1. Ξενοφῶντος «Ἑλληνικά»
Βιβλίο 2, Κευάλαιο 2, παράγραυοι 1 -4
Μετάυραση - Σχόλια - Ασκήσεις
Αρχαίες τριήρεις
Σπαρτιάτης οπλίτης
Επιμέλεια : Πολάκη Μαρία

2. Ξενοφῶντος «Ἑλληνικά», Κεφάλαιο 2, παράγραφοι 1 -4
ΚΕΦ. 2 [1] Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο, ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα.
Οἱ δ᾽ αὐτὸν ὑπεδέχοντο, τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες. Οἱ δὲ
προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον, ὕστερον δ᾽ εἰς Ἀθήνας
καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι.
Αφού ο Λύσανδρος ρύθμισε την κατάσταση στη Λάμψακο, έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου και
της Καλχηδόνας. Οι κάτοικοι (αυτών των πόλεων) τον δέχτηκαν, αφού άφησαν να φύγουν με
επίσημη συμφωνία οι φρουροί των Αθηναίων· αυτοί, πάλι, που παρέδωσαν με προδοσία στον
Αλκιβιάδη το Βυζάντιο, τότε κατέφυγαν πρώτα στον Πόντο, ύστερα στην Αθήνα και έγιναν
Αθηναίοι πολίτες.
[2] Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον,
ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας, διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ᾽ οὔ, εἰδὼς
ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ, θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων
ἔνδειαν ἔσεσθαι. καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα,
αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν.
Ο Λύσανδρος και τους φρουρούς των Αθηναίων και οποιονδήποτε άλλον Αθηναίο έβλεπε
κάπου, τους έστελνε στην Αθήνα δίνοντας ασφάλεια σ’ αυτούς που μόνο για εκεί έπλεαν και
όχι για άλλο μέρος, γιατί γνώριζε ότι, όσο περισσότεροι θα συγκεντρωθούν στην πόλη της
Αθήνας και στον Πειραιά, (τόσο) γρηγορότερα θα προκύψει έλλειψη των εφοδίων. Και αφού
άφησε ως αρμοστή στο Βυζάντιο και στην Καλχηδόνα το Σθενέλαο το Λάκωνα, ο ίδιος
επέστρεψε στη Λάμψακο και άρχισε να επισκευάζει τα πλοία του.
[3] Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά, καὶ οἰμωγὴ ἐκ
τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν, ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων:
ὥστ᾽ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη, οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες, ἀλλὰ
πολὺ μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς, πείσεσθαι νομίζοντες οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε
Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας, κρατήσαντες πολιορκίᾳ, καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους
καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων.
Όταν η Πάραλος έφτασε νύχτα στην Αθήνα, διαδιδόταν η συμφορά, και ο θρήνος έφτανε από
τον Πειραιά μέσα από τα μακρά τείχη στην πόλη, καθώς ανήγγελλε (την είδηση) ο ένας στον
άλλον· έτσι, εκείνη τη νύχτα κανένας δεν κοιμήθηκε, γιατί θρηνούσαν όχι μόνο όσους είχαν
χαθεί, αλλά πολύ περισσότερο ακόμα οι ίδιοι τους εαυτούς τους, γιατί νόμιζαν ότι θα πάθουν
σαν κι αυτά που έκαναν στους κατοίκους της Μήλου, που ήταν
άποικοι των Λακεδαιμονίων, αφού τους νίκησαν με πολιορκία, και στους κατοίκους της Ιστιαίας
και της Σκιώνης και της Τορώνης και της Αίγινας και σε πολλούς άλλους Έλληνες.

3. [4] Τῇ δ᾽ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς
καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν
παρασκευάζειν τὴν πόλιν. καὶ οὗτοι μὲν περὶ ταῦτα ἦσαν.
Την επόμενη μέρα, ωστόσο, έκαναν συνέλευση του λαού στην οποία αποφάσισαν να φράξουν
με επιχωμάτωση την είσοδο στα λιμάνια, εκτός από ένα, να επισκευάσουν τα τείχη, να
εγκαταστήσουν φρουρές και να ετοιμάσουν την πόλη τους για όλα τα άλλα σαν για πολιορκία.
Λεξιλόγιο
καθίσταμαι τά πράγματα = τακτοποιώ τα πράγματα. (κατά + ίσταμαι = στέκομαι)
ὑπόσπονδος = προστατευόμενος από σπονδές, επίσημη συμφωνία.
ἀφίημί τινα = αφήνω κάποιον ελεύθερο. (> ν.ε. αφήνω )
προδίδωμί τινί τι = προδίδω σε κάποιον κάτι.
πού = κάπου. (ποῦ ; = πού ;)
ἐκεῖσε = προς τα εκεί / ἄλλοθι = αλλού.
συλλέγομαι = συγκεντρώνομαι.
εἰδώς < μτχ. του ρήματος οἶδα = γνωρίζω ( > ν.ε. είδηση, ιδέα, ιστορία, ειδικός…)
καταλείπω = αφήνω
θᾶττον = γρηγορότερα (επίρρημα συγκριτικού βαθμού)
ἔνδεια τῶν ἐπιτηδείων = έλλειψη τροφίμων.
