1. EDUKACJA GLOBALNA
odpowiedzią edukacyjną na
światowe procesy globalizacyjne.
1

2. Kto musi pracować, abym ja wypił(a)
poranną kawę?”

3. • Plantatorzy i robotnicy w Ameryce Południowej lub Afryce
• Firmy transportowe obsługujące transkontynentalne połączenia
morskie, zwykle rejestrowane na Cyprze lub w Liberii i innych
państwa taniej bandery
• Fabryki palące kawę i ich pracownicy – w Europie, Afryce lub
Ameryce Południowej
• Międzynarodowe korporacje z USA i Europy zachodniej dające
kawie markę
• Urzędnicy Unii Europejskiej clący towary
• Urzędnicy polscy pobierający inne podatki
• Polskie firmy transportowe
• Agencje reklamowe w krajach USA i Europy
zachodniej zajmujące się marketingiem
• Sprzedawcy hurtowi i detaliczni w Polsce
• Pracownicy wodociągów dostarczających wodę
• A cukier…?

4. Jakie współzależności,
oprócz produkcji kawy,
łączą kraje
Globalnej Północy
i Globalnego Południa?

5. Współzależności
• Polityczne (np. członkostwo w organizacjach
międzynarodowych)
• Ekonomiczne (np. eksport surowców i transfer
technologii)
• Społeczne (w tym kulturowe)
(np. migracje,
amerykanizacja kultury)
• Środowiskowe (np. zmiany klimatu)

6. Edukacja globalna - nowym wyzwaniem i inspiracją dla
pedagogiki współczesnej
• Współczesny, zglobalizowany świat- nowe problemy i
wyzwania, których zasięg przekracza granice krajów i kontynentów.
• Potrzebne jest nowe podejście do edukacji- globalna edukacja
rozwojowa.
• Pomaga zrozumieć zależności pomiędzy życiem własnym i innych
ludzi na całym świecie w stale zmieniającej się globalnej
• i wielokulturowej społeczności.
• Może być realizowana na różnych etapach edukacji.
• Powinna obejmować nieformalne działania edukacyjne w formie
zajęć dodatkowych, warsztatów, akcji, konkursów, festynów, wizyt
studyjnych itp..
6

7. Definicje edukacji globalnej
Nie ma jednej, obowiązującej powszechnie definicji.
1. Nowa Encyklopedia Powszechna PWN:
Edukacja globalna to koncepcja umiędzynarodowienia edukacji, której celem
jest wyposażenie młodego pokolenia w „świadomość globalną”.
2. Deklaracja Edukacji Globalnej z Maastricht:
Edukacja globalna otwiera ludziom oczy i umysły na rzeczywistość panującą na
świecie oraz uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz większej
sprawiedliwości, równości i przestrzegania praw człowieka dla wszystkich.
3. Organizacje amerykańskie :
Edukacja globalna - od refleksji do działania, obejmuje nauczanie o problemach
i zagadnieniach, które przekraczają granice państwowe oraz o wzajemnych
powiązaniach systemów - kulturalnych, ekologicznych, ekonomicznych, politycznych
i technologicznych.
7

8. Edukacja globalna bywa też określana w wymiarze społecznym. Oto ujęcie
zaproponowane przez organizację Educazione & Scuola:
• Podejmuje ona:
* studium problemów i zagadnień, które przekraczają granice
państwowe oraz powiązania między systemami, w tym
kulturalnymi, ekologicznymi, ekonomicznymi, politycznymi czy
technologicznymi;
* kształtowanie zrozumienia międzykulturowego, w tym rozwijanie
umiejętności patrzenia na życie z punktu widzenia kogoś innego.
8

9. Definicja
Edukacja
globalna
obywatelskiego
zakres
kształcenia
perspektywę
globalną
rozszerza
o
poprzez uświadamianie istnienia zjawisk
i
współzależności
łączących
ludzi
i
miejsca,
z intencją przygotowania odbiorców do stawiania czoła
różnorodnym wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości.
Definicja edukacji globalnej wypracowana w 2010 roku przez międzysektorowy zespół złożony z
przedstawicieli m.in. Ministerstwa Edukacji Narodowej, ośrodków doskonalenia nauczycieli, uczelni
wyższych i organizacji pozarządowych.

