Araling Panlipunan 8 - Nasyonalismo sa Asya Hand-out

1. Aralin 11 – ANG NASYONALISMO SA ASYA
NASYONALISMO – Pagkabansa
*ito ay galing sa salitang Latin na “natio” na ang ibig
sabihin ay ang pagpapangkat ng mga taong may iisang
lahi na masmataaskaysa pamilya ngunit mas maliit kaysa
sambayanan.
*pinaghahawakan na may karapatan ang isang bansa
*binbigyang kahulugan ang sa etnisidad o kultura na
magbuo ng isang malaya o awtonomong pamayanang
pampolitika
Balik aral:
Sati / Suttee – pagsunog sa biyudang babae pag pumanaw
na ang kanyang asawa.
Female infanticide – pagpatay sa mga batang babae
(powerpoint)
Pinagpunyagian ng mga Asyano na makamtan ang
kalayaan mula sa kapangyarihan ng Kanluranin at iba
pang puwersa.
PAGLINANG NG NASYONALISMONG INDIAN
 Ito ay umusbong noong 18 siglo.
 Ang mga maykayang Indian ay nakapag-aral sa mga
paaralang British ay nagkaroon ng kaalaman tungkol sa
Nasyonalismo at demokrasya.
 Mula sa mga nagparal sa Kanluraning paaralan, nabuo
ang 2 pangkat na naglayong mapatalsik ang dayuhang
pamamahala sa India.
1. Indian National Congress – itinatag noong 1885
2. All Indian Muslim League – na itinatag noong 1906
ni Mohammed Ali Jinnah
Sa kabila ng malalim na di pagkakaunawaanng 2 pangkat
na ito, magkasama silang namuhay at nagtiis sa ilalim ng
mga British at magkatulad ding naunawaan ang mga
ideya ng demokrasya.
Bunga nito, nagsanib ang puwersa upang matamo ang
minithing kalayaan para sa kanilang bansa.
ANG NASYONALISMONG INDIAN SA
PAGTATAPOS NG UNANG DIGMAANG
PANDAIGDIG
Nag-iba ang kalagayan ng India sa pagsisimula ng Word
War 1, nanawagan ang mga British sa India na nais
magpatala upang magsilbi sa militar ng mga British.
Maraming Indian ang nagpatala kapalit ng ipinangakong
reporma sa bansa na maaaring matuloy sa pagsasarili ng
kanilang bansa.
Sa panahon ng digmaan, pinagbigyan ng pamahalaang
British ang mga Indian na makilahok sa lahat ng sangay
ng pamahalaan. Sa bahagi ng mga Indian, ito ay isa nang
hakbang tungo sa pagkakaroon ng boses sa pamahalaan at
inaasam na tuluyang pagsasarili.
1918 – matapos ang World War1 inasahan ng mga Indian
na tutuparin ng mga British ang kanilang ipinakong
kasarinlan. Ngunit sila ay muling itinuring ng mga ito
bilang mga second class na mamamayan.
Hindi pagtupad sa pangako ng mga British sa mga
Indian:
1. Itinuring silang second class na mamamayan
2. Tumaas ang buwis
3. Tumaas ang presyo ng mga bilihin
4. Nagkasakit ang maraming Indian bunsod ng
lumaganap na epidemyang flu na ikinabalisa ng
maraming Indian at Muslim sa bansa.
1919 – upang mapigilan ang pagtutol ng mga Indian,
ipinatupad ng pamahalaang British ang Rowlatt Act.
ROWLATT ACT – sa batas na ito, ang pamahalaang
British ay pinagkalooban ng karapatang supilin atikulong
nang 2 taong walang paglilitis ang sinumang tututol sa
patakarang British.
Sa panig ng mga edukadong Indian, ang batas na ito ay
isang paglabag sa karapatang indibidwal.
Muling sumiklab ang isang marahas na pagtutol sa
Punjab, India kung saan nagmua ang higit na maraming
beteranong Indian ng World War 1.
ANG AMRITSAR MASSACRE
Bilang pagtutol sa Rowlatt Act ang mga Muslim at Hindu
ay nagtipon sa Amritsar, kabisera ng Punjab.
Layon ng mga Indian: mag-ayuno, manalangin, atmaking
sa mga talumpating pampolotikal ng kanilang mga
nasyonalistang lider.
Lingid sa karamihan ng mga dumalo, ipinagbabawal ng
mga British ang pagtitipong pampubliko.
Ngunit dahil sa paniniwalang lantarang sinalungat ng mga
Indian ang pag-uutos na ito, kaagad ipinag-utos ni
Heneral Reginald Dyer, (komandanteng British sa
Amritsar) ang pagpapaputok ng ripple nang walang
anumang babala sa tagal na 10 minuto.
400 na Indian ang napatay at 1,200 naman ang nasugatan.
Ito ang nagpasidhi sa pagkamuhi ng mga Indian sa mga
British. Sa loob lamang ng isang magdamag, ang milyong
Indian ay nagmistulang mga rebolusyonaryong
nasyonalista na mahigpit na humiling ng kasarinlan.

2. MOHANDAS GANDAHI AT ANG KILUSANG
PANGKASARINLAN
Ang pangyayari sa Amritsar ang nakahimok kay
Mohandas Karamchad Gandhi upang mamuno sa
kilusang pangkasarinlan ng India.
Gandhi –
1. Kilala bilang Mahatma (Dakilang Kaluluwa) o
Great Soul.
2. siya ay kilalang lider sa larangan ng politika sa
India. Siya ang nagpasimula ng prinsipyong
satyagraha – nangangahulugang walang
karahasang pagtutol ng mamamayan sa anumang
hindi makatarungang batas o mass civil
disobedience, na nagsilbing daan tungo sa
pagkamit ng kasarinlan ng India.
