1. ΕΙΔΗ ΤΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙ΢Η

2. ΛΟΓΟΙ ΕΞΑΦΑΝΙ΢ΕΙ΢
Δεθάδεξ είδε δώςκ θαη θοηώκ ελαθακίδμκηαη θαζεμενηκά. Αηηία, ε ακελέιεγθηε
ζοννίθκςζε ηςκ βημηόπςκ ημοξ, ημ πανάκμμμ θοκήγη, ε νύπακζε ηεξ αημόζθαηναξ θαη μη
θιημαηηθέξ αιιαγέξ. Νμιιά από αοηά, δεκ έπμομε πνμιάβεη θακ κα ηα γκςνίζμομε.
Όμςξ θάζε είδμξ πμο πάκεηαη, παίνκεη μαδί ημο θαη έκα θμμμάηη ηεξ γεκεηηθήξ θαη
ελειηθηηθήξ ηζημνίαξ εθαημκηάδςκ πνόκςκ, πμιύηημε πεγή γκώζεξ γηα ημκ άκζνςπμ.
Ακηηπνμζςπεοηηθά είδε ημο πιακήηε, όπςξ ηα γηγάκηηα πάκηα, ακαγθάζηεθακ κα
πενημνηζημύκ ζηε μηζή έθηαζε από αοηή πμο θαηαιάμβακακ πνηκ μενηθέξ δεθαεηίεξ. Μη
ηίγνεηξ έπαζακ ζηε δηάνθεηα ημο εηθμζημύ αηώκα ημ 90% ημο πιεζοζμμύ ημοξ! Μη
νηκόθενμη απεηιμύκηαη ζπεδόκ πενηζζόηενμ από θάζε άιιμ μεγάιμ ζειαζηηθό: ιίγεξ
δςδεθάδεξ έπμοκ απμμείκεη πηα. Μη ζαιάζζηεξ πειώκεξ ακηημεηςπίδμοκ έκα αβέβαημ
μέιιμκ θαη μη αθνηθακηθμί ειέθακηεξ απμδεθαηίδμκηαη γηα ημ πμιύηημμ ειεθακηόδμκημ
ημοξ...
Ούμθςκα με ηεκ Kόθθηκε Θίζηα Απεηιμύμεκςκ Γηδώκ ημο 2004, πμο δεμμζημπμίεζακ μη
επηζηήμμκεξ θαηά ηεκ έκανλε ημο παγθόζμημο ζοκεδνίμο γηα ηεκ πνμζηαζία ηεξ
βημπμηθηιόηεηαξ, 15.589 γκςζηά είδε δώςκ θαη θοηώκ απεηιμύκηαη ζμβανά με
ελαθάκηζε, ζε ζπέζε με 12.259 είδε πμο πενηιάμβακε ε ακηίζημηπε ιίζηα ημο 2003. Ε
αύλεζε αοηή, πμο μθείιεηαη θονίςξ ζηηξ ακζνώπηκεξ δναζηενηόηεηεξ, μδεγεί πμιιμύξ
επηζηήμμκεξ ζηεκ πεπμίζεζε όηη ε δςή ζηε Γε εηζένπεηαη ζε μηα πενίμδμ μαδηθήξ
ελάιεηρεξ εηδώκ.

3. Ο ΑΓΡΙΟΓΑΣΟ΢
Νημ μγθώδεξ θαη μεγαιόζςμμξ από ηεκ θαημηθίδηα γάηα, μ αγνηόγαημξ λεπςνίδεη θονίςξ
από ηε θμοκηςηή μονά ημο πμο έπεη μήθμξ γύνς ζηα 30 εθ., θανδαίκεη πνμξ ηεκ άθνε
θαη ζημιίδεηαη με ζθμύνεξ νίγεξ. Πμ θεθάιη ημο είκαη επίζεξ πημ μγθώδεξ από ηεξ
γάηαξ. Πμ ηνίπςμά ημο έπεη πμηθηιία θαζηακόλακζςκ ηόκςκ. Κύπηα μοηενά, δόκηηα
θμθηενά.