10. Edukacja globalna kładzie
szczególny nacisk na:
• Tłumaczenie przyczyn i konsekwencji opisywanych
zjawisk;
• Kształtowanie krytycznego myślenia i zmianę postaw;
• Ukazywanie wpływu jednostki na globalne procesy
i wpływu globalnych procesów na jednostkę;
• Przełamywanie istniejących stereotypów i uprzedzeń;
• Przedstawianie perspektywy Globalnego Południa.
Definicja edukacji globalnej wypracowana w 2010 roku przez międzysektorowy zespół złożony z
przedstawicieli m.in. Ministerstwa Edukacji Narodowej, ośrodków doskonalenia nauczycieli, uczelni
wyższych i organizacji pozarządowych.

11. Swoim zakresem edukacja globalna obejmuje:
•
•
•
•
•
edukację rozwojową,
edukację międzykulturową,
edukację dla społeczności zrównoważonej,
edukację o prawach człowieka,
edukację dla pokoju i zapobiegania konfliktom.
Innymi słowy edukacja globalna to ten typ edukacji,
który pozwala zatroskanym o dobro świata obywatelom uczyć się,
jak należy o niego dbać, co robić, aby dobrze się w nim czuć, jak żyć,
aby świat stawał się coraz lepszy.
Edukacja globalna jest wyzwaniem dla współczesnego świata.
11

12. Edukacja globalna stanowi wyzwanie
dla polskiej szkoły.
• Jej założenia mogą być realizowane już od przedszkola,
zarówno w czasie zajęć czy lekcji w szkołach, jak również
poprzez zajęcia dodatkowe, warsztaty czy konkursy.
• Cel- uświadomienie i próba zrozumienia przez uczniów
zależności wynikających z życia w globalnym i międzykulturowym
świecie; różnice pomiędzy życiem w Polsce i w innych krajach.
12

13. Edukacja globalna jednym z priorytetów reformy
programowej MEN
•
4 lutego 2010r. w siedzibie MEN odbyła się oficjalna prezentacja Krajowego raportu
na temat edukacji globalnej w Polsce. – „Społeczeństwo polskie szczególnie rozumie
ideę solidarności, bo samo jej doświadczyło w trudnych czasach. Żeby jednak dobrze
zrozumieć problemy Afryki, najlepiej zrobić coś dla Afryki „- powiedział podczas
prezentacji wiceminister edukacji narodowej, Krzysztof Stanowski.
Krajowy raport na temat edukacji globalnej w Polsce powstał
na podstawie przeglądu przeprowadzonego jesienią 2009 r. przez
GENE Global Education Network Europe
(europejska sieć składająca się z przedstawicieli ministerstw i narodowych
agencji odpowiedzialnych za kształtowanie polityki w zakresie edukacji globalnej).
Do końca 2009 roku podobne przeglądy zrealizowano w siedmiu państwach
(Cypr, Finlandia, Holandia, Austria, Republika Czeska, Norwegia oraz Polska).
Wnioski i rekomendacje dla każdego kraju są wydawane w formie raportu.
13

14. Mocny impuls do rozwoju edukacji globalnej w Polsce dano na początku 2008 roku, kiedy
to podsekretarz stanu w MEN Krzysztof Stanowski publicznie stwierdził, że edukacja
globalna stanowi ważny element polskiego programu nauczania oraz jeden z priorytetów
edukacyjnych Ministerstwa.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej szacuje, że po
całkowitym wprowadzeniu reformy (we wszystkich
klasach szkół podstawowych i ponadpodstawowych) 5%
edukacji dostępnej dla polskich uczniów będzie
zasługiwało na miano wysokiej jakości edukacji
globalnej.
• Żródło: www.men.gov.pl
14

15. Jakie tematy porusza
edukacja globalna?

16. Edukacja globalna
Migracje
Handel
międzynarodowy
Prawa człowieka
Zmiany klimatu
Dostęp do
edukacji
…
Rozwój
Zasoby naturalne
Zanieczyszczenie
środowiska
Konsumpcja
Ubóstwo

17. Jaki jest cel
edukacji globalnej?
Zmiany na
świecie
Zaangażowanie
na rzecz zmian
na świecie
Trwała zmiana
postaw
Świadomość
współzależności
globalnych
Zdobycie wiedzy
o świecie

18. Edukacja
obywatelska
Edukacja na rzecz
zrównoważonego
rozwoju
Edukacja
Międzykulturow
a
Edukacja na
rzecz pokoju
Edukacja
rozwojowa
Edukacja
globalna
Edukacja na
rzecz praw
człowieka

