2. Η Άννα Φρανκ είναι το κορίτσι που μένει
στη μνήμη με την εικόνα να γράφει πάνω
σε ένα γραφείο, άλλοτε με στοχαστική
ματιά, άλλοτε με φωτεινό διάπλατο
χαμόγελο και άλλοτε με διαπεραστική
ματιά να τρυπάει το φακό και να ζητάει την
επικοινωνία μαζί μας, ατενίζοντας τη μοίρα
της γενιάς και του έθνους της μπερδεμένα
με τα όνειρα και τις ελπίδες της εφηβικής
ψυχής της.
3. Η Ανελίς Μαρί Φρανκ, όπως είναι το πλήρες όνομά
της, γεννήθηκε στις 12 Ιουνίου του 1929 στην
Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Η οικογένειά της ήταν
εβραϊκής καταγωγής. Επίσης είχε μια μεγαλύτερη
αδερφή, την Μαργκότ.
Στις αρχές τις δεκαετίας του ’30, μετά τον Α΄
Παγκόσμιο πόλεμο η ηττημένη Γερμανία υπέφερε
από μια δυσβάσταχτη οικονομική κρίση. Ο πατέρας
της Άννας, Όττο Φρανκ, που είχε υπηρετήσει στον
γερμανικό στρατό ως αξιωματικός, παρακολουθούσε
με αγωνία τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις. Όταν στις
13 Μαρτίου του 1933 το ναζιστικό κόμμα του
Αδόλφου Χίτλερ ήλθε στην εξουσία και ο ίδιος έγινε
καγκελάριος, τότε η οικογένεια Φρανκ αποφασίζει να
μετακομίσει στο Άαχεν και από εκεί στο Άμστερνταμ.
4. Στο Άμστερνταμ ο Όττο Φρανκ άρχισε να
εργάζεται ως διευθυντής στην εταιρεία
Οπέκτα, μια εταιρεία επεξεργασίας
μαρμελάδας, ενώ η Άννα και η αδερφή της
γράφτηκαν αμέσως στο σχολείο. Η Μαργκότ
Φρανκ ήταν εσωστρεφής και ήπιος
χαρακτήρας, ενώ η Άννα εξωστρεφής και
ιδιαίτερα κοινωνική με αποτέλεσμα να κάνει
πολλούς φίλους: Ολλανδούς, Γερμανούς,
Εβραίους ακόμη και Χριστιανούς.
5. .
Τον Μάιο του 1940 η Γερμανία εισβάλλει στην
Ολλανδία. Αμέσως αρχίζει η καταδίωξη και η
κοινωνική απομόνωση των Εβραίων. Οι αδερφές
Φρανκ αναγκάζονται να εγγραφούν στο Εβραϊκό
Λύκειο. Επίσης υποχρεώνονται να φορούν το
κίτρινο αστέρι του Δαβίδ και να ακολουθούν τους
αυστηρούς κανόνες συμπεριφοράς που έχουν
συνταχθεί για όλους τους εβραϊκής καταγωγής
υπηκόους της Ολλανδίας. Στο μεταξύ ο πατέρας
της Άννας λαμβάνει μέτρα για να προστατέψει την
οικογένειά του. Παραιτείται από την θέση του ως
διευθυντής και παραχωρεί τα δικαιώματα
ιδιοκτησίας της Οπέκτα σε δύο έμπιστους
συνεργάτες του, εξασφαλίζοντας όμως ένα μικρό
εισόδημα για την οικογένειά του.
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΦΡΑΝΚ ΤΟ 1941ΣΤΗΝ
ΟΛΛΑΝΔΙΑ:ΜΑΡΓΚΟΤ,ΟΤΤΟ,ΑΝΝΑ, ΕΝΤΙΘ
6. .
Στις 12 Ιουνίου του 1942 , η Άννα
ξετυλίγοντας τα δώρα για τα γενέθλιά της
θα ανακαλύψει ανάμεσα τους με έκπληξη
ένα από τα ωραιότερα κατά την ομολογία
της δώρα της ημέρας, αυτό που μοιράστηκε
μαζί του τον εαυτό της και αυτό που της
χάρισε την αθανασία: το ημερολόγιο της. Η
Άννα το αξιοποιεί αμέσως και καθώς είναι
άχαρο να το αποκαλεί Ημερολόγιο, στις 20
Ιουνίου το προσωποποιεί σε φίλη της και το
ονομάζει Κίττυ.
