1. Udostępnianie on-line prac
naukowych
Zasady i przykłady

2. Definicja
 Otwarty dostęp (ang. Open Access, „OA”)
– oznacza wolny, powszechny, trwały i
natychmiastowy dostęp dla każdego do
cyfrowych form zapisu danych i treści
naukowych oraz edukacyjnych.
 Pojęcie to jest ściśle związane z ruchem
naukowym open access (Open Access
Movement), który rozwija się od lat 90. i
działa na rzecz budowy nowego
otwartego modelu komunikacji
naukowej.


3.  tworzenie repozytoriów
przy uniwersytetach i
Open Archives Initiative
instytutach naukowych
 lat 90. narodziła się
zinstytucjonalizowania
inicjatywa
Przekształcenie
• udostępnianie
zasobów
naukowych w
Open Access Initiative Internecie
• usprawnienie
(OAI) procesu
wydawania prac
naukowych
• działania edukacyjne
i promocja tych

4. Najstarsze repozytoria
Open Access

5. Arxiv.org
(Los Alamos, Stany
Zjednoczone) – fizyka,
astronomia, matematyka,
informatyka, dziś zawiera
ponad 500 tys. dokumentów

6. Arxiv.org

7. CogPrints
 (University of Southampton,
Wielka Brytania) –
psychologia, lingwistyka i
nauki kognitywne;

8. CogPrints

9. The Networked Computer
Science Technical Reference
Library
 informatyka

10. RePEc
 (The University of Manchester, Wielka
Brytania) i EconWPA (Washington
University, Stany Zjednoczone) –
ekonomia
 zdecentralizowane bazy danych
bibliograficznych dokumentów
roboczych, artykułów, książek,
rozdziałów książek i komponentów
oprogramowania

11. RePEc

12. Networked Digital Library of
Theses and Dissertations
 (NDLTD – Virginia Tech, Stany Zjednoczone) – prace
dyplomowe

13. Networked Digital Library of
Theses and Dissertations

14. CERN Document Server
 (Genewa, Szwajcaria) – fizyka

15. Deklaracje i przesłania
ruchu Open Access

16.  Budapest Open Access Initiative, 14 lutego 2002
 Bethesda Statement on Open Access Publishing, 20
czerwca 2003.
 ACRL Principles and Strategies for the Reform of
Scholarly Communication, 28 sierpnia 2003.
 Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in
the Sciences and Humanities, 22 października
2003.
 UN World Summit on the Information Society
Declaration of Principles and Plan of Action, 12
grudnia 2003.
 OECD Declaration on Access to Research Data From
Public Funding, 30 stycznia 2004.
 IFLA Statement on Open Access to Scholarly
Literature and Research Documentation, 24 lutego
2004.

17. Konferencje
 Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the
Sciences and Humanities:
 W 2003 r. w Berlinie
Wynik:
Deklaracja Zasad i Planu Działania Światowego Szczytu
Społeczeństwa Informacyjnego

18. Nowa definicja Open Access
Petera Subera
„Dostęp do literatury Open Access musi być
bezpłatny dla wszystkich użytkowników, którzy
mają dostęp do Internetu. Wszystkie
zastosowania służące celom naukowym, czyli
czytanie, zapisywanie na dysku komputera,
kopiowanie, dystrybuowanie, drukowanie,
przeszukiwanie i linkowanie, jest dozwolone.
Jedynym ograniczeniem narzuconym na
użytkownika jest poprawne cytowanie i
określenie autorstwa pracy”

19. Formy otwartego dostępu

20. Droga złota – czasopisma
 publikują artykuły recenzowane
 prawa autorskie do tekstów pozostają własnością
autorów
 część czasopism udostępnia wszystkie materiały
 pozwalają autorom na archiwizację jedynie postprintów
 inne periodyki zgadzają się na autoarchiwizację.


21. Droga zielona – archiwa i
repozytoria
 zapewnienie narzędzi i przestrzeni dyskowej do
przechowywania tekstów
 Znajdują się zarówno teksty niepublikowane
i nierecenzowane (preprinty)
 publikacje, które przeszły proces recenzji i zostały
zaakceptowane do druku (postprinty)

22. Polskie Projekty otwarte

23. Serwis open access – EBIB
Federacja Bibliotek Cyfrowych
Open AGH
Repozytorium UAM
Otwórz książkę
Centrum otwartej nauki ICM UM
Przegląd Prawa Technologii
Informacyjnych. ICT Law Review

24. PORTAL EUROPEJSKI
"DART"-
wiele języków (w tym polski), pełne teksty

25. "DART"-
 gromadzący i udostępniający prace naukowe z całej
Europy
 powstał jako porozumienie bibliotek naukowych i
konsorcjów bibliotek z całej Europy
 wspierany przez LIBER (Ligue des Bibliothèques
Européennes de Recherche ) oraz NDLTD (Networked
Digital Library of Theses and Dissertations), a
administrowany przez University College London
 udostępnia na zasadach "open access" 288 314 prac
naukowych (doktorskich) z 405 wyższych uczelni w
20 krajach europejskich

26. Źródła:
 http://otwartanauka.pl/przewodnik-po-otwartej-
nauce/ruch-open-access/
 http://pl.wikipedia.org/wiki/Otwarty_dost%C4%99p
 http://sunlib.p.lodz.pl/czas_onli_OG.htm


27. Dziękujemy za uwagę
Danuta Martyna
Małgorzata Koczon
Marek Wepa