19. Materiały do
prowadzenia
edukacji globalnej

20. Edukacja globalna
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Polska Akcja Humanitarna – www.pah.org.pl
Centrum Edukacji Obywatelskiej – www.ceo.org.pl
Ośrodek Rozwoju Edukacji – www.ore.edu.pl
Salezjański Wolontariat Misyjny „Młodzi Światu” – www.swm.pl
Grupa eFTe Warszawa – www.efte.org
Centrum Inicjatyw UNESCO – www.unescocentre.pl
Amnesty International – www.amnesty.org.pl
Arabia.pl – www.arabia.pl
Fundacja Partners Polska – www.fpp.org.pl
Fundacja Edukacji Międzykulturowej –
www.miedzykulturowa.org.pl
Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej – www.pcpm.org.pl
Fundacja Human Project – www.fhp.org.pl
Centrum Współpracy Rozwojowej – www.cwr.org.pl
Instytut Globalnej Odpowiedzialności – www.igo.org.pl
Polska Zielona Sieć – www.zielonasiec.pl

21. Co to są Milenijne Cele Rozwoju?
 Milenijne Cele Rozwoju zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej przez
przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów
Zjednoczonych w 2000 roku.
 Osiem Milenijnych Celów (MDG) stanowi wymierne zobowiązanie
społeczności międzynarodowej, w tym Polski, do redukcji ubóstwa
i głodu, zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn,
poprawy stanu zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS,
ochrony środowiska naturalnego, a także zbudowania
globalnego partnerstwa między narodami na rzecz rozwoju.
 Zobowiązania dotyczą spełnienia wyznaczonych celów do 2015 roku
zarówno przez kraje rozwijające się, kraje w okresie transformacji,
jak i państwa wysoko rozwinięte.
21

22. Jakie są Milenijne Cele Rozwoju?
Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód.
Zapewnić powszechne nauczanie na
poziomie podstawowym.
Promować równość płci i awans społeczny
kobiet.
Ograniczyć umieralność dzieci .
Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami.
Ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS,
malarii i innych chorób zakaźnych.
Zapewnić ochronę środowiska naturalnego.
Stworzyć globalne partnerskie porozumienie
na rzecz rozwoju.
22

23. Cel 1- Wyeliminować skrajne ubóstwo

Ponad MILIARD ludzi na całym świecie musi
przeżyć dzień za mniej niż 3 złote dziennie.
23

24. Rozwój to wyzwolenie:







od ubóstwa,
cierpienia,
głodu,
analfabetyzmu,
chorób,
złych warunków mieszkalnych
braku perspektyw.
Ubóstwo jest brakiem szacunku, godności
i możliwości dokonywania wyborów.
24

25. Fakty:
 W samej Azji w latach 1990-1999 liczba ludzi żyjących za
mniej niż 1 USD dziennie spadła o 226 mln ludzi.
 W krajach Afryki Subsaharyjskiej połowa mieszkańców żyje
w skrajnej nędzy.
 Podobnie w ostatnich latach notowany jest wzrost ubóstwa
w b. republikach ZSRR.
25

26.  Zobowiązanie 1:
zmniejszyć do 2015 roku o połowę liczbę
ludzi, których dochód nie przekracza
1 dolara dziennie.
 Zobowiązanie 2:
zmniejszyć do 2015 roku o połowę liczbę
ludzi, którzy cierpią głód.
 Źródło: Ośrodek Informacji ONZ (UNIC) http://www.unic.un.org.pl/cele.php
26

27. Cel 2- zapewnić powszechne nauczanie na poziomie
podstawowym
• Zgodnie z Deklaracją Milenijną powszechna edukacja jest
podstawowym prawem człowieka i jest kluczowym
czynnikiem ograniczającym skrajne ubóstwo.
• Jednak w najsłabiej rozwiniętych państwach, tylko 60-80 %
dzieci w wieku szkolnym uczęszcza do szkół podstawowych.
• Większość państw, oprócz krajów Afryki Subsaharyjskiej, jest
na dobrej drodze do realizacji tego celu.
• Zobowiązanie 3:
zapewnić do 2015 roku wszystkim chłopcom i dziewczętom
możliwość ukończenia pełnego cyklu nauki na poziomie
podstawowym .
27

28. Fakty:
• Czy wiesz, że w najbiedniejszych krajach
co piąte dziecko nie chodzi do szkoły?
• Czy wiesz, że na całym świecie 114
milionów dzieci w wieku szkolnym nie
chodzi do szkoły?
28

29. Cel 3- promować równość płci i awans społeczny
kobiet
Fakty
Czy wiesz, że :
• na całym świecie ponad 63 mln dziewczynek nie uczęszcza do
szkoły podstawowej?
• średnio kobiety zarabiają o 1/3 mniej niż mężczyźni?
• na całym świecie jest 575 mln kobiet, które nie umieją czytać
i pisać?
• w co czwartym państwie świata nie jest zachowana równość
płci w dostępie do edukacji.
• w 18 państwach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej mniej niż 80
dziewcząt przypada na 100 chłopców chodzących do szkoły.
• W skali globalnej kobiety zajmują niecałe 15 proc. miejsc
w parlamentach krajowych.
29

