Të gjitha veprat që lidhen me namazin si ezani, ikameti, etj, janë tipare dalluese të Islamit. Respektimi dhe nderimi ndaj tyre është i njëjtë me respektin ndaj islamit. Megjithatë, për shkak diturisë jo të mjaftueshme ndaj statusit të tyre, madhështisë dhe vlerave, ato nuk respektohen siç duhet.

1. Madhështia dhe vlera e ezanit
Hyrje
Namazi është një obligim i rëndësishëm i urdhëruar nga Allahu Azze Ue Xhel-le. Është forma më
e lartë e arritjes së afërsisë me Krijuesin. Të gjitha veprat që lidhen me namazin si ezani, ikameti,
etj, janë tipare dalluese të Islamit. Respektimi dhe nderimi ndaj tyre është i njëjtë me respektin
ndaj islamit. Megjithatë, për shkak diturisë jo të mjaftueshme ndaj statusit të tyre, madhështisë
dhe vlerave, ato nuk respektohen siç duhet.
Kjo broshurë është përgatitur për të përmbushur këtë nevojë në mënyrë që të paktën të kuptohet
madhështia dhe shenjtëria e ezanit dhe ikametit.
Ezani përgjithësisht konsiderohet thjeshtë një thirrje vetëm për namaz, por në të vërtetë, sekreti
i lartësimit dhe ngritjes së muslimanëve është fshehur në të. Ezani nuk është thjesht një lajmërim
për namaz por është në fakt një ftesë e hapur në islam pesë herë në ditë në çdo vend.
Për këtë arsye shejtanët ikin nga tingulli i ezanit. Efektet satanike largohen dhe mëshira e
pakufishme e Allahut , detajet e të cilave do t'i gjeni në këtë artikull.
Fjala jonë përfundimtare është se të gjitha lavdërimet janë për Allahun xh.sh, Zotit të botërave,
dhe përshëndetjet më të përzemërta qofshin mbi të gjithë profetët (alejhimu selam).
Muhamed Ihtis'hamul Hasen Sahib Kendehlevi (rahimehullah)
17 prill 1965

2. Ata faktorë që janë më të rëndësishmit për ngritjen dhe përhapjen e islamit quhen sha'air -
(veçoritë dalluese të islamit). Nga këto veçori dalluese, një nga më të rëndësishmet është ezani.
Nëse sot muslimanët bëhen të vetëdijshëm për rëndësinë, madhështinë dhe realitetin aktual të
ezanit dhe i japin atij perspektivën e duhur, nuk ka asnjë arsye pse muslimanët nuk duhet të
lartësohen në tokë.
Fatkeqësisht sot, madhështia dhe vlera e ezanit është zbehur nga sytë tanë. Çfarëdo që bëhet,
po bëhet thjesht si zakon. Rrjedhimisht, ne nuk arrijmë përfitimet dhe frytet që janë të denjë për
këtë vepër. Kur realiteti i diçkaje nuk është para syve, efektet natyrisht nuk shfaqen. Vetëm
format e jashtme mbesin. Kur madhështia aktuale dhe rëndësia e adhurimit të lënë zemrën,
vetëm format e jashtme të adhurimit mbeten dhe këto konsiderohen si zakone. Kjo është një
shenjë e afërsisë së kijametit. Pejgamberi a.s ka thënë: "Shumë shpejt do të vijë koha kur Islami
do të mbetet vetëm në emër, dhe vetëm shkrimi i Kur'anit do të mbetet"….. (Bejhaki)
Kur vetëm emri i Islamit dhe burimi origjinal i të gjitha udhëzimeve Kur’ani mbetet vetëm në
shkrim, atëherë natyrisht të gjithë faktorët dhe veçoritë dalluese të Islamit do të jenë vetëm
zakonore. Virtyti dhe rëndësia e tyre që ata duhet të kenë nuk do të mbeten në zemra.
Rrjedhimisht, frytet dhe efektet e tyre origjinalë nuk do të shfaqen.Eshtë e domosdoshme të
respektojmë dhe të nderojmë të gjitha shenjat dalluese të Islamit. Kjo është ajo që e sjell Islamin
dhe imanin në përsosmëri, dhe kjo është e barabartë me respektimin e Allahut. Prandaj,
mosrespektimi i shenjës më të vogël dalluese të Islamit nuk tolerohet. Shah Ueliullah
(Rahimehullah) shpjegon tiparet dalluese të Islamit si vijon: Nga sha'air (simbole), unë i
referohem atyre çështjeve që janë të jashtme dhe të prekshme nëpërmjet të cilave adhurohet
Allahu Te'ala. Ata janë specifikisht (të lidhura me) me Allahun xh.sh, në atë masë që nderimi i tyre
është si nderimi i Allahut. Të jesh i mangët në to është sikur të jesh i mangët në lidhje me Allahun.
Kjo duhet të ngulitet në zemëraq thellë sa nuk mund të largohet pa eshqyer zemrën (Huxhetullahi
Baligah, vëll.1 f. 66).
Burimi i Sheriatit është që të rrespektohen shenjat dalluese të fesë së Allahut dhe t'ë afrohemi
tek Ai me anë të tyre. Prandaj ne jemi urdhëruar t'i respektojmë ato. Allahu Te'ala thotë: "Po,
kështu është! Ndërsa kush madhëron shenjat e fesë së Allahut, tregon përkushtimin e zemrës
së tij". (Sure Haxh; 32) Ezani është gjithashtu nga këto veçori dalluese.
Kuptimi i ezanit
Kuptimi i gjuhësor i ezanit është të lajmërojë. Thirrja për namaz është quajtur ezan sepse është
një lajmërim për namazin.

3. Fillimi i ezanit
Një rëndësi e madhe i ishte kushtuar kryerjes së namazit me xhemat. Për ta bërë këtë, ishte e
nevojshme për të mbledhur të gjithë muslimanët së bashku në një vend në të njëjtën kohë. Kjo
nuk ishte e mundur pa një njoftim. Sahabët r.a e diskutuan këtë mes tyre se çfarë metode duhet
të ndjekin. Disa prej tyre përmendën se duhet të ndizet një zjarr në mënyrë që njerëzit ta shohin
dhe të mblidhen. Pejgamberi a.s e nuk e pëlqeu këtë ide sepse kjo ishte një ngjashmëri me
adhuruesit e zjarrit.
Sahabët sugjeruan fryrjen e një briri. Përsëri Pejgamberi a.s nuk e pëlqeu këtë ide, sepse kjo ishte
një ngjashmëri me hebrenjtë. Sahabët sugjeruan rënien e këmbanës. Për shkak të ngjashmërisë
me të krishterët, pejgamberi a.s nuk e pranoi këtë sugjerim. Sahabët u larguan dhe nuk u arrit
asnjë vendim. Gjatë natës, Abdullah Ibën Zeid r.a iu tregua metoda e ezanit në ëndërr. Ai ia
përmendi atë në mëngjes Pejgamberit a.s, kur e dëgjoi këtë ëndërr, Pejgamberi a.s tha se ishte
një ëndërr e vërtetë.
Pas kësaj,shpalljapër namaz u bë në mënyrën e treguar në ëndërr. Kjo ndodhi është transmetuar
në hadith autentik. dhe qartësisht na tregon si në vijim:
(1) Ligjet hyjnore filluan sipas dobisë së njeriut në të cilën kishte lehtësi për të.
(2) Kundërshtimi i popujve të cilët janë të përfshirë në devijimin dhe injorancën në tiparet
dalluese të Islamit, është një akt i lavdërueshëm dhe i merituar. Dikush nuk duhet të miratojë
asnjë akt në fe që është mbizotërues në mesin e tyre.
(3) Ezani është filluar për hir të namazit. Qëllimi fillestar ishte që njerëzit të dëgjonin ezanin dhe
të mblidheshin për xhemat. Prandaj, nuk duhet të ketë një vonesë kaq të gjatë pas ezanit ku
njerëzit janë në gjëndje frike. Qëllimi i vërtetë i ezanit është humbur në këtë mënyrë.
(4) Përveç namazit të akshamit, është e preferueshme që të ketë pak pritje në xhemat pas ezanit,
në mënyrë që të gjithë mund të përgatiten me lehtësi për namaz dhe të mblidhen për xhemat.
Gjatë namazit të akshamit, për shkak se vonesa nuk është e përshtatshme, është e nevojshme që
menjëherë të fillojë namazi pas ezanit. Nëse për ndonjë arsye ka vonesë në ezan, është
thelbësore që të ketë pritje njëfarë kohe për namazfalësit. Nuk është e nevojshme të pritet për
kohën e caktuar. Ajo që është thelbësore është lehtësia e namazfalësve, pritja për një numër më
të madh adhuruesish është i merituar.
Edhe pse ezani ishte iniciuar për namaz, Allahu Te'ala nga mëshira e Tij, e caktoi atë si një akt
adhurimi të rëndësishëm. Ai e përfshiu atë në mesin e veçorive dalluese të Islamit.

