1. การเลือกใช้สื่อและ
วิธีการจัดการเรียนรู้
INNOVATION AND INFORMATION TECHNOLOGY FOR LEARNING
นวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้

2. สถานการณ์ปัญหา(Problem-based learning)
ครูพลกิต เป็นครูที่พึ่งมาบรรจุใหม่หลังจากที่รายการตัวต่อสานักงานเขตพื้นที่
การศึกษาประจาจังหวัดที่สังกัดแล้วก็ไปรายงานตัวต่อโรงเรียนซึ่งเป็นโรงเรียนประจา
จังหวัด ผู้อานวยการโรงเรียนมอบหมายให้ครูพลกิตสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
และเป็นห้องเด็กเก่งด้วย ยิ่งทาให้ครูพลกิตรู้สึกไม่มั่นใจในการสอนว่าตนเองจะสามารถทา
ได้ดีหรือไม่และนักเรียนจะสนุกหรือสนใจในวิธีการสอนของตนเองหรือไม่ ที่สาคัญคือ
นักเรียนห้องนี้มีลักษณะที่ชอบค้นคว้า หาความรู้ กิจกรรมที่เน้นให้ปฏิบัติได้ลงมือกระทา
ฝึกคิดหรือที่ท้ายทายการทางานนักเรียนจะชอบมาก อีกทั้งยังเรียนพิเศษแบบเข้มข้น
เนื้อหาในหนังสือเรียนส่วนใหญ่นักเรียนจะรู้และทาความเข้าใจอย่างลึกซึ้งมาก่อนแล้ว
แต่ที่สังเกตได้ชัดคือนักเรียนจะแข่งกันเรียน ทางานกลุ่มไม่ค่อยประสบความสาเร็จ
เท่าที่ควร ซึ่งผู้อานวยการโรงเรียนฝากความหวังไว้ที่ครูพลกิตเพื่อช่วยพัฒนาและ
แก้ปัญหาการเรียนรู้ของนักเรียนในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ห้องนี้ให้ได้

3. ภารกิจ
• ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• ให้วิเคราะห์ว่าจะเลือกใช้สื่อหรือวิธีการจัดการเรียนรู้แบบใด
จึงจะสอดคล้องกับลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนตาม
สถานการณ์ที่กาหนดให้ ?

4. 1. ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• การเตรียมสื่อการเรียนรู้
ผู้สอนจะต้องเตรียมความพร้อมของสื่อให้มีความสอดคล้องกับ
กระบวนการจัดการเรียนรู้ตามแผนที่ได้ออกแบบไว้ ในขั้นตอนการเตรียมความ
พร้อมของสื่อจะเริ่มตั้งแต่การคัดเลือกสื่อที่ตอบสนองวิธีการเรียนรู้เพื่อใช้ในการนา
เสนอความรู้ การพัฒนาหรือปรับปรุงสื่อเพื่อให้สามารถใช้งานได้ ตลอดจนการ
ออกแบบและพัฒนาสื่อการเรียนรู้ขึ้นมาใหม่ที่มีความสอดคล้องกับการเสาะแสวงหา
ความรู้และเป้าหมายของรายวิชา ในการใช้สื่อนั้นผู้สอนอาจแบ่งออกเป็น 3 ช่วง
คือ
- ก่อนการจัดการเรียนรู้
- ระหว่างการจัดการเรียนรู้
- หลังการจัดการเรียนรู้

5. 1. ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• การเตรียมสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้
ผู้สอนแบบมืออาชีพ จะต้องกาหนดหรือจัดเตรียมสิ่งแวดล้อมทางการ
เรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนสามารถสร้างประสบการณ์เรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ว่าการ
จัดการเรียนรู้นั้นจะเกิดในห้องเรียนก็ต้องเตรียมความพร้อมของห้องเรียนให้น่า
เรียน เอื้อต่อการจัดกิจกรรมกลุ่มหรือกิจกรรมการเรียนรู้อื่นๆ บางวิชาอาจต้องใช้
ห้องปฏิบัติการดังเช่น วิทยาศาสตร์และภาษา ครูจะต้องเตรียมความพร้อมของ
ห้องปฏิบัติการเหล่านั้นให้สามารถใช้การได้ทั้งสิ่งอานวยความสะดวกต่างๆ ดังเช่น
- แสงไฟ
- เครื่องเสียง
- ปลั๊กไฟ
- อุปกรณ์ทดลองเฉพาะ
โดยให้อุปกรณ์เหล่านั้นมีสภาพที่พร้อมใช้งานได้จริง ไม่ใช้อยู่ในสภาพ
ชารุดเสียหาย เพราะอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้

