10. Effecten van langdurig vasten versus ernstige ziekte/trauma Vasten Ziekte / Trauma Metabolisme afgenomen toegenomen Gewichtsverlies langzaam snel Energie 95% uit vet 80% uit vet 20% uit eiwit Stikstof verlies afgenomen toegenomen Hormonen - catecholamines, glucagon, vroegtijdig, cortisol, GH weinig toename toename - insuline afname toename, relatief tekort Water and natrium initieel verlies, later retentie retentie
11. Metabole veranderingen bij langdurig vasten of ziekte % veranderingen t.o.v. vasten Langdurig vasten Ernstige ziekte Rust stofwisseling -20% 50% Glucose productie -40% 200% Lipolyse (vet afbraak) 100% 100% Eiwit synthese/aanmaak -85% 10% Eiwit afbraak -80% 100%
12.
13. Fysiologische reserves Glucose en vet worden opgeslagen, eiwit niet Bij ziekte: hogere eiwitbehoefte leidt tot direct verlies orgaanfunctie leeftijd eiwitreserve (= glucose in dagen) vetreserve (= kcal in dagen) ½ jaar 6 105-110 1 jaar 5 180-190 2-3 jaar 6-8 52-63 4-5 jaar 7-10 41-44 6-7 jaar 10-12 43-57 8-10 jaar 10-15 26-47 Volwassenen 50-75 70-150
15. Gevolgen ondervoeding Meer kans op infecties (verminderde darmwerking en verlaagde weerstand) Ondervoeding Afname gewicht en spiermassa Hogere mortaliteit Meer kans op complicaties Afname kwaliteit van leven Verminderde wondgenezing/ toename kans decubitus Langere opnameduur Hogere behandelingskosten
31. Nutricia sondevoeding Nutrison Calorieën Per 100 ml Eiwit Per 100 ml Kenmerken 1500–2000 ml voorziet in dagelijkse behoefte aan vitaminen & mineralen ‘ Standard’ 100 4 Multi Fibre 100 4 Vezelmix Peptisorb 100 4 Vetarm, semi-elementair Energy 150 6 Energieverrijkt Proteïn Plus 125 6.3 Eiwitverrijkt Protison MF 125 7.5 Eiwit- en vezelverrijkt Concentrated 200 7.5 Vocht- en mineralenbeperkt
32. Nutricia sondevoeding (2) Nutrison Calorieën Per 100 ml Eiwit Per 100 ml Kenmerken 1000 Complete MF 100 5.5 Lage energie en vochtbehoefte 1200 Complete MF 120 5.5 Soya 100 4 Koemelkallergie
33. Fresenius sondevoeding Fresubin Calorieën Per 100 ml Eiwit Per 100 ml Kenmerken Original (fibre) 100 3.8 Energy (fibre) 150 5.6 HP energy 150 7.5 1000 Complete 100 5.5 Lage energie en vochtbehoefte 1200 Complete 120 6.0 Soya Fibre 100 3.8 Koemelkallergie ► Supportan (aanvullend 500 ml/dag) 150 10 Verrijkt met visolie (EPA) en vezel ► Survimed OPD 100 4.5 Semi-elementair
34. Abbott sondevoeding Calorieën Per 100 ml Eiwit Per 100 ml Kenmerken 1500 ml voorziet in dagelijkse behoefte aan vitaminen en mineralen Osmolite 100 4 Jevity 100 4 Vezelverrijkt Promote Fibre 100 6.25 Eiwitverrijkt + vezel Jevity Plus 120 5.55 Energieverrijkt + vezel Jevity HiCal 150 6.38 Energieverrijkt + vezel Osmolite HiCal 151 6.27 Energieverrijkt
35. Abbott sondevoeding (2) Calorieën Per 100 ml Eiwit Per 100 ml Kenmerken Suplena (blik 237 ml) 200 3 Eiwit- en elektrolytenbeperkt Nepro 200 7 Vocht- en elektrolytenbeperkt Pulmocare 151 6.25 Laag koolhydraten, bij respiratoire aandoeningen Oxepa 152 6.25 Immunonutritie Perative 131 6.7 Semi-elementair met arginine
36. Novartis (Nestlé) sondevoeding Isosource Calorieën Per 100 ml Eiwit Per 100 ml Kenmerken 1500–2000 ml voorziet in dagelijkse behoefte aan vitaminen en mineralen Fibre 100 3.8 Standard 105 4.1 Protein (fibre) 122 6.6 Eiwitverrijkt Energy Fibre 150 4.9 Energy 159 5.7 Energieverrijkt Impact 100 5.4 Immunonutritie
42. Behandelplan Diëtist in consult! Inname vs behoefte Voedingsinterventie door diëtist Evaluatie en actie 100% van de behoefte Energie- en eiwitrijke voeding, eventueel drinkvoeding Globale monitor (weegbeleid) 75-100% van de behoefte Energie- en eiwitrijke voeding, eventueel drinkvoeding < 48 uur evaluatie Continueren of aanvullen met drinkvoeding 50-75% van de behoefte Energie- en eiwitrijke voeding, aangevuld met drinkvoeding en/of sondevoeding < 48 uur evaluatie Continueren of overgaan op sondevoeding < 50% van de behoefte Energie- en eiwitrijke voeding, aangevuld met sondevoeding of volledige sondevoeding < 48 uur evaluatie Continueren of orale voeding (drinkvoeding) indien mogelijk
43.
