www.yolyordam.com

1. Müslüman Türk Medeniyetinde Mimari ÖRNEKLER-1

2. Mimari; ilim ve Tekniğin, sanat ve estetiğin birleştiği bir daldır. İslam Mimarisi ise, Yoldan köprüye, medreseden külliyeye, çeşmeden camiye kadar geniş bir çeşitlilik içinde bunu gösterir.

3. İslam sanatı, İslam’ın doğuşundan itibaren kendine has bir üsluba ve karaktere sahiptir.

4. İslam’a göre en büyük Sanatk â r Yüce Allah’tır.

5. Allah, olağanüstü güzelliklerle dolu olan k â inatı yaratmış, bu K â inatı da, “en güzel bir biçimde” yarattığı insanın hizmetine sunmuştur.

6. İnsan, kendisine ve K â inata, Onun Sanatk â rı yönüyle bakınca, en büyük sanatı hayretle görür.

7. Bu güzellikler karşısında gözleri kamaşan insan, onların yaratıcısı olan “Mutlak Güzel” i arama duygusuna kapılır.

8. İşte Müslümanları sanata teşvik eden duygu budur.

9. Hemen hemen bütün eserlerde sonsuza ulaşma ve sonsuzu bulma arayışı göze çarpar.

10. İslam’a Göre Sanatın Gayesi ve Ölçüsü şudur:

11. Sanat, insanı basit duygulardan kurtarmalı, bedeni arzularına tutsak ett irme melidir.

12. Sanat, kötümserliği, uyuşukluğu ve ahlaksızlığı aşılamamalıdır.

13. Sanat, insan hayatına ahlaki ve estetik bir boyut kazandırmalıdır.

14. İnsan, bu kainat kitabının dikkatli bir okuyucusu ve sanatlı yaratılmış varlıklardan anlayan dikkatli bir seyircisidir.

15. Diğer varlıklar onun önünde resm-i geçit yapmakta, sanatlarını sergilemekte;

16. … onun da böyle sanatlı, kabalıktan uzak, güzel bir insan olmaya teşvik etmektedirler.

17. Bütün Medeniyetler, en değerli eserlerini din alanında vermişlerdir.

18. Bu dini eserlerin içinde en önemlileri, ibadet edilen yerlerdir.

19. İşte, mimari sanat dalında da, Müslümanların ziyaret ettikleri, Kutsal ibadet yerleri olan…

20. … Kabe, Mescid-i Nebevi ve Mescid-i Aksa, örnek aldıkları ilk mek â nlar olmuşlardır.

21. Bilhassa K â be ve onun şubeleri hükmünde olan camiler,

22. … İslam’ın sanat anlayışının yansıtıldığı…

23. … insanların huşu ve huzur içersinde kulluk yapacağı yerler olmuşlardır.

24. Mekke-uydu Aslında Müslümanların hayatında en önemli eser olan K â be, Hz. İbrahim zamanında inşa edilen en önemli mimari yapıdır.

25. İslam’ın ilk camisi  Kuba’dır. Hicret esnasında inşa edilmiştir.

26. Hatta Peygamberimiz ilk açılışında Cuma namazını burada kıldırmıştır.

27. Medine-uydu Peygamberimiz (S.A.V) Medine’ye hicret ettiğinde ilk işi bir cami inşa etmek olmuştur.

28. Mescidin inşasında temele ilk taşı koyan da Odur.

29. Mescid-i Nebevi sadece cemaatle namaz kılmak için kullanılmıyor, bütün dini ihtiyaçlar da burada karşılanıyordu.

30. Kısaca, Mescid-i Nebevi, İslam’ın ilk camisi olmakla kalmayıp, aynı zamanda eğitim, öğretim ve devlet işlerinin de görüldüğü bir merkez olmuştur.

31. İlk yapılan Mescid-i Nebevi, her türlü süsten uzak, dört duvarı kerpiçtendi.

32. İlk kıblesi, Kudüs şehrindeki Mescid-i Aksaya doğruydu.

33. Peygamberimiz buyurdu ki: “Ziyaret için üç mescide seyahat edilebilir; Mescid-i Haram(Kabe), Mescid-i Resulullah (Mescid-i Nebevi), Mescid-i Aksa”

34. “ Mekke’yi İnsanlar değil, Allah haram kılmıştır. Orada kan dökmek, ağaç sökmek helal olmaz.”

35. “ Kişinin evinde kıldığı namazı bir namazdır; ama mahallesinin mescidinde kıldığı namazı yirmibeş namazdır…

36. “… Mescid-i Aksa’da kıldığı namazı elli bin namazdır…

37. “… benim mescidimde kıldığı namazı da elli bin namazdır.

38. Mescid-i Haram’da kıldığı namazı ise yüz bin namazdır.”

39. Ravza-i Mutahhara Peygamberimizin Kabri bu yeşil Kubbenin altındadır.

40. Peygamberimizin, kendini ziyaret edenlere şefaat va’di vardır. Peygamberimizin (S.A.V) Kabri)

41. “ Beni, vefatımdan sonra ziyaret eden sağlığımda ziyaret etmiş gibidir.”

42. Selçuklu Dönemi Mimarisi

43. … Müslüman Türk mimarisinde en seçkin ve en muhteşem eserleri Selçuklu ve Osmanlı döneminde görmek mümkündür.

44. İki dönemin de kendine has özellikleri vardır.

45. Selçuklu döneminde yapılan camiler dikdörtgen biçimindedirler.

46. Bu camilerde tavanlar taştandır, sütunlar ve kubbeler oldukça fazladır.

47. Minareler kısadır. Hatta minaresiz camilere dahi rastlanır.

48. Selçuklu döneminden kalan, en dikkat çekici mimari yapılardan biri, Sivas Divriği Ulucamii’dir.

49. Sivas Divriği Ulu camii, Selçuklu mimarisinin bütün özelliklerini üzerinde gösterir.

50. Süsleme zengindir. Ama daha çok taç kapı denilen giriş kapısında taşın nakış nakış işlenmesiyle yapılmıştır.

51. İşleme sanatı ve kabartma bu dönemde oldukça ileridedir.

52. Sivas’ta diğer önemli bir eser ise, Gök Medresedir.

53. Gök Medresenin içi

54. Ayrıca Sivas’ta Çifte minareli Medrese de en önemli yapılardan biridir.

55. Özellikle Selçuklular döneminde medreseler, hanlar ve kervansaraylar yönüyle önemli eserler verilmiştir.

56. Bu yapılarda taş yapı süslemeciliği harikadır.

57. Selçuklu Döneminin en önemli eserlerinden biri de Erzurum-Çifte Minareli Medresedir.

58. Medresenin muhteşem portalinden sütunlarına kadar, Çifte Minareli Medrese bir şaheserdir.

59. Hatuniye Medresesi-Erzurum Üslup, taş yontuculuğu, abidevi duruş bakımından kendi nev’inin en güzel eserlerindendir.

60. Selçuklu döneminin en güzel eserlerinin bir kısmı da, bir dönem Anadolu Selçuklu Devletinin başkentliğini de yapan…

61. … Konya’da bulunmaktadır.

62. Konya’da Karatay Medresesi en ünlülerden biridir.

63. Bu sununun devamı olan “Müslüman Türk Medeniyetinde Mimari ÖRNEKLER-2” ile Osmanlı Dönemi mimarisini mutlaka izleyiniz…

64. www.yolyordam.com Sunum: Ahmet YORDAM