filipino presentation

1. KayarianngmgaSalita Carmela Dawn Micosa Michie Lorenz Basco Rikki James Laurente

2. Payak Maylapi Inuulit Tambalan KayarianngmgaSalita

3. Ito ay binubuongsalitang-ugatlamang, walangpanlapi, hindiinuulit at walangkatambalnasalita. Halimbawa: Alay KahoyBangoAraw DasalDahonLakad Gabi Payak

4. Maylapi Ito ay mgasalitangbinubuongsalitang-ugatna may kasamangisa o higit pang panlapi. Halimbawa: Usiginpagsumikapan Katapangansumpa-sumpaan

5. Paglalapi Tumutukoysapagbuongsalitasapapapagitanngpagsasamangpanlapi at salitang-ugat. Halimbawa: Panlapi + s.u salitangmaylapi um- + ikot  umikot -um- + sama  sumama -hin + sabi  sabihin Nagkakaroonngiba’tibanganyo at kahulugansapamamagitanngpaglalagayngiba’tibangpanlapi.

6. a. Mgauringpanlapi Unlapi ikinakabitsaunahanngsalitangugat Gitlapi isinisingit (unahangkatinig at kasunodnapatinig)  nagagamitlamangito kung angsalitang-ugat ay nagsisimulasakatinig Hulapi  ikinakabitsahulihanngsalitangugat

8. Hulapi -in + gamot = gamotin -an + kamay = kamayan -hin + sabi = sabihin -han + sama = samahan -inat -an hinuhulapisamgasalitangnagtatapossakatinig at impitnatunog o tunog glottal naitinuturing din naisangpomenangkatinig -hinat -hanhinuhulapisamgasalitangnagtatapossapatinig

9. b. MgaParaanngPaglalapi Pag-uunlapi Paggigitlapi Paghuhulapi Pag-uunlapi at paggigitlapi Pag-uunlapi at paghuhulapi o kabilaan Paggigitlapi at paghuhulapi Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi o laguhan

10. Halimbawa: 1.) Pag-uulapi Um- + alis umalis Ipa- + hakot  ipahakot 2.) Paggigitlapi -um- + talikod  tumalikod -in- + bati  binati

11. 3.) Paghuhulapi -in + walis walisin -hin + samba  sambahin 4.) Pag-uunlapi at paggigitlapi Mag + um + sikap  magsumikap Nag + um + mamo  nagsumamo Halimbawa:

12. 5.) Pag-uunlapi at paggigitlapi Pag + tibay + -an  pagtibayan In + awit + an  inawitan 6.) Paggigitlapi at paghuhulapi -in + taas + -an  tinaasan -in + wika + -an  winikaan Halimbawa:

13. Halimbawa: 7.) Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi Pag- + -um- + sikap + -an  pagsumikapan Ipag- + -um- +sumpa + -an  ipagsumpaan

14. Inuulit Angbuongsalita ay inuulit o kayanaman, angisa, o higit pang patinig ay inuulit. Mayroongdalawanguri: a.) Pag-uulitnaganap b.) Pag-uulitnadi-ganap

15. a.) Pag-uulitnaganap Inuulitangbuongsalitang-ugat May nababagoangdiinkapaginuulitmayroonnamangnananatiliangdiin.

16. Halimbawa: (walangpagbabagosadiin) SalitangUgatPag-uulit gabi gabi – gabi araw  araw - araw

17. b.) Pag-uulitnadi-ganap Bahagilamangngsalitaanginuulit Halimbawa: SalitangUgatPag-uulit inom iinom sulat  susulat usok  uusok takbo tatakbo

18. Halimbawangpatinigna may kayariangKatinigPatinigKatinig (KPK), anginuulit ay unangkatinig at kasunodnapatinigngpantig. SalitangUgatPag-uulit lukso lulukso benta  bebenta sipsip  sisipsip

19. Tambalan Tawagsapagsasamangdalawangsalita. May dalawanguri: a.) Mgatambalangganap b.) Mgatambalangdi-ganap

20. a.) Mgatambalangganap Nagkakaroonngibasaisinasaadngmgasalitangpinagsama. angdalawangsalitangpinagtambal ay nagkakaroonngikatlongkahulungangibakaysaisinasaadngmgasalitangpinagsama: Halimbawa: Bahag + hari bahaghari Patay + gutom  patay-gutom

21. b.) Mgatambalangdi-ganap Pinagsamangdalawangsalitananananatiliangkahulugan. Halimbawa: Bahay-kubo (ang ‘bahay’ ay tirahanngtao at ang ‘kubo’ ay maliitnabahay) May iba’tibanguringtambalangsalitabataysakahulugangidinaragdagngikalawangsalita. Halimbawa: 1. Naglalarawan 2. Pagtitimbangan Burdang-BatangasBantay-salakay Hatid-sundo Araw-gabi

22. Ginawani: Carmela Dawn S. Micosa MMA-1