7. Τον Ιούλιο του 1942 ένα γράμμααπό την κεντρική
διοίκησητων Ναζί στην Ολλανδία και συγκεκριμένα
από το γραφείομετανάστευσηςτων Εβραίων, φτάνει
στα χέρια της οικογένειαςΦρανκ και απαιτεί από την
Μαργκότ να παρουσιαστείπροκειμένουνα αποσταλεί
για καταναγκαστικά έργα στα στρατόπεδαεργασίας
των Γερμανών. Ο Όττο Φρανκ συνειδητοποιείότι ήρθε
η ώρα να κρυφτούν. Η κρυψώνατης οικογένειαςθα
είναι τα πίσω δωμάτια των εγκαταστάσεων της
Οπέκτα, στο κανάλι "Πρίνσενχραχτ"σε ένα δεύτερο
κτίριο που βλέπει σε ακάλυπτοχώρο και μοιάζει
ακατοίκητο.Οι πιο έμπιστοι υπάλληλοίτους θα τους
βοηθήσουν να επιβιώσουν εκεί. Το πρωινό της
6ης Ιουλίου του 1942, οι Φρανκ εισέρχονταιστο
μυστικό τους καταφύγιο,αφήνοντας το διαμέρισμα
που έμεναν μέχριτώρα αναστατωμένο, αλλά και ένα
σημείωμασε φανερόμέρος ότι έφυγαν στην Ελβετία.
Η ΠΡΟΣΟΨΗΤΗΣΑΠΟΘΗΚΗΣΤΗΣΟΠΕΚΤΑ
ΣΤΟ ΠΡΙΝΣΕΝΧΡΑΧΤ
8. Στο μπροστινόκτίριοτης Οπέκτα, οι εργαζόμενοι
συνεχίζουν την εργασίατους κανονικά, αγνοώντας την
τύχη των Φρανκ, εκτόςαπό τους συνεργάτες που τους
προστατεύουν και είναι:ο Βίκτωρ Κρούγκελ(τον οποίον
η Άννα αναφέρει ως κο Κράλερ στο ημερολόγιο),η Μιπ
Χις, και η ΕλίζαμπεθΒοσκάου (η αγαπημένη της Άννας,
Έλλη). Εδώ βρίσκονται το εργαστήριοκατασκευής
μπαχαρικώνκαι πηκτίνηςγια μαρμελάδακαι μια
αποθήκη.Στον πρώτο όροφο στεγάζονται τα γραφεία
και στο δεύτερο όροφοσ’ ένα μακρόστενοδωμάτιο μια
κινητή βιβλιοθήκη μετα βιβλία της εταιρίαςκρύβειτην
είσοδο στο πίσω σπίτι, όπου κρύβονταιοι Εβραίοι
φυγάδες.Οι ένοικοιεδώ πρέπεινα τηρούν αυστηρά την
ησυχία για να μη δηλώσουν την παρουσίατους
10. Το καταφύγιο ή Achterhuis στα Ολλανδικά είναι ένα σχετικά άνετο μέρος. Στον πρώτο όροφο υπάρχουν
δύο μικρά δωμάτια με ένα κοινό μπάνιο. Από πάνω υπάρχει ένα μεγαλύτερο δωμάτιο, με ένα ακόμη
μικρότερο από πίσω. Από εκεί, μια σκάλα οδηγεί στην σοφίτα. Μόλις οι Φρανκ κρύβονται, η πόρτα
εισόδου καλύπτεται από μια βιβλιοθήκη. Τέλος, όσον αφορά τρόφιμα, φάρμακα, αλλά και νέα από τον
έξω κόσμο, τους τα παρέχουν οι έμπιστοι φίλοι και συνεργάτες τους.
ΠΡΟΣΟΨΗΤΗΣ
ΑΠΟΘΗΚΗΣ
ΤΟ ΠΙΣΩΣΠΙΤΙ-
ΚΑΤΑΦΥΓΥΓΙΟΤΩΝ
ΦΡΑΝΚ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΗ
ΓΡΑΦΕΙΑ
12. Στις 13 Ιουλίου του 1942, το καταφύγιο
φιλοξενεί μια νέα οικογένεια, αυτή των Βαν Πελ.