6. 1. ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• การเตรียมผู้เรียน
เมื่อผู้สอนเริ่มจัดการเรียนรู้ ขั้นตอนแรกคือการเตรียมความพร้อมของ
ผู้เรียน ผู้เรียนจะเรียนรู้อะไรได้ดีนั้นขึ้นอยู่กับว่าผู้เรียนนั้นเตรียมตัวและเตรียม
ความพร้อมในการเรียนอย่างไร ดังนั้นการเตรียมผู้เรียนจึงมีความสาคัญมากเมื่อ
ผู้สอนจะดาเนินการจัดการเรียนรู้ตามที่วางแผนไว้เพราะผู้เรียนจะต้องเป็นผู้ลงมือ
ปฏิบัติกิจกรรมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง
ความเข้าใจของผู้เรียนเกี่ยวกับกิจกรรมการเรียนรู้ การสร้างแรงจูงใจ
และการปฐมนิเทศก่อนเรียนเป็นสิ่งที่มีความสาคัญมากที่ผู้สอนจะต้องจัดในช่วงแรก
ของการเรียนการสอนในแต่ละครั้ง เทคนิคที่สาคัญที่ผู้สอนสามารถนาไปใช้ได

7. 1. ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• การเตรียมผู้เรียน
เมื่อผู้สอนเริ่มจัดการเรียนรู้ ขั้นตอนแรกคือการเตรียมความพร้อมของ
ผู้เรียน ผู้เรียนจะเรียนรู้อะไรได้ดีนั้นขึ้นอยู่กับว่าผู้เรียนนั้นเตรียมตัวและเตรียม
ความพร้อมในการเรียนอย่างไร ดังนั้นการเตรียมผู้เรียนจึงมีความสาคัญมากเมื่อ
ผู้สอนจะดาเนินการจัดการเรียนรู้ตามที่วางแผนไว้เพราะผู้เรียนจะต้องเป็นผู้ลงมือ
ปฏิบัติกิจกรรมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง
ความเข้าใจของผู้เรียนเกี่ยวกับกิจกรรมการเรียนรู้ การสร้างแรงจูงใจ
และการปฐมนิเทศก่อนเรียนเป็นสิ่งที่มีความสาคัญมากที่ผู้สอนจะต้องจัดในช่วงแรก
ของการเรียนการสอนในแต่ละครั้ง เทคนิคที่สาคัญที่ผู้สอนสามารถนาไปใช้ได

8. 1. ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• การดาเนินการตามบทเรียน
หลังจากที่ผู้สอนได้เตรียมการทั้งสื่อ สิ่งแวดล้อมทางการเรียน และ
ผู้เรียนเป็นที่เรียบร้อยแล้วเพื่อให้การดาเนินการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียนเป็นไป
อย่างราบรื่นบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ ควรดาเนินการตามขั้นตอนดังนี้
- การให้กิจกรรมการเรียนรู้ที่ชัดเจน ผู้สอนควรอธิบายภารกิจการ
เรียนรู้หรือสถานการณ์ให้ผู้เรียนทราบถึงแนวทางปฏิบัติในการเรียน และจะต้อง
ตรวจสอบความเข้าใจของผู้เรียนเกี่ยวกับขั้นตอนในการปฏิบัติกิจกรรม
- การกาหนดขั้นตอนในการเรียนรู้ ผู้สอนจะต้องวางขั้นตอนของ
กิจกรรมให้ง่ายและขับเคลื่อนให้ผู้เรียนสามารถดาเนินการเรียนรู้ได้ตามเป้าหมาย
ของกิจกรรม
- การสร้างแรงจูงใจในการเรียน ในการเรียนผู้เรียนจะต้องใส่ใจกับ
ภารกิจที่ได้รับ ผู้สอนสามารถสนับสนุนให้ผู้เรียนมีความตระหนักและตื่นตัวในการ
เรียน ด้วยการชี้นาให้ผู้เรียนเห็น (มีต่อ)