4. Shejh Velijullah (rahimehullah) shkruan: Dituria hyjnore kërkoi që ezani nuk duhet të jetë thjesht
një njoftim, por së bashku me atë duhet të jetë një veçori dalluese. Në këtë mënyrë është bërë
thirrja e të painformuarve dhe e të informuarve një thirrje në fe. Pranimi i saj u bë një shenjë e
paraqitjes tek Allahu. Prandaj, ishte e domosdoshme që ezani të përmbajë përmendjen e Allahut,
një dëshmi për njëshmërinë e Allahut dhe profetësinë e pejgamberit a.s,, dhe një ftesë për namaz,
në mënyrë që të jetë një ekspozim i qartë i qëllimit të tij. "(Huxhetullhi Baligah vol.1 f.189)
Kjo tregon se ezani nuk është thjesht një lajmërim për namaz por një ftesë për tek feja e vërtetë
dhe një tregues i së vërtetës së Islamit para krijesave. Prandaj Shejh Velijullah (rahimehullah) ka
thënë lidhur me ezanin, Kjo është një pjesë nga pjesët e profetësisë.' [Ibid]
Aisheja r.a ka thënë se ajeti kur'anor; E kush flet më bukur se ai që i fton njerëzit drejt Allahut,
bën vepra të mira dhe thotë: “Unë, me të vërtetë jam musliman.”(Fussilet 33), i referohet
muezinëve prandaj, jemi urdhëruar që t'i përgjigjemi ezanit duke përsëritur fjalët e muezinit dhe
duke iu përgjigjur praktikisht thirrjes së tij.
Fjalët e Ezanit
Allahu Ekber (2 herë) - Allahu është më i Madhi.
Allahu Ekber (2 herë) - Allahu është më i Madhi.
Esh’hedu en la ilahe il-lallah (2 herë) - Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut
Esh’hedu en-ne Muhameden resulullah (2 herë) - Dëshmoj se Muhamedi është i dërguari i
Allahut
Hajje alas-salah (2 herë) - Ejani në namaz.
Hajje alal-felah (2 herë) - Ejani në shpëtim.
Allahu Ekber (2 herë) - Allahu është më i Madhi.
La ilahe il-lallah (1 herë) - Nuk ka zot tjetër përveç Allahut.
Në ezanin e sabahutshtohen fjalët: (es-salatu ĥajrun min en-neum) namazi është më i mirë se gjumi.
Fjalët e ikametit:
Allahu Ekber (2 herë) - Allahu është më i Madhi.
Esh’hedu en la ilahe il-lallah (2 herë) - Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut
Esh’hedu en-ne Muhameden resulullah (2 herë) - Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i
Allahut.
Hajje ala-salah (2 herë) - Ejani në namaz.
Hajje alel-felah (2 herë) - Ejani në shpëtim.
Kad kametis-Salah (2 herë) - Namazi është duke filluar.
Allahu Ekber (2 herë) - Allahu është më i Madhi.
La ilahe il-lallah (1 herë) - Nuk ka zot përveç Allahut.

5. Përsëritja e ezanit pas muezinit
Është mustahab (e preferuar) të jepet një përgjigje me fjalë dhe vepër ndaj faktorëve që muezini
është duke ftuar. Mënyra për ta bërë këtë është të themi nga thellësitë e zemrës çfarëdo që
muezini thotë dhe të përsërisim me fjalë fjalët që ai nxjerr. Pejgamberi a.s ka thënë: "Kur të
dëgjoni ezanin, thuani ashtu siç thotë muezini"......(Muslimi ). Përgjigja ndaj ezanit nga thellësia
e zemrës është garanci për xhenet.
Abdullah ibën Amr ibën As r.a thotë se e ka dëgjuar të Dërguarin e All-llahut duke thënë: “Kur ta
dëgjoni ezanin, thoni ashtu siç thotë muezini, e pastaj bini salavat për mua, sepse kush bie
salavat për mua një herë, Allahu i Madhëruar vetëm për atë salavat për mua, do të bijë dhjetë
salavate për të. Pas salavateve luteni Allahun për mua për “vesile”, e ai është vend i posaçëm
në Xhenet, i cili i takon një robi prej robërve të Allahut e shpresoj se ai rob do të jem unë. Ai i
cili bën lutje (dua) për “vesile”, unë do t’i bëhem atij ndërmjetës. (Muslimi)
Umer ibën Hatab transmeton se i Dërguari i Allahut (a.s) ka thënë: Kur muezini thotë: Allahu
është më i madhi, Allahu është më i madhi, dhe thotë ndonjëri prej jush: Allahu është më i
madhi, Allahu është më i madhi; (dhe kur muezini) thotë: Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç
Allahut, duhet të përgjigjet: Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut. dhe kur(muezini)
thotë: Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, gjithashtu duhet të thotë: Dëshmoj se
Muhamedi është i Dërguari i Allahut. Kur ai (muezini) thotë: Ejani në namaz, duhet të thoni:
Nuk ka forcë dhe asnjë fuqi përveç me Allahun. Kurai (muezini) thotë: Ejani në shpëtim, duhet
tëpërgjigjeni:NukkaforcëdhefuqipërveçmeAllahun,dhekurai(muezini) thotë:Allahuështë
më i madhi, Allahu është më i madhi, pastaj thoni të njëjtën përgjigje: Allahu është më i madhi,
Allahu është më i madhi. Kur ai (muezini) thotë: Nuk ka zot tjetër pos Allahut ,dhe ai që bën i
përgjigjet (thirrjes së ezanit) nga zemra: Nuk ka zot tjetër pos Allahut, do të hyjë në xhennet.
(Muslimi)
Xhabiri r.a. transmeton se i Dërguari i Allahut (a.s) ka thënë: "Kushdo që thotë pasi të dëgjojë
ezanin: Allahumme rabbe hadhihi-da'ueti-támeh, ues-salatil káimeh, áti Muhameden-el-
uesilete uel -fadileh, ueb'ath’hu mekamen mahmuden el-ledhij ua'adteh – (O Allah, Zoti i kësaj
thirrjeje të përkryer (të plotë) dhe i këtij namazi të përcaktuar i cili do të falet shpejt, dhuroji
Muhamedit të drejtën e ndërmjetësimit dhe të mirësisë së lartë, si dhe dërgoje atë (Ditën e
Kiametit) në vendin më të mirë e më të lartë, të cilin Ti ia ke premtuar), atëherë Ditën e
Ringjalljes mua do të më lejohet ndërmjetësimi për të." (Buhari)
Ky është një plotësim me fjalë i përgjigjes ndaj ezanit. Megjithatë, çdokush duhet t'i përgjigjet
dhe me vepra kësaj thirrje. Imam Nevevi thotë se është mustehab (e preferuar) përsëritja me
fjalë e ezanit për çdo person që e dëgjon atë, qofshin meshkuj apo femra, nëse janë me abdes
ose jo, nëse janë në gjendje të pastër (táhir) ose jo, nëse gruaja është në gjëndjen e saj
menstruale. Megjithatë, një person i cili është në tualet ose është në gjëndjen e marrëdhënieve
seksuale apo një në çdo pozitë të ngjashme, nuk duhet të përgjigjet.