ἁρμοστής = διοικητής κατεχόμενης πόλης.
οἰμωγή = θρήνος.
διήκω = φτάνω
παραγγέλλω τινί τι = αναγγέλλω σε κάποιον κάτι.
ἔτι μᾶλλον = ακόμη περισσότερο
ἀπόλλυμαι = χάνομαι, σκοτώνομαι. (> απώλεια,όλεθρος)
κρατέω, -ῶ = νικώ, εξουσιάζω
πάσχω τι = παθαίνω κάτι.
ἔδοξε (απρόσωπο ρήμα) + τελικό απαρέμφατο = αποφασίστηκε να……
ἀποχώννυμι τόν λιμένα = κλείνω με επιχωμάτωση το λιμάνι.
εὐτρεπίζω τά τείχη = επισκευάζω τα τείχη.
ἐφίστημι φυλακάς = τοποθετώ φρουρές.
παρασκευάζω = ετοιμάζω.
Αρχικοί χρόνοι
καθίσταμαι,καθιστάμην,καταστήσομαι και κατασταθήσομαι, κατεστησάμην και
κατέστην και κατεστάθην, καθέστηκα, καθειστήκειν.
δίδωμι,ἐδίδουν,δώσω,ἔδωκα,δέδωκα,ἐδεδώκειν.
συλλέγομαι, συνελεγόμην, συλλέξομαι και συλλεγήσομαι, συνελεξάμην και
συνελέγην, συνείλεγμαι, συνειλέγμην.
ἀφικνοῦμαι,ἀφικνούμην,ἀφίξομαι,ἀφικόμην,ἀφῖγμαι,ἀφίγμην.
λείπω, ἔλειπον, λείψω, ἔλιπον, λέλοιπα, ἐλελοίπειν.
γίγνομαι,ἐγιγνόμην, γενήσομαι, ἐγενόμην, γέγονα / γεγένημαι, ἐγεγόνειν /
ἐγεγενήμην

4. πάσχω, ἔπασχον, πείσομαι, ἔπαθον, πέπονθα, ἐπεπόνθειν.
Σςόλια Παο. 1-2
 Ἐπεί δέ τά ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο: Ιεηά ηεκ πακςιεζνία ηςκ Αζεκαίςκ ζημοξ
Αηγυξ Νμηαμμφξ μ Θφζακδνμξ εγθαζηζημφζε ζηηξ ζομμαπηθέξ πυιεηξ άκηνεξ γηα ηε δημίθεζε ηςκ
πυιεςκ, δει. εγθαζηζημφζε ηηξ ιεγυμεκεξ «δεθανπίεξ», μη μπμίεξ αθμιμοζμφζακ ηηξ μδεγίεξ
ημο ανμμζηή πμο έζηεικε ε Σπάνηε [ανμμζηήξ: δημηθεηήξ ηςκ δεθανπηχκ θαη θοβενκμφζε ηεκ
οπήθμμε πυιε ζφμθςκα με ηα ζομθένμκηα ηεξ Σπάνηεξ].
 Ἐπεί δέ τά ἐν τῇ Λαμψάκῳ…τάς ναῦς ἐπεσκεύαζεν: Ιεηά ηε ζηναηηςηηθή ήηηα ηςκ
Αζεκαίςκ ζημοξ Αηγυξ Νμηαμμφξ, θονίανπμξ ηεξ ζηναηηςηηθήξ θαη πμιηηηθήξ θαηάζηαζεξ ζηεκ
πενημπή ημο Γιιεζπυκημο είκαη μ Θφζακδνμξ. Σηυπμξ ημο ηχνα είκαη ε θαηάιερε ηεξ Αζήκαξ.
Όμςξ δε βηάδεηαη. Ννμπςνεί ζε μεζμδηθέξ θαη πνμγναμμαηηζμέκεξ θηκήζεηξ:
1. νοζμίδεη ηεκ πμιηηηθή θαηάζηαζε ζηε Θάμραθμ ζφμθςκα με ηα ζομθένμκηα ηεξ Σπάνηεξ. Δημνίδεη
«δεθανπία» θαη «ανμμζηή» ζηε Θάμραθμ. Έηζη μεηαβάιιεη ημ δεμμθναηηθυ πμιίηεομα ηεξ Θαμράθμο ζε
μιηγανπηθυ (πμιηηηθή εκένγεηα).
2. πιέεη θαηά ημο Βοδακηίμο θαη ηεξ Ηαιπεδυκαξ (πυιεηξ ημο Βμζπυνμο) θαη ηηξ οπμπνεχκεη κα
πνμζπςνήζμοκ ζηεκ Νειμπμκκεζηαθή ζομμαπία . Έηζη ειέγπεη πιήνςξ ηα ζηεκά (ζηναηηςηηθή εκένγεηα).
