Technologische innovatie is één kant van het verhaal. De mensen op het terrein, die dagdagelijks de zorgtaken op zich nemen de andere kant. De balans helt vaak over naar de techniekkant terwijl de menselijke kant vergeten wordt. Luc Van Gorp studeerde verpleegkunde, filosofie en theologie. Hij is departementshoofd gezondheidszorg aan de KHLim en voorzitter van het Wit-Gele Kruisvan Vlaanderen. Hij illustreert graag het belang van sociale innovatie en laat met praktijkvoorbeelden zien hoe techniek (hardware) en mensen (software) elkaar kunnen versterken in het zorgproces.

1. De Software van de Care
…mag ik even binnenkomen…
Luc Van Gorp
Voorzitter Wit-Gele Kruis van Vlaanderen
Departementshoofd Gezondheidszorg KHLim
7 februari 2013 – Zorgidee Hasselt

2. …

5. Wouter Deprez
 ‘Grote Poepfeest'. Dat is de
metafoor die hij gebruikt voor
de grote omwenteling die hij
naar voor schuift, nu ‘het'
niet meer draait en de
mensen ondanks hun vele
verzekeringen, hun grote
luxe en hun sociale
zekerheid niet meteen
stralen van geluk
 De hardware van het
systeem : “hier moet alles
10/10 zijn” is onvoldoende

6.  Ik hoop gewoon dat de
mensen elkaar een beetje
beter kunnen terugvinden.
Heb elkander lief, welja.
Daarvoor mag het voortaan
met wat minder, zolang
iedereen een goed dak
boven zijn hoofd blijft
hebben. Anders vervallen
we misschien in extremen

7. Leonard Cohen
 ‘Elk hart zal als een
vluchteling naar de liefde
toe komen'

8. Awraham Soetendorp
 Een samenleving waarin
technologie/stenen
belangrijker zijn dan
mensen, heeft geen
toekomst. Telkens als
technologie op zich de
overhand krijgt, dreigen we
het zicht op de
medemenselijkheid te
verliezen…
 Nood aan solidariteit
Grote denkers over de toekomst, 2011

9. Toekomstconferentie
 Slimmer zorgen voor  Verbindingscoach om
zorgvragers te informeren via
morgen laagdrempelige informatie
 64 stakeholders  Transparantie en
vereenvoudiging van
 29-31 januari 2013 zorgaanbod
 Terugkoppeling via “Ronde  Softskills van de zorgverleners
Tafel” 18 februari 2013 ontwikkelen en inzetten:
welzijnsverhogend karakter van
de hulpverlening
 Community based zorgende
buurt
 Gemeenschapsgevoel
verhogen

10. Hoe dient de mens zich aan?
IK WIJ
 De mens is autonoom  Relationele autonomie
 Mens als absoluut individu  De mens met nood aan
verbondenheid
 De mens heeft nood aan
echte relaties
Gevaar voor (sociale en emotionele)eenzaamheid, zelfs
als de beste technologie voorhanden is…

11. Zorg ontstaat…
…vanuit verantwoordelijkheid
ontstaat vertrouwen, word je
relatie bekwaam en creëer je
demogelijkheid om als
professional het juiste te doen
voor zorgvragers
= PRIMAIRE PROCESSEN
 Psychiatrisch verpleegkundige: Vakkundig in
balans. Professionalisering van de
verantwoordelijke verpleegkundige in de
GGZ, Jo Gommers, 2010

12. Wit-Gele Kruis
Dienst(en) voor thuisverpleging

13. Missie
De missie van het Wit-Gele Kruis bestaat in
het realiseren van toegankelijke, kwaliteitsvolle en
menswaardige thuisverpleging (continue, gecoördineerde en
georganiseerde verpleegkundige zorg)
met aanvullende diensten (dieetdienst, gezinszorg, ziekenoppas,
personenalarmering, enz.)
ondersteunende diensten (telefoonpermanentie, dienst
communicatie, continuïteitsequipe, dienst zorgbeleid, dienst vorming- en
opleiding, ICT, enzovoort) = SECUNDAIRE PROCESSEN

14. Indrukwekkende ervaringen…
 Mee-werken in Wit-Gele Kruis was INDRUK-WEKKEND
 Nog meer respect voor werk en VERANTWOORDELIJKHEID
 Onze verpleegkundigen spelen
 – zonder dat ze dat altijd beseffen – een zeer voorname en cruciale rol in
het maatschappelijk sociaal weefsel
 waarbij heel wat ouderen mensen ontsnappen aan eenzaamheid of
noodzakelijke opname in het rusthuis of psychiatrische setting
 Ervaringen van thuisverpleegkundigen rond "zijn en zin" maken duidelijk
dat zij van onschatbare waarde zijn opdat mensen zolang mogelijk thuis
kunnen blijven wonen - VERTROUWEN – RELATIEBEKWAAM -
HANDELINGSBEKWAAM

