Ερευνητική εργασία: "Η έννοια του εαυτού: Αυτοεικόνα, Αυτοεκτίμηση και Διαχείριση συναισθήματος" Γενικό Λύκειο Καρέα 2012-2013 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κριπαροπούλου Αντιγόνη

1. 1
Αυτοεικόνα – αυτοεκτίμηση
ΓΕΛ ΚΑΡΕΑ 2012-2013 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κριπαροπούλου Αντιγόνη
Β’ Λυκείου

2. 2
Καλυβιώτης Μιχάλης
Κανδύλη Γεωργία
Ντίνε Λέντι
Παύλου Χρήστος
Σιαμέτη Ελένη
Τσακατούρα Αγγελική

3. 3
Περίληψη
Η αυτοεικόνα, δηλαδή η υποκειμενική άποψη που έχει
ένα άτομο για τον εαυτό του είναι η σπουδαιότερη πτυχή
της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του και παίζει
σημαντικό ρόλο στην Ψυχοσύνθεση του. Η αυτοεικόνα
συνδέεται με την αυτοεκτίμηση, της οποίας τα επίπεδα
καθορίζονται από την αξία που αποδίδει το άτομο στον
εαυτό του, σε συνδυασμό με την άποψη που έχουν οι
άλλοι για αυτό(σημαντικοί άλλοι). Οι σημαντικοί άλλοι
σχετίζονται άμεσα με τον κατοπτρικό εαυτό, καθώς είναι
ο τρόπος που το άτομο φαντάζεται ότι το βλέπουν . Έτσι,
είναι πιθανόν να εμφανιστεί η αυτοεκπληρούμενη
προφητεία, δηλαδή η επιβεβαίωση μιας αρχικής
υπόθεσης του ατόμου, η οποία επηρεάστηκε από τη
συμπεριφορά του.
Πίνακας περιεχομένων
1. Αυτοεικόνα
2. Κατοπτρικός εαυτός
3. Η ζωή ως μια παράσταση…
4. Αυτοεκπληρούμενη προφητεία
5. Αυτοεκτίμηση

4. 4
Πρόλογος - Ερωτήσεις
Eρωτήματα προς απάντηση
1. Το θέμα της ομάδας: Αυτοεικόνα, αυτοεκτίμηση και
παράγοντες που συντελούν στην διαμόρφωση τους.
Βρήκαμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διερεύνηση των
παραγόντων που συντελούν στη διαμόρφωση της
αυτοεικόνας και της αυτοεκτίμησης ,καθώς αποτελούν
σημαντικές πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας.
Παράλληλα, η καλλιέργεια της θετικής αυτοεικόνα-
αυτοεκτίμηση βοηθά το άτομο ώστε να αποκτήσει
ισορροπημένη σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους.
2. Σκοπός της έρευνας: Εμπλουτισμός γνώσεων γύρω από
το συγκεκριμένο αντικείμενο, εμβάθυνση στις έννοιες που
προαναφέρθηκαν και γενικότερη εισαγωγή σε τομείς της
ψυχολογίας.

5. 5
3. Αναμενόμενο αποτέλεσμα: Απόκτηση επαρκών
γνώσεων σχετικά με το θέμα που αναλάβαμε, ουσιαστική
γνωριμία με τον εαυτό μας και την ψυχοσύνθεση μας και
καλή λειτουργία της ομάδας λόγω της αποδοτικής
συνεργασίας των μελών.
4. Διάρθρωση έρευνας: Η έρευνα μας διεκπεραιώθηκε
μέσω αναζήτησης πληροφοριών σε διάφορες πηγές,
εσωτερικού προβληματισμού. Συμμετοχή σε
δραστηριότητα; όπως μελέτη περιπτώσεων,
αυτοσχεδιασμοί και παιχνίδια ρόλων μέσα από
βιωματικές δράσεις.

