Chuong 4. lap trinh hop ngu

Chương 4: Tập lệnh vi xử lý 8085A và
phương pháp lập trình bằng hợp ngữ.

I
3 Khung Chương trình Assembly

II Biên soạn và dịch chương trình Assembly

I
3II Thực hiện cấu trúc điều khiển chương trình bằng
assembly

Chương 4: Lập trình Assembly
I


I
3II Thực hiện cấu trúc điều khiển chương trình bằng
assembly

I. Khung Chương trình Assembly
1. Bộ ký tự của Assembly
2. Từ khóa
3. Tên tự đặt
4. Cấu trúc một lệnh Assembly
5. Các dạng hằng dùng trong Assembly
6. Khai báo biến và hằng
7. Một số lệnh cơ bản
8. Các lệnh vào ra


1. Bộ ký tự của Assembly
 Các chữ cái latin: 26 chữ hoa A-Z, 26 chữ
thường a-z.
 Các chữ số thập phân: ‘0’ - ‘9’
 Các ký hiệu phép toán, các dấu chấm câu
và các ký hiệu đặc biệt: + - * / @ ? $ , . : [ ]
( ) < > { } & % ! # v.v...
 Các ký tự ngăn cách: space và tab


2. Từ khóa
 Tên các thanh ghi, tên lệnh dạng gợi nhớ của bộ
vi xử lý, tên toán tử...
 Các từ khóa này đòi hỏi người lập trình phải
dùng đúng như Assembly quy định.

Mov đích, nguồn
Push toán hạng
pushf

3. Tên tự đặt
 Tên là một dãy ký tự dùng để biểu thị tên
hằng, tên biến, tên nhãn, tên chương trình
con, tên đoạn nhớ...
 Quy tắc đặt tên:
• Tên chỉ gồm chữ cái,
• ký tự đặc biệt như ? @ _ $
• Chữ đầu của tên bắt buộc phải là chữ cái.
• Trong tên không có dấu cách.
• Tên có thể dài từ 1 đến 35 ký tự.

4. Cấu trúc một lệnh assembly

Lệnh thật Lệnh giả

Được Không
Dòng lệnh
dịch ra được dịch
mã máy ra mã
máy



Tên Mã lệnh Các toán hạng Chú giải

• Tên nhãn, tên biến hoặc tên thủ
tục (chương trình con).
• Các tên và nhãn này sẽ được
trình biên dịch gán bằng các địa
chỉ cụ thể của ô nhớ.
• Một nhãn kết thúc bằng dấu hai
chấm (:).




• Chứa các lệnh
thật hoặc lệnh giả

• Lệnh thật: chứa các toán hạng của
lệnh, có thể không có, có 1 hoặc 2 toán
hạng trong một lệnh.
• Lệnh giả: chứa các thông tin khác liên
quan đến lệnh giả.




• bắt đầu bằng dấu chấm phẩy.
• ghi các lời giải thích cho các lệnh của chương
• chương trình dịch không dịch từ sau dấu chấm
phẩy đến hết dòng.



VD1:
LAP MOV AH,[BX] ; Copy nội dung của ô nhớ có địa
chỉ DS:BX vào AH

VD2:
MAIN PROC
và
MAIN ENDP

• Hai dòng lệnh này là hai lệnh giả,
• Trường tên có tên thủ tục là MAIN,
• Trường mã lệnh có lệnh giả PROC và ENDP. Đây là hai lệnh
giả để bắt đầu và kết thúc một thủ tục có tên là MAIN.

5.Các dạng hằng dùng trong assembly

 Hằng số nhị phân: gồm một dãy các chữ số 0 và 1, kết thúc bằng chữ
B. Ví dụ: 10011101B
 Hằng số hex: 0 đến 9 và A đến F (a đến f), kết thúc bằng chữ H. Đối
với các số bắt đầu bằng chữ thì phải thêm 0 đằng trước để báo cho
chương trình dịch biết đó là số không phải là tên.
Ví dụ: 7AC5H, 0ABH
 Hằng số thập phân: 0 đến 9, có hoặc không có chữ D theo sau.
Ví dụ: 34 hoặc 34D.
 Hằng ký tự: là một ký tự bất kỳ đặt giữa hai dấu phẩy trên. Ví dụ: „A‟
 Hằng xâu ký tự: là một dãy ký tự bất kỳ đặt giữa hai dấu phẩy trên.
Ví dụ: „Nhap‟


