurlijk!” verschillende verantwoordelijkheden kunnen inzetten,” aldus Duko Jonker. 7
  • 8. Advocaat bij AT Osborne Per 1 februari 2010 is mr. ir. Tom Peeters Tom heeft gewerkt voor verschillende in dienst getreden bij AT Osborne Legal grote advocatenkantoren en heeft daarbij & Contracting. Behalve als juridisch zowel publieke als private partijen adviseur is Tom ook beschikbaar als geadviseerd over vastgoedgerelateerde advocaat. Dit past in het streven van vraagstukken in de breedste zin van het AT Osborne naar uitbreiding van haar woord. Tom combineert de advocatuur dienstverlening. met het geven van juridisch advies. Van zijn inzichten en ervaringen die Tom heeft zich gespecialiseerd op hij heeft opgedaan tijdens het voeren de rechtsgebieden bouwrecht, aan­ van gerechtelijke procedures, maakt bestedingsrecht, ruimtelijke ordening en hij gebruik bij het geven van advies en milieu. Hij is lid van diverse specialisten­ het inschatten van risico’s. Als advocaat verenigingen zoals de Vereniging voor is Tom beschikbaar voor het voeren van Bouwrecht Advocaten, de Nederlandse gerechtelijke procedures voor recht­ Vereniging voor Aanbestedingsrecht en banken, de Raad van State en arbitrale de Vereniging voor Milieurecht. colleges. Contact Voor meer informatie: AT Osborne BV T 035 – 543 43 43 Mr. M.L.A. van ’t Hoff, J.F. Kennedylaan 100 F 035 – 543 43 44 Business manager 3741 EH Baarn Voor meer informatie over Legal & Contracting Postbus 168 AT Osborne Legal & Contracting E mhf@atosborne.nl 3740 AD Baarn zie: www.atosborne.nl 8