3. Pinarangalan bilang “Ama ng Bansang India”
4. Siya ay nanirahan sa South Africa bilang isang
manananggol sa isang pamayanang Indian.
5. 1915 – bumalik siya sa India at itinatag ang
samahan ng mga magsasaka at manggagawang
Indian upang tutulan ang mapaniil na pagbubuwis
at diskriminasyon ng mga British sa
mamamayang Indian.
6. Nang siya ay maging piuno ng Indian National
Congress, pinangunahan niya ang mga:
a. pambansang kilusan na naglalayong
mapagaan ang kahirapan,
b. mabigyan ng karampatang karapatan ang
mga kababaihan,
c. magtatag ng maayos na ugnayan sa pagitan
ng mga Hindu at Muslim,
d. mapanatili ang maayos na kabuhayan para sa
mga mamamayang Indian, matamo ng Hind
Swaraj o kasarinlan para sa India.
SATYAGRAHA NI GANDHI
Satyagraha o truth force – ay isang pilosopiyang nilinang
at ipinangaral ni Gnadhi. – walang karahasangpagtutol sa
anumang batas ng pamahalaan upang ito ay mahikayat na
lumikha ng pagbabago.
Meaning non-violent resitance o civil disobedience.
Ayon kay Gandhi ang walang karahasang paghihimagsik
ng isang tunay na tumututol ay sapat upang
mapagtagumpayan ang labanan ng tama at mali.
Inilunsad niya ang kanyang CIVIL DISOBEDIENCE –
upang mapahina ang kapangyarihang pampolitika at
pangkabuhayan ng mga British sa bansa.
Nanawagan siya sa mga Indian na tanggihan at tutulang
sundin ang mga alituntuning ipinatutupad ng mga British
at gawin ang sumusunod:
1. iwasang bilhin ang anumang gawa mula sa
Britain
2. iwasan ang pagpaok sa mga paaralang
pampubliko
3. tutulan ang pagbabayad ng buwis
4. iwasan ang pakikiisa sa halalan
5. iboykot ang kasuotang yaring Britain
sa halip hinimok ni Gandhi ang mga Indian na:
1. maghabi ng sariling tela at isuot ang mga ito
pinababa nito ang industriya ng pananamit ng
mga British
1920 – maraming Indian ang nadakip bunga ng
pakikiisa sa mga naganap na demonstrasyon at
pag-aalsa.
sa kabila ng civil disobedience ni Gandhi hindi naiwasang
maganap ang protesta at panggugulo.
ANG SALT MARCH NI GANDHI
1930 – si Gandhi ay naglunsad ng isang demonstrasyon
upang ipadama ang pagsuway sa kinamumuhiang SALT
ACT na ipinatupad ng mga British.
Nilalaman ng SALT ACT:
1. Sa pamahalaan lamang maaaring bumili ng asin
ang mga Indian at kinakailangan din nilang
magbayad ng kaukulang buwis sa pagbili nito.
Upang ipakita ang kanilang pagtutol sa Gandhi at ang
kanyang mga tagasunod ay naglakad ng 240 milya
patungong baybay dagat.
Pagsapit sa baybay dagat, sumalok sila ng tubig alat at
sinimulang gumawa ng asin.
Bunga nito, ang mga demonstrador ay tumuloy sa
pagawaa ng asin ng mga British upang tuluyan na itong
isara, ngunit sila ay pinigilan ng mga armadong British.
Ito ay sinudan ng maramipang demostrasyon. Bunga nito,
may 60,000 indian, kabilang si Gandhi ay dinakip at
ikinulong ng 2 taon.
GOVERNMENT OF INDIA ACT
1935 – isinabatas ng parlamentong British ang
Government of India Act 1935.
1. Ang batas na ito ay nagbigay ng higit na kalayaan
sa mga lalawigang sakop ng British sa India na
pinamunuan na ng mga Indian.
2. Winakasan din ng batasna ito ang dyarchy – kung
saan ang pamunuan ng bansa ay nagmumula sa
mga lokal na opisyal na pinamumunuan naman
ng nakatataas na mga opisyal na British.
3. Pinasimulan din ng batas na ito ang tuwirang
halalan na nilahukan ng 35 milyong Indian at
isinaayo ang mga lalawigan.
4. Ang Burma ay tuluyan ng hiniwalay sa India.

3. Questions:
1. Naging daan nga ba ang mga dayuhang
kolonyalista sa pagkakabuo ng nasyonalismong
Indian? Patunayan.
2. Gaano kalakas na puwersa ng isang pangkat ng
tao ang maaaring makapagtakda ng kasaysayan
ng isang bansa o lipunan?
3. Sino si Mohandas Gandhi? Bakit siya tinawag na
Mahatma?
4. Bakit naganap ang Amritsar Massacre? Sakaling
hindi naganap ang massacre, makakayanan pa
ban g mga Indian ang pamamahala ng mga
British? Bakit? Naganp na ba sa ating bansa ang
ganitong sitwasyon? Isalaysay.
