Communicatie met kinderen met een ontwikkelingsachterstand vraagt van de communicatiepartner extra inspanning.

1. Communiceren met kinderen met
een ontwikkelingsachterstand

2. Hoe communiceren we?

3. Hoe communiceren we?
Denken we

4. communicatie
zender communicatiemiddel ontvanger

5. Zo gemakkelijk is het niet

6. Waarom communiceren we?

7. Waarom communiceren we?

8. Waarom communiceren we?

9. Waarom communiceren we?

10. Elkaar begrijpen
• Ontwikkelingsniveau
… De quantummechanica is een theorie waarmee de bewegingen
en het ‘gedrag’ van elementaire deeltjes, zoals elektronen, of
systemen van die deeltjes, zoals atomen…

11. Elkaar begrijpen
• Ontwikkelingsniveau
• Mogelijkheden en onmogelijkheden

12. Elkaar begrijpen
• Ontwikkelingsniveau
• Mogelijkheden en onmogelijkheden
• Behoefte en interesse

13. Elkaar begrijpen
• Ontwikkelingsniveau
• Mogelijkheden en onmogelijkheden
• Behoefte en interesse
Aandacht
Belevingswereld
Wat levert het
op?

14. Communicatieniveau
• Vier niveaus

15. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
3. Representatieniveau
4. Meta-representatieniveau

16. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
3. Representatieniveau
4. Meta-representatieniveau
– Figuurlijke taal
abstract
Heb je dorst?

17. 4. Metarepresentatie
Het kind begrijpt dat achter de geboden
informatie een andere betekenis schuilgaat
Heb je dorst?
We gaan dus
drinken!

18. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
3. Representatieniveau

19. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
3. Representatieniveau
– Taal en beelden verwijzen naar
concepten
Picto plakken,
we gaan
drinken

20. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau

21. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
– Herkenning van bekende concepten
Tafel, koekje,
drinken, een
beker!

22. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
– Herkenning van bekende concepten
vanuit bekende contexten.
Tafel, koekje,
drinken, een
beker!

23. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
– Herkenning van bekende concepten
vanuit bekende contexten.
– Associaties zijn nog star,
Tafel, koekje,
drinken, een
beker!

24. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
– Herkenning van bekende concepten
vanuit bekende contexten.
– Associaties zijn nog star, ingesteld
op vaste patronen.
Tafel, koekje,
drinken, een
beker!

25. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau

26. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
– Hier en nu

27. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
– Hier en nu
– Geen bewuste herinneringen aan
verbanden
Leuk, warm,
geluid

28. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
– Hier en nu
– Geen bewuste herinneringen aan verbanden
– De situatie wordt telkens als nieuw ervaren

29. Wat betekent dat?

30. Wat betekent dat?
• Voor het kind?

31. Wat betekent dat?
• Voor het kind?
• Voor de groep?

32. Wat betekent dat?
• Voor het kind?
• Voor de groep?
• Voor jou als professional?

33. Wat betekent dat?
• Voor het kind?
– Met een lager communicatieniveau?

34. Wat betekent dat?
• Voor het kind?
– Met een lager communicatieniveau?
– Kind kan zich moeilijk duidelijk maken
en kan de wereld moeilijk begrijpen.

35. Wat betekent dat?
• Voor het kind?
• Voor de groep?
• Voor jou als professional?
Verrijk de communicatie

36. Wat betekent dat?
• Voor het kind?
• Voor de groep?
• Voor jou als professional?
Verrijk de communicatie door aan te passen aan
het niveau van het kind.

37. Totale communicatie

38. Totale communicatie
= Communicatie op maat

39. Totale communicatie
• Basishouding

40. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren

41. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren op zijn eigen
manier

42. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren op zijn eigen
manier en met zijn eigen mogelijkheden

43. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren op zijn eigen
manier en met zijn eigen mogelijkheden
• Bewust gebruik maken van allerlei
uitingsvormen

44. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren op zijn eigen
manier en met zijn eigen mogelijkheden
• Bewust gebruik maken van allerlei
uitingsvormen tegelijkertijd

45. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren op zijn eigen
manier en met zijn eigen mogelijkheden
• Bewust gebruik maken van allerlei
uitingsvormen tegelijkertijd en niet alleen van
gesproken taal

46. Totale communicatie
• Basishouding
• Iedereen mag communiceren op zijn eigen
manier en met zijn eigen mogelijkheden
• Bewust gebruik maken van allerlei
uitingsvormen tegelijkertijd en niet alleen van
gesproken taal