6. 6
Θεωρητικό Μέρος -
Προβληματική του Θέματος
Αυτοεικόνα
Ορισμός: Η αυτοεικόνα είναι η εικόνα που έχουμε για τον
εαυτό μας δηλαδή για το ποιοι, συνειδητά είμαστε, για το
ποια θεωρούμε ότι είναι τα φυσικά και ψυχολογικά μας
χαρακτηριστικά, ποια είναι τα προσόντα μας και ποιες οι
αδυναμίες μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας
αποτελείται από το σύνολο των αξιών και αντιλήψεων
που διαμορφώνουν την προσωπική μας στάση προς τη
ζωή. Τι είναι όμως αυτό που διαμορφώνει την αυτοεικόνα
μας; Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν σ’ αυτήν την
διαμόρφωση; Λειτουργούν οι «άλλοι» ως καθρέφτες,
μέσα στους οποίους βλέπουμε τον εαυτό μας; Είναι η
ενδοσκόπηση που κάνουμε μόνοι μας; Ή μήπως είναι τα
βιώματα που κουβαλάμε μέσα μας; Η ενδοσκόπηση είναι
ένα από τα βασικά κλειδιά για να ξεκλειδώσουμε τον
αληθινό μας εαυτό και να οδηγηθούμε στην αυτογνωσία.
Η αυτογνωσία διαμορφώνει αποφασιστικά την εικόνα του
εαυτού μας. Ενδοσκόπηση μπορεί να προσφέρει κάποια
μέθοδος αυτοσυγκέντρωσης (π.χ γιόγκα, ύπνωση), η

7. 7
ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία, ομάδες αυτογνωσίας,
η θρησκευτική πίστη. Όποια μέθοδο και αν ακολουθήσει
κανείς, το σίγουρο είναι ότι χωρίς να στρέψει το βλέμμα
στις εσωτερικές, βαθιές του σκέψεις και στα κρυφά του
συναισθήματα, δεν μπορεί να προσεγγίσει την γνώση του
εαυτού του. Η επιρροή των γύρω μας είναι ένας ακόμη
παράγοντας που διαμορφώνει καταλυτικά την
αυτοεικόνα. Η θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης του Leon
Festinger(1954)αναφέρει, ότι όταν το άτομο δεν είναι
σίγουρο για τον εαυτό του, τότε αξιολογεί τις προσωπικές
του δεξιότητες και διαμορφώνει την γνώμη του
συγκρίνοντας τον εαυτό του με τους άλλους και
συγκεκριμένα με αυτούς που φαίνεται να του μοιάζουν σε
συγκεκριμένους τομείς. Π.χ ο γονιός που αντιμετωπίζει
προβλήματα με την πειθαρχία του 6χρονου παιδιού του
και αναρωτιέται, αν η στάση του ενισχύει ή
αποδυναμώνει την πειθαρχία (αυτοεικόνα γονιού), είναι
πιο πιθανό ότι θα συζητήσει ή θα αναζητήσει μια
συμβουλή σ’ έναν κύκλο ανθρώπων που είναι περίπου
της δικής του ηλικίας και κοινωνικοοικονομικής
κατάστασης (κοινωνική σύγκριση). Η εικόνα του εαυτού
δεν θα υπήρχε συγκροτημένη μέσα μας, εάν δεν
συνέβαλε σ’ αυτήν η αυτοβιογραφική μνήμη. Την
αυτοβιογραφική αποτελούν τα βιώματα που είναι
χαραγμένα στη μνήμη του καθενός και συνθέτουν
σημαντικές πτυχές στη ζωή του, όπως είναι η παιδική
ηλικία (γονείς, παιδικοί φίλοι), τα μέρη όπου έχει ζήσει

8. 8
κανείς, τα σχολεία στα οποία πήγαινε, οι εμπειρίες που
είχε την ευκαιρία να ζήσει. Τέλος, η συγκρότηση της
αυτοεικόνας έχει να κάνει και με διαπολιτισμικές
διαφορές μεταξύ των λαών. Έρευνες (Markus και
Kitayama, 1991) έχουν δείξει, ότι στις δυτικού τύπου
κοινωνίες (Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρώπη) τα άτομα
διαμορφώνουν μια πιο ανεξάρτητη εικόνα του εαυτού
τους, όπου η θέση τους μέσα στην κοινωνία είναι
διακριτή και αυτόνομη. Στις κοινωνίες της Ασίας, Αφρικής
και Λατινικής Αμερικής αντίθετα τείνει να υπάρχει μια πιο
συλλογική αντίληψη του εαυτού, όπου το άτομο θεωρεί
τον εαυτό του κομμάτι ενός ευρύτερου κοινωνικού ιστού.
Άτομα με αυτού του τύπου την αυτοεικόνα βιώνουν ως
σημαντικότερη την αρμονική αλληλεπίδραση με τους
γύρω απ’ ότι την ατομική έκφραση. Η αυτοεικόνα του
πρώτου τύπου βρίσκει νόημα στην έκφραση: «ο μόνος
που μπορείς να εμπιστεύεσαι είναι ο εαυτός σου», ενώ η
αυτοεικόνα του δεύτερου τύπου εκφράζεται καλύτερα
μέσα από την πρόταση:
«έχω και εγώ μερίδιο ευθύνης, αν κάποιος στην
οικογένειά μου ή μεταξύ των συναδέλφων μου αποτύχει
σε κάτι».

9. 9
Κατοπτρικός Εαυτός
Ορισμός: Να βλέπω τον εαυτό μου μέσα από τον τρόπο
που φαντάζομαι ότι με βλέπουν οι «Σημαντικοί Άλλοι».
CharlesCharlesCharlesCharles HortonHortonHortonHorton CouleyCouleyCouleyCouley
Υιοθετούμε την οπτική των άλλων και βλέπουμε τους
εαυτούς μας όπως πιστεύουμε ότι μας βλέπουν εκείνοι.
Φανταζόμαστε πώς κρίνουν την εμφάνιση μας οι άλλοι
και αντιδρούμε συναισθηματικά.
O Couley συνέβαλε στη θεωρία της κοινωνικής
αλληλεπίδρασης με τον «κοινωνικό καθρεφτισμό του
εαυτού μας» (κατοπτρικός εαυτός). Το παιδί διαμορφώνει
την αυτοεικόνα και τη συμπεριφορά του ανάλογα με το
πώς φαντάζεται ότι το βλέπουν οι άλλοι. Αν φαντάζεται
ότι οι άλλοι επιδοκιμάζουν τις ενδεχόμενες πράξεις του,
θα αισθανθεί περηφάνια, ενώ αντίθετα αν φαντάζεται ότι
οι άλλοι έχουν αρνητική εικόνα γι’ αυτό και
αποδοκιμάζουν τις ενδεχόμενες πράξεις του, θα
αισθανθεί ντροπή και ταπείνωση. Επομένως, η
διαμόρφωση της αυτοεικόνας μας εξαρτάται απ’ την
ταυτότητα των άλλων. Οι θεμελιωτές της σχολής της
συμβολικής αλληλεπίδρασης ονόμασαν «σημαντικούς

10. 10
άλλους» όλα τα άτομα που επηρεάζουν περισσότερο την
αυτοεικόνα και τη συμπεριφορά μας και τα οποία είναι
συγκεκριμένα πρόσωπο του περιβάλλοντός μας.

11. 11
Η ζωή ως μια παράσταση (Έρβινγκ
Γκόφμαν)…
• Στη καθημερινή μας ζωή “είμαστε στη σκηνή”
κινούμενοι μεταξύ προσκηνίου και παρασκηνίου
• Η ζωή είναι ένα θέατρο όλος ο κόσμος είναι μια
σκήνη και εμείς απλοί ηθοποιοί
• Η εκφραστικότητα του ατόμου εμφανίζεται να
αποτελείται από δύο διαφορετικά είδη σημάτων :
Την έκφραση που δίνει και την έκφραση που
εκπέμπει
• Ντυνόμαστε για να προξενήσουμε εντύπωση και
συνεχώς παρακολουθούμε και αξιολογούμε τις
εντυπώσεις που δημιουργούμε
• Στο επίκεντρο της ανάλυσης βρίσκεται η σχέση
μεταξύ παράστασης (performance) και του
προσκηνίου
• Το κοινωνικό δρών υποκείμενο έχει την ικανότητα να
επιλέγει τη σκηνή και τα αντικείμενα του
• Ο κύριος σκοπός του ηθοποιού είναι να διατηρήσει
την δική του λογική – συνοχή και να προσαρμόζεται
στο σκηνικό που του προσφέρεται

12. 12
• Φοράμε διαφορετικές κοινωνικές μάσκες και δεν
πρόκειται για έλλειψη αυθεντικότητας αλλά
προσαρμογής
• Αντί να δει ο κόσμος τον “αυθεντικό” εαυτό μας θα
δει ένα αποκρουστικό θέαμα : έναν πληγωμένο και
ανυπεράσπιστο άνθρωπο , πράγματι “δίχως
ταυτότητα πια”
• Tα άτομα όπως οι ηθοποιοί του θεάτρου χρειάζονται
τα καμαρίνια του παρασκηνίου όπου μπορούν να
βγάλουν τις δημόσιες μάσκες τους
• Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται στα “παρασκήνια”
χαλαρώνουν και εκδηλώνουν ελεύθερα τα
συναισθήματα τους
• Η κοινωνική ζωή είναι ένα ρευστό και διαρκώς
“επαναδιαπραγματευόμενο” σύνολο από κοινωνικές
πρακτικές
• Συχνά οι ερμηνείες που δίνουμε λειτουργούν ως
αυτοεκπληρούμενες προσδοκίες
Συμπέρασμα : Δεν υπάρχει αλήθεια με «Α» αλλά εκείνο
που μπορούμε να θεωρήσουμε ως βάση μας είναι ότι
υπάρχουν ερμηνείες που κάθε άτομο θεωρεί πραγματικές

13. 13
Αυτοεκπληρούμενη προφητεία
Ο όρος αυτοεκπληρούμενη προφητεία χρησιμοποιείται
σαν όρος της κοινωνικής επιστήμης ήδη από το πρώτο
μισό του προηγούμενου αιώνα. Στηρίζεται στην παραδοχή
ότι "αν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις καταστάσεις ως
αληθινές, τότε είναι αληθινές στις συνέπειες τους". Με
λίγα λόγια, ο αρνητικός τρόπος που αντιλαμβανόμαστε
μία κατάσταση επηρεάζει τη συμπεριφορά μας με τέτοιο
τρόπο ώστε στο τέλος να επιβεβαιωθεί η αρχική μας
"προφητεία".
Ο όρος αυτοεκπληρούμενη προφητεία εισήχθη από τον
Robert Merton στο βιβλίο «Κοινωνική Θεωρία και
Κοινωνική Διάρθρωση» το 1949. «Είναι εκείνη η
πρόβλεψη ή δήλωση που παρότι μπορεί να είναι
λανθασμένη στην πορεία βγαίνει αληθινή». Όπως είπε ο
W.I.Thomas: «Όταν οι άνθρωποι θεωρούν ορισμένες
καταστάσεις σαν πραγματικές, αυτές είναι πραγματικές
στις επιπτώσεις τους». Με πιο απλά λόγια, είναι η
αρνητική ερμηνεία που δίνουμε για κάτι και που τελικά,
αντιδρώντας ανάλογα, υποσυνείδητα προκαλούμε να
συμβεί.
Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της θεωρίας είναι πως
αντιλαμβανόμαστε μία κατάσταση, τι χαρακτηριστικά
πιστεύουμε εμείς ότι έχει και όχι πώς πραγματικά είναι
μία κατάσταση, δηλαδή τα αντικειμενικά της γνωρίσματα.
Η άποψη, η γνώμη που έχουμε για μία κατάσταση, αυτό

14. 14
που πιστεύουμε ότι είναι και όχι αυτό που πραγματικά
είναι, καθορίζει τη συμπεριφορά μας. Το πώς εκτιμούμε
ένα γεγονός καθορίζει τη συμπεριφορά μας και όχι τι
πραγματικά συμβαίνει με το γεγονός αυτό.
Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία και το παιδί
Η άποψη που διαμορφώνουμε για ένα παιδί (τις
δυνατότητες και τις αδυναμίες του, τις ανάγκες του και τις
επιδιώξεις του) συχνά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην
εξέλιξή του. Κι αυτό γιατί με βάση αυτή την άποψη
διαμορφώνουμε τις προσδοκίες μας. Στη συνέχεια
συμπεριφερόμαστε σε αυτό το παιδί σύμφωνα με τις
προσδοκίες μας και τελικώς, χωρίς να το
αντιλαμβανόμαστε, το ωθούμε να συμπεριφερθεί
ανάλογα με αυτές, αφού το παιδί προσαρμόζει τη
συμπεριφορά του στα δικά μας σχόλια/ενέργειες. Έτσι, το
παιδί καταλήγει να συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις
προσδοκίες μας και εμείς θεωρούμε ότι «Δίκιο είχαμε για
την αρχική μας σκέψη/πρόβλεψη». Επομένως, οι
προσδοκίες που έχουμε για τα παιδιά διαμορφώνουν
αναλόγως τη συμπεριφορά μας και έτσι αργά ή
γρήγορα οι προσδοκίες επιβεβαιώνονται.

15. 15
Αντιμετώπιση
Σπάστε το φαύλο κύκλο:
- Αξιολογείστε τις αρνητικές σας σκέψεις. Πόσο πιθανό
είναι να γίνει αυτό που φοβάστε; Πόσο σοβαροί είναι οι
λόγοι σας να το πιστεύετε;
- Σκεφτείτε εναλλακτικά σενάρια. Τί άλλο μπορεί να γίνει;
Ποια θα ήταν μία θετική εξέλιξη;
- Δράστε με γνώμονα τον εαυτό σας. Ακόμα και αν τα
πράγματα εξελιχθούν προς το χειρότερο, φροντίστε να
κάνετε το καλύτερο που μπορείτε.
- Φροντίστε να κάνετε πάντα μία θετική σκέψη για κάθε
αρνητική. Η αλήθεια έχει τουλάχιστον δύο όψεις.
- Φερθείτε ψύχραιμα, δίκαια και θετικά. Σίγουρα, τα
πράγματα μπορεί να πάνε στραβά, αλλά ο καλύτερος
τρόπος να το αποφύγετε είναι να βάζετε μπροστά το
θετικό και ειλικρινή εαυτό σας.
Aυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση είναι η άποψη που έχεις ή το πώς κρίνεις
τον εαυτό σου σχετικά με :
1) Την εργασία σου
2) Τα επιτεύγματα σου
3) Την σχέση σου με τον κοινωνικό κύκλο σου και την
οικογένειά σου

16. 16
4) Τη θέση σου στην κοινωνία
Είναι ουσιαστικά η εικόνα που έχεις για τον εαυτό σου .
Έχοντας υψηλή αυτοεκτίμηση σημαίνει ότι έχεις σεβασμό
και καλή άποψη για τον εαυτό σου .
Χαρακτηριστικά της υψηλής αυτοεκτίμησης:
• Είσαι και νιώθεις αυτόνομος, όχι εξαρτημένος από
τους άλλους ή έρμαια των περιστάσεων.
• Έχεις πιο συχνά επιτυχίες σε όλους τους τομείς.
• Παίρνεις πρωτοβουλίες και δεν φοβάσαι να
δοκιμάσεις νέες δραστηριότητες ή να κάνεις
αλλαγές.
• Έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και δεν σε
αποθαρρύνουν εύκολα οι δυσκολίες.
• Αναλαμβάνεις μόνο τις ευθύνες που σου αναλογούν
και δεν είσαι 'θύμα' .
• Αντιμετωπίζεις αποτελεσματικά την ψυχολογική
πίεση της καθημερινότητας.
• Διαχειρίζεσαι και ξεπερνάς τα αρνητικά
συναισθήματα (π.χ. άγχος, θλίψη, θυμός).
• Ξέρεις να παίρνεις αλλά και να δίνεις θετικά
συναισθήματα στους συνανθρώπους σου

17. 17
Από την άλλη, χαμηλή αυτοεκτίμηση σημαίνει ότι δεν
θεωρείς τον εαυτό σου ιδιαίτερα αξιόλογο.
Χαρακτηριστικά της χαμηλής αυτοεκτίμησης:
• Αναφέρεσαι συχνά στον εαυτό σου με αρνητικούς
χαρακτηρισμούς ή μειώνεις/υποβιβάζεις τα θετικά
σου στοιχεία.
• Εστιάζεις στην αρνητική διάθεση των άλλων, ακόμα
κι αν αυτή δε σχετίζεται με τη δική σου
συμπεριφορά.
• Δεν δέχεσαι την κριτική ακόμα και όταν είναι
εποικοδομητική, επειδή δημιουργεί δυσβάσταχτο
άγχος.
• Ασκείς όμως σκληρή κριτική στους άλλους.
• Η απόδοση στο χώρο της εργασίας δεν
ανταποκρίνεται στις δυνατότητές σου.
• Έχεις δυσκολία στη δημιουργία φιλικών ή ερωτικών
σχέσεων.
• Επηρεάζεσαι πολύ από τα αρνητικά σχόλια των
άλλων.
• Στενοχωριέσαι επίσης υπερβολικά από τις αποτυχίες
τους.
• Κατά συνέπεια είσαι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο άγχος
και την κατάθλιψη.

18. 18
Επιπροσθέτως η αυτοεκτίμηση επηρεάζετε ακόμη και με
την πάροδο του χρόνου.. Ένα άτομο με υψηλή
αυτοεκτίμηση δεν είναι καθόλου απίθανο μετά από καιρό
λόγω συγκεκριμένων παραγόντων π.χ του κοινωνικού
περίγυρου να αποκτήσουν μια κακή εικόνα για τον εαυτό
τους.
Παράγοντες χαμηλής αυτοεκτίμησης
Η χαμηλά αυτοεκτίμηση τις περισσότερες φορές πηγάζει
από τον τρόπο που εμείς οι ίδιοι βλέπουμε τον εαυτό μας
και όχι από τον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν οι άλλοι .
Εμπειρίες από την παιδική ή εφηβική μας ηλικία πιθανόν
να έχουν επηρεάσει και ίσως να έχουν διαστρεβλώσει την
εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας . Είναι είδος
κακοποίησης (σωματική , λεκτική , ψυχολογική). Η έντονη
κριτική που μπορεί να είχαμε υποστεί σαν παιδιά από
τους γονείς μας , κάποιες εμπειρίες που μπορεί να μας
έκαναν να ντραπούμε κατά την παιδική ηλικία ή σαν
ενήλικες . Η απαίτηση από εμάς τους ίδιους τους γονείς
μας να είμαστε ‘’Τέλειοι’’ , η αίσθηση των ατόμων ότι
είναι αποτυχημένα, Χαμηλού πνευματικού επιπέδου , ότι
δεν αξίζουν , ότι δεν είναι ικανά κλπ. Κάποιες από αυτές
και στην χειρότερη περίπτωση συνδυασμός αυτών έχει
σαν αποτέλεσμα το αίσθημα της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

19. 19
Μεθοδολογία
Δραστηριότητες/εργαλεία που έχουν σχέση με την
Ψυχοκοινωνική επιδεξιότητα κατά ενότητες και διενεργούνταν
καθ' όλη την διάρκεια της Ερευνητικής Εργασίας και στις ώρες
συνάντησης της ομάδας (δηλαδή κάθε εβδομάδα επί ένα δίωρο):
Προσωπικότητα: Παιχνίδια ρόλων/ Αυτοσχεδιασμός
(Παρατήρηση και εντοπισμός των στοιχείων της προσωπικότητας
που αναδύθηκαν μέσα από το παίξιμο των ρόλων-Συζήτηση) .
• Test προσωπικότητας (Συμπλήρωση ερωτηματολογίων) .
• Μιλάμε για τα συναισθήματα (Μελέτη μικρών ιστοριών και
συζήτηση π.χ. «Μαθήματα Ιατρικής» του Εντουάρντο
Γκαλεάνο) .
• Αναγνώριση και αποδοχή των συναισθημάτων ματ; (Λεξιλόγιο
συναισθημάτων, συμπλήρωση του λεξιλογίου, διαβάθμιση της
ένταση; των συναισθημάτων, περιγραφή κλπ] .
• Αυτοεκτίμηση (Test σχετικά με την αυτοεικόνα και την
αυτοεκτίμηση) .
• Συναισθηματική νοημοσύνη (Μελέτη περίπτωσης με θέμα:
«Δυσλειτουργική συμπεριφορά μαθητή σε πολιτιστική
επίσκεψη»-Ανταλλαγή απόψεων) .

20. 20
• Ενσυναίσθηση (Βιωματικό παιχνίδι: «Ο τυφλός και ο οδηγός
του»-Εναλλαγή ρόλων) .
• Τα συναισθήματα στην τέχνη (Προβολή 12 έργων ζωγραφικής
μεγάλων καλλιτεχνών-Παρατήρηση-Συζήτηση- Ανίχνευση
συναισθήματος) .
• Νευρώσεις-Ψυχώσεις (Μελέτη μικρών ιστοριών και
συζήτηση π.χ. «ο Ήλιος στα χέρια της» του Εντουάρντο
Γκαλεάνο).
• Φόβος - Φοβίες; (Παιδικές ζωγραφιές; Δείγμα: Παιδιά Ε' και ΣΤ
τάξης του Δημοτικού καθώς και μερικές ζωγραφιές παιδιών Β'
τάξης Δημοτικού και παιδιών του Γυμνασίου. Μελέτη-
Συζήτηση) .
• Το στρες στη ζωή μας (Test που μετράει το άγχος με βάση τα
ψυχοσωματικά συμπτώματα) .
• Θυμός και επιθετικότητα (Μελέτη μικρών ιστοριών και
συζήτηση «Η θλίψη και η οργή» του Χόρχε Μπουκάι).
Η μεθοδολογία και τα εργαλεία προτείνονταν κάθε φορά από την
υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας και γίνονταν δεκτά από τα
μέλη της ομάδας στην προσπάθειά μας να αποκτήσου με
αυτογνωσία, αυτοεκτίμηση, επίγνωση των συναισθημάτων μας
(και κυρίως των δυσλειτουργικών), αποδοχή και κατανόηση των
συναισθημάτων των δικών μας και των άλλων ώστε να μπορούμε

21. 21
να διαχειριζόμαστε πιο εύκολα δύσκολες καταστάσεις της
καθημερινότητάς.

22. 22
Κριτική Αποτίμηση
Η ομάδα μας συνεργάστηκε σε ικανοποιητικό επίπεδο αν
και υπήρχαν ακόμα περιθώρια βελτίωσης.
Επικοινωνούσαμε καλά και εργαστήκαμε συλλογικά για
την συγκέντρωση πληροφοριών, τις δραστηριότητες μέσα
στην τάξη και τη συγγραφή της εργασίας. Επίσης,
γνωριστήκαμε καλύτερα σαν άτομα και αποκομίσαμε
πολλά θετικά στοιχεία ερευνώντας το θέμα που
διαλέξαμε. Δεν είμαστε ικανοποιημένοι από τον
περιορισμένο χρόνο τον οποίο είχαμε στη διάθεσή μας
λόγω του ότι χάσαμε ώρες από το μάθημα της
Ερευνητική; Εργασίας. Ακόμη, λόγω της εξειδίκευσης του
θέματος δυσκολευτήκαμε στην εύρεση πληροφοριών και
δε μας διευκόλυναν οι υποδομές του σχολείου, καθώς
δεν μπορούσαμε να ερευνήσουμε σε βάθος και να
τελειοποιήσουμε την εργασία μας.
Θεωρούμε ότι ο χρόνος δεν ήταν σύμμαχος μας αφού δεν
ολοκληρώσαμε στον επιθυμητό βαθμό την έρευνά μας,
τόσο σε θεωρητικό όσο και σε βιωματικό επίπεδο, την
στιγμή που «τρέχαμε» πάντα πίσω από τα καθήκοντα μας.

23. 23
Στα πλαίσια των πληροφοριών λειτουργούσαμε
μεμονωμένα χωρίς την απαραίτητη συνεννόηση και ως
συνέπεια η ομάδα δεν δέθηκε «στο 100% ».

24. 24
Βιβλιογραφία
1. C.G. Jung, 1991, Λόγοι; και Εικόνα, Aniela Jaffe, Μετάφραση
Κώστας Ζάρρας, ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ.
2. Daniel Goleman, 1995, Η συναισθηματική νοημοσύνη, Γιατί το
«IQ είναι πιο σημαντικό
από το «έκδοση, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
3. Hilgard, 2004, Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Εκδόσεις Παπαζήση.
4. Rene Major και Chantal Talagrand, Φρόυντ, Εκδόσεις
Βήμαβιογραφίες.
5. Αγγελική Λεονταρή, 1998, Αυτοαντίληψη, β' έκδοση, Εκδόσεις
Ελληνικά Γράμματα.
6. Άλφρεντ Άντλερ, Δεκέμβριος 1974, Μετάφραση ΓΡΑΨΑΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, Οι Νευρώσεις και η ερμηνεία τους, Εκδόσεις
Μπουκουμάνης.
7. Γρηγόρης Ποταμιάνος και Συνεργάτες, 1999, Θεωρίες
προσωπικότητας και κλινική πρακτική, δ' έκδοση, Εκδόσεις
Ελληνικά Γράμματα.
8. Δημητρίου Γεώργα, 1990, Κοινωνική Ψυχολογία Α' και Β'
τόμος, Ελληνικά Γράμματα.
9. Επιμέλεια Chriastian Jarrett, 2011, 50 Ψυχολογικές θεωρίες
που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Εκδόσεις Κλειδάριθμος.

25. 25
10. Εύα Μακρή-Μπότσαρη, Η έννοια του εαυτού εφήβων και οι
Σημαντικοί Άλλοι, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
11. Εύα Ντράικωρς - Φέργκουσον, Μετάφραση: Δώρα Χολέβα,
Εισαγωγή στη θεωρία του Άντλερ, Εκδόσεις Γλάρος.
12. Ζόζεφ Ρόσνερ, 1982, Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την
ψυχανάλυση, Εκδόσεις Γλάρος.
13. Μαρία Νασιάκου - Όλγα Μαράτου - Κλήμης Ναυρίδης -
Θάλεια Δραγώνα - lουλία
14. Μαρία Παπαϊωάννου, Ρεγγίνα Κασιμάτη, Στράτος
Γεωργούλας, Ιωάννης Πράνταλος, 2012, Κοινωνιολογία Γ'
Λυκείου, ΝΙΚΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α,Ε.
15. Ντέτι Μισέλ, 2000, Σεπτέμβριος Μετάφραση Λεωνίδη Σοφία,
Φρόυντ, Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση, Εκδόσεις Καστανιώτης.
16. Σίγκμουντ Φρόυντ, 1993, Η Ερμηνεία των Ονείρων, Εκδόσεις
Επίκουρος.
17. Φωτεινή Τσαλίκογλου, 1989, Β' Έκδοση, Σχιζοφρένια και
φόνοτ; Μια Ψυχολογική- εγκληματολογική έρευνα, Εκδόσεις
Παπαζήση.
18. Ψυχολογία 2009 Α’Ταξης Γενικού Λυκείου Βιβλίο Μαθητή ,
Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιλίων . Έκδοση Ι’ , Αθήνα /
19.Τριαντ . Τ. Τριανταφύλλου , 1954 , Ίδρυμα Ευγενίδου