ANGPAGBAGSAK NG IMPERYALISMO SA TSINA
1900 – ang Tsina ay handa na sa isang rebolusyon
Nais nilang:
1. Palakasin muli ang kanilang hukbo
2. Makapagpatayo ng mga modernong pagawaan
3. Mabago ang edukasyon
ANG PAG-UNLAD NG NASYONLISMO SA ASYA
Dr. Sun Yat-sen
 Nakapag-aralsa Canton ngunit nanirahan at nag-
aral sa Hawaii
 Nagtapos ng medisina sa Hong Kong
 Pagkatapos ng pag-aaralnagpunta siya sa Macau
upang makapagsalubhasa ngunit hinsi siya
pinahintulutan ng mga Portuguese na
makapanggamot
 Bumalik siya sa Hong Kong at nagkaroon ng
interes sa politka dahil sa walang kakayahan ang
pamahalaang Ching na ipagtanggol ang Tsina sa
mga dayuhan
 1895 – itinatag ni Sun ang samahang “MULING
BUHAYIN ANG TSINA (REVIVE CHINA
SOCIETY) – ito ay isang lihim na
samahangrebolusyonaryong nagbalak na agawin
ang pamahalaang Tsina mula sa pamalaang
Ching
 Ngunit ito ay hindi nagtagumpay at si Sun ay
ipinatapon ng mga Ching sa Europa, Estados
Unidos, at Japan.
 Pagdating sa Japan siya ay naging pinuno ng
isang samahang rebolusyonaryong Tsino
 Siya ay inihalal ng 14 na lalawigan ng bansa
bilang pangulo ng pamahalaang probisyonal
 Kuomintang – itinatag ni Sun na isang Partido
Nasyonalista
 Enero 1, 1912 – opisyal na iprinoklama ni Sun
Yat-Sen ang pagiging Republika ng Tsina
KUOMINTANG:
1. Naniniwala sa modernisasyon at nasyonalisasyon
bilang kasagutan sa pagtatagumpay ng Tsina
Oktubre 10, 1911 – napabagak ng Partido Nasyonalista
ang Dinastiyang Ching at idineklara ang Republic of
Tsina
Si Sun ang “Ama ng Nasyonalismong Tsino”
Ang republika na itinatag ni Sun ay hindi nagtagal
Nagpag-isip ni YUAN SHIKAI – ang
pinakamangyarihang pinuno ng hukbong Ching na
makipagkasundo sa mga rebolusyonaryong Nasyonalista.
PUYI – ang emperador ng panahong iyon ay bumaba sa
kanyang posisyon at idineklara ang Republika ng Tsina
3 prinsipyo ni Sun: (“TATLONGPRINSIPYO NGMGA
TAO” o “THREE PRINCIPLES OF THE PEOPLE”)
1. Nasyonalismo
2. Demokrasya
3. Kabuhayng Pantao
DIGMAANG SIBIL SA TSINA
Nasyonalista vs. Komunista – nauwi sa isang mahabang
panahon na digmaang sibil sa Tsina
1930 – nagsimula ang digmaang sibil sa pagitang ng
pamahalaan ni Ching at ng Partido Komunista ni Mao.
Hinimok ni Mao ang mga magbubukid na sumanib sa
itinatag niyang Red Army at sinanay ang mga ito sa
pakikipaglaban
MAO TE-TSUNG
(komunista)
CHIANG KAI-SHEK
(nayonalista)
1. Pinanatili niya ang
kanilang himpilan sa
mga burol ng Timog
sentral ng Tsina
2. 1934 - Dahil kulang sa
tauhan ang kanilang
grupo ay natalo at
umatras
3. Sinimulan niya ang
12,500 kms. Na
paglalakbay mula
Jiangxi hanggang
Shaanxi upang
matakasan ang
pangkat ni Chiang
(LONG MARCH)
4. Ang habulang ito ay
tumagal nang mahigit
isang taon at ang
900,000 komunistang
tumakas ay umabot na
lamang sa 20,000
5. Sa kabila ng pagkatalo
muli niyang binuo ang
1. Sinimulan niya ang
puspusang kampanya
laban sa pangkat ni
Mao
2. 1933 - Pinalibutan ng
kanyang 700,000 na
tauhan ang pangkat ni
Mao

4. kanyang grupo ng mas
higit pa sa nauna.
ANG PANANAKOP NG JAPAN SA TSINA
1937 – inilunsad ng mga Hapones ang pananakop sa
industriyalisadong lupain ng Manchurria at iba pang
bahagi ng Tsina.
Ang malawakang pagsasalaky na ito ng Japan ay naging
sanhin ng pagkamatay ng napakaraming Tsino
Napilitang magkaroon ng pansamantalang kasunduan
sina Chiang Kai-shek at Mao Tse-Tsung
Ang digmaang sibil ay pansamantalang inihinto ng
magkabilang panig at magkasamang hinarap ang puwersa
ng mga Hapones.
ANG PAGTATAGUMPAY NG PARTIDO
KOMUNISMO SA TSINA
Nang matapos mapagtagumpayan ang digmaan laban sa
mga Hapones ipinangako ng Chiang Kai-Shek ang
muling pagsasakatuparan ng “Tatlong Prinsipyo ng mga
Tao” ni Sun Yat-sen sa pamamaha sa Tsina.
Ipinalaganap naman ni Mao “Ang Bagong Demokrasya”
(The New Democracy) – sa layuning makapagtatag ng
ekonomiyang sosyalista
SOSYALISMO – tumutukoy sa sistemang panlipunan
kung saan ang pagpoprodyus at pamamahagi ng mga ari
ay pinamamahalaan ng pamahalaan na siyang
nagkokontrol sa ekonomiya ng bansa
Muli na namang sumiklab ang sigalot sa pagitan ng
puwersa ni Mao at Chiang
Sa pagkakataong ito madaling nagapi ng mga Komunista
ang pangkat ni Mao
Nabigo ang Nasyonalista sa pagsasakatuparan ng mga
repormang maaaring makapagpasigla sa kabuhayan ng
mga tao.
Nabigo si Chiang Kai-shek na makapagtatag ng
epektibong alituntuning panlipunan, pangkabuhayan, at
pang militar.
Tanong:
1. Naganap na ba ang (long march) ganitogn imahe
sa bansa? Ilarawan ito.