Ωξ ηοπηθό ζανθμθάγμ, όια ημο ηα δόκηηα είκαη μλύαηπμα, θαηάιιεια γηα ημ ζθίζημμ ημο
θνέαημξ. Δε μαζάεη ηεκ ηνμθή ημο, απιά ηεκ ηεμαπίδεη θαη ηεκ θαηαπίκεη. Όπςξ θαη ηα
άιια αηιμονμεηδή πηάκεη ηε ιεία ημο με ηα κύπηα θαη ηεκ απμηειεηώκεη με μηα δαγθςκηά
ζημ ιαημό. Ηοκεγάεη ζοκήζςξ ημ βνάδο, ζηήκμκηαξ θανηένη έλς από ηηξ ηνύπεξ ηςκ
πμκηηθηώκ, θαμηά θμνά ζθανθαιςμέκμξ ζε θάπμημ δέκηνμ ή βνάπμ. Ε δηαηνμθή ημο
βαζίδεηαη θαηά 90% ζε πμκηίθηα, εκώ εοθαηνηαθά ηνώεη μηθνά πμοιάθηα, βαηνάπηα,
έκημμα, ζαιηγθάνηα, μογαιέξ, ιαγμύξ, ζθίμονμοξ, κ.ά. Μ αγνηόγαημξ είκαη είδμξ με πμιύ
εονεία θαηακμμή. Δεη ζε δάζε, ζαβάκεξ θαη ζηέπεξ από ηε δοηηθή Γονώπε ςξ ηε δοηηθή
Ηίκα θαη ηεκ θεκηνηθή Ζκδία θαζώξ θαη ζε όιε ηεκ Αθνηθακηθή ήπεηνμ. Ακαγκςνίδμκηαη 3
οπμείδε. ημ εονςπασθό, ημ αζηαηηθό θαη ημ αναβηθό – αθνηθακηθό. Αοηό ημ ηειεοηαίμ
ζεςνείηαη θαη μ άγνημξ πνόγμκμξ ηεξ γάηα. Οηεκ Γιιάδα, μ αγνηόγαημξ ελαπιώκεηαη ζε
μεγάιμ μένμξ ηεξ βόνεηαξ θαη θεκηνηθήξ Γιιάδαξ, ζε πμηθηιία βηόημπςκ από ημ επίπεδμ
ηεξ ζάιαζζαξ μέπνη θαη ηα 1.500 πενίπμο μέηνα. Μη θονηόηενεξ απεηιέξ γηα ημκ
αγνηόγαημ ζήμενα είκαη ε οπμβάζμηζε ηςκ βηόημπώκ ημο θαη ε δηαθμπή ηεξ επηθμηκςκίαξ
μεηαλύ επημένμοξ πιεζοζμώκ. Έκα άιιμ πνόβιεμα γηα ημοξ πιεζοζμμύξ ημο
αγνηόγαημο, πμο ζοπκά είκαη ζοκέπεηα ηςκ πνμεγμύμεκςκ, είκαη ε δηαζηαύνςζή ημο με
ηηξ θαημηθίδηεξ γάηεξ. Οε μνηζμέκεξ πενημπέξ ηεξ Γιιάδαξ, μ αγνηόγαημξ είκαη πηζακόκ
κα ελαθακίζηεθε από δειεηενηαζμέκα δμιώμαηα.

4. ΑΡΓΤΡΟΠΕΛΕΚΑΝΟ΢
Ναγθόζμηα απεηιμύμεκμ είδμξ, μ ανγονμπειεθάκμξ έπεη ζοκμιηθό πιεζοζμό από 12.330
- 15.730, ζε 19 απμηθίεξ από ηεκ Γιιάδα μέπνη ηεκ Ηίκα. Οηεκ Γιιάδα,
ανγονμπειεθάκμη θςιηάδμοκ πηα μόκμ ζηηξ Ννέζπεξ θαη θάπμημη ιηγόηενμη ζημκ
Αμβναθηθό. Ναιηόηενα οπήνπακ ζε όιε ζπεδόκ ηε πώνα, όμςξ με πνμηνμπή ηεξ
πμιηηείαξ, πμο επηθήνολε ημ είδμξ ςξ ηδηαίηενα ‘επηβιαβέξ ζήναμα’, θοκεγήζεθακ
αιύπεηα θαη ζπεδόκ απμδεθαηίζηεθακ.
Όηακ ημ WWF Γιιάξ λεθίκεζε ημ πνόγναμμα πνμζηαζίαξ ημο ανγονμπειεθάκμο ζηεκ
Ννέζπα, ημ είδμξ ακήθε ζηα «θηκδοκεύμκηα», με πιεζοζμό πενίπμο 40-165 δεογάνηα.
Οήμενα, μεηά από δεθαηνία πνόκηα επίμμκςκ πνμζπαζεηώκ, ε Ννέζπα θηιμλεκεί ηε
μεγαιύηενε ζημκ θόζμμ απμηθία ανγονμπειεθάκςκ με πενηζζόηενα από 1.100 δεογάνηα!