Η Άννα χαίρεται που θα έχει παρέα και το γράφει
αυτό αμέσως στο ημερολόγιό της. Ακολουθεί ο
ερχομός και του τελευταίου ενοίκου, του φίλου
της οικογένειας Φριτζ Πφέφερ, με τον οποίο η
Άννα αναγκάζεται να μοιραστεί το δωμάτιο της. Ο
μικρός όμως χώρος δημιουργεί γρήγορα
προβλήματα στους ενοίκους του. Οι τσακωμοί
είναι συχνοί και η Άννα τους αντιπαθεί όλους,
ιδιαίτερα τον κύριο Πφέφερ.
Δεξιά το δωμάτιο της Άννας, όπου διακρίνουμε
αριστερά το κρεβάτι της και δεξιά το κρεβάτι του
κυρίου Πφέφερ, στο βάθος το μικρό γραφείο της
στο οποίο έγραφε το ημερολόγιο της.
19. Η ΣΟΦΙΤΑ, ΟΠΟΥΟΙ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣΦΡΑΝΚ
ΚΑΙ ΒΑΝ ΠΕΛ ΦΥΛΑΓΑΝ
ΤΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣΤΩΝ
ΤΡΟΦΙΜΩΝΚΑΙ
ΑΠΛΩΝΑΝΤΑ ΡΟΥΧΑ.
ΕΔΩ ΕΡΧΟΤΑΝΝΑ
ΑΓΝΑΝΤΕΥΣΕΙΤΟΝ
ΚΟΣΜΟΑΠΟΤΟ
ΠΑΡΑΘΥΡΟΗ ΑΝΝΑ Ή
ΝΑ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΜΕ ΤΟΝ
ΠΗΤΕΡ
20. Στο καταφύγιο η Άννα θα συνδεθεί με τον
Πήτερ Βαν Πελ. Θα είναι ο πρώτος που θα την
φιλήσει στη σοφίτα κάνοντας την να αισθανθεί
τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, αλλά και αυτός
που θα την κάνει να αναρωτηθεί αν τα
συναισθήματά της είναι αληθινά ή προήλθαν από
την συγκατοίκησή τους. Όπως και να’ χει, ο
έρωτας της δίνει κουράγιο, όχι όμως όσο της δίνει
το γράψιμο, το οποίο την βοηθά να αντέξει τον
εγκλεισμό.
«Όταν γράφω,», λέει στο ημερολόγιο
της, «τινάζω από πάνω μου κάθε έγνοια. Η λύπη
μου εξαφανίζεται, το πνεύμα μου
ξαναζωντανεύει. Αλλά αυτή είναι η μεγάλη
ερώτηση: Θα μπορέσω να γράψω ποτέ κάτι
σπουδαίο; Θα γίνω ποτέ δημοσιογράφος ή
συγγραφέας;».
21. Στις 4 Αυγούστου του 1944, ύστερα από μια ανώνυμη πληροφορία, οι Ναζί θα εισβάλλουν
στο καταφύγιο και θα συλλάβουν τους Φρανκ, τους Βαν Πελ και τον Φριτζ Πφέφερ. Θα τους
ανακρίνουν αυστηρά και θα τους στείλουν αρχικά στο στρατόπεδο του Γουέστερμπροκ και
κατόπιν στο Άουσβιτς.
Α Ο Υ Σ Β Ι Τ Σ
22. Στο Άουσβιτς οι άνδρες διαχωρίζονται από τις
γυναίκες. Αυτή είναι η τελευταία φορά που ο Όττο
Φρανκ βλέπει την γυναίκα και τις κόρες του ζωντανές.
