1. BIOLOXIA 4º ESO
Tema 4. As Funcións da Célula
Apuntes complementarios Tema 4 BX-4º ESO. Funcións da Célula
NUTRICIÓN CELULAR
A nutrición celular comprende o conxunto de procesos mediante os cales as células
intercambian materia e enerxía co seu medio.
As partículas sólidas que ingresaron na célula por endocitosis están formadas por moléculas
cuxos átomos están unidos entre si por enlaces químicos. As moléculas e os átomos constitúen a
materia en enlaces químicos. Nestes queda retida a enerxía.
Para que a materia e a enerxía poidan ser aproveitadas pola célula, é necesario que esta rompa
as moléculas de menor tamaño. Este proceso chámase dixestión, e prodúcese por acción das encimas
contidas nos lisosomas. As partes útiles da partícula pasan ao citoplasma e incorpóranse a el
(asimilación). As partes que non son útiles son eliminadas fóra da célula (exestión).
As sustancias asimiladas teñen distintos fins: a materia úsase para elaborar outras moléculas,
para repor partes destruídas da estrutura celular e para liberar enerxía; este último proceso
denomínase respiración celular.
Aínda que alimentación e nutrición utilízanse frecuentemente como sinónimos, son termos
diferentes xa que:
• A nutrición fai referencia aos nutrientes que compón os alimentos e comprende un
conxunto de fenómenos involuntarios que suceden tras a inxestión dos alimentos, é dicir,
a dixestión, a absorción ou paso ao sangue desde o tubo dixestivo dos seus compoñentes ou
nutrientes, o seu metabolismo ou transformacións químicas nas células e excreción ou
eliminación do organismo.
• A alimentación comprende un conxunto de actos voluntarios e conscientes que van
dirixidos á elección, preparación e inxestión dos alimentos, fenómenos moi relacionados co
medio sociocultural e económico (medio ambiente) e determinan polo menos en gran parte,
os hábitos dietéticos e estilos de vida.
NUTRICIÓN AUTÓTROFA. Célula Vexetal.
.As células que teñen nutrición autótrofa fabrican materia orgánica propia a partir de
materia inorgánica sinxela. Para realizar esta transformación, as células de nutrición autótrofa
obteñen enerxía da luz procedente do Sol. O termo autótrofo procede do grego e significa "que se alimenta en
por si".
Os seres autótrofos son unha parte esencial na cadea alimenticia, xa que absorben a
enerxía solar ou fontes inorgánicas como o dióxido de carbono e convértenas en moléculas
orgánicas que son utilizadas para desenvolver funcións biolóxicas como o seu propio crecemento
celular e a doutros seres vivos chamados heterótrofos que os utilizan como alimento

2. BIOLOXIA 4º ESO
Tema 4. As Funcións da Célula
A nutrición autótrofa comprende tres fases: o paso de membrana, o metabolismo e a
excreción.
1. Paso de membrana. É o proceso no cal as moléculas inorgánicas sinxelas, auga, sales e
dióxido de carbono, atravesan a membrana celular por absorción directa, sen gasto de enerxía por
parte da célula.
2. Metabolismo. É o conxunto de reaccións químicas que teñen lugar no citoplasma celular,
e cuxos resultados son a obtención de enerxía bioquímica utilizable pola célula, a fabricación pola
célula e a fabricación de materia celular propia.
O metabolismo presenta tres fases: A fotosínteses, o anabolismo e o catabolismo.
a) A fotosínteses, que é o proceso no que se elabora materia orgánica, como os azucres, a
partir de materia inorgánica, como a auga, dióxido de carbono e sales minerais.
Para realizar esta reacción química requírese a enerxía bioquímica que a clorofila produce a
partir da enerxía solar. A fotosínteses ten lugar nos cloroplastos das células vexetais, e a
súa reacción xeral é:
luz solar + CO2 + H2O + sales minerais ----------> materia orgánica + O2
---------->
A fotosínteses presenta unha fase luminosa, na que a enerxía procedente do Sol é
transformada en enerxía bioquímica, e unha fase escura, na que, utilizando esta enerxía
bioquímica, obtéñense azucres.
Ademais das células vexetais, certas bacterias e algas son capaces de realizar a
fotosínteses.
b) O anabolismo ou fase de construción, na que, utilizando a enerxía bioquímica procedente
da fotosínteses e do catabolismo, sintetízanse grandes moléculas ricas en enerxía.
c) O catabolismo ou fase de destrución, na que, mediante a respiración celular que ten
lugar nas mitocondrias, a materia orgánica é oxidada, obténdose enerxía bioquímica.
3.- Excreción. É a eliminación, a través da membrana celular, dos produtos de refugallo
procedentes do metabolismo.
NUTRICIÓN HETERÓTROFA. Célula Animal.
A nutrición heterótrofa realízase cando a célula vai consumindo materia orgánica xa formada.
Neste tipo de nutrición non hai, pois, transformación de materia inorgánica en materia
orgánica. Con todo, a nutrición heterótrofa permite a transformación dos alimentos en materia
celular propia. Posúen este tipo de nutrición algunhas bacterias, os protozoos, os fungos e os
animais.
. Os seres heterótrofos, dependen dos autótrofos xa que aproveitan a súa enerxía e a da
materia que conteñen para fabricar moléculas orgánicas complexas. Os heterótrofos obteñen a
enerxía rompendo as moléculas dos seres autótrofos que comeron.