Πμ είδμξ είκαη πιέμκ ηδηαίηενα πνμζηαηεομέκμ βάζεη κόμμο.
Πμ WWF Γιιάξ ζηενίδεη ημ ένγμ ηεξ Γηαηνίαξ Ννμζηαζίαξ Ννεζπώκ, γηα κα ζοκεπηζηεί
ημ ζεμακηηθό ένγμ πνμζηαζίαξ ηεξ Ννέζπαξ. Πα μέηνα πνεηάδεηαη ηώνα κα εκηαζμύκ με
πημ απμηειεζμαηηθό έιεγπμ ημο θοκεγημύ, απμθογή θαηαζηνεπηηθώκ επεμβάζεςκ ζημκ
ογνόημπμ θαη πνμγνάμμαηα εοαηζζεημπμίεζεξ ηόζμ ηςκ ρανάδςκ όζμ θαη ηςκ θαημίθςκ
ηεξ πενημπήξ.

5. ΥΕΛΩΝΑ CARETTA – CARETTA
Ρπάνπεη ζηε γε από ηεκ επμπή ηςκ δεηκμζαύνςκ. Οήμενα θαη ηα επηά είδε ζαιάζζηαξ
πειώκαξ ακά ημκ θόζμμ απεηιμύκηαη με ελαθάκηζε. Οηε Ιεζόγεημ ζοκακηώκηαη ηνία είδε
ζαιάζζηαξ πειώκαξ, από ηα μπμία μόκμ έκα, ε Caretta caretta βνίζθεη θαηαθύγημ ζηηξ
ειιεκηθέξ αθηέξ.
Ννηκ 80 πνόκηα οπήνπακ παναιίεξ ςμημθίαξ ημο είδμοξ θαη ζε πμιιέξ άιιεξ
μεζμγεηαθέξ πώνεξ (Ζηαιία, Γαιιία, Ζζναήι). Μ πιεζοζμόξ ηεξ Caretta caretta
λεπενκμύζε ηόηε ηηξ 50.000. Οήμενα, μεηά ηε ναγδαία ημονηζηηθή ακάπηολε, απμμέκμοκ
ιηγόηενεξ από 4.000. Οηε Δάθοκζμ βνίζθμκηαη μη ζεμακηηθόηενεξ παναιίεξ γηα ηεκ
ςμημθία ηεξ θανέηηα ζε όιε ηε Ιεζόγεημ. Γηδηθά ζηεκ παναιία ηςκ Οεθακίςκ γεκκμύκ
ηα αογά ημοξ ημοιάπηζημκ μη μηζέξ από ηηξ πειώκεξ πμο θηάκμοκ ζημ κεζί γη’ αοηό ημ
ζθμπό. Ακ θαη ημ μήθμξ ηεξ παναιίαξ δεκ λεπενκά ηα 500μ., μη θςιηέξ ζηα Οεθάκηα
θομαίκμκηαη από 500-1.000, από ηηξ ορειόηενεξ ποθκόηεηεξ ςμημθίαξ ζημκ θόζμμ.
Αλίδεη κα ζεμεηςζεί όηη ζε ζύκμιμ 1.000 κεμζζώκ επηδεί μόκμ έκαξ.
Πμ WWF Γιιάξ, πνμθεημέκμο κα πάνεη απμηειεζμαηηθά μέηνα γηα ηεκ πνμζηαζία ημο
είδμοξ, λεθίκεζε πακεονςπασθή εθζηναηεία θαη ημ 1993 με ηεκ οπμζηήνηλε πμιηηώκ από
όιε ηεκ Γ.Γ. αγόναζε ηεκ πενημπή πμο πενηβάιιεη ηεκ παναιία ηςκ Οεθακίςκ, βάδμκηαξ
ηέιμξ ζε θάζε ημονηζηηθή ή άιιε εθμεηάιιεοζή ηεξ. Γπηπιέμκ, ημ 1999 μεηά από
επίπμκεξ πνμζπάζεηεξ ημο WWF Γιιάξ θαη άιιςκ πενηβαιιμκηηθώκ μνγακώζεςκ
ηδνύζεθε ημ Γζκηθό Θαιάζζημ Νάνθμ Δαθύκζμο θαη ηα Οεθάκηα μνίζηεθακ ςξ πενημπή
απόιοηεξ πνμζηαζίαξ. Μ θίκδοκμξ γηα ηεκ caretta caretta δείπκεη κα απμμαθνύκεηαη
όιμ θαη πενηζζόηενμ, πνεηάδεηαη όμςξ πμιιή πνμζπάζεηα αθόμε, γηα κα απμζμβεζεί
ηειείςξ θαη κα ανπίζεη ε ακάθαμρε ημο πιεζοζμμύ ηεξ.

