แผนBioม.5 1

แผนการจัดการเรียนรู้
รายวิชาชีววิทยา 2 รหัส ว 32242
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
ครูผู้สอน
นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2556
โรงเรียนศีลาจารพิพัฒน์
สานักงานขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 1

แผนการจัดการเรียนรู้
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2555
รหัสวิชา ว 32242 รายวิชา ชีววิทยา 2
เวลาเรียน 3 คาบ/สัปดาห์/คาบ จานวน 1.5 หน่วยการเรียน รวมเวลาเรียน 60 คาบ/ภาคเรียน
...............................................................................................................................................................
ชื่อครูผู้สอน นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
รายชื่อแบบเรียนที่ใช้ :
แบบเรียนหลัก 1. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้เพิ่มเติม ชีววิทยา 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
ผู้แต่ง สสวท. กระทรวงศึกษาธิการ
2. คู่มือครูชีววิทยา เล่ม 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ผู้แต่ง สสวท.
กระทรวงศึกษาธิการ

คำอธิบำยรำยวิชำ ชีววิทยำ 2
รหัสวิชำ ว 32242 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 5
1.5 หน่วยกิต เวลำ 60 ชั่วโมง
ศึกษำวิเครำะห์เกี่ยวกับกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง และ
สัตว์มีกระดูกสันหลัง กำรรับรู้และกำรตอบสนองของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและสัตว์บำงชนิด โครงสร้ำง
ของระบบประสำท กำรทำงำนของเซลล์ประสำท กำรทำงำนของระบบประสำทสั่งกำร อวัยวะรับ
สัมผัส ระบบต่อมไร้ท่อ ฮอร์โมนจำกระบบต่อมไร้ท่อและอวัยวะที่สำคัญ กำรรักษำดุลยภำพของ
ร่ำงกำยด้วยฮอร์โมน ฟีโรโมน กลไกกำรเกิดพฤติกรรมของสัตว์ ประเภทพฤติกรรมของสัตว์
ควำมสัมพันธ์ระหว่ำงพฤติกรรมกับพัฒนำกำรของระบบประสำท กำรสื่อสำรระหว่ำงสัตว์ กำร
สืบพันธุ์และกำรเจริญเติบโตของสัตว์
โดยใช้กระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ กำรสืบเสำะหำควำมรู้ กำรสำรวจตรวจสอบ กำร
สืบค้นข้อมูล และกำรอภิปรำยเพื่อให้เกิดควำมรู้ ควำมคิด ควำมเข้ำใจ สำมำรถสื่อสำรสิ่งที่เรียนรู้ มี
ควำมสำมำรถในกำรตัดสินใจ เห็นคุณค่ำของกำรนำควำมรู้ไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน มีจิต
วิทยำศำสตร์ จริยธรรม คุณธรรม และค่ำนิยมที่เหมำะสม
ตัวชี้วัด
ว 1.1 ม.4/1
ว 8.1 ม.4/1 , ว 8.1 ม.4/2 , ว 8.1 ม.4/3 , ว 8.1 ม.4/4 , ว 8.1 ม.4/5 , ว 8.1 ม.4/6,
ว 8.1 ม.4/7 , ว 8.1 ม.4/8 , ว 8.1 ม.4/9 , ว 8.1 ม.4/10 , ว 8.1 ม.4/11 , ว 8.1ม.4/12
รวม 13 ตัวชี้วัด

แบบวิเคราะห์ตัวชี้วัดเพื่อจัดทาคาอธิบายรายวิชาชีววิทยา 2 ว 32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
มฐ. ตัวชี้วัด คาสาคัญ (Keyword)
ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คุณลักษณะอันพึงประสงค์
ว 1.1 ม.4-6/1 ทดลองและอธิบำยกำรรักษำดุลย
ภำพของเซลล์ของสิ่งมีชีวิต
- กำรรักษำดุลยภำพใน
ร่ำงกำย
- กำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต
- ระบบประสำทและอวัยวะ
รับควำมรู้สึก
- ระบบต่อมไร้ท่อ
- ระบบต่อมไร้ท่อ
- พฤติกรรมของสัตว์
- กำรสำรวจตรวจสอบ - มุ่งมั่นกำรทำงำน
- มีวินัย
- ซื่อสัตย์สุจริต
ว 8.1 ม.4-6/1 ตั้งคำถำมที่อยู่บนพื้นฐำนของ
ควำมรู้และควำมเข้ำใจทำงวิทยำศำสตร์
หรือควำมสนใจหรือจำกประเด็นที่เกิดขึ้น
ในขณะนั้นที่สำมำรถทำกำรสำรวจ
ตรวจสอบหรือศึกษำค้นคว้ำได้อย่ำง
ครอบคลุมและเชื่อถือได้
- กำรสืบค้นข้อมูล
- กำรสำรวจตรวจสอบ
- กำรตั้งคำถำม
- มุ่งมั่นกำรทำงำน
- ใฝ่เรียนรู้
ม.4-6/2 สร้ำงสมมติฐำนที่มีทฤษฎีรองรับ
หรือคำดกำรณ์สิ่งที่จะพบหรือสร้ำง
แบบจำลองหรือสร้ำงรูปแบบเพื่อนำไปสู่
กำรสำรวจตรวจสอบ
-กำรสร้ำงสมมติฐำน
- กำรตรวจสอบ
ม.4-6/3 ค้นคว้ำรวบรวมข้อมูลที่ต้อง
พิจำรณำปัจจัยหรือตัวแปรสำคัญ ปัจจัยที่
มีผลต่อปัจจัยอื่น ปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้
และจำนวนครั้งของกำรสำรวจตรวจสอบ
เพื่อให้ได้ผลที่มีควำมเชื่อมั่นอย่ำงเพียงพอ
- กำรรวบรวมข้มูล
ม.4-6/4 เลือกวัสดุเทคนิควิธีอุปกรณ์ที่ใช้
ในกำรสังเกต กำรวัด กำรสำรวจ
ตรวจสอบอย่ำงถูกต้องทั้งทำงกว้ำงและลึก
ในเชิงปริมำณและคุณภำพ
- กำรสังเกต
-สำรวจตรวจสอบ
- กำรออกแบบ
ม.4-6/5 รวบรวมข้อมูลและบันทึกผลกำร
สำรวจตรวจสอบอย่ำงเป็นระบบถูกต้อง
ครอบคลุมทั้งในเชิงปริมำณและคุณภำพ
โดยตรวจสอบควำมเป็นไปได้ ควำม
เหมำะสมหรือควำมผิดพลำดของข้อมูล
- กำรรวบรวมข้อมูล
- กำรบันทึก
- สำรวจตรวจสอบ
ม.4-6/6 จัดกระทำข้อมูลโดยคำนึงถึงกำร - กำรจัดกระทำข้อมูล - มุ่งมั่นกำรทำงำน