PAG-UNLAD NG NASYONALISMO SA PILIPINAS
(Refer to hand out 1 of gr. 7)
ILUSTRADO – pangkat ng mga
Pilipinong elitist na nakapag-aral sa mga bansang
Kanluranin (Europa)
ANG KILUSANG PROPAGANDA
 Ang pinakamahusay na paraan upang maisulong ang
kanilang mga layunin ay ang pagbuo ng isang
organisasyong magbibigay ng isang pampublikong
imahe, hindi lamang sa kanilang mga hinaing, kundi pati
na rin sa Pilipinas bilang isang bansa, at sa mga Pilipino
bilang isang lahi.
Circulo-Hispano-Filipino – itinatag noong 1882, binuo
ng mga ilustrado.
Asociacion Hispano Filipino – itinatag noong 1889, ng
mga Pilipinong naninirahan sa Espanya at ilang mga
Espanyol.
 Hangad ng Asociacion ang pagbabago sa Pilipinas, at
ginamit nila ang propaganda upang mapalaganap ang
kanilang hangarin sa publiko. Sa pamamagitan ng
mga organisasyong ito ay inaasahang
maiimpluwensiyahn ang opinion ng publiko sa
Espanya at ito ay hahantong sa pagpasa ng mga
kinakailangang batas na magsisimula ng reporma sa
Pilipinas.
Graciano Lopez Jaena – tubong Iloilo at naging
mahigpit na kritiko ng pagmamalabis ng mga prayle. Sa
edad na 18 ay isinulat niya ang kuwento ng Fray Botod
– na naglalarawan sa pagkagahaman ng mga prayle at
pang-aapi nila sa mga katutubo.
 Inusig siya ng mga prayle kaya napilitan siyang
tumakas sa Maynila. Kalaunan ay nagtungo siya sa
Espanya noong 1880. Nakilala sa Lopez-Jaena sa
kaniyang husay sa pagsusulat at pagtatalumpati. Sa
kaniyang mga gawa ay ipinagtanggol niya ang mga
Pilipino at ang hangarin tungo sa reporma.
Marcelo H. del Pilar – naging patnugot ng La
Solidaridad noong 1889 at nakilala bilang isa sa mga
pangunahing lider ng Kilusang Propaganda.
 Ipinanganak sa Bulacan, nagtapos ng abogasya sa
Unibersidad ng Santo Tomas.
 Itinatag niya ang Diariong Tagalog nong Agosto 30,
1850. Ilan sa kanyang mga nasulat ay ang Dasalan at
Tocsohan at La Soberania Monacal na pawing
matitinding pagtuligsa sa mga prayle.
 Ipinaaresto siya ng pamahalaan ngunit siya ay tumakas
patungong Espanya noong 1888.
 Sa ilalim ng kanyang pamumuno, ang La Solidaridad ay
naging aktibong instrumento ng Kilusang Propaganda.
 Sa kanyang pananaw, ang mga prayle ang siyang
naghari sa lipunang Pilipino at ang kalagayang ito ay
siyang nagpapahirap sa mga mamamayan. Ang
“monarkismo” ng mga prayle ay kaniyang inilarawan
sa isang sanaysay na inilabas noong 1889.

5. Dr. Jose Rizal – nagmula sa Calamba, Laguna at katulad
ni Lopez-Jaena ay nag-aral ng medisina.
 Maagang namulat si Rizal sa mga pagmamalabis ng
mga Espanyol. Ang kaniyang kapatid na si Paciano ay
naging tagasunod ni Padre Jose Burgos at lubos na
naapektuhan ang magkapatid nang pinatay ang tatlong
pari.
 Lumutang ang kaniyang galing sa pagsusulat sa
kaniyang galing sa pagsusulat sa kaniyang mga
nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo na
itinuturing na mga obra maestra sa paglalarawan ng
mahirap na kalagayan ng Pilipinas atng mga Pilipino sa
ilalim ng mga Espanyol.
 Ipinaliwanag ni Rizal ang mga Pilipino sa mga
Espanyol sa kaniyang mga obra. Sa serye ng mga
artikulong nagpapaliwanag sa sinasabing katamaran ng
mga Pilipino, ipinakita ni Rizal na ang katangiang ito
ay may mas malalim na dahilang kaugnay sa
pamamalakad ng mga mananakop.
Antonio Luna – isa sa mga aktibong miyembro ng
Kilusang Propaganda sa Espanya na nakilala hindi
lamang sa kaniyang husay sa pagsusulat kundi maging sa
paggamit ng armas.
Mariano Ponce – itinuturing na mahusay na
tagapamahala ng kilusan na nagsulat tungkol sa iba’t
ibang larangan katulad ng kasaysayan, politika,
edukasyon, at iba pa.
Sina Juan Luna at Felix Resurreccion Hidalgo ay
nagbigay ng dangal sa lahing Pilipino dahil sa kanilang
natatanging likhang sining na pinarangalan sa Espanya.
Spolarium ni Juan Luna ay nagkamit unang gantimpala
sa Pambansang Eksposisyon sa Madrid noong 1884. Si
Hidalgo naman ay nanalo ng pangalawang gantimpala sa
parehong eksposisyon para sa kaniyang ipininta na
pinamagatang Las Virgenes Christianas Expuestas al
Populacho (Ang mga Kristiyanong Birhen na Nakalantad
sa Madla) .Ang dalawang obrang ito aymga simbolikong
pagpapahayag ng kahirapang dinaranas noon ng mga
Pilipino.
Miguel Morayta – dalubhasa sa kasaysayan at politika at
isa sa mga unang kasapi ng Kilusang Propaganda.