6. ΓΙΓΑΝΣΙΟ ΠΑΝΣΑ
Θηγμζημί πιεζοζμμί ημο γηγάκηημο πάκηα επηδμύκ ζήμενα ζηα θαηαθενμαηηζμέκα
δάζε μπαμπμύ ηεξ Ηίκαξ. Ηη όζμ μ βηόημπόξ ημοξ ζοννηθκώκεηαη, ηόζμ
αολάκεηαη ε απεηιή γηα ημ πημ δεμμθηιέξ ανθμοδάθη ζημκ θόζμμ, πμο
επηιέπζεθε θαη ςξ δηεζκέξ ζύμβμιμ ημο WWF.
Ε δεθαεηία 1970 – 80 οπήνλε ίζςξ ε πημ θαηαζηνμθηθή γηα ημ είδμξ. Ε έθηαζε
πμο θαηαιάμβακακ ηόηε ηα πενίπμο 1.000 πάκηα, μεηώζεθε από 30.000 ζε
13.000 η.πμ.
Πμ WWF λεθίκεζε δνάζε γηα ηεκ πνμζηαζία ημο είδμοξ ημ 1981 θαη ζήμενα ημ
πνόγναμμα πμο εθπμκείηαη ζε ζοκενγαζία με ηεκ θοβένκεζε ηεξ Ηίκαξ
πανμοζηάδεη ζεαμαηηθή πνόμδμ: ε πενημπή πμο πνμζηαηεύεηαη αολήζεθε θαηά
25% θηάκμκηαξ ζηα 16.000 η.μ., εκώ ε ηειεοηαία εμπενηζηαηςμέκε ένεοκα πμο
δεμμζημπμηήζεθε ημ 2004, έδεηλε ζεμακηηθή ακάθαμρε ημο πιεζοζμμύ ζε
1.600 άημμα, γεγμκόξ πμιύ ειπηδμθόνμ γηα ημ μέιιμκ ηςκ πάκηα...

7. Η ΣΙΓΡΗ ΣΗ΢ ΢ΟΤΜΑΣΡΑ
Ε ηίγνεξ είκαη από ηα πημ επηβιεηηθά δώα ημο πιακήηε. Γίκαη από ηα πημ απεηιμύμεκα.
Πμ 90% ημο παγθόζμημο πιεζοζμμύ ηςκ ηίγνεςκ πάζεθε ζηε δηάνθεηα ημο 20μο αηώκα.
Γηδηθόηενα ε ηίγνεξ ηεξ Ομομάηναξ δεκ λεπενκά ζήμενα ηα 400 με 500 άημμα, εκώ
θάζε πνόκμ ζακαηώκμκηαη ημοιάπηζημκ πεκήκηα ηίγνεηξ γηα ημ εμπόνημ ηεξ γμύκαξ ηεξ.
Ούμθςκα με έθζεζε ημο WWF ζημ δηάζηεμα 1998-2002 πέζακακ ζε παγίδεξ 253
ηίγνεηξ, εκώ μ βηόημπόξ ηεξ μεηώζεθε από 130.000 ζε 42.000 η.πμ.
Ιε βάζε έκα πμιοεηέξ ζπέδημ δνάζεξ (2002-2010), ε μνγάκςζε δίκεη έκα ζθιενό
αγώκα γηα κα ελαζθαιηζηεί ε επηβίςζε ημο είδμοξ, αιιά θαη κα δηαηενεζμύκ μη ημπηθμί
πιεζοζμμί, πμο ελανηώκηαη από ηεξ βηόημπμοξ ηεξ ηίγνεξ. Οε ζοκενγαζία με ηεξ
πενηβαιιμκηηθέξ μνγακώζεηξ, θαη ύζηενα από άζθεζε πίεζεξ ζηεκ θοβένκεζε ηεξ
Ομομάηναξ, ημ WWF πέηοπε κα ακαθενοπζεί ε πενημπή Tesso Nilo – από ηεξ
ζεμακηηθόηενμοξ βηόημπμοξ ηεξ ηίγνεξ – ζε εζκηθό πάνθμ.
