2. BİLGİYİ İŞLEME KURAMI NEDİR ?
• Öğrenmeyi bilişsel bir şekilde
inceleyen kuramlardan birisi
olan bilgiyi işleme kuramı ise,
insan öğrenmesinde öğrenme
sürecini genellikle bilgisayara
benzetir. İnsan zihni bilgiyi önce
alır, işler, şekil vererek içeriğini
değiştirir. Ardından da depolar,
gerektiği zaman geri getirir ve
bazı tepkiler üretir.
3. Bir başka deyişle de, süreç bilgiyi bir araya getirir. Aynı zamanda kodlar,
bilgiyi korur ya da depolar. Gerektiği zaman da geri getirir. Tüm bu süreç
ise, bilgisayarda “program” kişilerde ise, “yürütücü kontrol” tarafından
rahatlıkla denetlenir.
4. • Bilgisayar, yapılması çok zor durumlarda bile
genellikle üstün bir performans gösterir. Aynı
zamanda karmaşık sorunları da büyük bir hızla
çözer. Ama insanın zihinsel yetenekleri
bilgisayardan çok daha fazladır.
• Örneğin; küçük bir çocuk, karşısındaki kişinin
insanın duygularını anlayabilir ya da bir
yetişkin daha önce hiç karşılaşmadığı bir
sorunu kolaylıkla çözebilir. Bilgisayarların
büyük hızları ve yetkin bellekleri olmasına
rağmen, insan zihninin bilgiyi işleme ve
anlama yeteneğine ulaşması pek mümkün
görünmüyor.
5. Bilgiyi İşleme Kuramı Basamakları ve
Özellikleri
• Bilgiyi İşleme Kuramı, insanın
dünyayı anlamak için kullandığı
zihinsel süreçleri yakından inceler.
Bu kuram, bilgisayar süreçlerini
insan öğrenmesinin süreci ile
kıyaslayarak öğrenmeyi açıklamaya
çalışır. İnsan zihni bilgiyi alır, işler,
şekillendirir ve içeriğini değiştirir.
Aynı zamanda depolar, gerektiği
zaman geri getirir ve çeşitli
davranışlar üretir. Tüm bu süreçler
ise, yürütücü kontrol tarafından
denetlenir.
6. Bu kuramın cevabını aradığı dört temel soru vardır. Bunlar ise;
• Yeni bilgi dışarıdan nasıl alınır?
• Alınan bilgi nasıl işlenir?
• İşlenen bilgi nasıl saklanır?
• Depolanan bilgi, ihtiyaç duyulduğu zaman nasıl geri getirilir?
7. • Bazı öğrenme süreçleri ise, insana özgüdür. Bu nedenle de tüm bilişsel
araştırmaların insan üzerinde yapılması gerekir. Zihinsel olaylar, bilişsel
araştırmaların ise asıl odağı olmalıdır. İnsan öğrenmesinin araştırılması
bilimsel ve nesnel olmalıdır.
• Kişiler, öğrenme sürecine de her zaman aktif bir şekilde katılır. Öğrenme,
gözlemlenebilir davranış değişikliklerini ortaya çıkarması gerekmeyen
zihinsel bağlantıların oluşmasını da içerir. Aynı zamanda bilgi örgütlenir.
Öğrenme ise, daha önce öğrenilen bilgiyle yeni bilgiyi ilişkilendirme
sürecine denir.
8. Bilgiyi İşleme Kuramcılarının Görüşleri
• Bazı bilgiyi işleme kuramcılarına göre
asla mutlak unutma diyenin şey yoktur.
Sadece hatırlamayı zorlaştıran bazı
etkiler vardır. Bunlar ise karışma,
bozulma, yanlış yerleştirme ve bilgiyi
değiştirmedir.
• Biliş, Neisser’e göre, duyusal girdinin
azaltıldığı, dönüştürüldüğü, işlendiği,
yeniden ele alındığı, kaydedildiği ve
kullanıldığı tüm süreçleri ifade eder.
Öğrenmeden söz edebilmemiz için
bilginin kesinlikle uzun süreli olarak
belleğe ulaşmış olması gerekir.
9. • Öğrenmenin tanımında bulunan
kalıcı ya da izli davranış
değişikliği ifadesi de bunu
zorunlu kılar. Bazı akademik
kaynaklarda belleğin işlevleri
anlatılırken örtülü ve açık bellek
vurgusu yapılır.
10. • Açık bellek, bilgiyi kodlamak ve
geri almak için bilinçli bir
çabanın gerektiği durumları
açıklar. Örtülü bellek ise, bilginin
geri getirilmesi ve kodlanması
için bilinçli bir çabanın
harcanmadığı durumu da ortaya
koyar.