30. Zobowiązanie 4
Wyeliminować nierówny dostęp płci do pierwszego
i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005 roku,
a na wszystkich szczeblach do 2015 roku.
30

31. Cel 4- ograniczyć umieralność dzieci
Zobowiązanie 5:
zmniejszyć o 2/3 wskaźnik umieralności dzieci w wieku do lat
5 w latach 1990-2015
Fakty:
Czy wiesz, że:
• co roku prawie 11 milionów dzieci, czyli 1200 dzieci co
godzinę, umiera na uleczalne choroby?
• wydłużenie procesu edukacji matek o jeden rok zmniejsza
śmiertelność dzieci o 5-10 proc.?
31

32. Cel 5- Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami
Zobowiązanie 6:
zmniejszyć o 3/4 wskaźnik umieralności matek
w latach 1990-2015
Fakty:
Czy wiesz, że:
• w krajach rozwijających się co roku umiera pół
miliona kobiet w ciąży, czyli jedna kobieta co
minutę?
32

33. Cel 6- Ograniczyć rozprzestrzenianie się
chorób zakaźnych
Fakty
Czy wiesz, że:
• ok. milion ludzi umiera rocznie na malarię i 1,6 miliona na
gruźlicę,
• na całym świecie ponad 40 mln ludzi żyje z HIV/AIDS?
• co minutę 19 osób zakaża się na całym świecie wirusem
HIV?
• w niektórych krajach afrykańskich ponad 30 proc.
społeczeństwa jest nosicielem wirusa HIV?
• epidemia HIV obniżyła średnią wieku w wielu krajach Afryki
Subsaharyjskiej do 40 lat?
33

34. Cel 7- Zapewnić ochronę środowiska naturalnego
• Zmiany klimatu i zmniejszanie się różnorodności
biologicznej nie uznają granic.
• Stan środowiska naturalnego ma kolosalne
znaczenie dla zmniejszania skali ubóstwa, rozwoju
rolnictwa, poprawy jakości żywienia i jakości wody.
34

35. Zobowiązania
 Z.9-uwzględnić zasady zrównoważonego rozwoju
(…)
 Z.10- (…) zmniejszyć o połowę liczbę ludzi
pozbawionych stałego dostępu do czystej pitnej
wody .
35

36. Fakty:
Czy wiesz, że:
na całym świecie ponad miliard ludzi nie ma stałego
dostępu do wody pitnej?
2,4 miliarda ludzi nie ma dostępu do środków czystości?
powierzchnia lasów na całym świecie zmalała w ostatnich
dziesięciu latach o prawie 100 milionów hektarów?
36

37. Cel 8- Stworzyć globalne partnerskie porozumienie
na rzecz rozwoju
 adresowany przede wszystkim do państw wysoko
rozwiniętych i jest środkiem do realizacji pozostałych siedmiu
Celów.
 zawiązanie globalnego porozumienia,
 w obowiązkach krajów biednych leży przede wszystkim
poprawa demokratycznego zarządzania i gospodarowania
środkami pomocowymi.
 państwa-donorzy są zobowiązani do zwiększenia tej
pomocy i ukierunkowania jej na realizację Milenijnych Celów
Rozwoju.
37

38. Fakty:
Czy wiesz, że:
• wysoko rozwinięte państwa przeznaczają na
rozwój biedniejszych krajów ok. 68 miliardów
dolarów rocznie?
• kraje wysoko rozwinięte przeznaczają ok. 300
miliardów dolarów rocznie na dotacje dla własnego
rolnictwa?
38

39. Tydzień Edukacji Globalnej
•
Tydzień Edukacji Globalnej - coroczna międzynarodowa akcja
edukacyjna.
•
Cel- zwrócenie uwagi społeczeństw w Europie na potrzebę prowadzenia
edukacji o sprawach globalnych ( intensywne i różnorodne działania
skierowane przede wszystkim (ale nie tylko) do dzieci i młodzieży)
•
Jest oddolna i niesterowana inicjatywa, w której może wziąć udział każdy
człowiek, każda grupa nieformalna, każda szkoła, każda organizacja i
instytucja, która chce w tym czasie przygotować i przeprowadzić działania
z zakresu edukacji globalnej.
39

40. Edukacja globalna w nowej
podstawie programowej
• Przyroda
• Biologia
• Geografia
40