Ferdinand Blumentritt – isang Alemang propesor ng
etnolohiya na naging dalubhasa sa wikang Tagalog at
kulturang Pilipino bunga ng kaniyang pakikipag-ugnayan
sa mga propagandista, lalong-lalo na kay Jose Rizal. Si
Blumentritt ay naging matalik na kaibigan ni Rizal.
RESULTA NG PROPAGANDA
 Ang mga gawain ng Kilusang Propaganda ay pumukaw
ng interes ng mga Espanyol ngunit hindi sapat upang
makamit ang mga hinihiling nilang pagbabago. Ilang
reporma ang naipasa ng pamahalaang kolonyal ngunit
hindi naipatupad sa Pilipinas.
 Ang kakulangan ng salapi ay naging malaking hamon
sa kilusan at naging dahilan ng paghinto ng La
Solidaridad noong 1895.
 Nahati rin ang komunidad ng mga Pilipino sa Espanya
dahil sa ilang hindi pagkakaunawaan.
 Pinangunahan ni Marcelo del Pilar ang pangkat na
nagsusulong na mananatili ang mga propagandista sa
Espanya at patuloy na hikayatin ang pamahalaan upang
ipatupad ang mga hinihinging reporma sa Pilipinas.
 Naniwala si Jose Rizal na panahon na upang bumalik
ang mga propagandista sa Pilipinas at doon ipagpatuloy
ang pagkilos tungo sa reporma. Nagpasyang umalis si
Rizal sa Espanya noong 1890 at nakabalik siya sa
Pilipinas noong 1892. Ngunit sa kabila ng mga isyung
humati sa Kilusang Propaganda, ang pinakamalaking
dahlia ng pagkabigo ng kilusan ay ang kapangyarihan
ng mga prayle na nagtagumpay na mapigilan ang mga
repormang isinusulong ng mga propagandista.
Mahalagang bunga ng Kilusang Propaganda:
 Ang pagpapatuloy ng pagsulong ng reporma sa
Pilipinas.
 Ilan sa mga propagandista ay naniniwala na kailangang
isulong ang paghingi ng reporma sa mismong kapuluan.
 Kaialangan ding maipaalam sa mas marami ang
mensahe ng reporma. Upang maisakatuparan ito,
itinatag ni Rizal ang La Liga Filipina noong 1892
upang pangunahan ang pagoorganisa tungo sa
pagbabago at linangin ang diwa ng kapatiran sa mga
Pilipino.
La Liga Filipina – kakaiba ito sa mga naunang
samahang panreporma dahil karamihan sa mga kasapi
nito ay nagmula sa masa. Pangunahing hangarin ng
samahan ang pagtutulungan ng bawat miyembro at
paghahanda ng kanilang sarili para sa inaasahang
pagbabago sa lipunan.
DASALAN AT TOCSOHAN
Si Marcelo H. del Pilar ay sumulat ng isang koleksiyon
ng mga dasal na isinulat sa estilo ng parodiya.
Parodiya – ay ang panggagaya ng isang bagay na
hinahaluan ng pagpapatawa o pang-uuyam.
 Naging popular ang kaniyang mga isinulat sa publiko
dahil ang mga dasal ay bahagi ng katekismo at
pangkaraniwang dinarasal ng mga Katoliko. Umani ng
matinding pagbatikos mula sa Simbahang Katoliko ang
isinulat ni Marcelo H. del Pilar at siya ay kinodena ng
Arsobispo ng Maynila. Ang Dasalan at Tocsohan ay
isang halimbawa ng paggamit ng isang popular na
teksto upang ipalaganap ang isang kaisipan.
PAGSIKLAB NG NASYONALISMO SA BURMA
1896 – nang maging kolonya ng Britain ang Burma
Ito ay pinamahalaan ng mga British bilang isang
lalawigan ng India.
General Council of Burmese Association – ay naitatag
ng mga Burmese upang makuha ang suporta ng
magkakaibang pangkat-etniko ng bansa sa isang
kilusang magbubuklod sa kanila laban sa dayuhang
British.
1937 – pinamunuan ng mga mag-aaral na nagmula sa
Rangoon ang kilusang DOBAMA ASIAYONE (WE

6. BURMESE ASSOCIATION) mula sa katawagang
THAKINS – na ang ibig sabihin ay “panginoon”
U AUNGSAN – ang isa sa mga namuno sa samahang
WE BURMESE ASSOCIATION
Slogan: “Ang Burma ang aming Bansa; panitikang
Burmese ang aming panitikan; wikang Burmese ang
aming wika”.
U AUNG SAN:
-siya ang itinalaga bilang kauna-unhang punong
ministro ng Republic of Burma.
-ngunit namatay siya kasama ang ilang opisyal ng
kanyang gabinete sa isang ambush na pinaniniwalaang
kagagawan ng kanyang karibal sa politika.
BURMA ACT 1935 – ito ay ipinatupad ng mga British
matapos mamatay ni U ANG SAN,kung saan sa ilalim
ng Saligang Batas, ang bansa ay inilagay sa ilaim ng
direktang pamamahala ng mga British ngunit ang ilang
posisyon sa pamahalaan ay ibinigay sa mga nakapag-
aral ng Burmese.
Activity:
1. Paanonakatulong ang mga sumusunod na lider sa
pag-usbong ng nasyonlaismo sa kanila-kanilang
bansa?
a. Jose Rizal
b. Andres Bonifacio
c. Mohandas Gandhi
d. U Aung Sun
2. Ano ang kaya mong gawin upang maipakita ang
iyong pagmamahal sa iyong bansa? Ano ang kaya
mong gawin upang mapagtibay ang
pagkakakilanlang Asyano bilang Pilipino?
3. Ano ang nais mong tumimo/matanim sa isipan ng
mga kabataan tungkol dito?