3. εγθαζηζηά μιηγανπηθυ πμιίηεομα ζημ Βοδάκηημ θαη ηεκ Ηαιπεδυκα (πμιηηηθή εκένγεηα).
4. αθμφ ειέγπεη ημ Βοδάκηημ θαη ηεκ Ηαιπεδυκα, ειέγπεη θαη ημ εμπυνημ (ηε μεηαθμνά ημο ζηηανημφ) πνμξ
ηεκ Αζήκα. Σηυπμ ημο έπεη (ημκ μπμίμ θαη πεηοπαίκεη) κα απμθυρεη ημοξ ζαιάζζημοξ δνυμμοξ
εθμδηαζμμφ ηεξ πμιημνθεμέκεξ απ` ηε ζηενηά Αζήκαξ (μεκ λεπκάμε πςξ μ βαζηιηάξ ηεξ Σπάνηεξ Άγεξ
ηεκ πμιημνθεί απ` ηε Δεθέιεηα. (ζηναηηςηηθή θαη πμιηηηθή εκένγεηα).
5. οπμπνέςζε υιμοξ ημοξ Αζεκαίμοξ αηπμαιχημοξ κα επηζηνέρμοκ ζηεκ Αζήκα. Έηζη ζα αολεζεί μ
πιεζοζμυξ ηεξ πμιημνθεμέκεξ Αζήκαξ θαη πημ γνήγμνα ζα πανμοζηαζηεί πιήνεξ έιιεηρε ηνμθίμςκ
(μεκ λεπκάμε πςξ ήδε έπεη ακαθυρεη θαη ημοξ ζαιάζζημοξ δνυμμοξ ακεθμδηαζμμφ ηεξ Αζήκαξ απ`
ηε Θνάθε θαη ημκ Γφλεηκμ Νυκημ). Έηζη ε πυιε ζα πενάζεη αθυμα πημ δφζθμιεξ χνεξ, ε ζέζε ηεξ
υιμ θαη ζα επηδεηκχκεηαη ελαηηίαξ ηεξ πείκαξ ζα παναδμζεί πημ γνήγμνα ζηα πένηα ημο. (πμιηηηθή
θαη ζηναηηςηηθή εκένγεηα).
6. λακαγονίδεη ζηε Θάμραθμ θαη ζηνέθεη ηηξ πνμζπάζεηεξ ημο ζηε καοπήγεζε πμιεμηθχκ πιμίςκ
(ηνηήνςκ) θαη ζηεκ επάκδνςζή ημοξ με ηα θαηάιιεια πιενχμαηα γηα κα μπμνέζεη κα κηθήζεη ηεκ
πμιημνθεμέκε Αζήκα. (ζηναηηςηηθή εκένγεηα).
 Οἱ δέ αὐτόν ὑπεδέχοντο…ὑποσπόνδους ἀφέντες: μη μιηγανπηθμί θάημηθμη ημο Βοδακηίμο θαη ηεξ
Ηαιπεδυκαξ, πμο μεηά ηε καομαπία ζημοξ Αηγυξ Νμηαμμφξ είπακ θαηαιάβεη ηεκ πμιηηηθή ελμοζία,
οπμδέπηεθακ ημ Θφζακδνμ με εκζμοζηαζμυ, ςξ ειεοζενςηή απ` ηεκ αζεκασθή θονηανπία. Αοημί απυ
ζεβαζμυ πνμξ ημοξ άγναθμοξ θαη πακειιήκημοξ θαζηενςμέκμοξ ζεζμμφξ απμθάζηζακ κα αθήζμοκ
ειεφζενμοξ ημοξ Αζεκαίμοξ θνμονμφξ πμο βνίζθμκηακ ζηηξ δφμ αοηέξ πυιεηξ. Δήηεζακ απυ ημ
Θφζακδνμ με ζπμκδέξ (:επίζεμε ζομθςκία με επίθιεζε ηςκ ζεχκ ςξ μανηφνςκ γηα ηεκ πηζηή ηήνεζή
ηεξ) κα ελαζθαιίζμοκ ηεκ πνμζηαζία ηςκ Αζεκαίςκ θνμονχκ πμο πανέμεκακ εθεί, αθυημο μη πυιεηξ
αοηέξ είπακ πενηέιζεη ζηεκ αζεκασθή εγεμμκία.
 Οἱ δέ προδόντες…Πόντον: μ αζεκασθυξ ζηυιμξ οπυ ημκ Αιθηβηάδε πμιηυνθεζε ημ Βοδάκηημ
(θζηκυπςνμ ημο 409 π.Φ) ,ζημ μπμίμ ανμμζηήξ ήηακ μ Σπανηηάηεξ Ηιέανπμξ, δοζθμιεουηακ υμςξ κα
πεηφπεη ηεκ εθπυνζεζή ημο. Σε θάπμηα υμςξ απμοζία ημο Θαθεδαημυκημο ανμμζηή απυ ηεκ πυιε, πέκηε
Βοδάκηημη πμιίηεξ μεκ ακηέπμκηαξ κα βιέπμοκ ημ ζάκαημ πμο είπε πέζεη ζηεκ παηνίδα ημοξ ελαηηίαξ ηεξ

5. πείκαξ , άκμηλακ ηε κφπηα ηηξ πφιεξ ηεξ πυιεξ θαη μπήθακ μέζα μη Αζεκαίμη.. Μη πέκηε εθείκμη πμιίηεξ
ζεςνήζεθακ ςξ πνμδυηεξ, θαη ηχνα , μεηά ηεκ θαηάιερε ημο Βοδακηίμο απυ ημ Θφζακδνμ, θαηέθογακ
πνυζθογεξ πνχηα ζημκ Νυκημ θαη φζηενα ζηεκ Αζήκα μεηά ηεκ απμθαηάζηαζε βέβαηα ηεξ δεμμθναηίαξ.
