2. GEÇERLİLİK
Geçerlilik, bir test veya ölçeğin ölçülmek
istenen şeyi ölçme derecesidir.
Bir testin geçerliği, tam olarak yalnızca testin
kendisiyle belirlenemez. 0, testin kullanılış
maksadına, uygulandığı gruba, uygulanma ve
puanlanma biçimine de bağlıdır.
Bir testin geçerliği, o testten elde edilen
puanlarla belli bir ölçüt ya da ölçütler takımı
arasındaki ilişki bakımından belirlenir.
3. GEÇERLİLİK
Test puanlarıyla ölçüt ya da ölçütler takımı arasındaki
ilişki katsayısına geçerlik katsayısı adı verilir. Geçerlik
katsayısı, (1,00) ile (+1,00) arasında değişir .
Bir ölçek, ölçmek istediği şeyi gerçekten ölçtüğü takdi
rde geçerli demektir.
Geçerlilik sonuç değil süreçtir.
Geçerlik bir seviye-derece gösterir. Bir aracın geçerliği
vardır ya da yoktur demek uygun olmaz. Bir testin-
ölçme aracının sonuçlarının geçerliği-düzeyi düşüktür
denmesi daha doğru olur.
4. GEÇERLİLİK
KAPSAM GEÇERLİĞİ
Bir ölçme aracındaki en önemli geçerlik türüdür. Kapsam
geçerliği bir bütün olarak testin ve testteki her bir
maddenin maksada ne derce hizmet ettiğidir. Bir testin
kapsam geçerliği :
a) O testteki toplam maddelerin ölçülecek davranışları ve
konu içeriğini örnekleme derecesine ve
b) Testteki her bir maddenin ölçmek istediği davranışı ne
derece iyi ölçtüğüne bağlıdır.
Bir testin kapsam geçerliğine sahip olması için bu iki isteğin
birlikte karşılanması gerekir.
5. GEÇERLİLİK
KAPSAM GEÇERLİĞİ
Bir testin kapsam geçerliği şu iki ana yaklaşımdan birisiyle
belirlenebilir.
Rasyonel yaklaşım: Testler, konuları ve kazandırılmak
istenen davranışları içeren belirtke tablosuna göre geliştirilir.
Bu tabloya bakılarak testteki soruların her bir davranışta
belirli oranda yer alması sağlanarak kapsam geçerliliği için
çalışma yapılır.
İstatistiksel yaklaşım: Eğer biz bir alanda geliştirilmiş olan
ve kapsam geçerliliği yüksek olduğunu bildiğimiz bir testle
kendi geliştirdiğimiz testi aynı öğrencilere uygulayıp
öğrencilerin bu testlerden aldıkları puanlar arasındaki ilişkiyi
hesaplarsak ortaya çıkan ilişki değerini kendi testimizin
kapsam geçerliliği derecesi olarak yorumlayabiliriz.
6. GEÇERLİLİK
YORDAMA GEÇERLİĞİ
Yordama bir tahmindir. Ancak her tahmin bir yordama
değildir. Bir tahminin yordama olabilmesi için onun
geleceğe dönük olması ve belli bilgiler temelinde bazı
teknikler kullanılarak yapılmış olması gerekir.
Buna göre YORDAMA; Ġstatistiksel teknikler kullanılarak ve
bilinenlerden yararlanarak bilinmeyen durumlar hakkında
GELECEĞE YÖNELĠK tahminlerde bulunma işlemidir.
Ġleriye ait kestirme geçerliği de denmektedir. Ölçme
araçları çoğu kere bireylerin ilerdeki davranışlarının
önceden kestirilmesi amacı ile geliştirilirler.
7. GEÇERLİLİK
YAPI GEÇERLİĞİ
Bir testin yapı geçerliğinin çalışılması testin maddelerinin ilgili
olduğu alanı kapsamasına ve maddeler arasındaki ilişkilerin
analizine dayanır.
Yapı geçerliği, bir testin veya ölçme işleminin teorik bir yapıyı
ölçüp ölçmediğinin belirlenmesidir. (Teorik yapı: Kişilik,
yaratıcılık, ilgi, zeka, tutum vb) Yapı geçerliğinin temel mantığı;
ölçülmesi planlanan teorik yapıya yüksek derecede sahip olan bir
grupla düşük derecede sahip olan başka bir gruba testi uygulayıp
testin bu grupları ne derece uygun olarak ayırıp ayırmadığına
bakmaktır.
Yapı geçerliğini kanıtlamada kullanılan en geçerli yol faktör
analizi yapmak ve uzman görüşünü almaktır.
8. GEÇERLİLİK
YAPI GEÇERLİĞİ
Faktör analizi bir ölçekteki maddelerin bir birini dışta tutan daha
az sayıda gruplara-faktörlere ayrılıp ayrılmadığını görmek üzere,
yani madde indirgeme amacıyla uygulanır.
9. GEÇERLİLİK
GÖRÜNÜŞ GEÇERLİĞİ
Bir testin gerçekten ne ölçtüğü ile değil onun ne
ölçüyor göründüğü ile ilgilidir.
Bir testin görünüş geçerliği o testin ölçmek istediği
şeyi ölçüyor görünmesidir.
Görünüş geçerliği olan bir test kapağında ne yazılıysa
onu ölçüyor görünür.
Soruların tümü matematikle ilgili olan bir matematik
testinin görünüş geçerliliği vardır diyebiliriz.
10. GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ
1. Bir ölçme aracı eğer geçerli ise aynı zamanda
güvenilirdir.
2. Güvenilir bir ölçme aracı geçerli olmayabilir.
(Güvenirliği yüksek bir zeka testi ile öğrencinin derse
karşı tutumunu ölçemeyiz)
3. Güvenirlik, geçerlik için gereklidir. Ama yeterli
değildir.
4. Bir testin geçerliği onun güvenirliğini sınırlar (Geçerlik
katsayısı, Güvenirlik katsayısının karekökünü
geçemez.
5. Mesela güvenirliği 0,36 olan bir testin geçerliği:
0,36 = 0,60 olur
11. GEÇERLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Güvenirlik; Testin güvenilir olması geçerli olmasını
etkiler. Güvenirlik geçerlik için gerekli ama yeterli bir
şart değildir.
• Soru sayısının artması; Teste farklı konu ya da
hedef alanlarını temsil edecek sayıda soru katmak
geçerliği artırır.
• Ölçme sisteminden kaynaklanan hatalar; Sabit ve
sistematik hatalar geçerliği düşürür
• Ölçme yönteminin bireyin alacağı puanı etkilemesi
• İstenmeyen değişkenlerin ölçümlere karışması;
coğrafya dersinden yazının güzelliği ve noktalama
işaretlerine puan verme geçerliği düşürür