รำยงำนผลเชิงตัวเลขที่มีระดับควำมถุ
กต้องและนำเสนอข้อมูลด้วยเทคนิควิธีที่
เหมำะสม
- กำรรำยงำนผล
ม.4-6/7 วิเครำะห์ข้อมูล แปลควำมหมำย
ข้อมูลและประเมินควำมสอดคล้องของ
ข้อสรุป หรือสำระสำคัญเพื่อตรวจสอบกับ
สมมติฐำนที่ตั้งไว้
- กำรวิเครำะห์
- กำรแปลควำมหมำย
ม.4-6/8 พิจำรณำควำมน่ำเชื่อถือของ
วิธีกำรและผลกำรสำรวจตรวจสอบโดยใช้
หลักควำมคำดเคลื่อนของกำรวัดและกำร
สังเกต เสนอแนะ กำรปรับปรุงวิธีกำร
สำรวจตรวจสอบ
- กำรสรุปผล
ม.4-6/9 นำผลกำรสำรวจตรวจสอบที่ได้
ทั้งวิธีกำรและองค์ควำมรู้ที่ได้ไปสร้ำง
คำถำมใหม่ นำไปใช้แก้ปัญหำใน
สถำนกำรณ์ใหม่และชีวิตจริง
- กำรนำไปใช้
- กำรกำหนดปัญหำ
- กำรแก้ปัญหำ
ม.4-6/10 ตระหนักถึงควำมสำคัญในกำรที่
จะต้องมีส่วนร่วมรับผิดชอบกำรอธิบำย
กำรลงควำมเห็น และกำรสรุปผลกำร
เรียนรู้วิทยำศำสตร์ที่นำเสนอต่อ
สำธำรณชนด้วยควำมถูกต้อง
- กำรอธิบำย
- กำรลงข้อสรุป
- กำรนำเสนอ
- กำรสื่อสำร
ม.4-6/11 บันทึกและอธิบำยผลกำรสำรวจ
ตรวจสอบอย่ำงมีเหตุผล ใช้พยำนหลักฐำน
อ้ำงอิงหรือค้นคว้ำเพิ่มเติมเพื่อหำหลักฐำน
อ้ำงอิงที่เชื่อถือได้และยอมรับว่ำควำมรู้
เดิมอำจมีกำรเปลี่ยนแปลงได้เมื่อมีข้อมูล
และประจักษ์พยำนใหม่เพิ่มเติมหรือ
โต้แย้งจำกเดิมซึ่งท้ำทำยให้มีกำร
ตรวจสอบอย่ำงระมัดระวังอันจะนำไปสู่
กำรยอมรับเป็นควำมรู้ใหม่
ม.4-6/12 จัดแสดงผลงำน เขียนรำยงำน
และ/หรืออธิบำยเกี่ยวกับแนวคิด
กระบวนกำรและผลของโครงงำนหรือ
ชิ้นงำนให้ผู้อื่นเข้ำใจ
- กำรสื่อสำรข้อมูล

โครงสร้างรายวิชาชีววิทยา 2 รหัส ว 32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ภาคเรียนที่ 1
เวลาเรียน 60 ชั่วโมง จานวน 1.5 หน่วยกิต
ลาดับที่ มาตรฐานการเรียนรู้/
ชื่อหน่วยการเรียนรู้ สาระสาคัญ เวลา (ชั่วโมง) น้าหนัก
คะแนน
1 ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
กำรรักษำดุลยภำพใน
กำรรักษำดุลยภำพของสิ่งมีชีวิต
นับเป็นกระบวนกำรสำคัญในกำรรักษำ
สมดุลต่ำงๆของร่ำงกำยซึ่ง
ประกอบด้วยระบบหำยใจ ระบบ
ขับถ่ำยและระบบหมุนเวียนโลหิต-
น้ำเหลืองทั้งนี้เพื่อให้กำรดำรงชีวิต
เป็นไปโดยปกติ
10 20
2 ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
กำรเคลื่อนที่ของ
สิ่งมีชีวิต
กำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตเป็น
พฤติกรรมกำรตอบสนองต่อกำร
เปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมทั้งภำยใน
และภำยนอกร่ำงกำยเพื่อกำรดำรงชีวิต
อย่ำงเหมำะสม
10 20
3 ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
ระบบประสำทและ
อวัยวะรับควำมรู้สึก
ระบบประสำทและอวัยวะรับ
ควำมรู้สึกคือกำรทำงำนประสำนกัน
อย่ำงซับซ้อนภำยในร่ำงกำยเพื่อ
ตอบสนองต่อกำรเปลี่ยนแปลงของ
สิ่งแวดล้อมภำยนอกที่มำกระตุ้นส่งผล
ให้กำรควบคุมกำรทำงำนของอวัยวะ
ต่ำงๆในร่ำงกำยมีควำมเหมำะสม
15 20
4 ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
ระบบต่อมไร้ท่อ ระบบต่อมไร้ท่อเป็นระบบที่ทำงำน
ร่วมกับระบบประสำท เรียกว่ำ ระบบ
ประสำนงำน ซึ่งทำงำนโดยผ่ำนสำร
ตัวกลำงฮอร์โมนที่มีควำมจำเพำะต่อ
อวัยวะเป้ำหมำยต่ำงๆภำยในร่ำงกำย
15 20
5 ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
พฤติกรรมของสัตว์ พฤติกรรมสัตว์เป็นกำรแสดงออกเพื่อ
ตอบสนองต่อกำรเปลี่ยนแปลง
สภำพแวดล้อมเพื่อควำมอยู่รอดโดยที่
สิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดมีแบบแผน
พฤติกรรมแตกต่ำงกันตำมระดับ
วิวัฒนำกำร
10 20
รวม 60 100