«Μ πιεζοζμόξ ηεξ ηίγνεξ είκαη πηα ηόζμ μηθνόξ, πμο μη ειπίδεξ γηα βηςζημόηεηα ημο
είδμοξ είκαη ειάπηζηεξ», θνμύμοκ ημκ θώδςκα ημο θηκδύκμο μη επηζηήμμκεξ ημο WWF.
«Γάκ μη ανπέξ δεκ ιάβμοκ μέηνα εγθαίνςξ, γηα κα ζηαμαηήζεη ε ναγδαία απμρίιςζε ηςκ
δαζώκ θαη ε ακελέιεγθηε ιαζνμζενία, είκαη βέβαημ όηη ε ηίγνεξ ηεξ Ομομάηναξ πμιύ
γνήγμνα ζα έπεη ηεκ ίδηα ηύπε με ηεξ ζογγεκείξ ηεξ ζηε γεηημκηθή Ζάβα θαη ημ Ιπαιί,
πμο ελαθακίζηεθακ με ηε δύζε ημο εηθμζημύ αηώκα».

8. ΓΤΠΕ΢
Μη γύπεξ είκαη μεγάια πμοιηά πμο ηνέθμκηαη ζπεδόκ απμθιεηζηηθά με ρμθίμηα,
μεζαίμο ή μεγάιμο μεγέζμοξ, ζειαζηηθώκ. Γ’ αοηό ε ζςμαηηθή ημοξ θαηαζθεοή
δηαθένεη από ηςκ οπόιμηπςκ ανπαθηηθώκ πμο ζοιιαμβάκμοκ δςκηακή ηε ιεία
ημοξ. Πα πόδηα ημοξ δεκ είκαη ηζπονά μύηε ηα κύπηα ημοξ ηδηαίηενα γαμρά. Πμ
θεθάιη ημοξ είκαη ιίγμ – πμιύ γομκό ή ζθεπαζμέκμ με θμκηό πκμύδη, γηα κα με
ιενώκμκηαη. Μη γύπεξ, πανόιμ πμο ηνέθμκηαη με ρμθίμηα, θνμκηίδμοκ κα είκαη
πάνα πμιύ θαζανμί. Ηαη μεηαλύ ημοξ θοζηθά έπμοκ δηαθμνέξ ζηε ζςμαηηθή ημοξ
θαηαζθεοή, ώζηε ημ θάζε είδμξ κα εθπιενώκεη έκα ζογθεθνημέκμ νόιμ. Οηεκ
Γιιάδα θαη ηεκ Γονώπε ζοκακημύμε ηέζζενα είδε γοπώκ.

9. Μασρόγσπας
Νμιύ μεγάιμ πμοιί με ζθμονόπνςμμ θηένςμα πμο από μαθνηά μμηάδεη μαύνμ. Δεη
μμκαπηθά, ζε παμειμύ ορμμέηνμο μένε, όπμο θςιηάδεη πάκς ζε μεγάια δέκηνα (θονίςξ
πεύθα). Έπεη πμιύ ηεηνάγςκεξ θηενμύγεξ θαη θμκηή, θάπςξ ηνηγςκηθή, μονά. Γίκαη μ
πημ δοκαηόξ εονςπασθόξ γύπαξ θαη αοηόξ πνώημξ ζθίδεη ημ ρμθίμη, παναμενίδμκηαξ ηα
Όνκηα θαη ημοξ Αζπνμπάνεδεξ. Ννμηημάεη ηα ζθιενά μένε ημο πηώμαημξ πμο ηα
απμζπάεη εύθμια με ημ δοκαηό νάμθμξ ημο.
Ανπέξ ημο Ιάνηε γεκκάεη 1 αογό, πμο ημ θιςζάκε θαη μη δύμ γμκείξ.
Γπεηδή ηα μένε όπμο δεη δέπμκηαη ιίγμ ή πμιύ ακζνώπηκεξ επεμβάζεηξ, ζήμενα είκαη
από ηα πημ απεηιμύμεκα πμοιηά ηεξ Γιιάδαξ. Έηζη ιηγόηενα από 15 δεογάνηα θςιηάδμοκ
ζήμενα ζηε πώνα μαξ, πμο απμηειμύκ θαη ημκ ηειεοηαίμ πιεζοζμό όιεξ ηεξ Κ.Α.
Γονώπεξ.