 ἐγένοντο Ἀθηναῖοι: ζηε δηάνθεηα ημο Νειμπμκκεζηαθμφ πμιέμμο –ηδηαίηενα ζηεκ ηειεοηαία πενίμδμ
αοημφ- μη Αζεκαίμη πνυζθενακ ςξ αμμηβή ζημοξ λέκμοξ δεμμθναηηθμφξ θίιμοξ θαη ζομμάπμοξ ημοξ ημκ
ηίηιμ ημο Αζεκαίμο πμιίηε. Αλημζεμείςημ είκαη υηη ε απχιεηα ηεξ Ηαιπεδυκαξ θαη ηδίςξ ημο Βοδακηίμο
πμο δέζπμδακ ζηεκ είζμδμ ημο Βμζπυνμο ήηακ ζεμακηηθυ πιήγμα γηα ημοξ Αζεκαίμοξ, γηαηί απμθμβυηακ
έηζη ημ πέναζμα ηςκ αζεκασθχκ εμπμνηθχκ πιμίςκ πνμξ ηεκ Αζήκα , πμο μεηέθενακ ζηηάνη απυ ηηξ
πανεολείκηεξ πενημπέξ.
Παο. 3-4
 ἐν δέ ταῖς Ἀθήναις..ἑαυτούς: ακάμεζα ζηα πιμία πμο θαηάθενακ κα απμθφγμοκ ηε ζφιιερε
ζημοξ Αηγυξ Νμηαμμφξ ήηακ θαη ε ἱενά καῦξ Νάναιμξ, πμο έθενε ζηεκ Αζήκα ηεκ ηναγηθή
είδεζε ηεξ ζομθμνάξ. Μη καφηεξ ηεξ Νανάιμο, ακ θαη δεκ είπακ δεη μιυθιενε ηεκ θαηαζηνμθή,
ςζηυζμ δεκ ημοξ ήηακ δφζθμιμ κα ζομπενάκμοκ ημ ηη έγηκε. Ήηακ κφπηα ηεκ χνα πμο έθηαζακ
ζημκ Νεηναηά, υμςξ ημ δοζμίςκμ μήκομα δηαδυζεθε πμιφ γνήγμνα ζημ ιημάκη θαη απυ θεη μέζς
ηςκ Ιαθνχκ Τεηπχκ έθηαζε ζημ άζηο. Άθαηε μδφκε θαη γμενυξ ζνήκμξ θονηάνπεζε ζηεκ πυιε
απ` άθνε ζ` άθνε, θαη υιμη μη Αζεκαίμη πανέμεηκακ άοπκμη εθείκε ηε κφπηα. Ε ζιίρε ημοξ ήηακ
δηπιή: απυ ημ έκα μένμξ έθιαηγακ θαη πεκζμφζακ γηα ηηξ πηιηάδεξ ζομπμιίηεξ ημοξ πμο πάζεθακ
ζημοξ Αηγυξ Νμηαμμφξ ,θαη απυ ημ άιιμ, ημοξ ίδημοξ ημοξ εαοημφξ ημοξ γηα ηεκ ηφπε πμο ημοξ
πενίμεκε -αθμφ μεηά ηεκ απχιεηα ημο ζηυιμο ημοξ είπακ απμμείκεη πηα απνμζηάηεοημη- ζημ
έιεμξ ηςκ άζπμκδςκ επζνχκ ημοξ. Σοκαηζζάκμκηαη υηη με ηεκ ακηηζηνμθή ηςκ πναγμάηςκ ημοξ
πενημέκεη ε ίδηα ηφπε πμο αοημί επηθφιαλακ ζε μοδέηενμοξ, ζε ακηηπάιμοξ θαη ζε απμζηάηεξ
ζομμάπμοξ (Ιειίμοξ, Αηγεκήηεξ…). Ηαηαιαβαίκμοκ υηη ήνζε ε ζεηνά ημοξ κα πάζμοκ υζα θαθά
μη ίδημη δηέπναλακ πςνίξ μίθημ θαη ακζνςπηζμυ.