คุณลักษณะตามจุดเน้น ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
ลาดับที่ ชื่อหน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้/
จุดเน้น ทักษะ/กระบวนการ
1 กำรรักษำดุลยภำพใน
ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
- ควำมสำมำรถในกำรสื่อสำร
- ควำมสำมำรถในกำรคิด
- ควำมสำมำรถในกำรใช้เทคโนโลยี
- ค้นหำสำเหตุของปัญหำ วิเครำะห์
สภำพปัญหำจำกสถำนกำรณ์ต่ำงๆ
ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน กำหนด
ทำงเลือกวิธีกำรขั้นตอนที่นำมำใช้ใน
กำรแก้ปัญหำได้ผลดีที่สุด
- สำรสนเทศนำเสนองำนและใช้
คอมพิวเตอร์สร้ำงชิ้นงำนหรือ
โครงงำนอย่ำงมีจิตสำนึกและ
วัฒนธรรม
- ทดลอง
- อธิบำย
- สืบค้นข้อมูล
- นำควำมรู้ไปใช้ประโยชน์
กำรสืบค้นข้อมูล
- กำรสำรวจ
- กำรตั้งคำถำม
- กำรสร้ำงสมมติฐำน
- กำรตรวจสอบ
- กำรรวบรวมข้อมูล
- กำรจัดกระทำข้อมูล
- กำรรำยงำนผล
- กำรแปลควำมหมำย
- กำรกำหนดปัญหำ
- กำรแก้ปัญหำ
- กำรนำเสนอ
- กำรสื่อสำร
- กำรสรุปผล
2 กำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
- ควำมสำมำรถในกำรแก้ปัญหำ
- ใช้คอมพิวเตอร์ในกำรประมวลผล
ข้อมูลให้เป็นสำรสนเทศเพื่อกำร
ตัดสินใจใช้เทคโนโลยี
3 ระบบประสำทและอวัยวะ
รับควำมรู้สึก
ว 1.1 ม.4-6/1
ว 8.1 ม.4-6/1-12
- ทักษะชีวิต

4 ระบบต่อมไร้ท่อ ว 1.1 ม.4-6/3
ว 8.1 ม.4-6/1-12
5 พฤติกรรมของสัตว์ ว 1.1 ม.4-6/4
ว 8.1 ม.4-6/1-12

แผนกำรจัดกำรเรียนรู้ที่ 1
หน่วยกำรเรียนที่ 1 เรื่อง ระบบหำยใจ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์
รหัสวิชำ/รำยวิชำ ว 32242/ชีววิทยำ 2 ชั้น ม. 5 เวลำเรียน 2 ชั่วโมง
ผู้สอน นำยวิชัย ลิขิตพรรักษ์ โรงเรียนศีลำจำรพิพัฒน์
*******************************************************************************************
1. มำตรฐำนกำรเรียนรู้
ว 1.1 ม.4-6/1 ทดลองและอธิบำยกำรรักษำดุลยภำพของเซลล์ของสิ่งมีชีวิต
ว 8.1 ใช้กระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์และจิตวิทยำศำสตร์ในกำรสืบเสำะหำควำมรู้ กำรแก้ปัญหำ รู้
ว่ำปรำกฏกำรณ์ทำงธรรมชำติที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่มีรูปแบบที่แน่นอน สำมำรถอธิบำยและตรวจสอบได้
ภำยใต้ข้อมูลและเครื่องมือที่มีอยู่ในช่วงเวลำนั้นๆ เข้ำใจว่ำ วิทยำศำสตร์ เทคโนโลยี สังคม และ
สิ่งแวดล้อม มีควำมเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน
ตัวชี้วัด / ผลกำรเรียนรู้
อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิต เขียน
สรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิต
2. จุดประสงค์กำรเรียนรู้
2.1 อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆ ได้
ถูกต้อง
2.2 สำมำรถเขียนสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆ ได้ถูกต้อง
2.3 ตระหนักถึงควำมสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆต่อกระบวนกำรดำรงชีวิตได้ถูกต้อง
3. สำระแกนกลำง / สำระสำคัญ
- ระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตมีควำมหมำยและควำมสำคัญต่อกำรดำรงชีวิตอย่ำงมำก
- ระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆ มีควำมคล้ำยคลึงและแตกต่ำงกันบ้ำงในด้ำนองค์ประกอบ กำร
ทำงำน และประสิทธิภำพ
- ระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตแบ่งออกได้เป็น 2 แบบได้แก่
1. habitat
>> water >> terrestrial
2. specificity of respiratory organ
>> specific >> non-specific
4. สำระกำรเรียนรู้
ควำมรู้ (K) อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิต
ชนิดต่ำงๆ

ทักษะ / กระบวนกำร (P) เขียนสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิต
ชนิดต่ำงๆ
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) ตระหนักถึงควำมสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิด
ต่ำงๆต่อ
กระบวนกำรดำรงชีวิต
5. สมรรถนะ
กำรคิด ,กำรสื่อสำร และกำรใช้เทคโนโลยี
6. ชิ้นงำน / ภำระงำนที่แสดงผลกำรเรียนรู้
สมุดบันทึก ,ใบงำน ,ใบกิจกรรม และConcept map
7. กำรวัดและประเมินผล
รำยกำรประเมิน วิธีวัดผล เครื่องมือวัดผล เกณฑ์กำรประเมินผล
1. สมุดบันทึกกำรเรียน
กำรสอนประจำบทเรียน
2. ใบงำนแบบฝึกหัด
ทบทวนประจำบทเรียน
3. ทดสอบเก็บคะแนน
ประจำบทเรียน
4. แบบบันทึกกำรทำ
กิจกรรมประจำบทเรียน
1. ตรวจสมุดบันทึกกำร
เรียนกำรสอนประจำ
บทเรียน
2. ตรวจใบงำน
แบบฝึกหัดทบทวน
3. ตรวจแบบทดสอบ
เก็บคะแนนประจำ
4. ตรวจแบบบันทึกกำร
ทำกิจกรรมประจำ
1. กำรสังเกต ตรวจสอบ
เปรียบเทียบกับเนื้อหำที่ทำ
กำรเรียนกำรสอนประจำ
บทเรียนจริง
2. กำรตรวจสอบคำตอบกับ
คำเฉลยใบงำนแบบฝึกหัด
คำเฉลยแบบทดสอบประจำ
4. กำรตรวจแบบบันทึกกำร
1. ควำมถูกต้อง ครบถ้วน
ในเนื้อหำ ควำมเป็น
ระเบียบเรียบร้อยสวยงำม
ของกำรจดบันทึก
2. ควำมถูกต้องของ
คำตอบอย่ำงน้อยไม่ต่ำ
กว่ำ 80%
กว่ำ 50%
ในเนื้อหำกำรบันทึก ควำม
เป็นระเบียบเรียบร้อย
สวยงำมของกำรจดบันทึก
8. กิจกรรมกำรเรียนรู้
ขั้นนำ : ครูตั้งคำถำมก่อนนำไปสู่กำรเรียนกำรสอนให้นักเรียนจะตอบคำถำมเหล่ำนี้โดย
อำศัยควำมรู้ควำมเข้ำใจที่มีอยู่เดิม หรือจำกประสบกำรณ์ที่นักเรียนเคยพบเห็นในชีวิตประจำวัน ว่ำ
> ระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆมีควำมคล้ำยคลึงหรือแตกต่ำงกันอย่ำงไรบ้ำง
> ระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตกับกำรดำรงชีวิตมีควำมสัมพันธ์กันมำกน้อยอย่ำงไร จง
อธิบำย
> นักเรียนคิดว่ำถ้ำสิ่งมีชีวิตไม่มีระบบกำรหำยใจ ผลออกมำจะเป็นเช่นไร