9. 1. ครูพลกิตจะมีหลักในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้สามารถ
จัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ?
• การดาเนินการตามบทเรียน (ต่อ)
- การสร้างแรงจูงใจในการเรียน ในการเรียนผู้เรียนจะต้องใส่ใจกับ
ภารกิจที่ได้รับ ผู้สอนสามารถสนับสนุนให้ผู้เรียนมีความตระหนักและตื่นตัวในการ
เรียน ด้วยการชี้นาให้ผู้เรียนเห็นถึงมุมมองที่หลากหลายเกี่ยวกับภารกิจทั้งประเด็น
และแนวทางแก้ปัญหา การส่งเสริมให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งต่างที่อยู่รอบตัวเพื่อ
ค้นหาแนวทางแก้ปัญหา
- การตั้งคาถามในระหว่างเรียน การตั้งคาถาม เป็นเทคนิคที่ผู้สอน
สามารถใช้ในการกระตุ้นความสนใจเกี่ยวกับการเรียน การส่งเสริมให้ผู้เรียนได้คิด
ทั้งยังเป็นการประเมินเพื่อพัฒนาความเข้าใจของผู้เรียนในขณะเรียนได้เป็นอย่างดี

10. 2. ให้วิเคราะห์ว่าจะเลือกใช้สื่อหรือวิธีการจัดการเรียนรู้แบบใดจึงจะ
สอดคล้องกับลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนตามสถานการณ์ที่กาหนดให้ ?
การเรียนแบบร่วมมือ
การเรียนแบบร่วมมือ เป็นกลยุทธ์ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่จัดให้
นักเรียนเรียนด้วยกันเป็นกลุ่มเล็กแบบคละความสามารถ ให้ทางานร่วมกัน ช่วยเหลือกัน
ในการผสมผสานความรู้ที่มีอยู่เดิมกับความรู้ใหม่ และค้นพบความหมายของสิ่งที่ศึกษาด้วย
กลุ่ม โดยทากิจกรรมในการสืบค้น (Explore) อภิปราย (Discuss) อธิบาย (Explain)
สอบสวนแนวความคิดและแก้ปัญหาร่วมกันในกลุ่ม เพื่อบรรลุจุดมุ่งหมายร่วมกัน เป็นวิธี
เรียนวิธีหนึ่งที่กาลังได้รับความสนใจและนาไปประยุกต์ในการเรียนการสอนทุกวิชาและทุก
ระดับชั้น รูปแบบการเรียนแบบร่วมมือที่เป็นที่ยอมรับกันแพร่หลาย มีดังต่อไปนี้
1. STAD (Student Teams -Achievement Division) เป็นรูปแบบการเรียนรู้
มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาการสัมฤทธิ์พลของการเรียนและทักษะทางสังคมเป็นสาคัญ
2. 2. TGT (Team Games Tournament) เป็นรูปแบบที่คล้ายกับ STAD แต่
เป็นการจูงใจในการเรียนเพิ่มขึ้น โดยการใช้การแข่งขันเกมแทนการทดสอบย่อย

11. 2. ให้วิเคราะห์ว่าจะเลือกใช้สื่อหรือวิธีการจัดการเรียนรู้แบบใดจึงจะ
สอดคล้องกับลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนตามสถานการณ์ที่กาหนดให้ ?
การเรียนแบบร่วมมือ (ต่อ)
3. TAI (Team Assisted Individualization) เป็นรูปแบบการเรียน
ที่ผสมผสานแนวคิด ระหว่างการร่วมมือในการเรียนรู้กับการสอนเป็นรายบุคคล
(Individualized Instruction) รูปแบบ ของ TAI เป็นการประยุกต์ใช้กับการสอน
คณิตศาสตร์
4. CIRC (Cooperative Integrated Reading and
Composition) เป็นรูปแบบการเรียนแบบร่วมมือแบบผสมผสาน ที่มุ่งพัฒนาขึ้นเพื่อ
สอนการอ่านและการเขียนสาหรับนักเรียนประถมศึกษาตอนปลายโดยเฉพาะ
5. Jigsaw ผู้ที่คิดค้นการเรียนการสอนแบบ Jigsaw เริ่มแรกคือ Elliot –
Aronson และคณะ (1978) หลังจากนั้น Slavin ได้นาแนวคิดดังกล่าวมาปรับขยาย
เพื่อให้สอดคล้องกับรูปแบบการเรียนแบบร่วมมือมากยิ่งขึ้น เป็นรูปแบบที่เหมาะสมกับ
วิชาที่เกี่ยวข้องกับการบรรยาย เช่น สังคมศึกษาวรรณคดี วิทยาศาสตร์ในบางเรื่อง รวมทั้ง
วิชาอื่นๆ ที่เน้นการพัฒนาความรู้ ความเข้าใจมากกว่าพัฒนาทักษะ