10. Όρνιο
Νμιύ μεγάιμ. Λεπςνίδεη εύθμια όηακ πεηάεη από ημ θαθέ πνώμα ημο ζώμαηόξ ημο θαη
ηα ζθμύνα πηεηηθά θηενά. Μ μαθνύξ ιαημόξ θαη ημ θεθάιη είκαη θαιομμέκα με
αζπνόγθνηδμ πκμύδη. Φςιηάδεη θαηά απμηθίεξ ζε θμθημύξ θαη απόθνεμκμοξ βνάπμοξ. Πα
πμοιηά θεύγμοκ ανγά ημ πνςί απ’ ηηξ θμύνκηεξ ημοξ ράπκμκηαξ γηα ρμθίμηα. Δείπκεη
μεγάιε πνμηίμεζε ζηα εκηόζζηα ηςκ κεθνώκ δώςκ θαη η’ άιια μαιαθά ημοξ μένε. Θίγα
μόκμ Όνκηα μπμνμύκ κα «θαζανίζμοκ» έκα μεγάιμ ρμθίμη ζε πμιύ μηθνό πνόκμ. Γεκκάεη
έκα μόκμ αογό ζημ ηέιμξ ημο πεημώκα. Οηε πώνα μαξ, ημ Όνκημ βνίζθεηαη ζε παναθμή.
Μ πημ ογηήξ πιεζοζμόξ ημο είδμοξ θςιηάδεη ζηεκ Ηνήηε, εκώ δεκ είκαη ζπάκημξ ζηα
βμοκά ηεξ Η. θαη Β. Γιιάδαξ.

11. Γσπαετός (Κοκαλάς)
Αζπνμθίηνηκμ θεθάιη, πμνημθαιμθίηνηκμ ζώμα, μαονηδενέξ θηενμύγεξ. ΢αναθηενηζηηθό
ημο πμοιημύ είκαη δομ ημύθεξ από μαθνηέξ μαύνεξ ηνίπεξ πμο βνίζθμκηαη θαη απ’ ηηξ δομ
πιεονέξ ημο νάμθμοξ θαη μμηάδμοκ με μμύζη. Γίκαη ημ μεγαιύηενμ πμοιί ηεξ Γονώπεξ.
Γίκαη πημ εοέιηθημξ απ’ όιμοξ ημοξ γύπεξ θαη πάκηα θοθιμθμνεί μόκμξ ή ζε δεογάνηα.
Φςιηάδεη ζε απόθνεμκα βνάπηα, αιιά ηεκ ηνμθή ημο ηεκ ακαδεηάεη ζε ιόθμοξ με αναηή
βιάζηεζε. Γίκαη πηςμαημθάγμ πμοιί, αιιά ηεκ θύνηα ηνμθή ημο ηεκ απμηειμύκ ηα
θόθαια πμο ηα θαηαπίκεη μιόθιενα ή ηα ζπάεη νίπκμκηάξ ηα από ρειά. Γεκκάεη μέζα ζημ
πεημώκα 2 αογά. Γίκαη έκα από ηα ζπακηόηενα πμοιηά ηεξ Γιιάδαξ, ακ θαη ζηε πώνα μαξ
θςιηάδεη μ μεγαιύηενμξ πιεζοζμόξ από θάζε άιιε εονςπασθή πώνα, ζηεκ Ηνήηε θαη
πημ ζπάκηα ζηεκ Η. θαη Β. Γιιάδα.

12. Ασπροπάρης
Μ μηθνόηενμξ γύπαξ. Πα εκήιηθα έπμοκ ιεοθό πνώμα με μαύνα θηενά ζηηξ θηενμύγεξ
θαη γη’ αοηό από μαθνηά μμηάδμοκ με πειανγμύξ. Οοπκά ηνώεη ζθμοπίδηα. Φςιηάδεη ζε
βνάπηα. Γίκαη ζπεδόκ παμθάγμξ. Οηα μέζα ημο Απνίιε γεκκάεη 2 – 3 αογά, πμο ηα
θιςζάκε θαη μη δομ γμκείξ. Μ Αζπνμπάνεξ είκαη θαιμθαηνηκόξ επηζθέπηεξ ζηε πώνα
μαξ. Πμκ ζοκακημύμε ζηε Β. Γιιάδα, όπμο μηα από ηηξ μεγαιύηενεξ απμηθίεξ ημο
βνίζθεηαη ζηα Ιεηέςνα.

13. ΣΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ ΣΗ΢ ΜΕ΢ΟΓΕΙΟΤ
Δεθάδεξ πηιηάδεξ δειθηκηώκ ζακαηώκμκηαη θάζε πνόκμ ζηηξ ζάιαζζεξ ηεξ Ιεζμγείμο.