ครูเริ่มเปิดอภิปรำยโดยให้นักเรียนร่วมกันแสดงควำมคิดเห็นว่ำวิธีกำรแลกเปลี่ยนก๊ำซ
ในสิ่งมีชีวิตนั้นมีกำรจัดเป็นระบบขั้นตอนอย่ำงไร
นักเรียนสำมำรถตั้งคำถำมที่อยำกรู้เพิ่มเติม หลังจำกได้ร่วมกันอภิปรำยในห้องเรียน
แล้ว เช่น
ระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆมีกำรทำงำนแตกต่ำงกันอย่ำงไรบ้ำง จงอธิบำย
ขั้นสอน : ครูอธิบำยเนื้อหำ “ระบบหำยใจ” ว่ำ
> Respiratory system = nutrient  energy
> aerobic respiration > anaerobic respiration
> respiratory organ ต้องมีผนังบำงและชื้นอยู่เสมอ ,พื้นที่สัมผัสกับก๊ำซมำก
>> non-specific respiratory organ
>>> water
 protozoa = single cell + epidermal diffusion
 sponge = water channel + epidermal diffusion
 hydra = gastrovascular cavity + gastrodermal diffusion
 planaria = epidermal diffusion
>> specific respiratory organ
>>> water
> mollus = gill + mantle
> neresis = parapodia
> limulus = book gill
> prawn = gill chamber
> sea star = dermal branchial
> sea cucumber = respiratory tree
> fish = gill arch
>>> terestial
> earth worm = skin
> gastropod = vascularize lung + respiratory pore
> spider = book lung
> insect = air sac + tracheal system >>> spiracle
diplopoda >>> trachea
chilopoda >>> tracheoles
> frog >> young = external gill
>> adult = lung + skin

> reptile = lung
> aves = lung + air sac
> mammal >>> alveolus
>>>diaphragm
>>>rib and intercostals muscle
>>>lung
นักเรียนร่วมแสดงควำมคิดเห็นและซักถำมข้อสงสัยเกี่ยวกับควำมหมำย
องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจพร้อมทั้งสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบ
หำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆอีกทั้งกำรประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง
ขั้นสรุป : ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปควำมรู้เป็น concept map และทำใบงำนเพื่อ
ตรวจสอบควำมเข้ำใจเกี่ยวกับควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจพร้อมทั้ง
สรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบหำยใจในสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆอีกทั้งกำรประยุกต์ใช้ใน
กำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง
9. สื่อ / อุปกรณ์ / แหล่งเรียนรู้
9.1 หนังสือเรียนสำระกำรเรียนรู้เพิ่มเติม ชีววิทยำ 2 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 5
ผู้แต่ง สสวท. กระทรวงศึกษำธิกำร
9.2 คู่มือครูชีววิทยำ เล่ม 2 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 5 ผู้แต่ง สสวท.กระทรวงศึกษำธิกำร
9.3 ห้องสมุดเฉลิมพระเกียรติกำญจนำภิเษก โรงเรียนศีลำจำรพิพัฒน์
9.4 ห้องศูนย์สื่อกลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ โรงเรียนศีลำจำรพิพัฒน์
9.5 ห้องสืบค้น โรงเรียนศีลำจำรพิพัฒน์

หน่วยกำรเรียนที่ 1 เรื่อง ระบบหำยใจในมนุษย์ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์
*******************************************************************************************
อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจในมนุษย์ เขียน
สรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบหำยใจของมนุษย์
2.1 อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจในมนุษย์ได้ถูกต้อง
2.2 สำมำรถเขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของระบบหำยใจของมนุษย์ได้ถูกต้อง
2.3 ตระหนักถึงควำมสำคัญและสำมำรถดูแลถนอมรักษำระบบหำยใจของตนเองได้ถูกต้อง
- ระบบหำยใจในมนุษย์มีควำมหมำยและควำมสำคัญต่อกำรดำรงชีวิตของมนุษย์อย่ำงมำก
- ระบบหำยใจในมนุษย์กับสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆมีควำมคล้ำยคลึงและแตกต่ำงกันบ้ำงในด้ำน
องค์ประกอบ กำรทำงำน และประสิทธิภำพ
- ระบบหำยใจในมนุษย์แบ่งออกได้เป็น 2 ขั้นตอนใหญ่ๆได้แก่
external respiration
>> conducting division >> respiratory division
internal respiration
>> aerobic respiration >> anaerobic respiration
ควำมรู้ (K) อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจในมนุษย์
ทักษะ / กระบวนกำร (P) เขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของระบบหำยใจของมนุษย์
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) ตระหนักถึงควำมสำคัญและสำมำรถดูแลถนอมรักษำระบบ
หำยใจของตนเอง

กำรคิด ,กำรสื่อสำร และกำรใช้เทคโนโลยี
กว่ำ 80%
กว่ำ 50%
> ระบบหำยใจในมนุษย์กับสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆมีควำมคล้ำยคลึงหรือแตกต่ำงกัน
อย่ำงไรบ้ำง
> ระบบหำยใจในมนุษย์กับกำรดำรงชีวิตมีควำมสัมพันธ์กันมำกน้อยอย่ำงไร จง
อธิบำย
> นักเรียนคิดว่ำถ้ำมนุษย์ไม่มีระบบกำรหำยใจ ผลออกมำจะเป็นเช่นไร
ครูเริ่มเปิดอภิปรำยโดยให้นักเรียนร่วมกันแสดงควำมคิดเห็นว่ำวิธีกำรแลกเปลี่ยนก๊ำซ
ในมนุษย์นั้นมีกำรจัดเป็นระบบขั้นตอนอย่ำงไร
นักเรียนสำมำรถตั้งคำถำมที่อยำกรู้เพิ่มเติม หลังจำกได้ร่วมกันอภิปรำยในห้องเรียน
แล้ว เช่น ระบบหำยใจในมนุษย์กับสิ่งมีชีวิตชนิดต่ำงๆมีกำรทำงำนแตกต่ำงกันอย่ำงไรบ้ำง จง
อธิบำย

