"Τα κόκκινα λουστρίνια" Λογοτεχνία Α Γυμνασίου

1. Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Α Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο Υ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ(ΠΕΟ2)
TA KOKKINA ΛΟΥΣΤΡΙΝΙΑ
ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΡΑ
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

2. ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΡΑ
 ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Η Ειρήνη Μάρρα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1943.
Ακολούθησε Εμπορικές σπουδές και γαλλική φιλολογία.
 Από την εφηβεία της ήδη έκανε τις πρώτες εμφανίσεις
στα γράμματα με δημοσιεύσεις κειμένων της, πεζών και
ποιητικών, καθώς και μεταφράσεις σε εφημερίδες και
περιοδικά.
 Με την παιδική λογοτεχνία ασχολήθηκε συστηματικά
μετά το 1972. Έγραψε παραμύθια, διηγήματα,
μυθιστορήματα, θέατρο.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

3.  Μετέφρασε Γάλλους συγγραφείς (Βολταίρο,
Γκαρωντύ) και μεγάλο αριθμό παιδικών βιβλίων.
 Έχει τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις.
 Για πολλά χρόνια έγραφε και παρουσίαζε εκπομπές
στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Δίδαξε
λογοτεχνία και μυθοπλασία σε σχολεία και σε
σεμινάρια.
 Πέθανε το 1998.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

4. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
 Τα δαντελένια χέρια
 Τριλογία του δίφραγκου
 Ο άσπρος δράκος
 Το μυστικό τραγούδι της Μάτας
 Το άδειο μπουκάλι
 Ο Γιαλούσα
 Ο Πολικός και η Μελένια
 θεατρικά έργα και μεταφράσεις
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

5. ΔΟΜΗ-ΕΝΟΤΗΤΕΣ
 1η ενότητα: «Τον είχε βάλει από καιρό... και
παραμόνευε την ώρα»
 Ο νεαρός τσαγκάρης και το μυστικό του σχέδιο να
κατασκευάσει ένα ζευγάρι λουστρινένια γοβάκια
 2η ενότητα: «Η κόρη του δάσκαλου... το τραπέζι»
 Η κόρη του δάσκαλου: ο κρυφός έρωτας
 3η ενότητα: «Την κοίταξε πιο προσεκτικά... με το
τραγούδι»
 Η μεγάλη απόφαση και το δώρο σε αυτή που το
αξίζει!
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

6. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ-ΙΔΕΕΣ
 -Βασικό θέμα του έργου είναι η ζωή ενός νεαρού
βιοπαλαιστή (του νεαρού τσαγκάρη).
 -Οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει , η
εργατικότητα και αποφασιστικότητά του.
 - Το δίλημμα του νεαρού ήρωα ανάμεσα στον έρωτά
του για την όμορφη και πλούσια κόρη του δάσκαλου
και την αγάπη του για την φτωχή αδερφή του.
 -Η οικογένεια και η αδερφική αγάπη πάνω από το
προσωπικό συναίσθημα.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

7. Τα συναισθήματα του νεαρού τσαγκάρη
 ο έρωτας που νιώθει για την κόρη του δάσκαλου
(φαίνεται από τον τρόπο που την περιγράφει ,νιώθει
θαυμασμό για την ομορφιά της) και από το γεγονός
ότι θέλει να της φτιάξει τα λουστρινένια γοβάκια:
διαλέγει προσεκτικά το υλικό και αφιερώνει πολλή
ώρα να τα φτιάξει). Επίσης φαντάζεται τη στιγμή
που θα της τα χαρίσει.
 Η αγάπη του για την αδερφή του, που είναι φτωχή
και πολύ ντροπαλή (κοιτάζει στο χώμα)
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

8.  Ο ήρωας νιώθει ένα ηθικό δίλημμα. (Δίλημμα νιώθουμε
όταν πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε δυο πράγματα).
 Εδώ ο νεαρός τσαγκάρης πρέπει να διαλέξει σε ποιον θα
χαρίσει τα γοβάκια που έφτιαξε με πολλή φροντίδα: στην
πλούσια κόρη του δάσκαλου που δεν τα χρειάζεται και που θα
είναι μάλλον περιττά ή στην φτωχή αδερφή του που τα έχει
ανάγκη και θα χαρεί πολύ να τα φορέσει.
 Ο νεαρός αντιμετωπίζει ψυχολογική δυσκολία και έχει
συναισθηματική ένταση.
 Στο τέλος βάζει τη λογική πάνω από τα συναισθήματά του.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