15. Cultuur van thuisverpleegkundige
 Aanwezigheid
 Onderhandelaar van zorg
 Geloofwaardigheid (doet wat ze zegt, zegt wat ze doet bij de
patiënt)
 Solidariteit
 Professionaliteit

16. In haar Labyrint Perry de Loor
Laten we “buiten-gaan”

17. Software versus
Hardware van de Care
 Software van de Care vormt fundament voor Hardware
van de zorg (Technologie)
 Dan vormt technologie (en innovatie) een meerwaarde
voor de patiënt, medewerkers, organisatie en
samenleving
 Controle en beïnvloeding door technologie is ok als
‘relatie’ tussen object EN subject behouden/versterkt
wordt
 Het bijdraagt tot kwaliteit van zorg – kwaliteit van leven

18. Soft en hard
 ‘Goede’ technologie heeft toegevoegde waarde
voor meer belevingsgerichte zorg als
 Patiënt zich aangesproken voelt
 Relationele autonomie fundamenteel versterkt wordt
 Het humane karakter van de zorg (en technologie) niet
onder druk komt te staan
 Medewerker zijn relatie tot patiënt kan versterken (en
omgekeerd)
 Organisatie efficiënter en effectiever kan werken
 Samenleving betaalbare en toegankelijke zorg kan
aanbieden

19. Patiënt
 Betrek patiënt vanaf het begin
 Technologie in de zorg nooit een doel op zich
 Moet leiden tot een verbetering van het zorgproces
 Technologie is een goede zaak zodat zorg- en
hulpbehoevende personen (patiënten) langer thuis kunnen
wonen en gemakkelijker kunnen participeren aan het
maatschappelijke leven
 Technologie is NOOIT neutraal. Techniek – geeft
NEVENEFFECTEN – effecten die je vooraf niet verwacht
 Weet dat verschillende groepen belang hebben bij introductie
van technologie

20. Patiënt
 Aandacht voor de particulariteit van de situatie, context,
patiënt, de thuissituatie – niet alles is overal toepasbaar
 Technologie – niets trouwens – is perfect
 Je kan niet anti-technologie zijn, maar wel moet je beseffen
dat je technologie inzet vanuit bepaalde context

21. Medewerkers
 Technologie is MIDDEL geen DOEL – instrument voor
onderbouwen klinisch verpleegkundig oordeel
 Wat voor invloed – neveneffect – heeft het gebruik,
introductie op medewerkers?
 Technologie kan het klinisch oordeel nooit vervangen – wel
onderbouwen
 Technologie kan een enorme bijdrage betekenen voor de
patiënt, tegelijk wel weten dat het bij introductie ook ok moet
zijn voor medewerkers – second victims
 Technologie kan fouten maken, mensen kunnen fouten
maken… dit brengt iets teweeg bij medewerkers

22. Organisatie
 Eerst organiseren dan pas automatiseren
 Aangepaste technologie volgt dan wel
 Techniek staat nooit los van de organisatie
 Als organisatie bij implementatie: nagaan wat
neveneffecten zouden kunnen zijn en hiermee
rekening houden
 De macht van de technologie in relatie tot de
organisatie nooit onderschatten
 Nooit projecten die los staan van zorgcontinuïteit
implementeren in relatie met de zorg voor KWALITEIT:
 effectiviteit, tijdigheid, toegankelijkheid, patiënt
georiënteerd, efficiënt, veilig, continuïteit,…

23. Samenleving
 Techniek staat nooit los van de samenleving
 Keuze maken waarbij de technologie de werkelijkheid
steeds “maakbaarder” maakt, staat haaks op contingentie
 Keuzes maken in samenspraak met… anders wordt alles
betekenisloos als we alles zouden kunnen ‘maken’ –
moreel vacuum kan nooit de bedoeling zijn
 Belang van weerbarstigheid
 Weerstandloze patiënt bestaat niet, ieder van ons draagt
risico in zich (pijn, lijden, verlies), maar is ook drager van
geluk, dankbaarheid, voldoening, verrassing…

24. Wit-Gele Kruis
 Technologie een plaats krijgen
 tussen maakbare en het onverwachte
 tussen maken en aanvaarden…
 Als organisatie
 Geen perfecte technologie op zich
 Geen perfecte organisatie op zich
 Wel moet er HOOP zijn (zoeken naar menswaardig evenwicht)
 Zorg bieden die bijdraagt tot menselijke waardigheid
 Hier als WGK organisatorisch in meegaan
 En niet weten waar we terecht zullen komen

25. …dan mag de hardware komen!