6. Kadi Ijad (rahimehullah) thotë se ezani është një thirrje perfekte për besimin. Ai përfshin të dy
kategoritë eimanit: aspektet logjikesidhe ato që janëdëgjuar ngaprofeti a.s,sepsefillimiiimanit
është të vërtetojë ekzistencën e Allahut dhe të tregojë atributet e Tij të përsosura dhe
madhështinë. Kjo bëhet nga përsëritja e fjalëve ‘’Allahu Ekber’’. Fjalët ‘’Allahu Ekber’’, përkundër
faktit se janë kaq të shkurtëra, shprehin çdo formë përsosmërie dhe shkëlqimi. (Njëshmëria e
Allahut është shprehur me fjalët ‘’la ilahe il-la Allah’’, ndërsa shirku (politeizmi), i cili është e
kundërta e plotë e njëshmërisë, mohohet katekorikisht. Ky është teuhidi (besimi) real dhe
themeli i imanit, teuhidi i paraprin gjithçkje tjetër.
Pastaj është dëshmia e profetësisë së Muhamedit a.s. Pas njëshmërisë, kjo dëshmi është faktori
më i madh. I gjithë Sheriati i sjellur nga Pejgamberi a.s dëshmohet si i vërtetë. Ai ndërmerr hapin
tjetër pas teuhidit. Të gjithë këta faktorë janë detyrimet origjinale që plotësojnë besimet logjike.
Pas dëshmisë së profetësisë, ka një ftesë për namazin. Është përmendur pas profetësisë, sepse
obligimi i tij u bë i njohur nëpërmjet Pejgamberit a.s. Llogjika nuk luan asnjë rol në këtë. Pastaj ka
një ftesë për sukses. Të gjitha çështjet e botës së përtejme janë të përfshira në këtë.
Kur xhemati është gati të fillojë, këto fjalë përsëriten në formën e ikametit. përfshin njoftimin që
namazi ka filluar. Para fillimit të namazit, dikush i dëshmon këto çështje që janë vërtetësi të
imanit, me fjalë dhe me zemër, në mënyrë që dikush të mund të preokupohet në namaz me një
dëshmi të fortë dhe njohuri të thellë. Madhështisë dhe rëndësisë së namazit duhet t'i kushtohet
vëmendje, siçikushtohet rëndësi madhështisë sëAllahut për të cilin po kryhet namazi. (Nez'hetu
Nadhirijn)
Frytet dhe efektet e ezanit.
Frytet dhe efektet e ezanit janë dy lloje: E para është se përfitimet janë të përgjithshme për të
gjithë ata njerëz që jetojnë në zonën ezani. E dyta i referohet përfitimeve specifike të muezinit.
Përfitimet dhe efektet e përgjithshme janë disa.
(1) Shejtani ikën nga vendi ku thirret ezani dhe e braktis zonën kudo që zëri i muezinit arrin. Ebu
Hurejra r.a transmeton se Pejgamberi a.s ka thënë: “Kur thirret ezani për namaz, atëherë
shejtani lëshon një zë dhe ikën që të mos e dëgjojë ezanin. Dhe kur të përfundojë ezani, ai
kthehet...... ( Buhari )
Kur shejtani ikën, është e qartë se e keqja e tij minimizohet në kohën kur thirret ezani. Drita e të
Plotfuqishmit dhe të Mëshirshmit dhe begatitë e tij përhapen gjithandej derisa ku zëri i muezinit
arrin. Prandaj ezani duhet të thuhet me zë të lartë në mënyrë që efektet satanike të zvogëlohen
shumë dhe të largohen. Errësira të zhduket dhe fjala e së vërtetës të lartësohet. Në këtë mënyrë
drita e së vërtetës mund të përhapet. Rrjedhimisht, është e dobishme dhe një metodë e provuar
dhe e testuar që të këndohet ezani kudo që ka ndonjë shqetësim apo kur dikush ndodhet nën
efektet e shejtanit. Askush nuk mbetet i privuar nga ky përfitim. Pesë herë në ditë, gënjeshtra
duhet të ikë nga e vërteta kudo që këndohet ezani.

7. (2) Qyteti, fshati apo fshati ku thirret ezani, është i mbrojtur nga dënimi i përgjithshëm dhe
zemërimi i Allahut xh.sh në atë ditë. Imam Taberani transmeton nga Enesi r.a se Pejgamberi a.s
ka thënë: "Kur thirret ezani në ndonjë fshat, Allahu e shpëton atë fshat nga dënimi i Tij atë
ditë." [Xhem'ul Fauaid]
Është shumë e qartë se kur emri i Allahut të thuhet në një vend dhe mëshira e Tij të zbresë atje,
si mund t'i kapërcejë dënimi i Tij atë ditë? Si mund të bashkohen mëshira dhe zemërimi?
(3) Çdo gjë, qoftë e gjallë apo jo, njeri apo krijesa të tjera, musliman ose jomusliman, ndikohen
nga ezani dhe e shijojnë atë kudo që thirret. Prandaj tek çdo send që zëri i muezinit arrin lutet
për të, dhe në ditën e kijametit do të dëshmojë për imanin dhe islamin e tij. Këto janë përfitimet
e ezanit që secili person përfiton por gjithashtu dhe vetë muezini do të marrë.
Shpërblimet që përfiton muezini janë disa.
(1) Çdo qënie e gjallëosejo, çdo krijesë e thatë apo e njomë në të cilinzëri i muezinit arrin kërkon
falje për të. Në ditën e gjykimit do të dëshmojnë për të, transmetohet nga Abdullah Ibën Abdu
Rrahman ibën ebi Sa'sa'a r.a se Ebu Se'id el Khudri r.a i tha atij, Shoh që preferon të jetosh në
xhungël dhe të kullosësh dhitë. Kur je në kullota me dhitë ose në fermën tënde, atëherë thirre
ezaninme zë tëlartësepse cilidonjeri,xhindapoçdokrijesë tjetërqëe dëgjonzërine muezinit,
do të dëshmojë për të në ditën e gjykimit, këtë e kam dëgjuar nga Resulullahu (sallallahu alejhi
ue selam). (Buhari)
Ebu Hurejre transmeton se Pejgamberi a.s ka thënë: 'Muezini është i falur deri në atë masë sa
arrin zëri i tij dhe çdo gjë e thatë dhe e njomë dëshmon për të. (Ebu Davud / Nesai)
Berra r.a transmeton se Pejgamberi a.s ka thënë: "Çdo gjë kërkon falje për muezinin deri ku zëri
i tij të arrijë dhe çdo gjë e njomë dhe e thatë dëshmon për këtë. Ai do të marrë shpërblimin e
njëjtë me të gjithë ata që falin namaz. (Xhem'ul Feuaid)
(2) Muezinët do të jetë të qetë në ditën e kijametit pa asnjë frikë. Ata do të ulen në karrige të
miskut dhe nuk do të merren në pyetje. Nuk do të ketë ashpërsi në llogaritjen e tyre.
Abdullah Ibën Umeri r.a transmeton se Resulullahu (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: "Tre
persona nuk do t'a përjetojnë tmerrin e ditës së gjykimit dhe as nuk do të llogariten ashpër.
Ata do të ulen në kodrina të miskut, ndërsa të tjerët merren në llogari. Ata janë: personi që ka
recituar Kur'anin vetëm për hir Allahut, personi që ka prirë si imam për popullin e tij dhe ata
ishin të kënaqur me të, dhe muezini që ka thërritur ezanin pesë herë në ditë. (Ibid)
(3) Statusi i thirrjes së muezinit është i barabartë me atë të martirëve në rrugën e Allahut. Allahu
do t'ia pranojë çdo lutje që ata bëjnë ndërmjet ezanit dhe ikametit.
Abdullah Ibën Umeri r.a transmeton se Rasulullahu (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: "Personi
që thërret ezanin duke shpresuar shpërblim (prej Allahut) është njëlloj si shehidi që po
vërshon në gjakun e tij. Ai mund të kërkojë nga Allahu atë që dëshiron ndërmjet ezanit dhe
ikametit”. (çdo lutje e tij pranohet) (Xhem'ul Feua'id)

8. (4) Muezinët do të kenë qafa të gjata dhe grada të larta në ditën e gjykimit, sepse e lartësuan
emrin e Allahut në këtë botë, dhe do të lartësonen në ahiret. Transmetohet nga Muavija r.a se
Pejgamberi a.s ka thënë: ka thënë: 'Muezinët do të kenë qafat më të gjata në ditën e gjykimit.
(Muslimi)
Enesi r.a transmeton se Rasulullahu (salallahu alejhi ue selam) ka thënë: "Nëse betohem, unë do
të jem plotësisht isinqertëdukethënëse ngatë gjithënjerëzit,AllahuTe'alai doata që mbajnë
njërinsy tediellidhetekhëna (dmthbëjnëllogaritjenekohëssë namazeve),atajanë muezinët.
Ata do të njihen me qafat e tyre të gjata në ditën e gjykimit’’. (Ibid)
Këto ishin disa nga përfitimet e veçanta të cilat muezinët do t'i marrin në botën tjetër.
Ebu Hurejra r.a. tregon se i Dërguari i Allahut (a.s.) ka thënë: "Sikur ta dinin njerëzit se çfarë
(shpërblimi) ka për thirrjen e ezanit dhe faljen në rreshtin e parë, dhe nëse nuk do të gjenin
rrugëzgjidhje tjetër, por veçse duke hedhur short, atëherë vërtet që do të hidhnin
short''.(Buhari)
Duke parë këto virtyte dhe vlera të ezanit, Umeri r.a ka thënë se: Nëse nukdokisha përgjegjësitë
e hilafetit, do të merrja detyrën e thirrjes së ezanit. (Fet'hul Bari)
Aliu r.a thoshte se ai nuk kishte refuzuar që Resulullahu (sallallahu alejhi ue selem) të emëronte
Hasanin dhe Husejnin si muezinë. Shkurtimisht, ezani i cili nganjëherë konsiderohet si një detyrë
e rëndomtë dhe një thirrje e zakonshme, është në të vërtetë një shpallje revolucionare e së
vërtetës e cila thirret nga thirrësi
i Allahut pesë herë në ditë. E vërteta e Islamit thuhet hapur duke shfaqur fuqinë dhe forcën e
muslimanëve. Nuk ka asnjë arsye pse një komb që lartëson emrin e Allahut xh.sh të mos ecë
përpara në tokë.
Qëllimi aktual i Ezanit
U informuam për shumë fakte të rëndësishme rreth ezanit, gjithashtunmësuam se ezani është
një simbol i rëndësishëm dallues i islamit që nxjerr në pah madhështinë dhe lartësinë e Islamit.
Përse ezanit i është kushtuar kaq shumë rëndësi? Arsyeja është se qëllimi aktual i ezanit është
shumë i lartë dhe fisnik, duke qenë rrënja e fesë islame. Është qëllimi i vërtetë i misionit të të
gjithë profetëve dhe lajmëtarëve. Ezani është një shpallje e hapur dhe tregues i fesë së Allahut
dhe një përgjigje ndaj thirrjes së shejtaint të mallkuar. Është për këtë arsye që shejtani i mallkuar
përpiqet të luftuar çdo fuqi të madhe, por ai nuk mund të durojë as të dëgjojë fjalët e thirrjes
drejt islamit. Ai ikën aq larg sa që ai nuk mund t'a dëgjojë ezanin. Kur ezani përfundon, ai kthehet
plot hakmarrje për shkak të efektit që ezani ka mbi të. Ai fillon të prishë namazin e njerëzve dhe
përpiqet t'i shqetësojë të gjithë. Mundohet të gjitha llojet e mendimeve dhe pëshpëritjeve deri
në atë masë saqë muslimani madje nganjëherë harron se është në namaz.

9. Pejgamberi a.s ka thënë se: Kur thirret ezani, shejtani ikën duke lëshuar një erë. Ai shkon aq
larg sa nuk mund ta dëgjojë ezanin. Kur ezani mbaron, ai kthehet. Kur ngrihen njerëzit për
namaz dhe ikameti thirret, ai ikën përsëri. Kur përfundon, ai kthehet dhe përpiqet t'i
shqetësojë namazfalësit me anë të pëshpëritjeve dhe mendimeve në mendjen e tyre dhe duke
i kujtuar ato për ngjarje të tjera. Ata fillojnë të mendojnë për gjëra të cilat kurrë nuk kanë
menduar, deri në masën që ata madje harrojnë dhe sa rekate kanë kryer. ( Mishkat )
Kjo pëshpëritje e shejtanit për të prishur namazin është një përgjigje dhe një përpjekje për të
ndalur thirrjen e Allahut. Shejtani e ka këtë qëndrim nga hakmarrja ekstreme. Është kjo arsyeja
që kjo lloj metodë përçarjeje nga shejtani shfaqet ndaj namazfalësit, kështu që nuk ka dallim në
përqëndrimin dhe përulësinë e namazit të tij.
Ngrihet pyetja se si mund të largohet shejtani nga ezani por nuk largohet nga namazi, që është
një formë adhurimi më e lartë?. Në fakt, shejtani i afrohet adhuruesit në namaz dhe bëhet
pengesë mes shpirtit të tij dhe namazit. Megjithëse namazi është forma më e virtytshme e
adhurimit dhe qëllimi i vërtetë.
Shkaku i vërtetë i këtij konfuzioni është se statusi i ezanit nuk ka ndonjë pozicion në mendje por
thjesht konsiderohet si një shpallje për namazin. Sidoqoftë, ezani ka një status shumë më të lartë
dhe është një thirrje e plotë e Islamit.Ezani, përveç të qënurit një mjet inamazit, është gjithashtu
një thirrje me synime të larta.
Prandaj ezani ka dy virtyte. Ai është në vetvete një qëllim i rëndësishëm, dhe është mjeti për një
qëllim tjetër të rëndësishëm. Meqenëse këto dy realitete janë të ndara, veçoritë dhe virtytet e
secilit do të jenë gjithashtu të ndara. Për shembull, një veçori e ezanit është se tingujt e ezanit
nuk mbesin të mbyllur në atmosferën e tokës por ngrihen në qiej. Alameh Anuar Shejh Kashmiri
ka cituar nga libri el Xhamiu Sagir i Alameh Sujuti se përveç tingullit të ezanit dhe kur'anit, tingujt
e njerëzve në tokë nuk arrijnë në qiej. Vetëm këto dy tinguj e arrijnë drejtpërdrejt qiellin.
Ebu Seid el Hudrij r.a. transmeton se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut (a.s) të thotë (në lidhje
me ngritjen e zërit për thirrjen e ezanit): "Me të vërtetë, kushdo që dëgjon, deri ku mbërrin zëri
i thirrësit të ezanit qoftë njeri, ose xhind, ose çdo krijesë tjetër, nuk ka dyshim se do të
dëshmojë për të ditën e Kijametit." ( Buhariu )
Kur muezini e ka ngritur thirrjen e së vërtetës, atëherë të gjithakrijesat që e kanë dëgjuar thirrjen
e tij do të dëshmojnë për imanin e tij në ditën e gjykimit. Si mundet që ai që fton të tjerët në
islamdhe iman të jetë i veçuar nga ata? Si mund të jetë përtej bindjes së Allahut dhe të Dërguarit
të Tij? Muezini i xhamisë nuk është dijetar por është në të vërtetë thirrësi i Allahut, i cili e thërret
popullin kah feja e Allahut. Ai po kryen detyrën e thyerjes së ftesës së rreme të shejtanit. Pa
dyshim, shejtani do të largohet nga një thirrje e tillë dhe të gjitha ftesat e rreme satanike do të
shpërbëhen përpara kësaj thirrjeje (ezanit). Dhe se çdo gjë e thatë apo e njomë jep dëshmi për
besimin e muezinit, si mundet që shejtani të jetë prezent dhe të pretendojë faktin se ai po e
largon atë (muezinin) nga Islami, ndërsa pjesa tjetër e krijesave që e dëgjojnë ezanin dëshmon
për besimin e tij?