 Μηλίους…πολιορκίᾳ: μη Ιήιημη, άπμηθμη ηςκ Θαθεδαημμκίςκ, έμεηκακ μοδέηενμη ζηε δηάνθεηα
ημο Νειμπμκκεζηαθμφ πμιέμμο. Ωζηυζμ ημ πεημχκα ημο 416/5 π.Φ μη Αζεκαίμη ημοξ
πμιηυνθεζακ θαη ημοξ θονίεοζακ. Τμ ηναγηθυ είκαη υηη μη κηθεηέξ ζοκέιαβακ ημοξ άκδνεξ θαη
ημοξ ζακάηςζακ, εκχ ηηξ γοκαίθεξ θαη ηα παηδηά πμφιεζακ ζηα ζθιαβμπάδανα.
 Ἱστιαῖας: μη Αζεκαίμη ,αθμφ θαηέζηεηιακ ηεκ Γοβμσθή απμζηαζία ημο 446 π.Φ, ζοκέιαβακ ημοξ
θαημίθμοξ ηεξ μηθνήξ πυιεξ Ζζηηαίαξ θαη ημοξ έδηςλακ απυ ηε γε ημοξ θαη ημοξ εγθαηέζηεζακ
εθεί δηθμφξ ημοξ θιενμφπμοξ.
 Σκιωναίους: μη Αζεκαίμη αθμφ θαηέιαβακ ηε Σθηχκε ηεξ Φαιθηδηθήξ , έπεηηα απυ πμιημνθία
(421 π.Φ), ημοξ άκδνεξ ηεξ ζθυηςζακ, ηα γοκαηθυπαηδα ελακ-δναπυδηζακ θαη ηε γε
παναπχνεζακ ζημοξ ζομμάπμοξ ημοξ Νιαηαηείξ κα ηεκ εθμεηαιιεφμκηαη.
 Τορωναίους: μεηά ηεκ εθπυνζεζε ηεξ Τμνχκεξ (Φαιθηδηθή) ημ 422 π.Φ, μη Αζεκαίμη πμφιεζακ
γηα ζθιάβεξ ηηξ γοκαίθεξ θαη ηα παηδηά ηςκ Τμνςκαίςκ, εκχ ημοξ άκδνεξ ημοξ έζηεηιακ ζηεκ
Αζήκα ζε θαηακαγθαζηηθέξ ενγαζίεξ. Ανγυηενα πμιιμί Τμνςκαίμη λακαγφνηζακ ζηεκ πυιε ημοξ
με ακηαιιαγή αηπμαιχηςκ απυ ηεκ Όιοκζμ.
 Αἰγηνήτας: ε μμίνα ηςκ Αηγηκεηχκ ήηακ ζθιενυηενε. Τμ 431 π.Φ μη Αζεκαίμη έδηςλακ ημοξ
Αηγεκήηεξ απυ ημ κεζί ημοξ. Ε Αίγηκα ήηακ ημ πημ ζεμακηηθυ εμπμνηθυ θέκηνμ. Σοκαγςκηδυηακ
ηεκ Αζήκα ζηε ζάιαζζα. Γπεηδή μη Αηγεκήηεξ αθμιμοζμφζακ θηιμιαθςκηθή πμιηηηθή θαη ήηακ

6. επηθίκδοκμη ζηε ζάιαζζα ακηαγςκηζηέξ ηςκ Αζεκαίςκ, δηαηάπζεθακ ημ 434 π.Φ απυ ημοξ
Αζεκαίμοξ κα εγθαηαιείρμοκ ηηξ εζηίεξ ημοξ.
 Τῇ δ` ὑστεραίᾳ…τήν πόλιν: εθείκμ πμο θνάηεζε ηεκ Αζήκα ηυζα πνυκηα ηζπονή θαη
έκδμλε ήηακ μη αζηείνεοηεξ ροπηθέξ θαη πκεομαηηθέξ δοκάμεηξ ηςκ πμιηηχκ ηεξ. Ηαη ηχνα
ιμηπυκ –ζηεκ πημ θνίζημε ζηηγμή ηεξ ηζημνίαξ ημοξ- μη Αζεκαίμη δηέζεηακ αθυμε ροπηθή δφκαμε,
γηα κα μνζςζμφκ θαη κα ζοκεπίζμοκ ημκ αγχκα. Έηζη παν` υιμ ημ ζακάζημμ πιήγμα ζημοξ Αηγυξ
Νμηαμμφξ, ηεκ επυμεκε εμένα ζογθάιεζακ εθθιεζία ημο δήμμο θαη πήνακ δςηηθέξ απμθάζεηξ:
1. κα θνάλμοκ με πχμα ηα δφμ απυ ηα ηνία ιημάκηα,
2. κα επηζθεοάζμοκ ηα ηείπε,
3. κα εγθαηαζηήζμοκ ζ` αοηά θνμονμφξ θαη
4. γεκηθά κα πνμεημημαζημφκ γηα ηεκ ακηημεηχπηζε ηεξ ακαμεκυμεκεξ πμιημνθίαξ θαη απυ ηε
ζάιαζζα.