ขั้นสอน : ครูอธิบำยเนื้อหำ “ระบบหำยใจในมนุษย์” ว่ำ
> human respiratory system = nutrient  energy
> external respiration > internal respiration
> External respiration = Oxygen  Lung  Blood  Cell/Tissue
> conducting division
nostril >> nasal cavity >> pharynx >> larynx >>trachea >> bronchus
>> bronchiole
> respiratory division
alveolar duct >> alvevolar sac >> alveoli
!!! bronchial tree
Associated structure = diaphragm + rib and intercostals muscle
@ Lung> อยู่ภำในทรวงอกใต้ซี่โครง
> ปอดขวำจะสั้นกว่ำซ้ำย แต่ปอดซ้ำยจะแคบกว่ำขวำ
> มีเยื่อหุ้มปอด 2 ชั้น
> กำรแฟบหรือขยำยจะเป็นตัวกำหนดปริมำตรอำกำศเข้ำร่ำงกำย
@ Breathing = diaphragm [ abdominal breathing ] # 75%
= rib + intercostals muscle [ chest breathing ] # 25%
> inspiration
> exspiration
>> gas exchange = diffusion [ high ]  [ low ]
= Oxygen  Carbondioxide
oxygen in air >> oxygen in alveoli >> deoxygenate blood  oxygenate
blood >> cell/tissue
 carbondioxide
@ factor of gas exchange and transportation
> กำรระบำยอำกำศที่ปอด
> เนื้อเยื่อปอด
@ gas component in air
> nitrogen = 79%
> oxygen = 20.96%
> carbondioxide = 0.03%
> another = 0.01%

@ disease
> tubercle > pneumonia
> diphtheria > pertussis
> common cold > influenza
> emphysema > lung cancer
> Aerobic respiration = nutrient [ carbohydrate + protein + lipid ] + O2
C6H12O6 + 6 O2  6CO2 + 6H2O + 36-38 ATP
>> Glycolysis ( cytoplasm )
C6H12O6 + 2ADP + 2Pi + 2NAD+
 2pyruvic acid + 2NADH+H+
+ 2ATP
>> Acetyl CoA synthesis ( mitochondria )
2pyruvic acid + 2NAD+
+ 2CoASH  2acetyl CoA + 2NADH+H+
+ 2CO2
>> Krebs cycle / citric acid cycle / tricarboxylic acid (TCA) cycle
( matrix )
2acetyl CoA + 6NAD+
+ 2FAD+
+ 2GDP + 2Pi  4CO2 + 6NADH+H+
+ 2FADH2
+ 2GTP
>> Electron transport system (ETS) ( intermembrane space )
NADH+H+
 FADH2 + ATP  CoQ  cytochrom b cyt. c + ATP  cyt.
a  O2 + ATP
@ 1 NADH+H+
= 3 ATP
@ 1 FADH2 = 2 ATP
>>>> Prokaryote = All steps is occurred in cytoplasm
= 38 ATP : 1 glucose
>>>> Eukaryote = Some steps is occurred in cytoplasm and
mitochondria
= 36-38 ATP : 1 glucose
> Anaeerobic respiration = nutrient [ carbohydrate : monosaccharide ]
C6H12O6  ethylalcohol / lactic acid + 2ATP
>> lactic acid fermentation >> alcoholic fermentation
@ Lactic acid fermentation
# muscle cell in human
# bacteria : lactobacillus
Glucose + 2ADP + 2Pi  2lactic acid + 2ATP

@ alcoholic fermentation
# yeast
Glucose + 2ADP + 2Pi  2ethylalcohol + 2ATP + 2CO2
%%% ATP of aerobic respiration > anaerobic respiration = 19 เท่ำ
นักเรียนร่วมแสดงควำมคิดเห็นและซักถำมข้อสงสัยเกี่ยวกับควำมหมำย
องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจพร้อมทั้งสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบ
หำยใจในมนุษย์อีกทั้งกำรประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง
ตรวจสอบควำมเข้ำใจเกี่ยวกับควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบหำยใจพร้อมทั้ง
สรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบหำยใจในมนุษย์อีกทั้งกำรประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำ
ในระดับสูง

หน่วยกำรเรียนที่ 1 เรื่อง ระบบกำรขับถ่ำยกับกำรรักษำดุลยภำพของร่ำงกำย
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์
*******************************************************************************************
อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบกำรขับถ่ำยกับกำรรักษำ
ดุลยภำพของร่ำงกำย เขียนสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิต
2.1 อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบขับถ่ำยในสิ่งมีชีวิตได้ถูกต้อง
2.2 สำมำรถเขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของระบบขับถ่ำยในสิ่งมีชีวิตได้ถูกต้อง
2.3 ตระหนักถึงควำมสำคัญและสำมำรถดูแลถนอมรักษำระบบขับถ่ำยของตนเองได้ถูกต้อง
- กำรที่สิ่งมีชีวิตดำเนินกิจกรรมต่ำงๆในสภำพแวดล้อมที่อำศัยอยู่อย่ำงปกติได้
สิ่งมีชีวิตต้องสำมำรถรักษำดุลยภำพของร่ำงกำยไว้ให้ได้
- กำรขับถ่ำยเป็นกระบวนกำรสำคัญอย่ำงหนึ่งที่จะช่วยรักษำดุลยภำพของร่ำงกำย
- ภำยในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตจะมีปฏิกิริยำทำงเคมีต่ำงๆเกิดขึ้นมำกมำยทำให้เกิด
ผลิตภัณฑ์หลำยชนิด บำงชนิดเซลล์ไม่ต้องกำรจำเป็นต้องกำจัดออก เรียกว่ำ ของ
เสีย
- กำรขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว ส่วยใหญ่อำศัยในสภำพแวดล้อมที่เป็นน้ำหรือ
มีน้ำประกอบอยู่มำก จึงอำศัยกระบวนกำรแพร่ผ่ำนเยื่อหุ้มเซลล์เป็นหลัก
- กำรขับถ่ำยของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ตัวอย่ำงเช่น
 ฟองน้ำและไฮดรำ
 หนอนตัวแบน
 ไส้เดือนดิน