10. Zëri i thirrësit të Allahut shkon edhe mbi qiej. Krijesat në qiell gjithashtu dëshmojnë për besimin
e tij. Ky nuk është një status i ulët për thirrësit e fesë të Allahut xh.sh. Është pikërisht për këtë
arsye se përse muezini do të jetë më i dalluari në ditën e gjykimit siç u përmend më parë.
Shpërblimi për çdo veprim është sipas pozitës së tij. Përderisa muezinët i kanë zgjatur pak qafat
e tyre në këtë botë për të shpallur të vërtetën, padyshim se manifestimi i mëshirës së Allahut
është se qafat e tyre do të jetë më të gjatat në ditën e gjykimit. Zërat e tyre të lartë do të jenë një
mjet për shpëtimin dhe suksesin e tyre. Pejgamberi a.s ka thënë: "Kush e thërret ezanin për
shtatë vite me shpresën e shpërblimit, dot'i garantohet lirianga zjarri." (Huxhetullahi Balighah,
vëll.1, fq. 189).
Pse të mos e arrijë lirinë nga zjarri i xhehenemit kur ai ka thirrur ezanin për një periudhë kaq të
gjatë pa ndonjë shpërblim? Kjo në vetvete dëshmon për besimin e zemrës së tij dhe se ai është
një njeri besnik dhe i bindur i Allahut. Marrëdhënia e tij me Allahun është forcuar edhe përmes
përpjekjes së tij të mundimshme, ka mbledhur kaq shumë mëshirë hyjnore që është një kapital i
jashtëzakonshëm. Për këtë arsye ezani është një pjesë e pandarë e profetësisë.
Shah Ueliullah shkruan: Virtytet e larta të ezanit tregojnë se është veçori dalluese e Islamit. Për
shkak të ezanit një lokalitet mund të quhet darul-islam (vendbanim islam). Ezani është një pjesë
e profetësisë, sepse ai është mjet inkurajimi për adhurimin më të madh në Islam të emërtuar
namaz. Namazi është baza e gjithë të mirave. Kënaqësia e Allahut dhe zemërimi i shejtanit nuk
mund të fitohen nga vepra tëtjera pasi ato janë kalimtare, përveçsemengritjen efjalëssë vërtetë.
'[Ibid]
Ezani është në vetvete një veçori dalluese e Islamit dhe një mjet për një veçori tjetër dalluese.
Është një pjesë e profetësisë dhe një mjet për një pjesë tjetër që është më e rëndësishme. Ezani
është themeluar gjithashtu për të ekspozuar gjendjen e brendshme të njerëzve, pavarësisht nëse
ata i kanë pranuar udhëzimet hyjnore dhe fenë e Allahut apo jo. Prandaj është e domosdoshme
që ai që dëgjon ezanin t'a pranojë thirrjen dhe t'i përgjigjet asaj në mënyrë që të ekzistojë një
përfundim i qartë i qëllimit të ezanit.
Përgjigja ndaj ezanit (përsëritja e fjalëve të ezanit) është e domosdoshme për çdo musliman që
ka arritur moshën madhore (i rregullt mendërisht), në atë masë që është e nevojshme që edhe
gratë t'i përsërisin ato edhe pse nuk janë të detyruara të marrin pjesë në namazin me xhemat.
Përgjigjanuk duhet të jetë e shkurtër por në detaje. Dikush duhet të përsërisë çfarëdo që muezini
thotë, fjalëpër fjalë.Ezaniështë gjithashtu një ftesëpër namaz dhe sukses qënuk mund të arrihet
pa ndihmën e Lartësuarit. Prandaj, duhet kërkuar ndihmë nga Allahu meqë njeriu nuk mund të
arrijë asgjë thjesht me qëllimin dhe vendosmërinë e tij.
Hafiz Ibën Haxheri, dhe Alameh Ajni deklarojnë se kuptimi i vërtetë i ezanit është shpallja dhe
dhënia e lejes së përgjithshme.Të mirëpritur në oborrin e Mbretit të mbretërve, Sundimtari i të
gjithë sunduesve do të jetë sipas thirrjes së Tij.Pejgamberi a.s kathënë semuezinit i është besuar
të shpallë se është koha për të marrë pjesë në gjykatën e të Plotfuqishmit.

11. Prandaj është thelbësore që muezinët të jenë njerëzit më të mirë që kanë aftësinë për të ftuar
në oborrin e Allahut. Ata duhet të jenë të pajisur me mirësjellje dhe kushtet për të marrë pjesë
në këtë gjykatë,sepseky është një status i tillëpër të cilinmbretëria e botës mund të sakrifikohet.
Pas vetëdijësimit për qëllimin e ezanit dhe vlerat e tij, duhet kuptutar plotësisht domethënia dhe
mesazhi i fjalëve të tij, në mënyrë që një person të dijë se në ç'farë çështje të madhe dhe drejtimi
i fton dhe i thërret njerëzit. Nëse ai vetë nuk është i vetëdijshëm për kuptimin, si mund t'i
informojë të tjerët?
Kuptimi i fjalëve të ezanit
Së pari, fjalët (Allahu Ekber) - Allahu është më i madhi, thuhen katër herë me zë të lartë.
Madhështia dhe madhëria janë vetëm për Allahun. Ai është më madhështori dhe më i madhi. Ai
është më i lartë se çdo gjë. Çdo gjë është inekzistente përpara Tij dhe është nën komandën e Tij.
Nuk ka asnjëarsye pse njeriu duhet t'i nënshtrohet çdo lloj “force” sado e fortë të jetë. Duke bërë
këtë, ai do të shkatërrojë fisnikërinë e natyrshmërisë së tij. Ky pranim (kjo thirrje) katër herë, do
të largojë frikën dhe rrezikun nga çdo lloj fuqie dhe force nga zemra dhe mendja. Pasi që zemra
dhe mendja janë pastruar nga të gjitha forcat pos Allahut,
Thënia dy herë (Esh-hedu en-la-ilahe-il-Allah). Është një dëshmi se nuk ka zot tjetër përveç
Allahut. Allahu është i vetmi që është madhështor. Vetëm Atë duhet adhuruar dhe t'i bindesh.
Lidhja duhet të bëhet vetëm me Të. Ai është hyjni i vërtetë për t'u adhuruar dhe është Krijuesi i
universit. Vetëm ligjeve të Tij duhet bindur i cili është pronari i çdo vendi dhe kohe. Mbretërimi i
tij është mbi të gjitha botët dhe qiejt. Pasi e dëshmon këtë dy herë, njeriu arrin fisnikërinë e tij
origjinale e të qënurit njeri. Ai është i liruar nga robëria e gjithçkaje, pos Allahut. Ai është lidhur
me Zotin, Poseduesin, Krijuesin dhe të Përhershmin. Pas përfshirjes së këtij realiteti në mendje,
një revolucion i jashtëzakonshëm ndodh në jetën e një personi. Të gjitha emocionet, ideologjitë,
mendimet dhe besimet e tij ndryshojnë. Ai i braktis gjithë krijesat dhe i bëhet i devotshëm vetëm
Allahun, i cili kontrollon gjithë krijimin, dhe i largohet frika prej çdo lloj force tjetër.
Pas pranimit të këtij realiteti, drejtimi i jetës së njeriut ndryshon. Tani, në vend që të ndjek
vetveten e tij apo shejtanin, ai i bindet Allahut dhe profetëve të Tij, ai e përshkruan atë rrugë të
jetës e cila është e hapur për të që nga dita e parë, prandaj ai menjëherë shpall një realitet tjetër
(Esh'hedu en'ne Muhammeden Resulullah) Dëshmoj se Muhamedi (salallahu alejhi ue selem)
është i dërguari i Allahut.
Meqë Muhamedi a.s është i Dërguari i Allahut, çdo mesazh që ai ka sjellë është gjithashtu i
vërtetë. Çfarëdo ligji të Allahut që ai ka përcjellë, janë të gjithë të saktë. Rruga që ai i tregoi
njerëzimit është rruga aktuale për sukses, sepse ajo është rruga e të gjithë profetëve të Allahut.
Sheriati i tij është mishërimi i përmbledhur i të gjitha feve të mëparshme. Përmban mësimet më
të mira të çdo feje. Pranimi i profetësisë është gjithashtu një pranim i teuhidit sepse të gjitha
kombet e mëparshëm gabuan për shkak të dhënies së udhëheqësve të tyre statusin hyjnor. Ata
filluan adhurimin e qenieve njerëzore dhe hodhën poshtë Krijuesin e universit. Si pasojë devijuan
vetveten humbën dhe të tjerët.