 τούς τε λιμένας: μη Αζεκαίμη πνεζημμπμημφζακ ηέζζενα ιημάκηα:
1. ηεξ Δέαξ (ζεμ. Ναζαιημάκη) – ζηα κυηηα ηεξ Ιμοκηπίαξ,
2. ηεξ Ιμοκηπίαξ (ζεμ. Τμονθμιίμακμ) – ζηα κυηηα ηεξ Ιμοκηπίαξ,
3. ημο εμπμνίμο (: ημ εμπμνηθυ ιημάκη – ζημ βυνεημ μένμξ ημο Νεηναηά),
4. ημο Ηακζάνμο (: ημ πμιεμηθυ ιημάκη – ζημ βυνεημ μένμξ ημο Νεηναηά, υπμο αναλμβμιμφζε μ
ζηυιμξ ηεξ Αζήκαξ).
Ε απυθαζε μάιιμκ πνμέβιεπε μάιιμκ κα μείκεη ακμηπηυ ημ πμιεμηθυ πιμίμ.
 διά τῶν Μακρῶν Τειχῶν: «Ιαθνά Τείπε» ιέγμκηακ ηα ηείπε πμο πνμζηάηεοακ ημ ημήμα ηεξ
Αηηηθήξ μεηαλφ ηεξ Αζήκαξ θαη θαηέιεγακ ημ έκα ζημκ Νεηναηά θαη ημ άιιμ ζημ Ναιαηυ
Φάιενμ. Τηξ βάζεηξ θαη ηςκ δφμ αοηχκ ζθειχκ είπε ζέζεη μ Ηίμςκ ημ 461 π.Φ , μ Νενηθιήξ
υμςξ μιμθιήνςζε αοηά. Τα Ιαθνά Τείπε πηίζηεθακ απ` ημ 461 π.Φ ςξ ημ 445 π.Φ. Μ
Νενηθιήξ γηα μεγαιφηενε αζθάιεηα ημο πχνμο μεηαλφ ηεξ Αζήκαξ θαη ημο Νεηναηά έπηηζε
ακάμεζά ημοξ θη έκα ηνίημ ζθέιμξ (ηείπμξ), πμο ιεγυηακ «δηά μέζμο ηείπμοξ». Τα Ιαθνά Τείπε
γθνεμίζηεθακ ημ 404 π.Φ απ` ημ Θφζακδνμ μεηά ηεκ ηειηθή ήηηα ηςκ Αζεκαίςκ ζημκ
Νειμπμκκεζηαθυ πυιεμμ.
Γεμικά Σςόλια (1-4)
 Ε θαηαζηνμθή ημο αζεκασθμφ ζηυιμο ζημοξ Αηγυξ Νμηαμμφξ ζήμαηκε θαη ηεκ πηχζε ηεξ
Αζήκαξ. Τχνα μυκε θονίανπε ζηεκ πμιηηηθή ζθεκή ηεξ Γιιάδαξ είκαη ε Σπάνηε, πμο ζήθςζε
θαη ημ μεγαιφηενμ βάνμξ ημο μαθνυπνμκμο θαη αημαηενμφ εθείκμο πμιέμμο. Μ Θφζακδνμξ –με
ημκ αένα ημο κηθεηή- επηπείνεζε με ημκ ηενάζηημ ζηυιμ ημο (200 πιμία) μηα ζοειιχδε πμνεία
πνμξ ημ Βυζπμνμ θαη έπεηηα πνμξ ημ Αηγαίμ, θαη ακάγθαδε ηηξ ζομμαπηθέξ πυιεηξ ηεξ Αζήκαξ
κα πνμζπςνμφκ ε μία μεηά ηεκ άιιε ζηεκ Νειμπμκκεζηαθή ζομμαπία. Δε μέκεη πιέμκ πανά ε
πμιημνθία θαη εθπυνζεζε ηεξ Αζήκαξ.
 Μ ζογγναθέαξ πανμοζηάδεη ηεκ πμνεία θαη ηε δνάζε ημο Θφζακδνμο εδχ με εφγιςηημ θαη
δςκηακυ ηνυπμ : ε θίκεζή ημο απμηοπχκεηαη ζημ θείμεκμ ημο Λεκμθχκηα με ανγυ θαη ζοκεπή
νοζμυ (πβ. ημοξ παναη.: ἔπιεη, ὑπεδέπμκημ, ἀπέπεμπεκ, ἐπεζθεφαδεκ), ε δνάζε ημο
(ζηναηηςηηθή θαη πμιηηηθή) εμθακίδεηαη δοκαμηθή θαη θεναοκμβυια (πβ. ημοξ αμν.: θαηεζηήζαημ,
ἴδμη, θαηαιηπχκ, ἀπμπιεφζαξ).