44. Orale intake mw. A Voldoende? Ontbijt 1 kom pap met suiker thee Tussendoor Nutridrink Juicy style Lunch 1/2 snee brood met marg. en 1 plak kaas beker halfvolle melk Tussendoor magere vruchten yoghurt thee Avondeten ½ portie warm + volle vanille vla Tussendoor Nutridrink Proteïn
45. Aanbevolen hoeveelheden 12 tot 20 jaar 20 tot 50 jaar 50 tot 70 jaar 70+-ers Brood 5-7 sneetjes (175-245 gram) 5-7 sneetjes (175-245 gram) 4-6 sneetjes (140-210 gram) 3-4 sneetjes (105-140 gram) Aardappelen (of rijst, pasta, peulvruchten) 200-250 gram 4-5 aardappelen of opscheplepels rijst/pasta /peulvruchten 150-250 gram 3-5 aardappelen of opscheplepels rijst/pasta /peulvruchten 150-200 gram 3-4 aardappelen of opscheplepels rijst/pasta /peulvruchten 100-150 gram 2-3 aardappelen of Opscheplepels rijst/pasta /peulvruchten Groente 200 gram (4 groentelepels) 200 gram (4 groentelepels) 200 gram (4 groentelepels) 150 gram (3 groentelepels) Fruit 2 vruchten (200 gram) 2 vruchten (200 gram) 2 vruchten (200 gram) 2 vruchten (200 gram) Zuivel 500 ml melk(producten) en 20 gram kaas (1 plak) 400 ml melk(producten) en 20 gram kaas (1 plak) 500 ml melk(producten) en 20 gram kaas (1 plak) 550 ml melk(producten) en 20 gram kaas (1 plak) Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers 100-120 gram 100-120 gram 100-120 gram 100-120 gram Halvarine, margarine, bak- en braadproducten 20-30 gram 20-35 gram 20-35 gram 25-35 gram Dranken 1,5 liter 1,5 liter 1,5 liter 1,7 liter
Wat je na afloop weet: Waarom voeden belangrijk is Hoe de voedingsbehoefte wordt bepaald Welke soorten sondevoeding en drinkvoeding er zijn Hoe je op de MC je voedingsdoelen kan behalen
In deze definitie wordt een inadequate voedselopname verondersteld. Er wordt geen aandacht besteed aan het effect van het ziekteproces op de voedingstoestand van de patiënt.
Doel vasten: behoud spiermassa, vermindering van het verbruik Bij ziekte is dit niet mogelijk, te grote behoefte van glucose en eiwit
Hogere mortaliteit Sullivan ‘99 ref 10 : n = 497 chirurgische patiënten (meerderheid chirurgisch, paar medisch, die als slecht gevoed waren, alsnog een chirurgische ingreep nodig hadden) > 65 jaar; opname >4 dagen 2 groepen: Groep I: voldoende eiwit- en energie-inname ( > 50% van behoefte); n=395 (19%) Groep II: te lage eiwit- en energie-inname (< 50% van behoefte); n=102 (21%) Mortaliteit in zkh: 1,5 % (6 pat) in groep I vs 11,8% (12 pat) in groep II Mortaliteit 3 maanden na ontslag : 5,8% (23 pat) in groep I vs 15,7% (16 pat) in groep II Bokhorst van -de van der Schueren ‘99 ref 20: n = 64 grote ok ivm vergevorderde hoofd-halskanker VU te A’dam Mannen: significante correlatie tussen preoperatief gewichtsverlies > 5% en de 3-jaarsoverleving. Alle ondervoede ( preoperatief gewichtsverlies > 5% )mannen met ernstige postoperatieve complicaties zijn binnen 1,5 jaar na ok overleden
£ 7,3 = € 8.1 £ 3.5 = € 3.8 £ 5.3 = € 5.9
NB uitleg over immunonutriënten zelf behandelen. Sheet niet presenteren maar wel in hand-outs meegeven. PUFA’s =poly unsaterated fatty acids Een nucleotide is een molecuul bestaande uit drie componenten: een fosfaatgroep , een suiker met vijf C-atomen ( pentose ) en een purine of een pyrimidine . Nucleotiden vormen de bouwstenen voor DNA en RNA , maar hebben ook belangrijke, regulerende functies in de cel . Glycine ( Gly ) (2-aminoazijnzuur) is een van de twintig natuurlijk voorkomende aminozuren . Glycine fungeert ook als neurotransmitter en is voornamelijk inhibitoir.