12. Kur shpallet dhe pranohet profetësia e Muhamedit a.s,ai bëhet pranim për të vërtetën e të gjithë
profetëve të mëparshëm dhe librave hyjnorë, sepse Muhamedi a.s dëshmoi për të vërtetën e të
gjithë profetëve të mëparshëm dhe shkrimeve të shenjta. Dhe kur është përcaktuar rruga e
suksesit, shpëtimit, adhurimit dhe bindjes, fto drejt saj dhe thirri njerëzit nga të gjitha anët duke
thënë, (Hajja ala-salah) - Ejani në namaz dhe (Hajja alel-felah) - Ejani në sukses. Kjo është ajo që
përmban suksesin e jetës në këtë botë dhe shpëtimin në botën tjetër.
Imam Kurtubi (rahimehullah) thotë: Ezani ka fjalë konçize, përmban të gjithë bazat e besimit,
sepse së pari përmban madhështinë e Allahut, i Cili përfshin të gjitha atributet e përsosmërisë.
Pastaj shpall teuhidin (njëshmërinë) e pastër, kjo mohon mosbesimin dhe politeizmin në tërësi.
Pastaj ai përmban pranimin e risales (profetësisë). Kjo përmban një pranim të të gjithë faktorëve
që u dërguan nëpërmjet profetëve. Pastaj ka një ftesë drejt suksesit, shpëtimit, adhurimit dhe
bindjes. Suksesi i ahiretit varet nga kjo. Synimet e Profetëve të mëparshëm dhe të gjitha fetë
hyjnore janë përfshirë gjithashtu në ezan.
Vlera e Ikametit
Vlera dhe madhështia e ikametit është e njëjtë me atë të ezanit. I vetmi ndryshim është se ezani
është një ftesë për të gjithë njerëzit drejt fesë dhe një njoftim i hapur dhe i përgjithshëm për t'u
paraqitur përpara madhështisë së Allahut.
Ikameti ngaana tjetër është vetëm për njerëzit e veçantë që janë paraqitur në shtëpinë e Allahut.
Ata janë të ulur dhe mezi presin në xhami që të dalin përpara madhështisë së Allahut, të
bisedojnë dhe t'i luten Atij dhe të paraqesin nevojat e tyre përpara Tij. Prandaj Pejgamberi a.s ka
thënë sepersoni që thërret ezanin duhet të thërrasë dhe ikametin. Ai që i njoftoi njerëzit seduhet
të vijnë për adhurim tani ka të drejtë t'i lajmërojë ata të ngrihen për falur namaz.
Rregullat e ezanit
Ezani është thirrja për namaz. Është sunet të këndohet ezani për pesë namazet e përditshme dhe
për namazin e xhumasë.
1- Nëse ezani thirret për ndonjë namaz, është e domosdoshme që ai të thirret gjatë kohës së atij
namazi. Nëse thirret para fillimit të kohës, nuk është i vlefshëm. Kur të hyjë koha e rregult, ezani
duhet të përsëritet pavarësisht nëse ishte për namaz të sabahut apo ndonjë namaz tjetër.
2- Ezani dhe ikameti duhet të jenë në arabisht dhe në të njëjtat fjalë që janë përcjellë nga
Pejgamberi a.s. Nëse ezani thuhet në ndonjë gjuhë tjetër, ose në arabisht, por me fjalë të
ndryshme, atëherë nuk do të jetë i vlefshëm edhe nëse pas dëgjimit njerëzit e kuptojnë atë si
ezan dhe qëllimi i ezanit është përmbushur (dmth. edhe nëse njerëzit i përgjigjen ezanit duke
ardhur për të falur namazin e tyre)

13. 3- Është e detyrueshme që muezini të jetë mashkull. Ezan nganjë femër nuk është ipërshtashëm.
Nëse ezani thirret nga një grua, duhet të përsëritet. Nëse namazi falet pa u përsëritur (ezani),
konsiderohet si namaz i falur pa ezan.
4- Është e detyrë që muezini të jetë i shëndoshë mendërisht. Nëse një fëmijë që nuk ka arritur
moshën e pjekurisë, personi i sëmurë mendor, ose personi i dehur jep ezanin nuk llogaritet si
ezan.
5- Metoda sunet e thirrjes së ezanit është që personi që e thërret ezanin duhet të jetë i pastër
nga papastërtitë e mëdha dhe të vogla (hadethi i madh dhe hadethi i vogël). Është e pëlqyeshme
të thirrret ezani në një vend të ngritur kthimi nga kibla, futen pak gishtat në të dy veshët dhe të
thuhen fjalët e ezanit dhe nxirret zë sa të jetë e mundur pa e mbingarkuar veten.
Kur muezini thotë ‘’haje-ala-salah’’, ai duhet t'a kthejë fytyrën djathtas në mënyrë të tillë që
gjoksi dhe këmbët e tij të mos largohen nga kibla. Kur të thotë haja-alel-felah, duhet të kthejë
fytyrën e tij majtas në mënyrë të tillë që gjoksi dhe këmbët e tij të mos largohen nga kibla.
Në ezanin e sabahut, pas thënies haja-alel-felah, duhen shtuar fjalët: ‘’Es-Salahu-ĥajrun-min-en-
neum’’ (namazi është më i mirë se gjumi) dy herë. Numri i përgjithshëm i fjalive të ezanit është
pesëmbëdhjetë, ndërsa behet shtatëmbëdhjetë shtatëmbëdhjetë fjali në ezanin e sabahut.
Fjalët e ezanit nuk duhet të thuhen në formën e të kënduarit, as nuk duhet të thuhen në mënyrë
të tillë që disa fjalë të thuhen me zë të lartë, ndërsa të tjerat thuhen me zë të ulët.
Pasi thënies Allahu Ekber dy herë, muezini duhet të presë pak në atë masë që personi që po
dëgjon ezanin mund t'i përsërisë fjalët e ezanit.
Përveç thënies Allahu Ekber, edhe për fjalitë e tjera, ai duhet të presë për një periudhë të
ngjashme përpara se të vazhdojë me fjalitë e mëposhtme.
6- Metoda e ikametit është gjithashtu e njëjtë. Dallimi është se është e preferueshme thirrja e
ezanit jashtë xhamisë, ndërsa ikameti të thirret brenda.
Ezani këndohet me një ton të lartë, ndërsa ikameti thuhet me një ton relativishttë ulët. Në ikamet
nuk thuhet ‘’es-salahu-hairun-min-en-neum’’ (namazi është më i mirë se gjumi). Në vend të kësaj
në të pesë namazet, duhet të thuhet "kad-kametis-salah" (namazi po fillon) dy herë.
Kur thuhet ikameti, nuk është e nevojshme futja e gishtat në veshë. Arsyeja e futjes së gishtave
në vesh është ngritja e zërit, dhe kjo nuk është e nevojshme kur thuhet ikameti.
Gjatë ikametit nuk është i nevojshëm kthimi në të djathtë dhe të majtë kur thuhet ''hajja-ala-
salah'' dhe ''hajja-alel-felah''. Megjithëse disa juristë e pranojnë këtë.