9. Χαρακτηρισμός ήρωα
 Στη δουλειά του: Εργατικός, ευσυνείδητος,
καλοσυνάτος, φιλότιμος, αγαπητός στον περίγυρο
και στο αφεντικό του. Παίρνει πρωτοβουλίες ,είναι
έξυπνος (καταστρώνει σχέδιο και το κρατά μυστικό)
και είναι αποφασισμένος να το φέρει σε πέρας.
 Με την κόρη του δάσκαλου: είναι ερωτευμένος και
ενθουσιασμένος, τη σκέφτεται συνέχεια και θέλει να
τραβήξει την προσοχή της και να την εντυπωσιάσει.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

10.  Απέναντι στην αδερφή του: νιώθει αληθινή αγάπη
και τη νοιάζεται πολύ. Γι αυτό και στο τέλος της
χαρίζει τα γοβάκια.
 Η τελική του απόφαση δείχνει ωριμότητα
(«μεστωμένος»), γιατί αποφασίζει να θυσιάσει τα
συναισθήματά του για την κόρη του δάσκαλου
μπροστά στην αγάπη για την αδερφή του χαρίζοντας
τα γοβάκια σ’ αυτήν που τα χρειάζεται πραγματικά
και θα χαρεί πάρα πολύ με το δώρο.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

11. Σύγκριση της αδερφής και της κόρης του
δάσκαλου
Η αδερφή:
 - είναι φτωχιά, έχει ένα ζευγάρι καλά παπούτσια
(σχολιανά) και κάθε μέρα φοράει τα εξώφτερνα
παπούτσια (κουτσοφτέρνια)
 - το δώρο θα της δώσει μεγάλη χαρά
 - τα καινούρια παπούτσια θα έχουν γι αυτήν ουσιαστική
αξία (λειτουργικό ρόλο) διότι τα χρειάζεται
Η κόρη του δάσκαλου:
 - είναι πλούσια, η οικογένειά της έχει οικονομική άνεση
 - η χαρά που θα νιώσει για το δώρο θα είναι προσωρινή
 - το δώρο θα είναι μάλλον περιττό. Τα γοβάκια δεν της
χρειάζονται διότι έχει ήδη πολλά ζευγάρια παπούτσια.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

12. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
 Μέσα από την αφήγηση δίνεται η γρήγορη εξέλιξη
των γεγονότων της ιστορίας, με τρόπο
κινηματογραφικό.
 Με τις σύντομες περιγραφές φωτίζονται πρόσωπα
της ιστορίας.
 Σε αντίθεση με την αφήγηση που είναι δυναμική (με
αυτήν παρουσιάζεται η εξέλιξη της δράσης του
έργου και έχουμε αλλαγή των καταστάσεων) η
περιγραφή είναι στατική (δεν έχουμε εξέλιξη της
δράσης).
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

13.  Η αφήγηση στο κείμενο αυτό γίνεται σε τρίτο
πρόσωπο.
 Στο κείμενο υπάρχουν επίσης κάποιες περιγραφές:
 - η κόρη του δάσκαλου: «είχε σγουρά μαλλιά και
μάτια μεγάλα. Είχε στητό κορμί και περπατησιά
περήφανη.»
 - η αδερφή του ήρωα: «τα μαλλιά της δεν έπεφταν
σγουρά στους ώμους. Είχε μια πλεξούδα ίσια που τη
σφιχτόδενε στο σβέρκο της μ’ ένα λαστιχάκι των
πακέτων.»
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

14. IN MEDIA RES
είναι τεχνική αφήγησης κατά την οποία η ιστορία
ξεκινάει από το μέσο, από ένα σημαντικό σημείο και
έπειτα με αναδρομική αφήγηση ο συγγραφέας
καταγράφει ό,τι έχει προηγηθεί.
 Αναδρομική :αναφέρεται στο παρελθόν
 Πρόδρομη ή πρόληψη : στο μέλλον
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

15. ΥΦΟΣ-ΓΛΩΣΣΑ
 ΄Υφος: το ύφος του κειμένου είναι απλό και λιτό,
συγκινητικό και διδακτικό.
Γλώσσα: Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή δημοτική,
εμπλουτισμένη με ιδιωματικές λέξεις και φράσεις:
πχ παζαριτζής (αυτός που κάνει παζάρια), μην
αποφανεί (= μην αποκαλυφθεί), απέ (= μετά),
μπαξίσι (φιλοδώρημα), ξανόσταιναν (= γίνονταν
άνοστα) κλπ.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