4. Kung ikaw ay kabataan noong dakong 1892,
bubuhayin mo bang muli ang nalansag na La Liga
Filipina o sasanib ka sa Katipunan?
NASYONALISMO SA TIMOG SILANGANG ASYA
(East Indies)
INDONESIA
1890 – ang lumalalang kondisyon sa Java ang siyang
nagtulak sa mga Olandes upang magkaroon ng
pagbabagong administratibo (Ethical Policy).
Humigpit ang control ng mga Olandes sa mga lokal na
kalakalan, particular sa Java na siyang pinakasentro ng
ekonomiya.
Ang mahigpit na pagkontrol ng mga Olandes ang
nagpabago ng balance sa pagitan ng mga Europeo at
elitista. (kolonyal na Olandes)
Ang mga kabataang nakapagtamo ng edukasyong
Kanluranin sa Indonesia ang nagsimulang magtatag ng
unang samahang nasyonalista sa bansa – BUDI UTOMO
– “dakilang pagpupunyagi” o (glorious endeavor) –
Layunin ng samahan na ito na ibangon ang kalagayan ng
mga magbubukid na Javanese.
Wahidin Sudirobusodo – ang nagtatag ng samahang
BUDI UTOMO noong 1908.
1912 – itinatag ni HAJI UMAR SAID
COKROAMINOTO ang unang organisasyong Islamiko
sa Indonesia. Ang SAREKAT ISLAM (Islamic
Association). Layunin ng samahan na ito ang
pagkakaroon ng repormang pangkapayapaan at
pangkabuhayan.
Dumami ang mga paaralan para sa wikang Olandes,
naging mabagal naman ang pagbubuo ng isang legal na
sistema at estrukturang political na may pamamaraang
Olandes.
1918 – itinatag ang isang Volksraad (People’s Council) at
isang probisyonal na pamamahala ang ipinakilala bilang
modelo ng Netherlands.
1869 – ang pagbubukas ng Suez Canal na siyang
nakapaglapit sa Kanlurang Asya at Europa.
Nalantad sa mga Indones na Muslim ang repormistang
kilusan ng Islam sa Kanluran at iba pang lugar.
1921 – nagkaroon ng tensiyon sa pagitan ng pangkat ng
konserbatibo at komunista sa samahang SAREKAT
ISLAM. Ang pangkat ng komunista o PARTAI
KOMUNIS INDONESIA (PKI) ay naglunsad ng pag-
aalsa sa Java sa Kanlurang Sumatra.
Ang pagkatalo ng pag-aalsa ng komunista ay nagbukas ng
daan sa pagtatatag ng bagong kilusan at noong 1926 –
itinatag ang samahang General Study Club na di naglaon
ay naging Nationalist Party of Indonesia sa ilalim ng
pamumuno ni Sukarno.
1926 – 2 taon matapos ideklara ang Mecca bilang banal
na kabesera ng Saudi mahigit 50,000 Indones ang
naglakbay patungo roon.
Bilang pagtutol sa modernisasyon ng Islam, ang mga
konserbatibo ay bumuo ng samahang NAHDATUL
ULAMA (Awakening of the Ulama) at itinuturing ito
bilang pinakamalakas na samahan sa liblib ng Java.
NASYONALISMO SA VIETNAM
(pranses naman ang nakasakop sa kanila)
 Ang tradisyonal na pagpapahalga ng mga Pranses sa
panlipunan at pampolitikal na pananaw a nagbibigay-
halga sa karaparatang pantao at kalagayang indibidwal
ang nagtanim sa mgaVietnamese ng damdaming
nasyonalismo.
 Matapos ang World War 1, mas higit na sama ng loob
ang naramdaman ng Vietnamese bunga ng mahigpit na
pamamahalang pangkabuhayan ng mga Pranses sa
kanilang bansa.
1920 – NGUYEN AI QUOC – siya ay umanib sa Partido
Komunista ng Pransiya. Siya ay nagtungo at nanirahan sa
Pransya, Rusya, at Tsina. Hanggang sa palitan niya ang
kanyang pangalan ng HO CHI MINH.
Itinatag ni HO CHI MINH ang INDO-CHINESE
COMMUNIST PARTY noong 1930.

7. Nagawa ng Indo Chinese Communist Party
1. Pinagisa ng lahat ng samahang nasyonalista sa
ilalim ng League for the Independence of
Vietnam na kilala bilang Viet Minh.
ANG PAGLAGANAP NG NASYONALISMO SA
KANLURANG ASYA
 Noon pa man natuklasan na mayroong langis sa
kanlurang rehiyon ng Asya
 Nang matuklasan ng taoang kahalagahan ng langis, dito
na nagsimulang dumayo ang mga karatig-bansa upang
makakuha ng suplay nito.
 Samantala ang mga bansang malapit sa rehiyon ay nag-
unahang sakupin ang bansang mayaman sa langis.
ANG MGA TURK
 Nang matapos ang Worl War 1 ang Turkey lamang ang
naiwan mula sa Imperyong Ottoman.
Bumubuo sa Ottoman:
1. Anatolia (isang makitid na lupain sa paligid ng
Constantinople (Istanbul sa kasalukuyan)
1919 – nilusob at madaling nasakop ng mga
hukbong Griyego ang Turkey.
1839 – unang ipinhayg ng SAMAHANG
TURKANIAN (TURKANIAN SOCIETY) na
mapagbuklod ang mamamayang Turkic ng
imperyong Rusya.
TURAN – salita na nagmula sa pangalan ng isang
lupain sa Persia na matatagpuan sa silangang
bahagi ng Iran kung saan naninirahan ang mga
Turkic at Turan.