a) Khai báo biến

Khai báo biến kiểu byte

Khai báo biến kiểu từ

Khai báo biến kiểu từ kép

Khai báo biến mảng

Khai báo biến kiểu xâu ký tự

* Khai báo biến kiểu byte
 Tên biến DB Giá trị khởi đầu
 Tên biến DB ?

 Ví dụ 1: B1 DB 4
• Biến kiểu byte có tên là B1
• Máy tính dành 1 byte bộ nhớ cho nó và trong byte đó có
chứa giá trị 4.
 Ví dụ 2: B2 DB ?
 Định nghĩa biến byte có tên là B2 và dành 1 byte bộ nhớ cho nó.


* Khai báo biến kiểu từ word
 Tên biến DW Giá trị khởi đầu
 Tên biến DW ?

 Ví dụ 1: B1 DW 42H
• Biến kiểu word có tên là B1
chứa giá trị 42H.
 Ví dụ 2: B2 DW ?


* Khai báo biến kiểu từ kép Double word
 Tên biến DD Giá trị khởi đầu
 Tên biến DD ?

 Ví dụ 1: B1 DD 1000H
• Biến kiểu Double word có tên là B1
chứa giá trị 1000H
 Ví dụ 2: B2 DD ?


* Khai báo biến kiểu MẢNG
 Tên biến mảng DB/DW/DD Các giá trị khởi đầu
 Gồm một dãy các phần tử và ô nhớ kiểu byte/ ord/double word
Ví dụ: M1 DB 4,5,6,7,8,9
• Biến mảng có tên là M1
• Máy tính dành 6 byte liên tiếp cho nó để chứa các giá trị khởi đầu tương
ứng là 4, 5 ,6 ,7 ,8 , 9.
• Phần tử đầu của mảng là 4 và có địa chỉ trùng với địa chỉ của tên biến
(M1), phần tử thứ hai là 5 và có địa chỉ là M1+1...
Ví dụ: M2 DB 20 DUP(0)
M3 DB 20 DUP(?)
• Biến mảng có tên là M2 gồm 20 byte để chứa 20 giá trị khởi đầu bằng 0
• Biến mảng có tên là M3 gồm 20 byte nhưng không chứa giá trị khởi đầu.

* Khai báo biến kiểu MẢNG (tiếp)
 Chú ý:
• Toán tử DUP có thể dùng lồng nhau để định nghĩa 1 mảng
Ví dụ: M4 DB 4,3,2,2 DUP(1,2 DUP(5),6)
M4 DB 4,3,2,1,5,5,6,1,5,5,6
• Khi lưu trữ một từ trong bộ nhớ thì byte thấp của nó sẽ được để ở
ô nhớ có địa chỉ thấp, byte cao để ở ô nhớ có địa chỉ cao.
Ví dụ: W1 DW 0FFACH
=> Byte thấp ACH sẽ được để tại địa chỉ W1, byte cao FFH sẽ
được để tại địa chỉ tiếp theo W1+1.


* Khai báo biến kiểu xâu kí tự
 Là trường hợp đặc biệt của biến mảng kiểu byte, trong đó các
phần tử của mảng là các ký tự.
 Một xâu ký tự có thể định nghĩa bằng các ký tự hoặc bằng mã
ASCII của các ký tự đó.
 Ví dụ:
• Xaukt DB „ABCDE‟

• Xaukt DB 41h,42h,43h,44h,45h

• Xaukt DB 41h,42h,‟C‟,‟D‟,45h


b) Khai báo biến hằng
• Hằng có thể là kiểu số hoặc kiểu ký tự.
• Tên hằng EQU Giá trị của hằng
• Ví dụ:
CR EQU 0Dh
LF EQU 0Ah
CHAO EQU „Hello‟

• Vì lệnh giả EQU không dành chỗ của bộ nhớ cho tên hằng
nên ta có thể khai báo hằng ở bất kỳ đâu trong chương trình.
Tuy nhiên người ta thường đặt các khai báo hằng trong đoạn
dữ liệu.