 แมลง
- การขับถ่ายของสัตว์มีกระดูกสันหลังมีความจาเป็นเช่นเดียวกับสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง
โดยมีไตเป็นอวัยวะขับถ่าย
- ไตเป็นอวัยวะขับถ่ายทาหน้าที่ทั้งกาจัดของเสียและรักษาสมดุลของน้าและแร่ธาตุ โดย
ทางานร่วมกับระบบหมุนเวียนเลือด ตัวอย่างเช่น
 นกและสัตว์เลื้อยคลาน
 คน
ควำมรู้ (K) อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบขับถ่ำยในสิ่งมีชีวิต
ทักษะ / กระบวนกำร (P) เขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของระบบขับถ่ำยในสิ่งมีชีวิต
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) ตระหนักถึงควำมสำคัญและสำมำรถดูแลถนอมรักษำระบบ
ขับถ่ำยของ
ตนเอง
กำรสื่อสำร ,กำรแก้ปัญหำ และกำรใช้เทคโนโลยี
กว่ำ 80%
กว่ำ 50%

> กระบวนกำรขับถ่ำยหมำยถึงอะไร ทำไมต้องเกิดขึ้นในสิ่งมีชีวิต
> กระบวนกำรขับถ่ำยมีควำมสำคัญต่อกำรรักษำดุลยภำพของสิ่งมีชีวิตอย่ำงไร
> โครงสร้ำงของอวัยวะในกำรขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิตมีควำมเหมำะสมต่อกำรทำหน้ำที่
อย่ำงไร
ครูเริ่มเปิดอภิปรำยโดยให้นักเรียนร่วมกันแสดงควำมคิดเห็นว่ำของเสียที่เกิดจำก
กระบวนกำรเมทำบอลิซึมในสิ่งมีชีวิตได้แก่อะไรบ้ำง
นักเรียนสำมำรถตั้งคำถำมที่อยำกรู้เพิ่มเติม หลังจำกได้ร่วมกันอภิปรำยในห้องเรียนแล้ว
เช่น
กำรถ่ำยอุจจำระออกจำกร่ำงกำยถือว่ำเป็นกำรขับถ่ำยหรือไม่เพรำะเหตุใด
ขั้นสอน : ครูอธิบำยเนื้อหำ “ระบบขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิต” ว่ำ
> กำรที่สิ่งมีชีวิตดำเนินกิจกรรมต่ำงๆในสภำพแวดล้อมที่อำศัยอยู่อย่ำงปกติได้
สิ่งมีชีวิตต้องสำมำรถรักษำดุลยภำพของร่ำงกำยไว้ให้ได้ กำรขับถ่ำยก็เป็นกระบวนกำรสำคัญอย่ำง
หนึ่งที่จะช่วยรักษำดุลยภำพของร่ำงกำยของสิ่งมีชีวิต
> ภำยในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตจะมีปฏิกิริยำทำงเคมีต่ำงๆเกิดขึ้นมำกมำยทำให้เกิด
ผลิตภัณฑ์หลำยชนิด บำงชนิดเซลล์ไม่ต้องกำรจำเป็นต้องกำจัดออก เรียกว่ำ ของเสีย ซึ่งได้แก่
 ก๊ำซคำร์บอนไดออกไซด์จำกกระบวนกำรหำยใจ
 น้ำที่เกินควำมต้องกำรของร่ำงกำย
 สำรประกอบไนโตรเจน คือ ยูเรีย แอมโมเนีย และกรดยูริก
> กำรขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว ส่วยใหญ่อำศัยในสภำพแวดล้อมที่เป็นน้ำหรือมี
น้ำประกอบอยู่มำก จึงอำศัยกระบวนกำรแพร่ผ่ำนเยื่อหุ้มเซลล์เป็นหลัก เช่น พำรำมีเซียม อะมีบำ
นอกจำกนี้ ในแหล่งน้ำจืดซึ่งเป็นไฮโพโทนิกน้ำไหลเข้ำเซลล์ปริมำณมำ ต้องกำจัดออกโดย
contractile vacuole เพื่อรักษำสมดุลน้ำ
> กำรขับถ่ำยของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ตัวอย่ำงเช่น
 ฟองน้ำและไฮดรำ ทุกเซลล์สัมผัสน้ำโดยตรง ของเสียพวกแอมโมเนียถูกขับ
ออกโดยกำรแพร่
 หนอนตัวแบน เช่น พลำนำเลีย อำศัยในน้ำ มีเฟลมเซลล์กำจัดของเสีย
กระจำยทั้ง 2 ข้ำงลำตัวขับแอมโมเนียออกทำงท่อขับถ่ำยและทำงผิวหนัง

 ไส้เดือนดิน แต่ละปล้องจะมี เนฟริเดียม 1 คู่ มีปลำยเปิด 2 ข้ำง คือ เน
โฟรสโตม และช่องเปิดที่ผิวหนัง ขับถ่ำยของเสียพวกแอมโมเนีย ยูเรีย ทำ
หน้ำที่ทั้งกรองและดูดกลับ
 แมลง มีท่อมัลพิเกียน คล้ำยถุงยื่นออกจำกทำงเดินอำหำรตรงรอยต่อ
ส่วนกลำงกับส่วนท้ำย ทำหน้ำที่ทั้งกรองและดูดกลับ ของเสียพวกผลึกกรด
ยูริกจะถูกขับออกพร้อมกับกำกอำหำร
> กำรขับถ่ำยของสัตว์มีกระดูกสันหลังมีควำมจำเป็นเช่นเดียวกับสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง โดยมีไตเป็น
อวัยวะขับถ่ำยทำหน้ำที่ทั้งกำจัดของเสียและรักษำสมดุลของน้ำและแร่ธำตุ โดยทำงำนร่วมกับระบบ
หมุนเวียนเลือด ตัวอย่ำงเช่น
 นกและสัตว์เลื้อยคลำน
1. โครงสร้ำงร่ำงกำยที่ป้องกันกำรสูญเสียน้ำ เช่น ผิวหนังหนำ เกล็ดหรือขนปก
คลุม
2. กำรขับถ่ำยของเสียที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบในรูปกรดยูริก ซึ่งใช้น้ำในกำร
กำจัดน้อยมำก
 คน
1. ไต 1 คู่ ในช่องท้องทั้ง 2 ข้ำงของกระดุสันหลังเอวทำหน้ำที่กรองและดูดกลับ
2. ท่อไตลำเลียงปัสสำวะเก็บที่กระเพำะปัสสำวะ
3. กระเพำะปัสสำวะเก็บปัสสำวะพร้อมขับถ่ำยออกทำงท่อปัสสำวะ
> โครงสร้ำงของไต แบ่งออกเป็น 2 บริเวณ คือ
 ส่วนนอก เรียกว่ำ คอร์เกซ์
 ส่วนใน เรียกว่ำ เมดัลลำ ส่วนปลำยจรดโพรง กรวยไต ซึ่งต่อกับท่อ
ปัสสำวะ
> หน่วยไต เป็นท่อประกอบด้วย โบว์แมนแคปซูล ,โกลเมอรูลัส ,ท่อขดส่วนต้น ,ห่วงเฮนเล ,
ท่อขดส่วนปลำย และท่อรวมเปิดสู่กรวยไต
นักเรียนร่วมแสดงควำมคิดเห็นและซักถำมข้อสงสัยเกี่ยวกับควำมหมำย องค์ประกอบและ
ควำมสำคัญของระบบกำรขับถ่ำยกับกำรรักษำดุลยภำพของร่ำงกำย หน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของ
ระบบขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิตอีกทั้งกำรประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง
ตรวจสอบควำมเข้ำใจเกี่ยวกับควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของระบบกำรขับถ่ำยกับกำร
รักษำดุลยภำพของร่ำงกำย หน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของระบบขับถ่ำยของสิ่งมีชีวิตอีกทั้งกำร
ประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง

หน่วยกำรเรียนที่ 2 เรื่อง โครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์
*******************************************************************************************
อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่
ของสิ่งมีชีวิต เขียนสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต
2.1 อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตได้
2.2 สำมำรถเขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตได้
2.3 ตระหนักถึงควำมสำคัญของระบบโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่กับกำรดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตได้
- กำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวมีควำมแตกต่ำงกันไปตำมโครงสร้ำงของเซลล์
- อะมีบำไม่มีโครงสร้ำงที่ใช้ในกำรเคลื่อนที่โดยเฉพำะแต่จะเคลื่อนที่โดยกำรไหลของ
ไซโทพลำสซึมเป็นเท้ำเทียม
- สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวบำงชนิด ใช้แฟลเจลลัมหรือซิเลียในกำรเคลื่อนที่ เช่น พำรำมี
เซียม ยูกลีนำ
- สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่อยู่ในน้ำและบนบกมีลักษณะกำรเคลื่อนที่และกลไกกำร
เคลื่อนที่แตกต่ำงกัน
- กำรเคลื่อนที่ของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่อยู่ในน้ำ
มีแรงเสียดทำนต่อกำรเคลื่อนที่น้อย
มีแรงลอยตัวช่วยพยุงขณะเกิดกำรเคลื่อนที่

ดังนั้น กำรเคลื่อนที่อำศัยแค่อำศัยแรงดันน้ำก็เพียงพอ
- กำรเคลื่อนที่ของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่อยู่บนบก ต้องอำศัยกล้ำมเนื้อที่แข็งแรง
ช่วยต้ำงทำนแรงโน้มถ่วงโลกขณะเกิดกำรเคลื่อนที่
- สัตว์มีกระดูกสันหลังทุกชนิดมีระบบโครงกระดูก ทำหน้ำที่
โครงร่ำงแข็งค้ำจุนร่ำงกำยให้คงรูป
ช่วยในกำรเคลื่อนที่
- สัตว์มีกระดูกสันหลังมีทั้งที่อำศัยอยู่ในน้ำและบนบกซึ่งมีสภำพแวดล้อมแตกต่ำงกัน
ดังนั้นกำรเคลื่อนที่จึงมีควำมแตกต่ำงกันในลักษณะต่ำงๆ
- ตัวอย่ำงกำรเคลื่อนที่ของสัตว์มีกระดูกสันหลัง ได้แก่
กำรเคลื่อนของปลำ
กำรเคลื่อนที่ของนก
- กำรเคลื่อนที่ของเสือชีต้ำ
ควำมรู้ (K) อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่
ของสิ่งมีชีวิต
ทักษะ / กระบวนกำร (P) เขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของโครงสร้ำงและกำร
เคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) ตระหนักถึงควำมสำคัญของระบบโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่
กับกำรดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต
กำรคิด ,กำรสื่อสำร ,กำรแก้ปัญหำ และกำรใช้เทคโนโลยี
กว่ำ 80%

กว่ำ 50%
> กำรเคลื่อนที่ คืออะไร มีประโยชน์ต่อกำรดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต อย่ำงไร
> เรำสำมำรถแยกสิ่งมีชีวิตออกจำกกันโดยอำศัยกำรเคลื่อนที่ได้หรือไม่ อย่ำงไร
> กำรศึกษำกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตมีประโยชน์อย่ำงไรต่อกำรดำรงชีวิตของมนุษย์
ครูเริ่มเปิดอภิปรำยโดยให้นักเรียนร่วมกันแสดงควำมคิดเห็นว่ำสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดมีกำร
เคลื่อนแตกต่ำงกันหรือไม่ อย่ำงไร
นักเรียนสำมำรถตั้งคำถำมที่อยำกรู้เพิ่มเติม หลังจำกได้ร่วมกันอภิปรำยในห้องเรียนแล้ว
เช่น
กำรศึกษำกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตมีผลต่อกำรดำรงชีวิตของมนุษย์อย่ำงไรบ้ำง
ขั้นสอน : ครูอธิบำยเนื้อหำ “โครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต” ว่ำ
> สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวภำยในไซโทพลำสซึม มีไซโทสเกเลตอนทำหน้ำที่เป็นทั้งโครงร่ำง
ค้ำจุนให้คงรูปร่ำงอยู่ได้ และทำให้เกิดกำรเคลื่อนไหวภำยในเซลล์ขึ้น
> สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว จะมีกรเคลื่อนที่ที่แตกต่ำงกันไปตำมโครงสร้ำงของเซลล์
 เท้ำเทียม
 แฟลเจลลัม
 ซิเลีย
> กำรเคลื่อนที่แบบอะมีบำ ซึ่งไม่มีโครงสร้ำงที่ใช้ในกำรเคลื่อนที่โดยเฉพำะ แต่จะ
เคลื่อนที่โดยกำรไหลของไซโทพลำสซึมเป็นเท้ำเทียม
o Ectoplasm = gel
o Endoplasm = sol
> สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวบำงชนิด ใช้ flagellum and cilia ในกำรเคลื่อนที่
 โครงสร้ำงค้ำจุน คือ microtubule 9 + 2
 ล้อมรอบด้วย cell membrane