3. BIOLOXIA 4º ESO
Tema 4. As Funcións da Célula
. O proceso de nutrición heterótrofa dunha célula pódese dividir en sete etapas:
Captura
Captura – Inxestión – Dixestión - Paso de membrana – Defecación – Metabolismo – Excreción
1. Captura. A célula atrae as partículas alimenticias creando bulebules mediante as súas cilios ou
flaxelos, ou emitindo seudópodos, que engloban o alimento.
Inxestión
2. Inxestión. A célula introduce o alimento nunha vacuola alimenticia ou fagosoma. Algunhas células
ciliadas, como os paramecios, teñen unha especie de boca, chamada citostoma, pola que fagocitan o
alimento.
3. Dixestión. Os lisosomas vertes as súas encimas dixestivas no fagosoma, que así se transformará en
vacuola dixestiva. Os encimas descompón os alimentos nas pequenas moléculas que as forman.
4. Paso de membrana. As pequenas moléculas liberadas na dixestión atravesan a membrana da
vacuola e difúndense polo citoplasma.
5. Defecación ou exestión. A célula expulsa ao exterior as moléculas que non lle son útiles.
6. Metabolismo. É o conxunto de reaccións que teñen lugar no citoplasma. O seu fin é obter enerxía
para a célula e construír materia orgánica celular propia. O metabolismo divídese en dúas fases:
celular
a. Anabolismo ou fase de construción na que, utilizando a enerxía bioquímica procedente do
catabolismo e as pequenas moléculas procedentes da dixestión, sintetízanse grandes moléculas
orgánicas.
Catabolismo
b. Catabolismo ou fase de destrución, na que a materia orgánica, mediante a respiración
celular, é oxidada no interior das mitocondrias, obténdose enerxía bioquímica.
7. Excreción. A excreción é a expulsión ao exterior, a través da membrana celular, dos produtos de
refugallo do catabolismo. Estes produtos son normalmente o dióxido de carbono , a auga e o
amoníaco.

4. BIOLOXIA 4º ESO
Tema 4. As Funcións da Célula
RELACIÓN CELULAR
As funcións de relación son as que permiten á célula captar variacións nas condicións
ambientais (estímulos) e elaborar as respostas axeidatas para adaptarse ás novas condicións.
elaborar
As respostas das células aos estímulos poden ser:
a) Enquistamento. Algunhas células, cando as condicións do medio son adversas, forman unha
cuberta moi resistente e pasan a un estado de vida latente ata que as condicións sexan favorables.
Este sistema é levado a cabo por algúns protozoos.
b) Tactismos. Movementos das células fronte aos estímulos. Son positivos cando dirixen a célula cara
ao estímulo e negativos cando a afastan. Lévano a cabo determinadas bacterias.
Os tactismos prodúcense, principalmente, como resposta a estímulos mecánicos
(tigmotactismo), luminosos (fototactismo), térmicos ou químicos.
c) Movemento ameboideo. Formación de prolongacións do citoplasma ou pseudópodos, cos que a
célula desprázase e captura alimento. É típico das amebas e dos glóbulos brancos.
d) Movemento contráctil. Se presenta en células que se contraen nunha dirección fixa, grazas a
estructuras intracelulares ou miofibrillas, como as células musculares.
e) Movemento vibratil. Movemento das células que teñen cilios ou flaxelos, como os
espermatozoides ou algúns protozoos.
Videos Relacionados:
• “A Fotosínteses” :
http://www.youtube.com/watch?v=-SMfPs1hUZg
• “Movemento ameboideo”:
http://www.youtube.com/watch?v=iRQTY_9Yekc
• “Movemento contráctil”:
http://www.youtube.com/watch?v=2-Due2YyxAA
• “Movemento vibrátil” :
http://www.youtube.com/watch?v=BDwpNiczHa0