12. 2. ให้วิเคราะห์ว่าจะเลือกใช้สื่อหรือวิธีการจัดการเรียนรู้แบบใดจึงจะ
สอดคล้องกับลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนตามสถานการณ์ที่กาหนดให้ ?
การเรียนแบบร่วมมือ (ต่อ)
6. Co – op Co – op เป็นรูปแบบที่พัฒนาโดย Shlomo และ Yael
Shsran ที่ใช้ในงาน เฉพาะอย่าง ลักษณะสาคัญคือ สมาชิกแต่ละคนในกลุ่มย่อยจะได้รับ
มอบหมายให้ศึกษาเนื้อหา หรือ ทากิจกรรมที่ต่างกัน ทาเสร็จแล้วนาผลงานมารวมกันเป็นกลุ่ม
ร่วมกันแก้ไขทบทวนแล้วนามาเสนอต่อชั้นเรียน
7. การเล่าเรื่องรอบวง (Round robin) เป็นเทคนิคการเรียนแบบร่วมมือที่
เปิดโอกาสให้สมาชิกทุกคนในกลุ่มได้เล่าประสบการณ์ ความรู้ สิ่งที่ตนกาลังศึกษา สิ่งที่ตน
ประทับใจให้เพื่อนๆ ในกลุ่มฟัง
8. มุมสนทนา (Corners) เริ่มต้นจากการให้ผู้เรียนกลุ่มย่อยแต่ละกลุ่มเข้าไปนั่ง
ตามมุมหรือจุดต่างๆของห้องเรียน และช่วยกันหาคาตอบสาหรับโจทย์ปัญหาต่างๆ ที่ครูยกขึ้น
มา และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนอธิบายเรื่องราวที่ตนศึกษาให้เพื่อนกลุ่มอื่นฟัง
9. คู่ตรวจสอบ (Pairs Check) แบ่งนักเรียนเป็นกลุ่มละ 4 หรือ 6 คน ให้
นักเรียนจับคู่กัน ทางาน คนหนึ่งทาหน้าที่เสนอแนะวิธีแก้ปัญหา อีกคนทาหน้าที่แก้โจทย์ เสร็จ
ข้อที่ 1 แล้วให้สลับหน้าที่กัน เมื่อเสร็จครบ 2 ข้อ ให้นาคาตอบมาตรวจสอบกับคาตอบของคู่
อื่นในกลุ่ม

13. 2. ให้วิเคราะห์ว่าจะเลือกใช้สื่อหรือวิธีการจัดการเรียนรู้แบบใดจึงจะ
สอดคล้องกับลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนตามสถานการณ์ที่กาหนดให้ ?
การเรียนแบบร่วมมือ (ต่อ)
10. คู่คิด (Think-Pair Share) ครูตั้งคาถามให้นักเรียนตอบ นักเรียน
แต่ละคนจะต้องคิด คาตอบของตนเอง นาคาตอบมาอภิปรายกับเพื่อนที่นั่งติดกับตน
นาคาตอบมาเล่าให้เพื่อนทั้งชั้นฟัง
11. ร่วมกันคิด (Numbered Heads Together) เริ่มจากครูถาม
คาถาม เปิดโอกาสให้นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันคิดหาคาตอบ จากนั้นครูจึงเรียกให้
นักเรียนคนใดคนหนึ่งจากกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งหรือทุกๆกลุ่มตอบคาถาม เป็นวิธีการที่นิยม
ใช้ในการทบทวนหรือตรวจสอบความเข้าใจ
12. การเรียนแบบร่วมมือกับการสอนคณิตศาสตร์ จอห์นสันและจอห์น
สัน (Johmson and Johmson, 1989) กล่าวว่า การเรียนแบบร่วมมือสามารถ
ใช้ได้เป็นอย่างดีในการเรียนคณิตศาสตร์ เพื่อให้นักเรียนคิดทางคณิตศาสตร์เข้าใจ
การเชื่อมโยงระหว่างมโนมติและกระบวนการ และสามารถที่จะประยุกต์ใช้ความรู้อย่าง
คล่องแคล่ว

14. ผู้จัดทา
นายปริญญา สินยัง 553050005-1
นายณฐกร มิลิน 553050071-8
นายปณิธาน ศักดิ์สุภา 553050085-7
สาขาคณิตศาสตรศึกษา คณะศึกษาศาสตร์
มหาวิทยาลัยขอนแก่น