 ระหว่ำง microtubule จะมี dynein = dynein arm
> ตัวอย่ำงสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่เคลื่อนที่โดยอำศัย cilia = paramecium และ
ตัวอย่ำง
สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่เคลื่อนที่โดยอำศัย flagellum = euglena
> สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังหลำยชนิด เช่น แมงกะพรุนจะมีของเหลว ที่เรียกว่ำ มีโซเก
ลีย อีกทั้งกำรหดตัวของเนื้อเยื่อบริเวณของกระดิ่งและที่ผนังลำตัวสลับกัน เกิดแรงดันน้ำผลักตัวพุ่งไป
ในทิศตรงข้ำม
> กำรเคลื่อนที่ของหมึกเกิดจำกกำรหดตัวของกล้ำมเนื้อบริเวณลำตัว ทำให้น้ำภำยใน
พ่นออกทำงไซฟอนและเคลื่อนที่ไปในทิศตรงข้ำม
> ดำวทะเลมีกำรเคลื่อนที่โดยอำศัยแรงดันน้ำจำกภำยนอกร่ำงกำย ผ่ำนระบบท่อน้ำ
 Madreporite + ampulla + tube feet + sucker
> ไส้เดือนดิน มีกล้ำมเนื้อเจริญดี 2 ชุด
 Circular muscle
 Longitudinal muscle
ทำงำนแบบ antagonism + setae ปล้องลำตัว + ริมฝีปำกปล้องหน้ำสุด
> แมลง มีโครงสร้ำงแข็งภำยนอก ช่วยค้ำยังหรือพยุงร่ำงกำยขณะเคลื่อนที่อีกทั้ง
ประกอบด้วยข้อต่อมำกมำยทำให้สะดวกในกำรเคลื่อนที่และสำมำรถเคลื่อนที่ได้อย่ำงรวดเร็ว อำศัย
กำรทำงำนของกล้ำมเนื้อ 2 ชุด แบบ antagonism คือ
 Flexor หดตัวแล้วอวัยวะส่วนนั้นงอเข้ำ
 Extensor หดตัวแล้วอวัยวะส่วนนัน้เหยียดออก
> กำรยกปีกขึ้นและกำรกดปีกลงขณะบิน เกิดจำกกล้ำมเนื้อ 2 ชุด ทำงำนแบบ
antagonism คือ
 ยึดเปลือกหุ้มส่วนอก
 ตำมยำวที่ยึดกับปีก
> สัตว์มีกระดูกสันหลังทุกชนิดมีระบบโครงกระดูก ทำหน้ำที่
 โครงร่ำงแข็งช่วยค้ำจุนร่ำงกำยให้คงรูป
 ช่วยในกำรเคลื่อน
o ยกลำตัวให้สูงขึ้นไม่สัมผัสกับผิวดินเพื่อลดแรงเสียดทำน
o มีลักษณะเป็นท่อนๆเพื่อสะดวกในกำรเคลื่อนที่ทิศทำงต่ำงๆ
> กำรเคลื่อนที่ของปลำ
 ลำตัวจะมีลักษณะโค้งไปมำ เพรำะกล้ำมเนื้อลำตัวที่ยึดติดอยู่กับกระดูกสัน
หลังหดตัวแต่ละส่วนไม่พร้อมกัน เริ่มทยอยจำกด้ำนหัวไปหำง (ครีบหำง)

 เคลื่อนที่ในน้ำได้ 3 มิติ = หน้ำ-หลัง ,ซ้ำย-ขวำ และ ขึ้น-ลง (ครีบหลัง อก
สะโพก)
 รูปร่ำงเพรียว ผิวเรียบลื่น(เมือก) ลดแรงเสียดทำน
> กำรเคลื่อนที่ของนก
 กำรทำงำนของกล้ำมเนื้อ 2 ชุด
o ยึดกระดูกโคนปีก
o ยึดกระดูกอก
 โครงสร้ำงกำรบิน
o กระดูกมีรูพรุน น้ำหนักเบำ
o ถุงลมสำรองอำกำศผลิตพลังงำนขณะบิน
> กำรเคลื่อนที่ของเสือชีต้ำ
 ควำมแข็งแรงและประสิทธิภำพของกล้ำมเนื้อ
 โครงกระดูกรับน้ำหนักและเพิ่มช่วงกำรเคลื่อนที่
นักเรียนร่วมแสดงควำมคิดเห็นและซักถำมข้อสงสัยเกี่ยวกับควำมหมำย องค์ประกอบและ
ควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต หน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของโครงสร้ำง
และกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตอีกทั้งกำรประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง
ตรวจสอบควำมเข้ำใจเกี่ยวกับควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำร
เคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิต หน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตอีกทั้ง
กำรประยุกต์ใช้ในกำรศึกษำชีววิทยำในระดับสูง

หน่วยกำรเรียนที่ 2 เรื่อง โครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของมนุษย์ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์
*******************************************************************************************
อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่
ของมนุษย์ เขียนสรุปหน้ำที่และโครงสร้ำงสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของมนุษย์
2.1 อธิบำยควำมหมำย องค์ประกอบและควำมสำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของมนุษย์ได้
2.2 สำมำรถเขียนสรุปโครงสร้ำงและหน้ำที่สำคัญของโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่ของมนุษย์ได้ถูกต้อง
2.3 ตระหนักถึงควำมสำคัญของระบบโครงสร้ำงและกำรเคลื่อนที่กับกำรดำรงชีวิตของมนุษย์ได้
- กำรเคลื่อนที่ของคนต้องอำศัยกำรทำงำนสัมพันธ์กันระหว่ำง
ระบบโครงกระดูก
ระบบกล้ำมเนื้อ
- ระบบโครงกระดูก
กระดูกแกน
กระดูกรยำงค์
- ระบบกล้ำมเนื้อ
กล้ำมเนื้อยึดกระดูก
กล้ำมเนื้อหัวใจ
กล้ำมเนื้อเรียบ

แผนBioม.5 1

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie แผนBioม.5 1

Ähnlich wie แผนBioม.5 1 (20)

Mehr von Wichai Likitponrak

Mehr von Wichai Likitponrak (20)

แผนBioม.5 1