Nang bumagsak ang Imperyong Ottoman, ang
mga Muslim sa imperyo ay nagtatag din ng sarili
nilang samahan, ang IDEOLOHIYANG
KEMALIST (KEMALIST IDEOLOGY)
KEMALISM – anim na palaso (six arrows) – ang
bumubuo sa katangian ng Republic of Turkey. Ito
ay nilinang ng Kilusan ng mga Kabataang Turk
sa ilalim ng pamumuno ni MUSTAFA KEMAL
ATATURK.
Sa ilaim ng pamumuno ni MUSTAFA KEMAL
ATATURK:
1. Ipinagpatuloy ng mga Turk ang
pakikipaglaban sa kanilang kalayaan sa
pamamagitan ng Kasunduan sa Lausanne
2. 1921 – natamo ng mga Turk ang kanilang
kalayaan.
3. 1923 – itinatag ni MUSTAFA KEMAL ang
REPUBLIC OF TURKEY – ito ang kauna-
unahang republika sa Kanlurang Asya.
4. Mabilis siyang nagpatupad ng kanyang mga
reporma upang matamo ang layuning
mabago ang Turkey patungo sa isang
modernong bansa.
5. Itinatag niya ang Republikang Sekular –
isang uri ng pamahalaang hindi nakaugnay sa
relihiyon.
6. Pinaghiwalay niya ang batasng Islam atbatas
ng bansa.
7. Inalis niya ang hukumang panrelihiyon at
nagtatag ng panibagong sistemang legal na
nakabatay sa panibagong sistemang legal na
nakabatay sa batas Europeo.
8. Ipinatupad niya ang edukasyong Kanluranin
sa bansa.
9. Inilunsad niya ang programang industriyal
upang mapaunlad ang Turkey bilang
industriyalisadong bansa.
10. Siya ang nagtalaga ng pagbabago sa
pananamit ng mga Turk.
1938 – nang namatay si Kemal. Siya ang kinilala
ng mga Turk bilang si ATATURK “AMA NG
MGA TURK”
ANG MGA ARAB
PAN-ARABISM – ito ang modernong salita
gamit para sa pag-iisang political ng mga bansang
Arab sa Middle East
 Upang makapagtatag ng malakas na samahan ng mga
estadong Arab sila ay umanib sa mga British noong
World War 1.
 Matapos ang digmaan hiniling ng mga Arab ang
gantimpalang pangakong binitiwan ng mga British at
Pranses na kasarinlan para sa lahat ng lalawigan Arab
sa ilalim ng Imperyong Ottoman.
 Ngunit ang pangako ito ay hindi natupad.
 Bunga nito, ang Arab ay nagsimulang mag-alsa.
Matapos ang World War 2 itinatag ng mga Arab ang mga
samahan na:
1. Arab League
2. Arab Federation
3. Arab Union
4. United Arab Emirates
5. Arab Maghreb Union
MODERNISASYON, WESTERNISASYON, AT
SEKULARISASYON NG IRAN
Ang Great Britain at Rusya ay nakapagtaag na ng saklaw
na impluwensiya sa sinaunang Persia.
1925 – isang opisyal ng hukbong Persian ang iniluklok sa
kapangyarihan bilang SHAH o HARI NG PERSIA,
matpaos niyang agawin ang kapangyarihan mula sa
dating Shah Pahlavi.
REZA – namuno bilang isang dictator at pinutungan ng
korona bilang “HARI NG MGA HARI”

8. KEMAL – siya ang naglunsad ng mga programang
modernisasyon, westernisasyon, at sekularisasyon sa
bansang Iran.
Mga nagawa ni KEMAL:
1. Nagpatayo ng mga paaralang pampubliko
2. Nagpagawa ng mga lansangan, daang-bakal
3. Pinaunlad ang mga industriya ng bnasa
4. Pinalawig ang karapatan ng mga kababaihan
1935 – pinalitan ni REZA SHAH PAHLAVI ang
pangalan ng Persia ng IRAN.
Ang pamumuno ni Reza Shah Pahlavi ay hindi naging
popular sa bansa lalo na sa mga TRADITIONALIST.
(narrow-minded)
Napilitan siyang bumaba sa trono at pinalitan ng kanyang
anak na si MOHAMMAD REZA PAHLAVI.
Ipinagpatuloy nito ang programang modernisasyon ng
bansa hanggang sa ito ay pigilan ng kilusang oposisyon
AYATOLLAH RUHOLLAH KHOMEINI – namuno sa
oposisyon na sapilitang ipinababalik ang prinsipyo ng
Islam sa pamahalaan ng bansa.
1979 – sapilitang inagaw ni KHOMEINI ang pamahalaan
at sapilitang pinababa sa trono si MOHAMMAD REZA.
ANG ISRAEL AT ANG KILUSANG ZIONISM
Ang awayan sa pagitan ng mga JEW at ARAB ay
nagsimula noon pa man.
JEW / Isralites (believe in
teachings of Moises)
PALESTINE
(arab)
Ang pag-angkin ng mga
JEW sa lupaing Palestine
ay nagsimula may 3,000
taon na ang nakararaan.
Legal nilang nakuha ang
lupa mula sa United
Nations noong 1948.
Para sa mga Palestine ang
lupain ay pag-aari na nila
mula pa noong mapaalis
ang mga JEW noong 135
BCE.
Marami sa kanilang
kapwa Arab ang matagal
ng nakatira doon bago pa
man sila patalsikin ng
mga Zionist
lupa ang pinagaawayan. Maraming conspiracy theories
sa pagitan ng Israel at Palestine.
Kine-claim ng mga Palestinian Arabs na sila ang rightful
owner ng buong land of Palestine na ngaun ay majority
ng territory ay occupied na ng Israel, at ninakaw lang
ng mga European Jews o mga Zionists.