Uitleg wat NVIC/CBO en ESPEN is
Adviezen die in het ziekenhuis worden gegeven. Ook goed toepasbaar thuis. Denken wij. Vinden jullie dat ook. Zijn er nog aanvullingen die naar jullie zin die zowel in ziekenhuis en thuis toepasbaar zijn? Voor een patiënt niet altijd makkelijk. Jaren gewend aan DM dieet/ Mager eten/ Cholestorol beperking? Hoe leg je uit dat diëten tijdelijk minder belangrijk zijn?
Aangezien apotheken product-geïnteresseerd zijn deze en volgende pagina’s als aanvulling op de schapfolder. Geeft de apotheek tevens een kennisvoorsprong op de cliënt. Boodschap: verschil in gebruik en inzet verschillende drinkvoedingen duidelijk maken. Tip: laat apothekersassistenten het verschil ook proeven!
Zie vorige pagina
Zie vorige pagina
Materiaal : ECN-boekje Fortify complete Receptenkaart 910234/1100 Protifar + Fantomalt receptenkaart Indicaties : zie ook sheet ‘Welke voedingstherapie’ Patiënten die kunnen eten en drinken, maar bij wie de normale voeding (tijdelijk) ontoereikend is Patiënten die moeten aansterken. Bijvoorbeeld tijdens ziekte of een periode van herstel (o.a. na een operatie) Toe te voegen aan bijv. pap, vla, yoghurt, appelmoes, milkshake, ragoût, soep, saus, salades, stamppot, aardappelpuree Kan aan warme dranken, gerechten worden toegevoegd: langzaam en al roerend toevoegen om klonteren te voorkomen Fortify complete en Protifar plus maken heldere dranken iets troebel Fortify complete Voor iedereen, geen contraindicatie Smaak: neutraal + vanille Samenstelling per portie van 30 g: energie 129 kcal, eiwit 5,2 g, 9% van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid aan vitamines, mineralen en spoorelementen Gebruik: 30-90 g/ dag Protifar plus Als alleen extra eiwit nodig is, bijv. stress, decubitus, brandwonden (dus) Smaak: neutraal Samenstelling per portie van 25 g: energie 93 kcal, eiwit 22 g Gebruik: volwassenen: 15 - 30 schepjes per dag. Kinderen zie etiket. Fantomalt (= dextrine-maltose) Als alleen extra energie nodig is, bijv. nier-, lever-, stofwisselingsziekten Smaak: zoet Samenstelling per portie van 100 g: energie 380 kcal Gebruik: 100 g/ dag In plaats van Fantomalt kan ook Nutrical gebruikt worden (= glucosestroop). Deze drank met laag vocht- en mineralengehalte, bevat per fles van 200 ml 500 kcal. Dagdosering is 1 a 2 flessen. Nutrical is er in de smaken: appel en neutraal.
Materiaal : Nutilis folder, Nutilis 10113/1095 Rumineren = opgeven van voeding/ weer omhoog komen van voeding Bijv. bij aandoeningen in het hoofd/ halsgebied of neurologische aandoeningen Nutilis (= gemodificeerd maiszetmeel E1442) is niet te gebruiken in (zuigelingen)voeding voor kinderen onder 3 jaar. Gebruik hiervoor Nutriton (met Johannesbroodpitmeel: tegen spugen) Eenvoudig en direct toe te voegen aan warme en koude dranken of gerechten, en aan Nutricia drinkvoedingen Nutilis bevat weinig energie en heeft verder geen voedingswaarde Neutraal van smaak In blik van 225 g
Patiënten wegen kost tijd Kleding aan Ouderen: staan niet stabiel, korset,..
Het kan zijn dat u dit een heftig verhaal vindt. Waarom meteen al die sonde erin als die patiënt binnenkort waarschijnlijk wel gaat eten? Moeten we dat eerst niet even aankijken? (klik filmpje aan). Met rustig aan doen kunt u in dit geval dodelijke slachtoffers maken. Met een daadkrachtiger voedingsbeleid voorkom je dat je achter de feiten aanloopt! Bedankt voor uw aandacht etc.