7.  Αιιά θαη ημ ζθεκηθυ ζηε μενηά ηςκ εηηεμέκςκ πανμοζηάδεηαη απυ ημκ Λεκμθχκηα
ανηζημηεπκηθά: ε ηνμμενή είδεζε ηεξ ζομθμνάξ πνμπςνεί μέζα ζηε κφπηα απυ πφνγμ ζε πφνγμ
ηςκ Ιαθνχκ Τεηπχκ, ζακ έκα πειχνημ θανμαθενυ θίδη ζθίγγμκηαξ ζακάζημα ηεκ πυιε, πμο
μονιηάδεη ζπαναπηηθά. Τεκ πμνεία ηεξ είδεζεξ δηαγνάθμοκ με απανάμηιιμ ηνυπμ ηέζζενηξ
εμπνυζεζμμη πνμζδημνηζμμί (ἐν ταῖς Ἀθήναις…ἐκ τοῦ Πειραιῶς…διά τῶν Μακρῶν
Τειχῶν…εἰς ἄστυ) . Ε δοζμίςκε ακηίζεζε επίζεξ μο μυκμκ…αιιά, ε απυιοηε έθθναζε οὐδείς
ἐκοιμήθη (πμο επηζεμαίκεη ηεκ εθηαιηηθή ατπκία ηςκ Αζεκαίςκ εθείκε ηε κφπηα) θαη ημ
πμιοζφκδεημ (Ιειίμοξ ηέ…θαί…θαί…θαί… θαί… θαί) απμδίδμοκ ηεκ μδφκε αιιά θαη ηηξ «μαφνεξ
ζθέρεηξ» ηςκ Αζεκαίςκ γηα ηηξ επηθείμεκεξ ηνηζπεηνυηενεξ ζομθμνέξ.
 Τειηθά υμςξ δεκ επηθναηεί δηαιοηηθή παναίηεζε θαη πεηζηζάκαηε απναλία μέζα ζημ δφζμμηνμ
άζηο. Ιεηά ηηξ πνχηεξ αμήπακεξ θαη απειπηζμέκεξ θηκήζεηξ, μη πμιίηεξ ηεξ Αζήκαξ
ζοκένπμκηαη θαη δναζηενμπμημφκηαη. Μη ακηηδνάζεηξ αοηέξ απμδίδμκηαη εκανγχξ απυ ημ
ζογγναθέα με ημ πμιοζφκδεημ ημφξ ηε … θαί ηά ηείπε … θαί θοιαθάξ … θαί ηἆιια πάκηα … Μη
Αζεκαίμη δηέζεηακ αθυμε απυζεμα ροπηθήξ δφκαμεξ, γηα κα ζοκεπίζμοκ ημκ αγχκα.
 Δηαπνμκηθά ζομπενάζμαηα:
1. Τα ηζπονά θνάηε ζομπενηθένμκηαη ζοκήζςξ αιαδμκηθά θαη απάκζνςπα απέκακηη ζε μηθνά
ακίζπονα θνάηε θαη θονίςξ ζε πενίμδμ πμιέμμο.
2. Τα ηζπονά θνάηε νοζμίδμοκ ηεκ ηφπε ηςκ ακίζπονςκ ζφμθςκα με ηα δηθά ημοξ ζομθένμκηα.
3. Μ πυιεμμξ θαη θονίςξ μ εμθφιημξ δηαθζείνεη θαη ελαπνεηχκεη ηα ορειά ήζε ηςκ πμιηηχκ.
4. Μη ακζνχπηκεξ αλίεξ θαη ε αλημπνέπεηα ηςκ ακζνχπςκ θαηαιφμκηαη ζηε δηάνθεηα ημο πμιέμμο.
5. Μ ημπενηαιηζμυξ είκαη βίαημξ, ςμυξ θαη αδίζηαθημξ.
6. Όπμημξ αδηθεί , ζοκαηζζάκεηαη ηηξ άδηθεξ πνάλεηξ ημο θαη γη` αοηυ θμβάηαη ηα ακηίπμηκα.
Γοωτήσειπ
Α. Γομημερτικέπ Ασκήσειπ
1. Όηακ μ Θφζακδνμξ θαηέπιεοζε ζημ Βοδάκηημ θαη ηεκ Ηαιπεδυκα, πνμέβε ζε ζογθεθνημέκεξ
πμιηηηθέξ θαη ζηναηηςηηθέξ εκένγεηεξ. Κα ηηξ ακαθένεηε θαη κα ελεγήζεηε ηε ζθμπημυηεηά ημοξ.
2. Κα ελεηάζεηε θαηά πυζμκ ήηακ ζςζηή απυ ζηναηηςηηθή άπμρε ε εκένγεηα ημο Θφζακδνμο κα
επηηνέρεη ηεκ επηζηνμθή ζηεκ Αζήκα ηςκ Αζεκαίςκ θνμονχκ θαη άιιςκ ζομμάπςκ ημοξ πμο
βνίζθμκηακ ζημ Βοδάκηημ θαη ηεκ Ηαιπεδυκα.