Ang claim naman ng Israel ay legal nilang nakuha ang
lupa mula sa United Nations noong 1948.
Claim ng mga Palestinian Arabs na sila ang majority ng
population na nakatira sa lupang un bago sila patalsikin
ng mga Zionists.
Claim naman ng mga Zionists,konti lang ang tao dun at
majority mga Jews (na nanatili sa lugar kahit
pagkatapos ng Babylonian captivity) nung nagsisimula
pa lang ang Zionism noong 18th century at pakana lang
ng mga Arab countries na marami ng mga Palestinian
Arabs nang naninirahan doon nung magbalik sila dun
noong 18th century.
Ayon sa Mandate of Palestine, 56% ng lupa ay dapat sa
Israel at 44% ay dapat sa Palestine pero ngaun halos
90% ng lupa ay occupied na ng Israel.
Inalis na ng Israellahat ng settlements nila sa Gazapero
meron pa rin silang mga settlements sa West Bank.
Inaakusahan ng Palestine ang Israel ng genocide o
pagmasaker sa mga inosenteng Palestinians.
Inaakusahan naman ng Israel ang Palestine ng
paggamit sa mga Palestinian civilizians bilang human
shields kaya marami lagi ang casualties sa bawat atake
nila.
Inaakusahan din ng Israel ang Palestine na di
tumutupad sa ceasefire at peace agreements at siyang
nagsisimula lagi ng gulo.
Inaakusahan din ng Israel ang Palestine na tinuturuan
ang mga Palestinian children na maging terorista at
patayin ang mga Jews.
Mas marami lagi ang casualties sa Palestine sa tuwing
magsasalpukan angdalawang bansakaya terrorist state
ang turing sa Israel.
Considered terrorist organization naman ng maraming
bansa ang Hamas, ang government ng Palestine.
Israel ang may kontrol sa supply ng electricity at water
sa Gaza at limited lang ang fishing zone na binigay ng
Israel sa kanila.
Gusto ng Palestine mabuwag na ang State of Israel at
tuluyang mawala na ang mga Jews sa Middle East.Hindi
naman nila maisakatuparan ito dahil Israel ang may 4th
best military sa buong mundo. Kaya parang wala ng
solusyon ang problema sa Middle East hanggang di
nawawala ang isa sa kanila.
Ang claim ng mga Jews, sila ang unang nanirahan dun.
Wala pang Islam, wala pang mga Arabo, wala pang
Palestine, mga Hudyo na ang naninirahan sa lupaing un
3000 years ago. Pinatalsik lang sila dun nung panahon
ng Babylonian captivity kaya napunta sila sa Europe.
Pero ung ibang Jews nanatili sa lugar na un. Sa
maraming centuries, mga Romans, Ottomans at British
ang nagmamayari ng lupaing un at hindi ang mismong
mga naninirahan dun hanggang noong 1920s nga
napagpasyahang ibigay sa Israelang 56% ng lupa.18th
century nagsimula ang Zionism o pagbabalik ng mga
European Jews sa lupaing un at ang sinasabi rin nila
nung unang magpunta sila dun, wala pang masyadong
tao dun. Pakana lang daw ng mga Arab countries na
may bansa na doon para mapatalsik ang mga Jews.
Philistine is Goliath, hindi Palestinian. Pagan o idol
worshipper ang mga Philistine. Arab at Muslim naman
ang mga Palestinian. Wala pang Islam noong panahon
ng mga Philistine. Iba rin ang mga Israelite sa mga Jew
at Israeli. Ang mga Israelite ay lahat ng tao mula sa 12
tribes ni Jacob. Ang mga Jew naman ay mula lang sa
tribe ni Judah. At ang mga Israeli naman ay mga citizen
ng Israel mapa Jew, Arab, Muslim o Christian man.
Israel ang may highest standard of living at nagiisang
democratic country sa Middle East. Lahat ng bansa sa
Middle East puro kingdom at dictatorship maliban sa
Israel. Liberal at tolerant na state ang Israel. Hindi
pinagbabawal ang paninirahan ng mga Arabo sa Israel.

9. Sa katunayan, 1.6 million ng population ng Israel ay
mga Arabo. Mga Arab at Islamic countries lang talaga
ang antagonistic towards Israel. Bawal ang mga Hudyo
sa mga Arab countries at hindi rin nila pinapayagan ang
mga citizens nila na makapasok sa Israel.
Theodore Herzl (isang manunulat mula sa Vienna)–
pinuno ng kilusang Zionism kung saan nagnanais sila na
magkaroon ng sariling bansa sa Palestine para maiwasan
ang mga taong nang-uusig sa kanilang pananalig.
Upang masimulan ang layunin nilang makapang-angkin
ng kapirasong teitoryo sa Palestine, ang ilang pangkat ng
mga Jew na kaanib ng Zionism ay nagsimulang
manirahan sa Palestine. (9th
century)
Ang Palestine ay bahagi pa ng Imperyong Ottoman na
piamumunuan ng mga Turk
Performance Task:
1. Gumawa ng mga flyer na naghahayag ng iyong
pakikiisa sa pagsugpo ng korapsyon sa
pamahalaan.
2. Gumawa ng isang panukala para sa iyong
barangay na makatutulong upang kumita ang mga
kabataang di nagsisipag-aral.
Tanong:
1. Kung ikaw ay kabataan noong dakong 1892,
bubuhayin mo bang muli ang nalansag na La Liga
Filipina o sa sanib ka sa Katipunan?
2. Sa iyong palagay, makatwiran ba ang pagkontrol
ng mga Komunistang Tsino tungkol sa
Confucianismo sa pangunguna ni Mao Tse Tung?
3.