14. Disa rregulla shtesë në lidhje me ezanin dhe ikametin
1 - Për çdo namaz farz, është sunet muekkedeh për meshkujt të thërrasin ezanin një herë. Kjo
është pavarësisht nëse një person është udhëtar apo jo, nëse ai kryen namazin me xhemat apo
vetëm, apo nëse fal namaz kaza. Për namazin e xhumasë, adhan duhet të thirret dy herë.
2 - Nëse namazi kalon për një arsye dhe kjo i ndodh të gjithë xhematit, atëherë ezani për atë
namaz duhet të thuhet me zë të lartë. Në qoftë se namazit i kalon koha për ndonjë arsye të
veçantë, në këtë rast ezani thuhet me zë të ulët, në mënyrë që njerëzit të mos mësojnë se një
namaz kakaluar kaza,duke dëgjuar me zë të lartë ezanin. Arsyejapër këtë është sefaljaenamazit
kaza është shenjë e neglizhencës dhe përtacisë dhe të qenurit neglizhent dhe dembelë në
çështjet që urdhëron fejaislameështë mëkat. Prandaj nuk është e përshtatshme të tregohen ose
të zbulohen mëkatet e dikujt.
Nëse disa namaze kanë kaluar kaza, dhe të gjithë kryhen në një kohë, mënyra sunet e thirrjes së
ezanit është vetëm një herë në fillim. Nërsa për namazet e tjerë, vetëm ikameti është sunet.
Megjithatë, është mustehab thirrja e ezanit për secilin namaz.
3 - Nëse një person udhëton dhe të gjithë shokët e tij janë të pranishëm me të, është mustehab
dhe jo sunet muekkedeh që ai të thërrasë ezanin.
4 - Nëse një person e fal namazin në shtëpi vetëm apo me xhemat, atëherë ezani dhe ikameti
janë mustahab për të, me kusht që ezani dhe ikameti i xhamisë së asaj zone ose qyteti të jenë
thirrur. Dhe kjo sepse ezani dhe ikameti i zonës është i mjaftueshëm për të gjithë banorët e asaj
lagjeje.
5 - Nëse një person shkon në një xhami në të cilën ezani ikameti dhe namazi kanë përfunduar,
atëherë është mekruh që ai të thërrasë ezanin dhe ikametin kur fal namazin. Megjithatë, nëse
xhamia nuk ka ndonjë imam apo muezin të caktuar stabil, nuk është mekruh por e preferuar.
6 - Nëse një person është në një vend ku plotësohen të gjitha kushtet për namazin e xhumasë
madje dhe nëse xhumaja falet aty, megjithë këtë, ai fal namazin e drekës në vend të namazit të
xhumasë, është mekruh për atë që të thërrasë ezanin dhe ikametin. Kjo është pavarësisht nëse
ai fal namazin e drekës për shkak të ndonjë arsyeje apo jo, ose nëse ai e fal atë para përfundimit
të namazit të xhumasë ose pas përfundimit të saj.
7 - Është mekruh për gratë që t'a thërrasin ezanin dhe ikametin pa marrë parasysh nëse ata e
falin namazin me xhemat ose vetëm.
8 - Përveç namazit farz, nuk nuk thirret ezan për ndonjë namaz tjetër, psh: namazi i xhenazes,
namazi i vitrit,namaz sunet apo nafile.

15. 9 - Është mustahab (e pëlqyeshme) që personi që e dëgjon ezanin t'i përsërisë fjalët e ezanit, pa
marrë parasysh nëse është mashkull apo femër, në gjendje të pastër ose të papastër (me abdes
apo pa abdes). Disa dijetarë kanë thënë se është vaxhib. Por mendimi i preferuar është se është
mustehab.
Përgjigjja ndaj ezanit do të thotë se fjalët që muezini thotë duhet të përsëriten. Megjithatë, kur
muezini thotë: ''Haje ala salah'' dhe ''Haje alel felah'' personi që e dëgjon duhet të thotë: ''La
haule ue la kuete il-la bil-lah.
Ndërsa në ezanin e sabahut kur muezini thotë ''Es-salatu ĥajrun min en-neum’’ (namazi është më
i mirë se gjumi), personi që e dëgjon duhet të thotë ''Sadekte ue berarte’’ (ke folur të vërtetën).
Pasi përfundon ezani, thuhen salavate për Pejgamberin a.s dhe thuhet lutja në vijim:
Allahumme rabbe hadhihi-da'ueti-támeh, ues-salatil káimeh, áti Muhameden-el-uesilete uel -
fadileh, ueb'ath’hu mekamen mahmuden el-ledhij ua'adteh – ‘’O Allah, Zoti i kësaj thirrjeje të
përkryer (të plotë) dhe i këtij namazi të përcaktuar i cili do të falet shpejt, dhuroji Muhamedit të
drejtën e ndërmjetësimit dhe të mirësisë së lartë, si dhe dërgoje atë në vendin më të mirë e më
të lartë, të cilin Ti ia ke premtuar).
10 - Kur dëgjohet ezani i xhumasë, është vaxhib të lihet çdo punë me të cilën dikush preokupohet
dhe të shkojë në namazin e xhumasë. Është haram zënia me tregti apo ndonjë lloj pune tjetër në
momentin kur thirret ezani dhe mbahet hutbeja e xhumasë.
11 - Përsëritja e ikametit është gjithashtu mustehab dhe jo vaxhib. Në përgjigjen ndaj ''Kad
kametis-salah'' në ikamet, thuhet ''Ekamahallahu ue edameha''.
Në tetë raste, nuk përsëriten fjalët e ezanit:
1 - Nërsa fal namaz.
2 - Kur dëgjon hutben pa marrë parasysh nëse është hutbe e xhumasë apo ndonjë fjalim tjetër.
3 - Kur gruaja është në gjëndjen menstruale.
4 - Kur gruaja është në gjëndjen e lehonisë.
5 - Kur dikush është në momentin që merr ose jep dituri islame.
6 - Kur dikush kryen marrëdhënie seksuale.
7 - Në momentin që dikush po liron veten e tij.
8 - Në momentin që dikush është duke ngrënë ushqim.
Pas përfundimit të angazhimeve të lartpërmendura nëse nuk ka kaluar shumë kohë nga dëgjimi
i ezanit, duhet përgjigjur atij, përndryshe nuk duhet të përsëriten fjalët e ezanit. Nuk është e
nevojshme për personin i cili po e thërret ezanin që t'i përsërisë fjalët e ezanit më pas.

16. 13 - Nëse një person harron t'i përsërisë fjalët e ezanit ose qëllimisht nuk i përsërit fjalët e tij, dhe
pas përfundimit të ezanit, ai kujtohet ose vendos t'i përgjigjet ezanit, ai duhet t'i përgjigjet nëse
nuk ka kaluar shumë kohë, përndryshe nuk duhet përsëritur fjalët e ezanit.
14 - Nëse ka kaluar shumë kohë pasi është thirrur ikameti dhe xhemati nuk është ngritur ende
(dmth nuk janë bërë rreshtat gati), atëherë ikameti duhet të përsëritet. Por nëse nuk ka kaluar
shumë kohë, nuk duhet të përsëritet.
Nëse është thirrur ikameti për namazin farz të sabahut, por imami nuk e ka falur ende namazin
sunet të sabahut, dhe ai nuk e ndërpret namazin sunet por e përfundon atë, atëherë koha që ai
merr nuk do të konsiderohet si kohë e gjatë dhe nuk është e nevojshme të përsëritet ikameti.
Megjithatë, nëse dikush angazhohet me diçka që nuk është pjesë e namazit, siç është ngrënia
dhe pija etj, atëherë në këtë rast ikameti duhet të përsëritet.
15 - Ndërsa muezini po thërret ezanin, dhe ndodh që ai vdes, ose humbet vetëdijen, dhe zëri i tij
prishet plotësisht, ose harron dhe nuk ka njeri që ta korrigjojë atë, ose atij i prishet abdesi dhe
nxiton që të marrë abdes, në të gjitha këto raste, është sunet mu'ekedeh përsëritja e ezanit.
16 - Nëse dikuj i prishet abdesi në kohën kur ai po thërret ezanin ose ikametin preferohet që ai
t'a përfundojë ezanin ose ikametin dhe pastaj të marrë abdes.
17- Është mekruh që një muezin të thërrasë ezanin në dy xhami. Ai duhet të thërrasë ezanin në
xhaminë në të cilën ai fal namazin e tij farz.
18 - Është e drejta e personit i cili thërret ezanin, të thërrasë dhe ikametin gjithashtu. Por, nëse
pas thirrjes së ezanit, ai largohet diku ose lejon që dikush tjetër të thërrasë ikametin, lejohet që
ai person të thërrasë ikametin.
19 - Është e lejueshme që disa muezinë t'a thërrasin ezanin në të njëjtën kohë.
20 - Muezini duhet t'a përfundojë ikametin në vendin ku e filloi. Ai nuk duhet të lëvizë nga vendi
në vend gjatë thirrjes së ikametit.
21 - Nijeti nuk është kusht për ezanin dhe ikametin. Mirëpo, shpërblehet nuk arrihen pa pasur
nijet (qëllim). Qëllimi është që dikush t'a thërrasë ezanin vetëm për hir të Allahut, dhe për
shpërblimin për të (ezanin) dhe për asnjë arsye tjetër.