3. Νχξ αλημιμγείηε απυ πμιηηηθήξ απυρεςξ ηεκ εκένγεηα ημο Θφζακδνμο κα εγθαηαζηήζεη ζημ
Βοδάκηημ θαη ηεκ Ηαιπεδυκα ημκ Θάθςκα Σζεκέιαμ ςξ ανμμζηή;
4. Γηαηί μη Αζεκαίμη θμβμφκηαη εκδεπυμεκα ακηίπμηκα;
5. Κα αλημιμγήζεηε ηηξ ακηηδνάζεηξ θαη ηηξ εκένγεηεξ ηςκ Αζεκαίςκ μεηά ηεκ είδεζε ηεξ
θαηαζηνμθήξ ημο ζηυιμο ημοξ ζημοξ Αηγυξ πμηαμμφξ:
6. Νμφ, θαηά ηε γκχμε ζαξ, απέβιεπε ε απυθαζε ηςκ Αζεκαίςκ κα επηπςμαηχζμοκ ηα
ιημάκηα ημοξ;
Β. Γοαμματικέπ Ασκήσειπ
1. (α) ἔφυγον : Γ.Α. ζημ β΄ εκηθυ θαη β΄ πιεζ. πνυζςπμ ημο ίδημο πνυκμο:
Μνηζηηθή ___________ ___________ Απανέμθαημ _________________
Υπμηαθηηθή ___________ ___________ Ιεημπή _________________

8. Γοθηηθή ___________ ___________ _________________
Ννμζηαθηηθή ___________ ___________ _________________
(β) ἐγένοντο: Γ.Α. ζημ β΄ εκηθυ πνυζςπμ ΓΚΣ:
Μνηζηηθή ___________________________ Απανέμθαημ _________________
Υπμηαθηηθή _______________________ Ιεημπή _________________
Γοθηηθή __________________________________
Ννμζηαθηηθή __________________________________
2. Κα γναθμφκ ε μκμμαζηηθή θαη δμηηθή εκηθμφ θαη πιεζοκηηθμφ ηςκ παναθάης ηφπςκ:
(α) θνμονμφξ
Γκηθυξ Νιεζοκηηθυξ
Μκμμ. ________________________ __________________________
Δμη. ________________________ __________________________
(β) ἐπηηεδείςκ
Γκηθυξ Νιεζοκηηθυξ
Μκμμ. ________________________ __________________________
Δμη. ________________________ __________________________
(γ) ηῶκ ηεηπῶκ
Γκηθυξ Νιεζοκηηθυξ
Μκμμ. ________________________ __________________________
Δμη. ________________________ __________________________
3. Κα ζοµπιενχζεηε ηα θεκά µε ημ νεµαηηθό πνόζςπμ πμο δεηείηαη:
μὗημξ ἔπιεη
ἡµεῖξ ......................
ὑµεῖξ ......................
μὗημη ......................
4. ἄζηο, ἁνµμζηήκ: Κα γναθμφκ μη πιάγηεξ πηχζεηξ ηςκ ιέλεςκ ζημκ εκηθυ θαη πιεζοκηηθυ
ανηζµυ.
5. ἔδμλε: Κα γνάρεηε ημ ίδημ πνυζςπμ ζε υιεξ ηηξ εγθιίζεηξ ημο εκεζηχηα θαη ημο αμνίζημο.
Γ. Λενιλξγικέπ - Γτρμξλξγικέπ - Σημασιξλξγικέπ Ασκήσειπ
1. Κα βνείηε ηνεηξ κεμειιεκηθέξ ιέλεηξ (απιέξ ή ζφκζεηεξ) εηομμιμγηθά ζογγεκείξ με ηηξ ιέλεηξ
(α) οπυζπμκδμξ θαη (β) ανμμζηήξ :
(α) ὑπόσπονδος

9. 1ε ιέλε _______________
2ε ιέλε_______________
3ε ιέλε_______________
(β) ἁρμοστής
1ε ιέλε _______________
2ε ιέλε_______________
3ε ιέλε_______________
2. Κα γνάρεηε απυ ηνεηξ εηομμιμγηθά ζογγεκείξ κεμειιεκηθέξ ιέλεηξ (απιέξ ή ζφκζεηεξ) γηα ηα
νήμαηα πμο αθμιμοζμφκ :
(α) ἔφυγον
(β) συλλεγῶσιν
(γ) ἐπισκευάζω
(δ) καταλείπω
3. Κα ζοµπιενχζεηε ηηξ θνάζεηξ µε πανάγςγα ή ζφκζεηα ηεξ ιέλεξ πμο δίκεηαη, χζηε κα
μιμθιενχκεηαη ημ κυεµά ημοξ:
πέμπω: αυτός που στέλνει ένα μήνυμα ή σήμα ονομάζεται ......
φεύγω: τα κέρδη που χάνει μια εταιρεία με υπαιτιότητα άλλων λέγονται «........ κέρδη»
συλλέγω: η οργανωμένη ομάδα ανθρώπων που αποβλέπει στην πραγματοποίηση κοινών
στόχων λέγεται ......
ἄστυ: η τάση για συγκέντρωση σημαντικού αριθμού ανθρώπων στις μεγαλουπόλεις
ονομάζεται .......
(κατα) πλέω: η είσοδος ενός πλοίου στο λιμάνι ονομάζεται ........
ναῦς (νη-): ο σχηματισμός (σύνολο) πλοίων που ακολουθεί την ίδια πορεία λέγεται .......
ὕστερον: η μετά θάνατον καλή φήμη ενός ανθρώπου ονομάζεται .........
Λάκων: το να μιλάει κάποιος με συντομία και με περιεκτικότητα λόγου λέγεται ........