16.  Επίσης υπάρχουν λέξεις από το λεξιλόγιο των
τσαγκάρηδων:
πχ φόντι (= το πάνω μέρος του παπουτσιού),
φαλτσέτα (= μικρό κοπίδι),
ψίδι (= το μπροστινό τμήμα της μύτης του).
φόντι
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

17. ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
 Μεταφορές
 Επαναλήψεις
 Υπερβολές
 Εικόνες ( οπτικές, κινητικές, ακουστικές, απτικές)
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

18. Επαγγέλματα που χάθηκαν
Βυρσοδέψες - Ταμπάκηδες
 Βυρσοδέψες ή ταμπάκηδες ονομάζονταν οι τεχνίτες που
αναλάμβαναν την κατεργασία δερμάτων στα
βυρσοδεψεία.
 Οι εγκαταστάσεις των βυρσοδεψείων βρίσκονταν συνήθως σε
παραθαλάσσιες περιοχές, ώστε να χρησιμοποιούν το
απαραίτητο για την κατεργασία των δερμάτων θαλασσινό
νερό. Το νησί της Χίου, από τις αρχές έως τα μέσα του 19ου
αιώνα, αριθμούσε περίπου 18 βυρσοδεψία με 580 εργάτες, οι
περισσότεροι εκ των οποίων άνδρες - οι λιγοστές γυναίκες
ασχολούνταν κυρίως με τη βαφή των δερμάτων.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

19.  Οι βυρσοδέψες είχαν ιδρύσει ένα ισχυρό σωματείο,
το «Σύνδεσμο Εργατών Βυρσοδεψών Χίου», το
καταστατικό του οποίου αναφέρει την ίδρυσή του
το1918 και την τελευταία του τροποποίηση το 1991.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

20. Η διαδικασία της κατεργασίας ήταν χρονοβόρα και
πολύπλοκη και περνούσε από πολλά στάδια:
1) ξέπλεναν τα δέρματα καλά για να φύγει το αλάτι,
2) τα τοποθετούσαν για μία περίπου εβδομάδα σε
ασβέστη (αρχικά στα ασβεστερά - μετά σε βαρέλες
με ασβέστη), για να αφαιρεθεί το τρίχωμα και στη
συνέχεια τα ξέπλεναν στις βαρέλες κατεργασίας με
θαλασσινό νερό, 3) αφαιρούσαν από το εσωτερικό
του δέρματος το λίπος - το οποίο το συνέλεγαν και το
πουλούσαν - και έπειτα το ξέπλεναν καλά
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

21. 4) τοποθετούσαν τα δέρματα σε εκχύλισμα πεύκου
και βαλανιδιού (για να σκληρύνουν) και τα άφηναν
για μεγάλο χρονικό διάστημα - από 1 έως και 6
μήνες, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης και
στη συνέχεια τα ξέπλεναν
5) τα πάστωναν με φυτικές ουσίες για 2 εβδομάδες
περίπου 6) έβαζαν τα δέρματα στην πρέσα για να
φύγουν τα υγρά 7) τα τοποθετούσαν σε βαρέλες με
έλαια (ψαρέλαιο συνήθως) για να μαλακώσουν και
στη συνέχεια τα κρεμούσαν
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

22.  8) τα περνούσαν από τη «στρωτήρα», για να ανοίξουν οι
πόροι από το «πρόσωπο» (το πάνω μέρος) του δέρματος
9) έβαφαν τα δέρματα με πιστόλια βαφής 10) τα
ξήραιναν (το καλοκαίρι τα κρεμούσαν, το χειμώνα τα
έβαζαν σε ξηραντήριο) 11) τα περνούσαν από ένα
μηχάνημα με κυλίνδρους για να σιδερωθεί το δέρμα
12) τέλος, σφράγιζαν τα δέρματα με την επωνυμία της
επιχείρησης και τα τύλιγαν με τη βοήθεια ενός
μάγκανου.
 Η κύρια κρίση στον τομέα της βυρσοδεψίας,
επήλθε τη δεκαετία του 1980, λόγω του έντονου
ανταγωνισμού από μεγάλες αθηναϊκές
επιχειρήσεις, έτσι τα περισσότερα βυρσοδεψεία
έκλεισαν το ένα μετά το άλλο.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ

23. Βυρσοδέψες στη Χίο -1953
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