• MOV Đích, Nguồn
Ví dụ: Mov AH,10D ;Chuyển giá trị 10 vào AH
Mov AX,BX ; Chuyển giá trị thanh ghi BX vào thanh ghi AX
Mov [DI],CX ; Chuyển giá trị thanh ghi CX vào ô nhớ DS:DI
• XCHG Đích, Nguồn: Hoán đổi nội dung của 2 toán hạng đích
và nguồn
Ví dụ: XCHG AH,BL ; Hoán đổi nội dung của hai thanh ghi AH và B
• Lệnh cộng không nhớ: ADD Đích, Nguồn
Áp dụng cho= số nhị phân, gần như phép toán xor
Đích = Đích + Nguồn
• Lệnh cộng có nhớ: ADC Đích, Nguồn (Add With Carry)
Đích Đích + Nguồn + CF

- Lệnh tăng: INC Đích Đích Đích + 1
- Lệnh giảm: DEC Đích Đích Đích - 1
- Lệnh trừ không mượn: SUB Đích, Nguồn Đích Đích - Nguồn
- Lệnh trừ có mượn: SBB Đích, Nguồn
Đích Đích - Nguồn - CF
- NEG Đích Đích -Đích
- LEA Đích, Nguồn (Load Effective Address): Nạp địa chỉ thực
+ Đích thường là một trong các thanh ghi: BX, CX, DX, BP, SI, DI
+ Nguồn là tên biến trong đoạn DS được chỉ rõ trong lệnh hoặc ô nhớ
cụ thể
=> Chuyển địa chỉ lệch của ô nhớ Nguồn vào thanh ghi Đích 16 bit
VD: Tb1 db “Nhap so can kiem tra: $”
LEA DX, Tb1

• Lệnh INT: Gọi các chương trình ngắt của DOS và BIOS.
• Dạng lệnh: INT số_hiệu_ngắt
• Ngắt INT 21h
=> Ngắt int 21h dùng để gọi rất nhiều hàm của DOS. Mỗi hàm
được gọi bằng cách đặt số hàm vào trong thanh ghi AH và gọi
ngắt INT 21h

 Hàm 1: Vào một kí tự
Input AH=1
Ra AL = Lưu mã ASCII của kí tự nhập vào
= 0 Nếu 1 phím điều khiển hay chức năng
được ấn
=> Để gọi phục vụ này ta thực hiện lệnh:

MOV AH,1
INT 21h

Vd: Nhập vào 2 số: Al, BL sau đó đảo giá trị cho nhau

MOV AH,1
INT 21H Nhập x
MOV BL,AL

MOV AH,1
Nhập y
INT 21H

XCHG AL,BL Đảo giá trị

 Hàm 2: Hiển thị một kí tự hay thi hành một chức năng điều
khiển
Input: AH=2
DL=Mã ASCII của kí tự hiển thị hay kí tự điều khiển
Output: Giá trị của DL

Ví dụ: sau sẽ hiển thị dấu “?” lên màn hình
MOV AH,2
MOV DL,”?”
INT 21h

 Hàm 9: Hiển thị một chuỗi kí tự
Input: AH=9
DX=Địa chỉ tương đỗi của chuỗi
Output: Hiễn thị một chuỗi ra màn hình

 Kí tự “$” đánh dấu kết thúc chuỗi và không được hiển thị. Nếu
chuỗi chứa mã ASCII của kí tự điều khiển thì các chức năng điều
khiển sẽ được thi hành
VD: msg DB “Xin chao $”

 Để sao chép địa chỉ tương đối từ nguồn sang đích
LEA đích, nguồn

VD: Lea DX, msg

Chu trình hiển thị chuỗi kí tự
B1: Khởi tạo đoạn dữ liệu chứa trong thanh ghi DS
MOV AX,@DATA
MOV DS,AX
@ DATA : Tên đoạn dữ liệu được định nghĩa bởi .Data
Địa chỉ dữ liệu không chuyển trực tiếp.
B2: đưa địa chỉ vào thanh ghi DX
LEA DX,MSG
MOV AH,9
INT 21H
Vd: Viết chương trình hiển thị một chuỗi kí tự bất kì

9.Khung chương trình assembly

1 Khai báo quy mô sử dụng bộ nhớ

2 Khai báo đoạn ngăn xếp

Khai báo đoạn dữ liệu

3 Khai báo đoạn mã

4

a. Khai báo quy mô sử dụng bộ nhớ

.MODEL Kiểu_kích_thước_bộ_nhớ

b. Khai báo đoạn ngăn xếp .