47. Totale communicatie

48. Totale communicatie
• Intonatie, mimiek

49. Totale communicatie
• Intonatie, mimiek
• Fysiek

50. Totale communicatie
• Intonatie, mimiek
• Fysiek
• Foto’s, picto’s, voorwerpen

51. Totale communicatie
• Intonatie, mimiek
• Fysiek
• Foto’s, picto’s, voorwerpen
• Verbaal

52. Totale communicatie
• Intonatie, mimiek
• Fysiek
• Foto’s, picto’s, voorwerpen
• (Niet teveel) Verbaal

53. Totale communicatie
• Intonatie, mimiek
• Fysiek
• Foto’s, picto’s, voorwerpen
• (Niet teveel) Verbaal

54. Groepsregels?

55. Groepsregels?
• Aanpassen aan het individu?

56. Groepsregels?
• Aanpassen aan het individu?
• Wanneer?

57. Groepsregels?
• Aanpassen aan het individu?
• Wanneer?
• en wanneer niet?

58. Groepsregels?

59. Hoe?

60. Hoe
• Aanspreken?
• Eisen stellen
• Wat kun je uitleggen
• en wat niet?

61. Welke regels zijn er bij jullie?

62. Welke regels zijn er bij jullie?
• Hoe heilig zijn deze?

63. Welke regels zijn er bij jullie?
• Hoe heilig zijn deze?
• Melk drinken, korstjes eten?

64. Welke regels zijn er bij jullie?
• Hoe heilig zijn deze?
• Melk drinken, korstjes eten?
• Brood snijden, met vork eten?
• Aan tafel blijven zitten?

65. Welke regels zijn er bij jullie?
• Hoe heilig zijn deze?
• Melk drinken, korstjes eten?
• Brood snijden, met vork eten?
• Aan tafel blijven zitten?
• Slaan?

66. Welke regels zijn er bij jullie?
• Hoe heilig zijn deze?
• Melk drinken, korstjes eten?
• Brood snijden, met vork eten?
• Aan tafel blijven zitten?
• Slaan?

67. De vraag is

68. De vraag is
• Wat heeft het individuele kind er aan?

69. De vraag is
• Wat heeft het individuele kind er aan?
• Waarom is deze regel nodig?

70. De vraag is
• Wat heeft het individuele kind er aan?
• Waarom is deze regel nodig?
• Moet het alle regels in een keer kennen?

71. Antwoord
• Wat heeft het individuele kind er aan?
• Waarom is deze regel nodig?
• Moet het alle regels in een keer kennen?
• Stel prioriteit.
• Welke regels zijn belangrijker dan andere.

72. Hoe

73. Hoe
• beoefen je totale communicatie

74. Hoe
• beoefen je totale communicatie
Met kinderen met een laag
communicatieniveau?

75. Afstemmen
• is niet altijd gemakkelijk

76. Ik wil hebben …

77. afstemmen
vaardigheden omgeving

78. afstemmen
vaardigheden omgeving

79. afstemmen
vaardigheden omgeving

80. Communicatieniveau
1. Sensatieniveau
2. Presentatieniveau
3. Representatieniveau
4. Meta-representatieniveau

81. 3. Representatieniveau
Picto plakken,
we gaan
drinken

82. Representatieniveau
Woord, picto of foto verwijzen naar voorwerp

83. Representatieniveau
Woord, picto of foto verwijzen naar voorwerp
Het kind begrijpt dus de verborgen betekenis,

84. Representatieniveau
Woord, picto of foto verwijzen naar voorwerp
Het kind begrijpt dus de verborgen betekenis,
de ‘ver-wijzende’ of symbolische functie van het
voorwerp of de afbeelding

85. 2. Presentatieniveau
– Herkenning van bekende concepten
vanuit bekende contexten.
– Associaties zijn nog star, ingesteld
op vaste patronen. Tafel, koekje,
drinken, een
beker!

86. Presentatieniveau

87. Presentatieniveau

88. Presentatieniveau

89. Presentatieniveau

90. Presentatieniveau

91. Presentatieniveau

92. Presentatieniveau

93. Presentatieniveau

94. Presentatieniveau

95. Presentatieniveau

96. Presentatieniveau

97. Presentatieniveau

98. 1. Sensatieniveau
• Lichaamsgebonden ordening door middel van
sensatie
Leuk, warm,
geluid

99. 1. Sensatieniveau
• Lichaamsgebonden ordening door middel van
sensatie
– Hier en nu
– Geen bewuste herinneringen
aan verbanden
– De situatie wordt telkens
als nieuw ervaren
Leuk, warm,
geluid

105. Aanleren communicatietechniek

106. Backwards chaining
Buiten
spelen
Samen bij de deur
picto plakken

107. Backwards chaining
Buiten
spelen
Een meter voor de
deur,
picto geven

108. Backwards chaining
Buiten
spelen
Drie meter voor de
deur
Picto geven

109. Backwards chaining
Buiten
spelen
In de badkamer de
picto geven

110. Backwards chaining
Buiten
spelen
Overal in het
gebouw
Picto geven

111. Nog twee
overdenkingen

112. Wat je eenmaal hebt gedaan

113. Wat je eenmaal hebt gedaan

114. Het woord niet

115. Het woord niet

116. Het woord niet