Ακ θαη ηα πνμζθηιή αοηά είδε δεκ έπμοκ θοζηθμύξ επζνμύξ, ε έιιεηρε ηνμθήξ ιόγς ηεξ
οπεναιίεοζεξ, ε ζαιάζζηα νύπακζε, ε ζακάηςζή ημοξ από ρανάδεξ θαη θονίςξ ε
αηπμαιςζία ημοξ από δηάθμνα αιηεοηηθά ενγαιεία, όπςξ ηα αθνόδηπηα, μεηώκμοκ ημκ
πιεζοζμό ημοξ δναμαηηθά θάζε πνόκμ. Ούμθςκα με ακαθμνέξ ημο WWF, ε πνήζε ηςκ
αθνόδηπηςκ θμζηίδεη θάζε πνόκμ ηε δςή ζε ημοιάπηζημκ 4.000 θμηκά δειθίκηα ζηε
κμηημδοηηθή Ιεζόγεημ, (πνόζθαηα ημ είδμξ ζομπενηιήθζεθε ζηε ιίζηα ηςκ
απεηιμύμεκςκ), εκώ 13.000 αηπμαιςηίδμκηαη ζηα ζηεκά ημο Γηβναιηάν θαη ηε γύνς
πενημπή.
Πμ WWF ακαγκςνίδμκηαξ ημκ θνίζημμ νόιμ ηςκ δειθηκηώκ ζηε δηαηήνεζε ηεξ
μηθμιμγηθήξ ηζμννμπίαξ ημο ζαιάζζημο πενηβάιιμκημξ, έπεη ακαιάβεη δνάζε γηα ηεκ
πνμζηαζία ημοξ με πνμγνάμμαηα πμο ζημπεύμοκ ζηεκ εκεμένςζε θαη εοαηζζεημπμίεζε
ημο θμηκμύ θαη εηδηθά ηςκ επαγγειμαηηώκ ρανάδςκ, αιιά θαη πμιηηηθή πίεζε γηα μείςζε
ημοξ πνήζεξ αθνόδηπηςκ ζηηξ ζάιαζζεξ ημοξ Ιεζμγείμο.
Πμ 2002 μιμθιενώζεθε θαη ημ πνώημ ενεοκεηηθό πνόγναμμα ημο WWF Γιιάξ με ηε
ζομμεημπή ημο θμηκμύ θαη ρανάδςκ πμο βμήζεζακ ημοξ επηζηήμμκεξ ζηε ζοιιμγή
πμιύηημςκ πιενμθμνηώκ γηα ηεκ θαηάζηαζε ηςκ δειθηκηώκ ζηηξ ειιεκηθέξ ζάιαζζεξ.

14. ΜΕ΢ΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ
Οηεκ Γιιάδα δεη θαη ακαπανάγεηαη έκα ζπάκημ είδμξ θώθηαξ, ε μεζμγεηαθή θώθηα ή
θώθηα μμκαπόξ (monahus monahus).
Ε μεζμγεηαθή θώθηα παιηόηενα δμύζε ζε όιε ηε μεζόγεημ, αιιά ζήμενα έπμοκ μείκεη
πμιύ ιίγεξ θώθηεξ αοημύ ημο είδμοξ, πμο απεηιείηαη με ελαθάκηζε. Οηεκ Γιιάδα δμοκ μη
πενηζζόηενεξ από αοηέξ πμο έπμοκ απμμείκεη, ζε ένεμεξ ζάιαζζεξ θαη ζπειηέξ.
Δηαιέγμοκ απμμμκςμέκα θαη θαιά πνμθοιαγμέκα μένε, ώζηε κα μεκ εκμπιμύκηαη από
ηεκ ακζνώπηκε πανμοζία.
Ε μεζμγεηαθή θώθηα έπεη ζηαπηί ή θαθέ πνώμα, μπμνεί κα θηάζεη μέπνη θαη ηα 2,5
μέηνα μήθμξ θαη δογίδεη 250 έςξ 300 θηιά. Πα κεμγέκκεηα έπμοκ μαύνμ ηνίπςμα, μήθμξ
έκα μέηνμ θαη δογίδμοκ 15 θηιά. Μη ζειοθέξ θώθηεξ γεκκάκε έκα μηθνό θάζε δομ πνόκηα.
