Δευτερεύουσες προτάσεις-πρακτική γ γυμνασίου

1. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

2. ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
1. Συμπλεκτικοί: και, ούτε, μήτε.
2. Διαζευκτικοί: ή, ή-ή, είτε, είτε-είτε, είτε-ή.
3. Αντιθετικοί: αλλά, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, μόνο
(που), μα (χρησιμοποιείται κυρίως στον προφορικό
λόγο), εντούτοις, μολαταύτα, εκεί που, (κι) έπειτα,
εξάλλου, μάλιστα.
4. Συμπερασματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, έτσι, που,
έπειτα, τότε, ύστερα, επομένως.
5. Επεξηγηματικός: δηλαδή.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

3. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
1. Ειδικοί: ότι, πως, που.
2. Χρονικοί: όταν, σαν, ενώ, καθώς, κάθε που, αφού, αφότου, πριν (να),
μόλις, προτού, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, εφόσον, άμα, εκεί που (=
μόλις), ευθύς ως.
3. Αιτιολογικοί: επειδή, αφού, καθώς, διότι, μια και, μια που.
4. Υποθετικοί: αν, εάν, (άμα, σαν).
5. Τελικοί: να, για να.
6. Αποτελεσματικοί: ώστε, ώστε να, έτσι που, που, (για να).
7. Διστακτικοί ή ενδοιαστικοί: μη(ν), μήπως.
8. Εναντιωματικοί / παραχωρητικοί: αν και, μολονότι, μόλο που, παρ’ όλο
που, και που, και ας, και αν, και αν ακόμη, ακόμη και αν, έστω και αν, παρ’
ότι, ενώ, και που, και ας.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

4. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

5. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

6. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

7. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Στις παρακάτω φράσεις να βρείτε τις προτάσεις και να
δηλώσετε τον τρόπο σύνδεσής τους.
•Όταν απειλείται η ελευθερία σου, όταν αγωνίζεσαι για την
επιβίωσή σου, όταν κινδυνεύει η παγκόσμια ισορροπία, δεν
έχεις άλλη επιλογή.
•Προσπάθησα να τον αποφύγω, γιατί θα αισθανόμουν
τρομερή αμηχανία, αν τον συναντούσα.
•Έκανε φοβερή προσπάθεια όλο αυτό το διάστημα και
τελικά οι προσπάθειές του έφεραν αποτέλεσμα.

8. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
•Στις παρακάτω φράσεις να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις
και να δηλώσετε το είδος τους και το συντακτικό τους ρόλο.
•Κατά την διάρκεια της νύχτας ήρθε η είδηση ότι ο στρατός υποχώρησε μετά τη
μάχη.
•Οφείλεις να ακούσεις τις συμβουλές του γιατρού σου.
•Μετά τις τελευταίες εξελίξεις ανησυχούσε διαρκώς μήπως χάσει τη θέση του.
•Διάβασα στην εφημερίδα ότι τη φωτιά την έβαλαν εμπρηστές.
•Πήγα στο γραφείο του και του ζήτησα να πάρω άδεια στο τέλος του μήνα.

9. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Στις παρακάτω φράσεις να βρείτε τις πλάγιες ερωτηματικές
προτάσεις και να δηλώσετε αν είναι ολικής ή μερικής
άγνοιας.
•Δε μπορούσε να κοιμηθεί, γιατί αναρωτιόταν πώς είχε
γράψει στις εξετάσεις.
•Μου ζήτησε να σε ρωτήσω πότε θα του επιστρέψεις τα
χρήματα.
•Προσπαθώ να θυμηθώ αν τον έχω δει ξανά, γιατί κάτι μου
θυμίζει η φυσιογνωμία του.
•Δεν έμαθα ποτέ αν πήρε το γράμμα μου.

10. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Στις παρακάτω φράσεις να αναγνωρίσετε τις
δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις και να
δηλώσετε αν είναι ονοματικές ή επιρρηματικές.
•Όποτε ακούω αυτό το τραγούδι, τον θυμάμαι.
•Δεν συμπαθεί όσους δε συμφωνούν μαζί του.
•Όποιοι δεν έχουν εισιτήριο δε θα μπορέσουν να
μπουν στο γήπεδο.
•Τα πράγματα εξελίχθηκαν, όπως τα είχα
φανταστεί.

11. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

12. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Στις παρακάτω φράσεις να συμπληρώσετε τα κενά με το ότι
ή το ό, τι.
•Πάντα έδινε στα παιδιά της …… της ζητούσαν.
•Θεώρησε …… ήταν παράλογο να έρθει να σε δει μετά από
όσα έγιναν μεταξύ σας.
•Οι κάμερες καταγράφουν …… συμβαίνει στον χώρο της
εταιρείας.
•Κάλεσε την αστυνομία, γιατί νόμιζε …… κάποιος
προσπαθούσε να μπει στο σπίτι του.

13. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Στις παρακάτω φράσεις να βρείτε τις δευτερεύουσες
επιρρηματικές προτάσεις και να δηλώσετε το είδος τους.
Έπρεπε να καλύπτουν καθημερινά μεγάλη απόσταση, για να
ανεφοδιαστούν.
Χάρηκα πολύ, που τελικά δε θα χρειαστεί να ταξιδέψω.
Έτρεξα, να προλάβω το λεωφορείο.
Ελάττωσα την ταχύτητα, διότι μπήκαμε σε κατοικημένη
περιοχή.

14. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Να δηλώσετε σε ποιο είδος
ανήκουν οι παρακάτω υποθετικοί
λόγοι και να τους τρέψετε στο
άλλο είδος.
•Έτσι και γράψεις καλά, θα σου
πάρω ποδήλατο.
•Θα είχαμε πάει στο εξοχικό
μας, αν δεν είχε βρέξει.
•Θα βρεις φρέσκα φρούτα, αν
πας στη λαϊκή αγορά.
•Θα προλάβουμε, αν
ξεκινήσουμε νωρίς.

15. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Στις παρακάτω φράσεις να βρείτε τις δευτερεύουσες χρονικές
προτάσεις.
•Εκεί που μιλούσαμε ήρεμα, άρχισε να φωνάζει.
•Πες του να επικοινωνήσει μαζί μου, μόλις επιστρέψει από την
τράπεζα.
•Ώσπου να ετοιμαστείτε, θα έχω μαγειρέψει.
•Αφού είπε τα παράπονά του, βγήκε από την αίθουσα.
Να δηλώσετε τη χρονική σχέση (προτερόχρονο, ταυτόχρονο,
υστερόχρονο) που συνδέει τις παρακάτω προτάσεις.
•Θα έχω ολοκληρώσει την εργασία μου, πριν έρθεις.
•Καθώς έπινα τον καφέ μου στο μπαλκόνι, την είδα να διασχίζει το
δρόμο.
•Αφού άρπαξαν ό, τι βρήκαν μπροστά τους, εξαφανίστηκαν.

16. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

17. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Να βρείτε τη μετωνυμία στις παρακάτω προτάσεις.
•Σου είχα πει ότι θα πέσει Ξενοφώντας στις
εξετάσεις.
•Όλο το γήπεδο τον αποδοκίμασε για την
προκλητική του συμπεριφορά.
•Διαβάζω Παπαδιαμάντη, γιατί μου αρέσει το ύφος
του.
Στις παρακάτω φράσεις να βάλετε κόμμα όπου
χρειάζεται.
•Δεν πρόλαβα να τον δω γιατί έτρεχε γρήγορα.
•Τον ρώτησα ποιον συνάντησε όταν πήγε στην
εκδήλωση.
•Εκτιμώ ότι με βοήθησες παρόλο που ήσουν
κουρασμένος.

18. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

19. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Να βρείτε ποιες από τις παρακάτω λέξεις
είναι υπώνυμα της λέξης αθλήματα:
•ποδόσφαιρο, γήπεδο, τριπλούν, πάλη,
διαιτητής, φίλαθλοι, άλμα εις ύψος.

20. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
ΝΑΒΡΕΙΤΕ ΤΙΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ , ΝΑ ΤΙΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΕΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ
ΤΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥΣ:
1. Από καιρό φάνηκε ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά.
2. Υπήρχε η φήμη πως θα φύγουν για την Αμερική.
3. Είχε το φόβο , μήπως δεν τα πάει καλά στις εξετάσεις .
4. Ό,τι έκανε, πήγε χαμένο.
5. Ο πόθος του να σπουδάσει πραγματοποιήθηκε.
6. Είσαι ότι δηλώσεις .
7. Δε με ρώτησες ανέμεινα χθες στο σπίτι.
8. Θέλει να φύγει μακριά.
9. Μου απάντησε ότι δεν τον ενδιαφέρει τίποτε.
10.Ο πατέρας μου , αν και αυστηρός , με αφήνει να βγαίνω
βόλτα με τις φίλες μου που συνήθως δεν είχαν πρόβλημα.

21. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Να αναγνωριστούν οι ειδικές, βουλητικές,
ενδοιαστικές και πλάγιες ερωτηματικές
προτάσεις και να προσδιοριστεί ο
συντακτικός ρόλος της καθεμιάς:
1. Είναι σίγουρο ότι κέρδισες το λαχείο;
2. Προθυμοποιήθηκε να μας δείξει την πόλη.
3. Ένα είναι βέβαιο, ότι εσύ δε φταις.
4. Πρόσεξε μήπως έχεις κάνει λάθος.
5. Δεν ξέρω αν αστειεύεσαι ή αν μιλάς
σοβαρά.
6. Ρωτούσαν πότε φεύγει το πλοίο.
7. Μία μόνο αγωνία μου έκοβε τα γόνατα,
μήπως με προλάβουν οι εχθροί.
8. Είμαι βέβαιος πως θα τα καταφέρεις.

22. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ
Να αποδώσετε τη σημασία των
παρακάτω φράσεων χωρίς τη
μεταφορά που υπάρχει σε αυτές.
Είναι ψημένος στο επάγγελμα.
Δε ριζώνει σε καμιά δουλειά.
Εγώ δε σηκώνω αστεία.
Η καρδιά μου είναι σφιγμένη.
Ο Κώστας είναι χρυσό παιδί.
Φυτρώνει εκεί που δεν τον
σπέρνουν.

23. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