Η ζωή τους στο στρατόπεδο είναι ανυπόφορη. Τις
γδύνουν εντελώς, τις ξυρίζουν το κεφάλι και τις
χαράσσουν στο χέρι ένα αριθμό αναγνώρισης. Η Άννα
περνάει την ημέρα της κουβαλώντας μεγάλα βράχια
και στρώνοντας τάπητες. Κλαίει όταν παρακολουθεί
δεκάδες παιδιά να οδηγούνται στους θαλάμους
αερίων και περιμένει τη δική της σειρά. Παρόλα αυτά
όμως δείχνει αξιοθαύμαστη υπομονή και θέληση για
ζωή. Οι δυσκολίες ωστόσο είναι πολλές. Το φαγητό
είναι λίγο, η κούραση πολλή και το χειρότερο από όλα,
το στρατόπεδο είναι γεμάτο αρρώστιες. Η Άννα
γρήγορα προσβάλλεται από ψωρίαση, όπως και η
αδερφή της.
23. Τον Οκτώβριο του 1944 σύμφωνα με εντολές του
Βερολίνου μεταφέρονται 8000 γυναίκες από το
Άουσβιτς στο στρατόπεδο του Μπέργκεν Μπέλσεν.
Ανάμεσα τους βρίσκονται η Άννα και η Μαργκότ. Η
μητέρα τους μένει πίσω. Θα πεθάνει λίγο μετά από
ασιτία. Χωρίς να το γνωρίζουν, οι δύο αδερφές
νιώθουν μόνες στον κόσμο, αλλά έχουν στήριγμα η
μια την άλλη.
Το στρατόπεδο Μπέργκεν Μπέλσεν δεν
ήταν στρατόπεδο εξόντωσης με θαλάμους αερίων. Οι
κρατούμενοι όμως πέθαιναν σε αυτό από την πείνα, το
κρύο και τις ασθένειες που ενδημούσαν ανάμεσά
τους. Υπολογίζεται ότι στο στρατόπεδο αυτό πέθαναν
συνολικά 70.000 άνθρωποι: Εβραίοι, Τσέχοι, Πολωνοί,
αντιναζιστές Γερμανοί, ομοφυλόφιλοι, Σίντι, Ρομά και
Σοβιετικοί αιχμάλωτοι.
24. Στις αρχές του 1945 στο
στρατόπεδο ξεσπά επιδημία
τύφου. 17000 κρατούμενοι
πεθαίνουν σε μικρό χρονικό
διάστημα. Η Μαργκότ αρρωσταίνει
βαριά και λίγο καιρό αργότερα
πέφτει από το κρεβάτι της και
πεθαίνει. Η Άννα δεν αντέχει αυτή
την απώλεια. Το ηθικό της σπάει,
δεν θέλει πια να ζει. Απελπισμένη
και αβοήθητη θα πεθάνει λίγες
μέρες μετά και αυτή, τον πικρό
εκείνο Φεβρουάριο του 1945, λίγες
εβδομάδες
προτού Βρετανοί στρατιώτες
καταλάβουν το στρατόπεδο και
ελευθερώσουν όλους τους
κρατουμένους.
25. Αλλά αξίζει να αναφέρουμε πως το θέαμα που
αντίκρισαν οι Βρετανοί στρατιώτες όταν μπήκαν το
Μάρτιο του 1945 στο στρατόπεδο ήταν
σοκαριστικό: Γυμνοί ημιθανείς αιχμάλωτοι
περιφέρονταν σαν φαντάσματα. Χιλιάδες
άρρωστες γυναίκες και λιγότεροι άντρες
στοιβάζονταν υπό άθλιες συνθήκες. Δεν υπήρχε
τρεχούμενο νερό· ο τύφος και η φυματίωση
θέριζαν. Βρέθηκαν σωροί από χιλιάδες πτώματα
σε σήψη και άλλα με εμφανή σημάδια
κανιβαλισμού, αφού φαινόταν να είχαν αφαιρεθεί
το συκώτι, η καρδιά και τα νεφρά. Αυτό όμως που
εξέπληξε ιδιαίτερα τους Βρετανούς ήταν η
αλληλεγγύη και η συντροφικότητα μεταξύ των
αιχμαλώτων. Ακόμα και τα πτώματα αντρών και
γυναικών βρέθηκαν πιασμένα χέρι χέρι, ένδειξη
ότι και τη στιγμή του θανάτου έδιναν κουράγιο ο
ένας στον άλλο….Πτώματα υπήρχαν παντού και
στους λάκκους που είχαν προφθάσει να σκάψουν
βρέθηκαν ως και 5000 πτώματα. Σήμερα στη θέση
του στρατοπέδου υπάρχει πάρκο
27. ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Το ημερολόγιο της Άννας βρέθηκε μετά τη σύλληψη των
κατοίκων της σοφίτας μέσα στον χαμό των βιβλίων και των
εγγράφων που αναστάτωσε η Γκεστάπο, από μια
καθαρίστρια των γραφείων της Οπέκτα και παραδόθηκε στην
Έλλη και τη Μιπ, τις προστάτιδες της οικογένειας. Η Μιπ το
κράτησε καλά φυλαγμένο στο συρτάρι του γραφείου της για
περίπου έναν χρόνο και το παρέδωσε με τη σειρά της το 1945
στον Όττο Φρανκ που επέζησε.