Ακ θαη ζηεκ Γιιάδα πνμζηαηεύμκηαη από ημ κόμμ, μ ανηζμόξ ημοξ μεηώκεηαη ζοκεπώξ
θαη είκαη ημ οπ’ ανηζμό έκα απεηιμύμεκμ με ελαθάκηζε είδμξ ζηεκ Γονώπε.
Γηα ηεκ πνμζηαζία ηεξ μεζμγεηαθήξ θώθηαξ θαη ηςκ βηόημπςκ ζημοξ μπμίμοξ δεη έπεη
ηδνοζεί ε Γηαηνεία Ιειέηεξ θαη Ννμζηαζίαξ ηεξ Ιεζμγεηαθήξ Φώθηαξ. Οηηξ
δναζηενηόηεηέξ ηεξ πενηιαμβάκεηαη θαη ε πενίζαιρε ηναομαηηζμέκςκ δώςκ ή
κεμγέκκεηςκ πμο μη μεηένεξ ημοξ ζθμηώζεθακ.

15. Η ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΤΔΑ
Ε θαθέ ανθμύδα (Ursus arctos)είκαη έκα από ηα μθηώ είδε πμο δμοκ ζημκ θόζμμ. Γίκαη
δώμ μεγαιόζςμμ θαη δοκαηό, από ηε θύζε ημο με επηζεηηθό.
Αθμύεη θαη μονίδεη πμιύ θαιά, βιέπεη ιηγόηενμ θαιά. μπμνεί κα ηνέλεη πμιύ γνήγμνα θαη
έπεη δοκαηά πόδηα με μεγάια κύπηα, γηα κα μπμνεί κα ζθάβεη.
Δεη 20 – 25 πνόκηα ζηα δάζε, ηνέθεηαη θονίςξ με θοηά, θνμύηα, θανπμύξ, πόνηα θαη
βμιβμύξ. Πεξ ανέζεη πμιύ κα ηνώεη μέιη.
Ε θαθέ ανθμύδα είκαη δώμ μμκαπηθό θαη θηκείηαη ηε κύπηα, ηεκ αογή θαη ημ ζμύνμοπμ,
δειαδή ηηξ ώνεξ ηεξ μέναξ πμο ημ θςξ δεκ είκαη πμιύ δοκαηό, γηα κα θνύβεηαη
θαιύηενα από ημκ άκζνςπμ.
Ε θαθέ ανθμύδα ημ πεημώκα πέθηεη ζε πεημένημ ιήζανγμ. Πμ ζειοθό γεκκάεη θάζε 2 με
3 πνόκηα, ζηα μέζα ημο πεημώκα ζηε θςιηά ηεξ θαη εκώ βνίζθεηαη ζε θαηάζηαζε
ιήζανγμο, 1 ή 2 μηθνά θαη ζπακηόηενα 3. Πα μηθνά μέκμοκ θμκηά ζηε μεηένα ημοξ γηα 2
πνόκηα πενίπμο. Αοηή ημοξ μαζαίκεη πώξ κα βνίζθμοκ ηεκ ηνμθή ημοξ θαη κα
απμθεύγμοκ ημοξ θηκδύκμοξ. Οοκήζςξ μόκμ ημ έκα από ηα δύμ μηθνά ανθμοδάθηα επηδεί.
Ε ανθμύδα πνεηάδεηαη μεγάιμ πώνμ γηα κα δήζεη, θαζώξ μεηαθηκείηαη ζοκεπώξ
ακαδεηώκηαξ ηνμθή θαη εζοπία.
Νμιύ παιηά ε θαθέ ανθμύδα δμύζε ζηα μνεηκά δάζε όιεξ ηεξ Γιιάδαξ. Οηηξ μένεξ μαξ
μη έκημκεξ ακζνώπηκεξ δναζηενηόηεηεξ ζηα δάζε, ημ πανάκμμμ θοκήγη θαη ε αηπμαιςζία
ημοξ από ημκ άκζνςπμ με ζθμπό ηεκ εθμεηάιιεοζε (δςμιμγηθμί θήπμη, ηζίνθα,
ανθμύδεξ πμνεύηνηεξ) έπμοκ πενημνίζεη ηηξ ανθμύδεξ ζηηξ μνμζεηνέξ ηεξ Νίκδμο θαη
ηεξ Ξμδόπεξ. Οηε πώνα μαξ έπμοκ απμμείκεη πενίπμο 150 ανθμύδεξ.
Ε θαθέ ανθμύδα είκαη είδμξ πμο θηκδοκεύεη κα ελαθακηζηεί.