• Máy tính dành ra một vùng nhớ đủ lớn dùng làm ngăn xếp phục
vụ cho hoạt động của chương trình.
• Cú pháp:
.STACK Kích_thước
• Kích_thước quyết định số byte dành cho ngăn xếp. Thông
thường với 100 - 256 byte là đủ để làm ngăn xếp và ta có thể
khai báo kích thước cho ngăn xếp như sau:

.STACK 100
hoặc
.STACK 100H

c. Khai báo đoạn dữ liệu .

•Bao gồm toàn bộ các khai báo biến và hằng của chương trình.
Các khai báo trong đoạn dữ liệu đặt sau lệnh giả .DATA

Ví dụ:
.DATA
MSG DB „Hello!$‟
B1 DB 100
CR EQU 0DH ; Quay về đầu dòng
LF EQU 0AH ; Xuống dòng

d. Khung chương trình Assembly để dịch ra chương
trình .EXE
• Đoạn mã chứa mã lệnh của chương trình
• Để bắt đầu đoạn mã ta dùng lệnh giả .CODE
• Chương trình chính và chương trình con.
.CODE
Tên_CTChính PROC
;Các lệnh của chương trình chính
… .
CALL Tên_CTCon ;Gọi chương trình con
…
Tên_CTChính ENDP
VD
;Khai báo các chương trình con ở đây
Tên_CTCon PROC
;Các lệnh của chương trình con
RET ;Trở về
Tên_CTCon ENDP

e. Khung chương trình Assembly để dịch ra chương
trình .com
.
. Đoạn mã, đoạn dữ liệu và đoạn ngăn xếp được gộp lại trong một
đoạn duy nhất là đoạn mã
.MODEL TINY
.CODE
ORG 100H ; để gán địa chỉ bắt đầu của chương trình tại 100h
; để nhảy qua toàn bộ phần bộ nhớ dành cho việc khai báo dữ liệu
START: JMP CONTINUE.
;Các khai báo biến và hằng để tại đây
CONTINUE:
MAIN PROC
VD
;Các lệnh của chương trình chính để tại đây
;Trở về DOS
INT 20H
MAIN ENDP
;Các chương trình con (nếu có) khai báo ở đây
END START

Chương 4: Lập trình Assembly
I


I
3II Thực hiện cấu trúc điều khiển chương trình bằng assembly

II. Biên soạn và dịch chương trình Assembly
.

.

Trở về thư mục gôc C:

.

Truy nhập vào thư mục MASM

.

Dịch chương trình sang mã máy

.

c đuôi .EXE

.

Chạy chương trình

III. Thực hiện các cấu trúc điều khiển chương trình
bằng assembly
A. Lệnh JMP: Lệnh nhảy không điều kiện.
 Cú pháp JMP Nhãn
=> Chuyển CS:IP tới vị trí được xác định bởi Nhãn

B. Các lệnh nhảy có điều kiện
 Có ba loại nhảy có điều kiện:
<1> Các lệnh nhảy không dấu dùng với các số không
dấu
<2> Các lệnh nhảy có dấu được dùng khi kết quả trả về
là các số có dấu
<3> Các lệnh nhảy điều kiện đơn: điều kiện phụ thuộc
vào một cờ riêng biệt.

bằng assembly
1.Các lệnh nhảy không dấu
JA/ JNBE
Jump if Above: Nhảy nếu lớn hơn
Jump if Not Below or Equal: Nhảy nếu không thấp hơn
hoặc bằng).
vd: JA NHAN / JNBE NHAN
JAE/JNB/JNC
Jump if Above or Equal: Nhảy nếu cao hơn hoặc
bằng
Jump if Not Below: Nhảy nếu không thấp hơn
vd: JAE NHAN
JNB NHAN
JNC NHAN

bằng assembly

1.Các lệnh nhảy không dấu
JB/JC/JNAE
Jump if Below: Nhảy nếu thấp hơn
Jump if Carry: Nhảy nếu có nhớ
Jump if Not Above or Equal:Nhảy nếu không cao hơn hoặc
bằng)
VD: JB NHAN / JC NHAN / JNAE
NHAN

JBE/JNA
Jump if Below or Equal: Nhảy nếu thấp hơn hoặc bằng
Jump if Not Above: Nhảy nếu không cao hơn
JBE NHAN
JNA NHAN

bằng assembly
2. Các lệnh nhảy có dấu

• JG/JNLE : Jump if Greater than/ Jump if Not Less than or
Equal (Nhảy nếu lớn hơn/ Nhảy nếu không bé hơn hoặc bằng)
JG NHAN
JNLE NHAN
• JGE/JNL: Jump if Greater than or Equal/ Jump if Not
Less than (Nhảy nếu lớn hơn hoặc bằng/ Nhảy nếu
không nhỏ hơn)
JGE NHAN
JNL NHAN

III. Thực hiện các cấu trúc điều khiển chương
trình bằng assembly
2. Các lệnh nhảy có dấu
JL/ JNGE: Jump if Less than/ Jump if Not
Greater than or Equal (Nhảy nếu nhỏ hơn/ Nhảy
nếu không lớn hơn hoặc bằng)
JL NHAN
JNGE NHAN
JLE/JNG: Jump if Less than or Equal/ Jump if
Not Greater than (Nhảy nếu nhỏ hơn hoặc bằng/
Nhảy nếu không lớn hơn)
JLE NHAN
JNG NHAN

bằng assembly
3. Các lệnh nhảy điều kiện đơn
 JCXZ : Jump if CX Register if Zero (Nhảy nếu
nội dung thanh đếm rỗng)
JCXZ NHAN
 JE/JZ: Jump if Equal/ Jump if Zero (Nhảy nếu
bằng nhau/ Nhảy nếu kết quả bằng không)
JE NHAN
JZ NHAN
 JC: Jump if Carry ( Nhảy nếu có nhớ)

bằng assembly
3. Các lệnh nhảy điều kiện đơn
JNC : Jump if Not Carry (Nhảy nếu không nhớ)
 JO: Jump if Overflow (Nhảy nếu tràn)
 JNO: Jump if Not Overflow (Nhảy nếu không
tràn)
 JS: Jump if Sign (Nhảy nếu dấu âm)
 JNS: Jump if Not Sign (Nhảy nếu dấu dương)
Tất cả các lệnh nhảy hoặc nhảy có điều kiện đều
không tác động đến cờ

VD: so sánh lệnh nhảy có dấu và không dấu

 Mỗi lệnh nhảy có dấu đều tương ứng với một
lệnh nhảy không dấu:
VD: JG (có dấu),JA(không dấu)
 Ví dụ: AX chứa 7FFFh, BX chứa 8000h
Cmp AX,BX
Ja TEST ; Không nhảy đến nhãn TEST
Nếu coi AX, BX là các số có dấu thì AX>BX nhưng
sử dụng
Cmp AX,BX
Ja TEST ; Không nhảy đến nhãn TEST vì Ja là lệnh
nhảy không dấu

bằng assembly
C: CMP Left, Right
 Left: có thể là thanh ghi hoặc ô nhớ (Không được phép là
hằng số)
 Right: có thể là thanh ghi hoặc ô nhớ hoặc hằng số.
 Các toán hạng của lệnh Cmp không thể cùng là các ô nhớ.
=> Lệnh này so sánh Left và Right bằng cách lấy toán tử Left trừ
đi toán tử Right, kết quả không được lưu lại nhưng các cờ bị
ảnh hưởng. Các toán hạng của lệnh Cmp không thể cùng là các
ô nhớ.