Καθώς το ημερολόγιο που είχαν κάνει δώρο στην 13χρονη
Άννα, ήταν σχετικά μικρό, εκείνη συνέχισε να γράφει σε
άλλα τετράδια και αργότερα τροποποίησε το κείμενο του για
να του δώσει πιο λογοτεχνική μορφή με τη φιλοδοξία να
πάρει μέρος σε λογοτεχνικό διαγωνισμό απομνημονευμάτων
μετά τον πόλεμο. Στο καινούριο ημερολόγιο αντικατέστησε
και τα πραγματικά ονόματα των πρωταγωνιστών με
ψευδώνυμα. Ο Ότο Φρανκ στην συνέχεια, πήρε τα δύο
ημερολόγια και τα αντέγραψε σε ένα καινούργιο,
αφαιρώντας κάποια τμήματά του. Αυτό ήταν και το
ημερολόγιο που έδωσε προς δημοσίευση
28.
29.
30. Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
Όταν ο Όττο Φρανκ διάβασε για πρώτη φορά το
ημερολόγιο της Άννας θα ανακαλύψει μια τελείως
διαφορετική Άννα.
«Δεν είχε καμία σχέση με το παιδί που είχα χάσει», θα
ομολογήσει αργότερα στην μητέρα του. «Πραγματικά, δεν
είχα ιδέα για το βάθος των σκέψεων και των
συναισθημάτων της». Τελικά το ημερολόγιο της Άννας θα
δημοσιευτεί για πρώτη φορά χωρίς περικοπές στην
Βρετανία το 1952 με τον τίτλο «Το πίσω σπίτι».
Η Άννα Φρανκ υπήρξε ένα κορίτσι γεμάτο
δημιουργικότητα, σοφία και κυρίως θέληση για ζωή.
Έγραψε μονάχα ένα βιβλίο, αλλά αυτό ήταν
αρκετό. Σήμερα θεωρείται ηρωίδα, ένα σύμβολο του
ολοκαυτώματος, αλλά και μια πολύ καλή συγγραφέας, αν
και τελικά δεν κατάφερε να το μάθει ποτέ.
32. Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΑΝΝΑΦΡΑΝΚ
Από τις πολυάριθμες φορές που
μεταφέρθηκε στην οθόνη η ιστορία
της Άννας Φρανκ ξεχωρίζει η ταινία
του 1959 «The diary of Anne Frank»,
με τη Μίλι Πέρκινς στον ρόλο της
Άννας (φωτ.) και τη Σέλεϊ Γουίντερς
στον ρόλο της Πετρονέλα βαν Ντάαν
(μιας γυναίκας που ζούσε μαζί με
τους Φρανκ στη σοφίτα)να κερδίζει
το Όσκαρ
34. Από τις δεκάδες άλλες παραγωγές μια
τηλεοπτική εκδοχή «σπασμένη» σε δύο
ενενηντάλεπταεπεισόδια, το «Anne Frank: The
whole story» (2001) επιδιώκει να μας
οδηγήσει να ζήσουμε όλη την τραγική ιστορία
της μικρής ηρωίδας ως το θάνατό της, με την
Χάνα Τέϊλορ στο ρόλο της Άννας και τον Μπεν
Κίνγκσλεϊ στον ρόλο του πατέρα Όττο,ο
οποίοςκαθώς ήταν ο μοναδικός επιζών της
οικογένειαςπεριέσωσε το ημερολόγιο της και
φρόντισε για την έκδοση του.
35.
36. ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ
ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ ΣΤΟ
WESTERKERK ΔΙΠΛΑ
ΣΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΟ
ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ
