Εργασία των μαθητριών : Μαρία Ποντικάκη Άννα Τοπάλη

2. Ο Επίκουρος γεννήθηκε στη Σάμο
το 341 π.Χ. και ήταν γιος του
Αθηναίου Νεοκλή. Ίδρυσε τη δική
του Φιλοσοφική Σχολή με το όνομα
Κήπος του Επίκουρου και μάλιστα
υπήρξε ένας από τους
σπουδαιότερους Έλληνες
φιλοσόφους .
Δίδαξε για 35 χρόνια την
Επικούρεια Φιλοσοφία του
ακολουθώντας ήσυχη και λιτή ζωή.
Περιστοιχίζονταν από άνδρες,
γυναίκες και δούλους, που μετείχαν
ισάξια στον επικούρειο Κήπο. Ο
Επίκουρος πέθανε το 270 π.Χ., σε
ηλικία 72 χρόνων.

3. Ο Επίκουρος και η θεωρία του στρέφονται σε έναν
ηθικολογικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας. Στόχος του
ήταν η αναζήτηση των αιτιών της ανθρώπινης
δυστυχίας και των εσφαλμένων δοξασιών που την
προκαλούν, όπως για παράδειγμα η δεισιδαιμονία,
ώστε να υπάρξει η αντιπρόταση για την προοπτική
μιας ευχάριστης ζωής (ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ), που για την
επίτευξή της ο Επίκουρος προσέφερε ξεκάθαρες
φιλοσοφικές συμβουλές. Το ζην ηδέως
επιτυγχάνεται με την απουσία του πόνου και φόβου
και με τη βίωση μιας ζωής αυτάρκους
περιβαλλόμενης από φίλους.

4. Ο Επίκουρος δίδαξε ότι η ηδονή (ή αλλιώς,
ευχαρίστηση) και ο πόνος είναι το μέτρο για το τι
πρέπει να προτιμούμε και τι να αποφεύγουμε. Μια
ηδονή, για τον Επίκουρο, είναι ηθικώς θεμιτή και
πρέπει να την επιδιώκουμε, εφόσον αποτελεί μέσο
διασφάλισης της κορυφαίας ηδονικής κατάστασής
μας, που δεν είναι άλλη από την ψυχική μας
ηρεμία. Ακόμα και ο πόνος, εάν ορισμένες φορές
μας βοηθάει στην κατάκτηση της ψυχικής μας
ηρεμίας, αποκτά θετική σημασία.
Βασικές αρχές της διδασκαλίας του είναι οι
εξής:
- με τον θάνατο έρχεται το τέλος όχι μόνο του
σώματος αλλά και της ψυχής
- οι θεοί δεν επιβραβεύουν ή τιμωρούν τους
ανθρώπους
- το σύμπαν είναι άπειρο και αιώνιο
- τα γενόμενα στον κόσμο συμβαίνουν τελικά, με
βάση τις κινήσεις και τις αλληλεπιδράσεις των
ατόμων που διακινούνται στον κενό χώρο.

5. Στην εξάπλωση της επικούρειας διδασκαλίας συντέλεσε και ο
μειλίχιος χαρακτήρας του Επίκουρου, αλλά κυρίως το πρακτικό
πνεύμα της ηθικής του διδασκαλίας, σύμφωνα με το οποίο η
φιλοσοφία δεν ήταν αυτοσκοπός, αλλά μέσο και βοήθημα στην
επίτευξη του σκοπού του ανθρώπινου βίου, που ήταν η ευδαιμονία.
Για αυτό το λόγο ο Επίκουρος δεν έδινε σχεδόν καμιά σημασία στις
εκτεταμένες θεωρητικές, γραμματικές, ιστορικές και μαθηματικές
έρευνες, εφόσον δεν εξυπηρετούσαν το να ζει ο άνθρωπος
ευτυχισμένος. Από την άλλη όμως, επειδή θεωρούσε ότι η
κακοδαιμονία των ανθρώπων προέρχεται από την αμάθεια, τη
δεισιδαιμονία, τις προλήψεις, τους φόβους και τις ελπίδες που
γεννούν όλα αυτά στους ανθρώπους και επειδή θεωρούσε πως αιτία
όλων αυτών είναι η άγνοια των φυσικών νόμων, πίστευε ότι μόνο
μέσο θεραπείας είναι η ορθή γνώση των νόμων που διέπουν τη φύση
και τον άνθρωπο.

7.  ΠΕΡΙ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΚΕΝΟΥ
 ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ
 ΕΠΙΤΟΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ
 ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΡΙΚΟΥΣ
 ΔΙΑΠΟΡΙΑΙ
 ΚΥΡΙΑΙ ΔΟΞΑΙ
 ΠΕΡΙ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΓΩΝ
 ΠΕΡΙ ΤΕΛΟΥΣ
 ΠΕΡΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ Η΄ ΚΑΝΩΝ
 ΧΑΙΡΕΔΗΜΟΣ
 ΠΕΡΙ ΘΕΩΝ
 ΠΕΡΙ ΟΣΙΟΤΗΤΟΣ
 ΗΓΗΣΙΑΝΑΞ
 ΠΕΡΙ ΒΙΩΝ
 ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΓΙΑΣ
 ΝΕΟΚΛΗΣ ΠΡΟΣ ΘΕΜΙΣΤΑΝ
 ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ
 ΕΥΡΥΛΟΧΟΣ ΠΡΟΣ ΜΗΤΡΟΔΩΡΟΝ
 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΟΡΑΝ
 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗ ΑΤΟΜΩ ΓΩΝΙΑΣ
 ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ 37 ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ
 ΠΕΡΙ ΕΙΜΑΡΜΕΝΗΣ
 ΠΕΡΙ ΑΦΗΣ
 ΠΕΡΙ ΠΑΘΩΝ ΔΟΞΑΙ ΠΡΟΣ
ΤΙΜΟΚΡΑΤΗΝ
 ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΝ
 ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΟΣ
 ΠΕΡΙ ΕΙΔΩΛΩΝ
 ΠΕΡΙ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
 ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ
 ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
 ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΑΛΛΩΝ ΑΡΕΤΩΝ
 ΠΕΡΙ ΔΩΡΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΙΤΟΣ
 ΠΟΛΥΜΗΔΗΣ
 ΤΙΜΟΚΡΑΤΗΣ Γ΄
 ΜΗΤΡΟΔΩΡΟΣ Ε΄
 ΑΝΤΙΔΩΡΟΣ Β΄
 ΠΕΡΙ ΝΟΣΩΝ ΔΟΞΑΙ ΠΡΟΣ ΜΙΘΡΗΝ
 ΚΑΛΛΙΣΤΟΛΑΣ
 ΠΕΡΙ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ
 ΑΝΑΞΙΜΕΝΗΣ
 ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ

8.  Λάθε βιώσας.
 Μάταιόν εστι παρά θεών αιτείσθαι ά τις εαυτώ χορηγήσαι ικανός εστι.
μτφρ: είναι μάταιο να ζητάς από τους θεούς αυτά που μπορείς να αποκτήσεις
μόνος σου.
|
 Άπαξ άνθρωποι γεγόναμεν, δις δε ουκ έστι γενέσθαι.
μτφρ: μια φορά γεννηθήκαμε άνθρωποι, δυο φορές όμως δεν είναι δυνατό να
γίνουμε.
 Πάς ώσπερ άρτι γεγονώς εκ του ζην απέρχεται.
μτφρ: Ο καθένας φεύγει απ’τη ζωή, σαν να ‘ρθε τώρα μόλις.
 Κακόν ανάγκη, αλλ’ ουδεμία ανάγκη ζην μετά ανάγκης.
 Εκλυτέον εαυτούς εκ του περί τα εγκύκλια και τα πολιτικά δεσμωτηρίου.
μτφρ: θα πρέπει να απελευθερωθούμε από τις καθημερινές και δημόσιες ασχολίες
που μας δεσμεύουν.
 Mελετάν ουν χρη τα ποιούντα την ευδαιμονίαν, είπερ παρούσης μεν
αυτής πάντα έχομεν, απούσης δε πάντα πράττομεν εις το ταύτην έχειν.
 μτφρ: πρέπει, επομένως, να στοχαζόμαστε τα πράγματα που φέρνουν την ευτυχία,
επειδή όταν την κατέχουμε, έχουμε τα πάντα, ενώ όταν αυτή λείπει, κάνουμε τα
πάντα για να την αποκτήσουμε.

9.  Έχει ο Θεός τη βούληση να εμποδίσει το Κακό αλλά δεν μπορεί; Άρα δεν είναι
Παντοδύναμος. Μπορεί αλλά δεν θέλει; Τότε δεν είναι Πανάγαθος. Έχει τόσο τη βούληση, όσο
και τη δύναμη να το εμποδίσει; Τότε από πού προέρχεται το Κακό; Δεν έχει ούτε τη βούληση
ούτε τη δύναμη; Τότε γιατί τον λέμε Θεό;
 Μια φορά υπάρχουμε, δεν υπάρχει τρόπος να υπάρξουμε δυο φορές και μάλλον δεν θα
υπάρξουμε ξανά ποτέ. Κι εσύ που δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις τη χαρά. Και η ζωή
πάει χαμένη με τις αναβολές και ο καθένας πεθαίνει απασχολημένος.
 Ο θάνατος δεν θα πρέπει να μας απασχολεί, επειδή όταν εμείς υπάρχουμε, ο θάνατος δεν
είναι παρών και όταν ο θάνατος είναι παρών, εμείς δεν υπάρχουμε.
 Αν θέλεις να κάνεις κάποιον πλούσιο, μην του προσθέτεις χρήματα, να του αφαιρείς
επιθυμίες.
 Δεν είναι δυνατό να είσαι ευτυχισμένος χωρίς να είσαι σοφός, τίμιος και δίκαιος. Ούτε να
είσαι σοφός, τίμιος και δίκαιος χωρίς να είσαι ευτυχισμένος.
 Δεν πρέπει να καταστρέφουμε αυτά που έχουμε και να επιθυμούμε αυτά που δεν έχουμε,
αλλά να θυμόμαστε πως ό,τι έχουμε ήταν αυτό που κάποτε ευχόμασταν.
 Σε κάθε επιθυμία, πρέπει να τίθεται το ερώτημα: τι θα μου συμβεί αν πραγματοποιηθεί
αυτό που θέλω και τι αν δεν πραγματοποιηθεί;
 Τα όνειρα δεν έχουν θεία προέλευση ούτε δύναμη μαντική, αλλά προκαλούνται από
σύμπτωση ειδώλων.

11. Η φιλοσοφία του υπηρετεί τη ζωή με σκοπό να φέρει τη γαλήνη και την
ευτυχία.
Ανακάλυψε τον περιορισμό που υπάρχει στις ανθρώπινες επιθυμίες
και μίλησε για την απαξίωσε των μάταιων η κενών (μη φυσικών ούτε
αναγκαίων) επιθυμιών.
Επαινούσε την αυτάρκεια.
Υποστήριζε ότι:
- σκοπός της ζωής είναι η ευδαιμονία,
- αιτία των πράξεων η έμφυτη επιθυμία για ηδονή,
- η ψυχή δεν μπορεί να υπάρξει ανεξάρτητη από το σώμα,
- όλες οι αισθήσεις είναι αληθινές,
- «η αίσθηση δεν είναι αποκλειστική ιδιότητα της ψυχής αλλά της ένωσης
σαρκός και ψυχής»,
- ο νους είναι όργανο του σώματος,
- η γνώση θεμελιώνεται με την εμπειρία, αποκτάται με τις αισθήσεις και
κατανοείται από το νου,
- την ύπαρξη κενού και ατόμων

12. Πίστευε στην απειρότητα του κόσμου.
Βρισκόταν σε αντίθεση με τους Πλατωνιστές και τους Στωικούς (ηθική).
Απέρριπτε τις διακρίσεις.
Εκφραζόταν με βαθιά στοργή για τους φίλους και οπαδούς του.
Θεωρούσε:
-πραγματική πηγή της γνώσης τις αισθήσεις και
- κριτήρια της αλήθειας τις αντιλήψεις των αισθήσεων, τα αισθήματα, τις έννοιες (προλήψεις)
και τα συναισθήματα (πάθη).
- ύψιστο αγαθό την «αταραξία».
Επικέντρωνε το ενδιαφέρον του στο άτομο (όπως όλες οι μετά αριστοτελικές σχολές σκέψης).
Οικοδόμησε το δικό του φιλοσοφικό σύστημα.
Συγκρούστηκε με κάθε έννοια αναγκαιότητας.
Δίδασκε ότι:
- η ευδαιμονία επιτυγχάνεται με την "αταραξία" και την επιδίωξη ψυχικής γαλήνης και
σωματικής υγείας
- σκοπός των πράξεων του ανθρώπου είναι η ηδονή.
- κριτήριο επιλογής των αγαθών είναι η επίτευξη της "αταραξίας",
- ο κόσμος δημιουργήθηκε, εξελίχτηκε και βρίσκεται στη σημερινή κατάσταση χωρίς θεία
παρέμβαση,
- τίποτα δεν γεννιέται από το μη ον
"πρώτον μεν ότι ουδέν γίνεται εκ του μη όντος"
Επιστολή προς Ηρόδοτον

14. Βασικές αρχές της φυσικής φιλοσοφίας
του Επίκουρου
* Τίποτα δεν δημιουργείται ποτέ από το τίποτα.
* Ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε από θεία παρέμβαση.
* Ακόμα και αν υπάρχουν θεοί, αυτοί δεν επιδρούν στο φυσικό κόσμο.
* Η ύλη δεν καταστρέφεται σε τίποτα.
* Πρωταρχικά στοιχεία της ύλης δεν είναι τα αριστοτελικά στοιχεία πυρ, αήρ, γη και ύδωρ, αλλά
μικρά αδιαίρετα άφθαρτα σωματίδια (άτμητα σωμάτια = άτομα).
* Τίποτα δεν μπορεί να γίνει αισθητό αν δεν έχει υλική υπόσταση.
* Τίποτα δεν υπάρχει εκτός από τα άτομα και το κενό ανάμεσά τους.
* Όλα τα σώματα, είτε είναι άτομα, είτε προέρχονται από ένωση ατόμων.
* Το σύμπαν είναι αχανές. Δεν βρισκόμαστε στο κέντρο του σύμπαντος, αλλά είμαστε ένας από
τους αναρίθμητους κόσμους του σύμπαντος.
* Τα άτομα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση μέσα στο κενό. Μπορούν να συνεχίσουν σε ευθεία, να
συγκρουστούν, να αλλάξουν κατεύθυνση, να ενωθούν με άλλα άτομα στη δημιουργία σύνθετων
σωμάτων.
* Οι κόσμοι και τα έμβια όντα δημιουργούνται από τυχαία γεγονότα λόγω της χαοτικής
κίνησης των ατόμων.
* Αυτό που αποκαλούμε «ψυχή» είναι σωματική οντότητα με υλικά χαρακτηριστικά και
δεν συνεχίζει να υπάρχει μετά τον θάνατο.
* Η αίσθηση είναι αξιόπιστη, διότι δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κάτι άλλο πιο αξιόπιστο από
αυτήν.

16. Βιβλιογραφία
Οι πηγές που χρησιμοποιήσαμε για την εργασία << Επίκουρος>> είναι οι εξής :
 https://sciencearchives.wordpress.com/2009/12/30/%CE%AF-%CF%8C-
%CE%AE/
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%80%CE%AF%CE%BA%CE%
BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82
 http://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=241
 http://www.hellinon.net/NeesSelides/Epikuros.htm
 και εικόνες τις οποίες βρήκαμε στο <<Google/εικόνες>>

17. Τέλος…
Μαθήτριες Β3:
Μαρία Ποντικάκη
Άννα Τοπάλη