bằng assembly

D: Các cấu trúc ngôn ngữ bậc cao
 Cấu trúc rẽ nhánh IF-THEN
 Cấu trúc lựa chọn CASE
 Cấu trúc lặp với số lần xác định FOR-DO
 Cấu trúc lặp với số lần không xác định
REPEAT-UNTIL và WHILE-DO
ng các lệnh nhảy và lệnh lặp của bộ vi
xử lý. Cụ thể như sau:

Cấu trúc rẽ nhánh IF-THEN
 Cấu trúc rẽ nhánh IF-THEN
(1) IF <Điều kiện> THEN <Công việc>
(2) IF <Điều kiện> THEN <Công việc 1> ELSE <Công việc 2>

Cấu trúc rẽ nhánh IF-THEN

VD: Viết đoạn chương trình gán BX |AX|
IF_:
CMP AX,0
JAE ENDIF_
NEG AX
ENDIF_:
MOV BX,AX

Cấu trúc lựa chon CASE

 Cấu trúc lựa chon CASE
CASE <Biểu thức> OF
Giá_trị_1: Công_việc_1
Giá_trị_2: Công_việc_2
Giá_trị_N: Công_việc_N
END_CASE

bằng assembly
 B1: Nếu AX chứa số âm thì đưa -1 vào BX, nếu AX chứa 0 thì
đưa 0 vào BX, nếu AX chứa số dương thì đưa 1 vào BX.

Cấu trúc lặp với số lần xác định FOR-DO

FOR <Số lần lặp> DO
Đưa số lần lặp
<Công việc> vào bộ đếm
ENDFOR
Công việc

Giảm bộ đếm đi
1

Sai
Bộ đếm = 0?
Đúng


 VD: Hiện thị một dòng 80 ký tự „$‟
Cx=80
FOR_:
MOV CX,80
MOV AH,2 Công việc
MOV DL,‟$‟
INT 21H
Cx=cx-1
LOOP FOR_
ENDFOR_:
Sai
cx = 0?
Đúng


 Chú ý: Sử dụng lệnh nhảy JCXZ để tránh vòng lặp không kết
thúc được
MOV CX,80
MOV AH,2
JCNZ ENDFOR_
FOR_:
MOV DL,‟$‟
INT 21H
LOOP FOR_
ENDFOR_:

Cấu trúc lặp với số lần không xác định
 Kiểm tra điều kiện trước

Pascal Assembly

WHILE <Điều kiện> WHILE <Điều kiện>
DO <Công việc>
<Công việc> ENDWHILE

BT: Đếm số kí tự được đọc vào từ bàn
phím khi nào gặp CR thì thôi

Cấu trúc lặp với số lần không xác định
 Kiểm tra điều kiện sau

REPEAT <Công việc>
UNTIL <Điều kiện>

BT: Đếm số kí tự được đọc vào từ
bàn phím khi nào gặp CR thì thôi

Nội dung tóm lược

Cấu trúc một lệnh

Các toán
Tên Mã lệnh Chú giải
hạng

Nội dung tóm lược
 Khung chương trình
Bắt đầu

Khai báo chương trình chính

Các lệnh chương trình chính

Kết thúc chương trình chính

Khai báo chương trình con

Các lệnh chương trình con

Kết thúc chương trình con

Kết thúc

Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ dạng EXE

Bắt đầu

Trình soạn thảo

File . ASM

Trình biên dịch

File .OBJ

Trình liên kết

File .EXE

Kết thúc

Các cấu trúc lập trình của hợp ngữ

Câu hỏi ôn tập chương 4

Câu 1: Trình bày cú pháp của chương trình hợp ngữ?
Câu 2: Trình bày Khung của chương trình hợp ngữ để
dịch ra chương trình .EXE?
Câu 3: Trình bày Khung của chương trình hợp ngữ để
dịch ra chương trình .COM?
Câu 4: Cách tạo và cho chạy một chương trình hợp
ngữ IPM PC?

Chuong 4. lap trinh hop ngu

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Chuong 4. lap trinh hop ngu

Ähnlich wie Chuong 4. lap trinh hop ngu (20)

Chuong 4. lap trinh hop ngu