17. Sunetet dhe Mustehabet e Ezanit dhe Ikametit
Sunetet e ezanit dhe ikametit janë dy llojesh. Disa janë në lidhje me muezinin ndërsa të tjerat
janë të lidhura me ezanin dhe ikametin. Së pari do të përmendim sunetet që lidhen me muezinin,
dhe pastaj ato që janë të lidhura me ezanin dhe ikametin.
Sunetet që kanë të bëjnë me muezinin:
1 - Muezini duhet të jetë mashkull. Ezani dhe ikameti i një femre është mekruh -tahrimi. Nëse një
grua e thërret ezanin, ai duhet të përsëritet, por jo ikameti. Kjo sepse përsëritja e ikametit nuk
është e kushtëzuar në krahasim me përsëritjen e ezanit.
2 - Muezini duhet të jetë i shëndoshë mendërisht. Ezani dhe ikamet i një personi të çrregullt
mendor, idehur, ose ifëmijës që nuk e ka arritur moshën e pjekurisë është mekruh. Ezani i thirrur
prej tyre duhet të përsëritet por jo ikameti.
3 - Muezini duhet të dijë rregullat bazë që kanë të bëjnë me të, dhe gjithashtu duhet të dijë kohën
e namazeve të ndryshëm. Nëse një person injorant thërret ezanin, ai nuk do t'a marrë
shpërblimin e njëjtë si ai i një muezini të kualifikuar.
4 - Muezini duhet të jetë i devotshëm dhe fetar i mirë, duhet të jetë i vetëdijshëm për gjendjen e
njerëzve duke i përkujtuar ata që nuk prezantojnë në namaz me xhemat. Ai duhet ta bëjë këtë
nëse nuk frikësohet nga dikush që mund t'i shkaktojë dëm atij.
5 - Muezini duhet të ketë zë të lartë.
Sunetet lidhur me ezanin dhe ikametin
1 - Ezani duhet të thirret në një vend të ngritur jashtë xhamisë. Ikameti duhet të thirret brenda
në xhami. Thirrja e ezanit brenda në xhami është mekruh-tenzihi. Megjithatë, nuk është makruh
të thirrja e ezanit të dytë të xhumasë brenda në xhami përpara mimberit. Në fakt, kjo praktikohet
në të gjitha vendet islame.
2 - Ezani duhet të thirret duke qëndruar në këmbë. Nëse dikush e thërret atë ulur, konsiderohet
mekruh dhe duhet të përsëritet. Sidoqoftë, nëse një udhëtar është mbi kalin e tij ose një person
thërret ezanin për namazin e tij, nuk duhet të përsëritet.

18. 3 - Ezani duhet të thirret me zë të lartë. Megjithatë, nëse një person e thërret ezanin për namazin
e tij, ai ka zgjedhjen ta thërrasë me zë të lartë ose jo. Mirëpo, ka më shumë shpërblim kur e
thërret me zë të lartë.
4 - Është mustahab që të futen gishtat në veshë në kohën e thirrjes së ezanit.
5 - Fjalët e ezanit duhet të thuhet me një pushim ndërmjet tyre, ndërsa ikameti duhet të thuhet
shpejt. Me fjalë të tjera, kur thuhen tekbirët e ezanit, muezini duhet të pushojë pak pas çdo dy
tekbireve në mënyrë që ata që dëgjojnë ezanin mund t'i përsërisin fjalët. Përveç tekbireve, ai
duhet të pushojë pas çdo fjalie dhe më pas të vazhdojë me fjalinë tjetër. Nëse, për shkak të
ndonjë arsyeje, ai nuk vepron në këtë mënyrë, preferohet përsëritja e ezanit.Nëse ikameti thirret
me ndalesa, nuk preferohet përsëritja e tij.
6 - Gjatë thirrjes së ezanit, është sunet të kthyerit në të djathtë në momentin e thënies ''Hajja ala
Salah'' dhe në të majtë kur thuhet ''Hajja alel Felah''. Kjo pavarësisht nëse ezani është për namaz
ose për ndonjë arsye tjetër. Megjithatë, gjoksi dhe këmbët nuk duhet të largohen nga kibla.
7 - Ezani dhe ikameti duhet të thirren duke qenë në drejtim me kiblën përderisa dikush nuk është
hipur mbi kafshë. Është mekruh-tenzihi thirrja e ezanit dhe ikametit nga dikush që nuk kthehet
drejt kibles.
8 - Gjatë thirrjes së ezanit duhet që personi të jetë i pastër nga papastërtia e madhe (dmth të
mos jetë xhunub, por ezani mund të thirret dhe pa abdes),dhe është mustahab të jetë i pastër
nga papastërtitë e mëdha dhe të vogla. Ndërsa gjatë thirrjes së ikametit gjatë është e
domosdoshme të jetë i pastër nga të dyja papastërtitë. Nësenjë person thërret ezanin duke qenë
në gjëndjen e hadethi-ekber (papastërti e madhe) është mekruh-tahrimi, dhe është mustahab të
përsëritet ezani. Në mënyrë të ngjashme, nëse një person e thërret ikametin duke në gjëndjen
gjendjen e papastërtisë së madhe ose të vogël, konsiderohet mekruh-tahrimi por nuk është
mustehab të përsëritet ikameti.
9 - Është sunet thënia e fjalëve të ezanit dhe ikametit sipas rradhës. Nëse bëhet një gabim në
rendintjen e ezanit dhe ikametit, një gabim i tillë duhet të korrigjohet duke përsëritur atë dhe të
rregullojë renditjen, për shembull nëse dikush thotë:
‘’Esh'hedu en'ne Muhameden Resulullah’’, para ‘’Esh'hedu en la-ilahe il'la-llah’’. Sipas renditjes
së vendosur në ezan thirret së pari, ‘’Esh'hedu en la-ilahe il-lallah’’, dhe pastaj përsëritet,
‘’Esh'hedu en'ne Muhameden Resulullah’’.
Në rastin e dytë, pas thënies, ‘’Hajja-ala-salah ‘’ duhet përsëritur ‘’Hajja alel-felah’’, nuk është e
nevojshme të përsëritet i gjithë ezani por vetëm aty ku gabohet

19. 10 - Në momentin e thirrjes së ezanit dhe ikametit, asnjë fjalë tjetër nuk duhet të flitet (Ky rregul
është vetëm për muezinin). Nuk është e përshtatshme që ata të cilët e dëgjojnë ezanin dhe
ikametin të flasin, të recitojnë Kur'an ose të angazhohen me ndonjë punë tjetër. Por duhet të
përqendrohen në dëgjimin dhe përgjigjen ndaj ezanit dhe ikametit. Nëse një person reciton
Kur'an, duhet të ndalojë dhe të përqendrohet në përgjigjen ndaj ezanit dhe ikametit, madje dhe
kur është momentin që i jep sela dikush apo i jep selamdikuj. Nëse një person (që thëret ezanin
dhe ikametin) flet gjatë thirrjes së ezanit ose ikametit dhe flet në mënyrë të konsiderueshme, ai
duhet të përsërisë ezanin por jo ikametin.
Së fundmi falenderimet janë vetëm për Allahun xh.sh, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi
pejgamberin Muhamed a.s. dhe mbi të gjithë ata që e ndoqën dhe do t’a ndjekin rrugën e tij deri
në ditën e gjykimit.
Përktheu : Fatmond Marku.
Me pak shkurtime
24 shtator 2017