Quan điểm và hệ thống các giấy phép của phần mềm tự do nguồn mở.

1. VẤN ĐỀ PHÁP LÝ, HỆ THỐNG
GIẤY PHÉP CỦA PMTDNM VÀ TÀI LIỆU MỞ
ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
16-18/05/2012
LÊ TRUNG NGHĨA
VĂN PHÒNG PHỐI HỢP PHÁT TRIỂN
MÔI TRƯỜNG KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ,
BỘ KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ
Email: letrungnghia.foss@gmail.com
Blogs: http://vnfoss.blogspot.com/
http://blog.yahoo.com/letrungnghia
Trang web CLB PMTDNM Việt Nam: http://vfossa.vn/vi/
HanoiLUG wiki: http://wiki.hanoilug.org/
Đăng ký tham gia HanoiLUG:
http://lists.hanoilug.org/mailman/listinfo/hanoilug/

2. PHÁP LÝ & HỆ THỐNG GIẤY PHÉP FOSS
1. Quan điểm của thế giới PMTDNM về SHTT
2. Hệ thống các giấy phép của PMTDNM
- Các loại giấy phép
- Các giấy phép dễ dãi
- Các giấy phép mạnh
- Phân phối theo vài giấy phép
3. Các giấy phép tài liệu mở
4. Tóm lược

3. Quan điểm của thế giới PMTDNM về SHTT
1. “Các giấy phép cho hầu hết các phần mềm
được thiết kế để lấy đi sự tự do của bạn để chia
sẻ và sửa đổi nó”. Richard Stallman, GPLv2.
2. PMTDNM LÀ SHTT. Michael Teamann
(OSFA, OSI, Red Hat)
3. Từ bỏ một số quyền SHTT chỉ cốt để mọi
người sử dụng phần mềm được dễ dàng.
Bruce Perens ( viết định nghĩa PMNM).
4. Quyền SHTT: (a) đảm bảo quyền đạo đức và
vật chất của người sáng tạo; (b) phù hợp với
quyền công khai đối với lợi ích từ sáng tạo, bảo
vệ đầu tư trong sáng tạo, R&D. Để hài hòa,
SHTT là tạm thời và hết hạn khi hoàn thành
chức năng khuyến khích của nó.

4. Quan điểm của thế giới PMTDNM về SHTT
5. Việc sao chép (phần mềm) không phải là sự “ăn cắp”, nó
không làm mất đi thứ gì của tác giả, dù có thể gây thiệt hại
cho chủ sở hữu, qua việc lấy đi từ anh ta lợi tức có khả năng
từ việc bán hàng.
6. Không thể kiểm soát các bản sao phần mềm, nội dung và
mất an ninh về pháp lý cho mọi người khi vi phạm không chủ
ý gia tăng, đặc biệt khi 2/3 dân số dùng Internet ngày nay.
7. Tính sáng tạo khi sao chép tăng dần khi có thêm giá trị
sáng tạo bổ sung => sao chép + đổi mới sáng tạo <=> kiểm
soát độc nhất một tác phẩm bởi tác giả của nó

5. Quan điểm của thế giới PMTDNM về SHTT
8. Sự bắt chước với những cải tiến từng là nền tảng trong
sự phát triển của các siêu cường như Mỹ, Nhật và rất quan
trọng cho sự độc lập về tài chính của các quốc gia đang PT.
9. Bằng sáng chế phần mềm từng là động lực để phát triển
từ 500 năm trước. Tuy nhiên, ngày càng nhiều tiếng nói cho
thấy nó đang cản trở đổi mới sáng tạo, đặc biệt hiện nay.
10. Cuộc chiến bằng sáng chế phần mềm ngày nay cực
nóng; PMTDNM chống lại các bằng sáng chế phần mềm.
Mới đây Chính phủ Mỹ thừa nhận chính thức sự đóng góp to
lớn của PMTDNM.

6. Hệ thống các giấy phép của PMTDNM
1. Cả PMTDNM và PMSHĐQ đều cung
cấp cho NSD một giấy phép. Trong khi
giấy phép của PMSHĐQ (EULA) thường
có nội dung để cấm đoán NSD, thì các
giấy phép của PMTDNM lại thường làm
điều ngược lại.
2. Tất cả các giấy phép PMTDNM đều
phải tuân thủ định nghĩa hoặc của PMTD
từ FSF, hoặc của PMNM từ OSI.
3. Khi có nhiều người đóng góp mã nguồn
cho một dự án PMTDNM, mỗi người đóng
góp có thể sẽ ký thỏa thuận với công ty
hoặc quỹ đứng sau PMTDNM đó. Có thỏa
thuận nhượng lại bản quyền, có thỏa
thuận khẳng định bản quyền.

7. Các loại giấy phép của PMTDNM
- Có hơn 70 loại giấy phép khác nhau, dù
trên thực tế chỉ 4-5 loại sử dụng phổ biến.
- Có 4 quyền tự do cơ bản cho NSD từ FSF:
1. Tự do sử dụng vì bất kỳ mục đích gì
2. Tự do phân phối cho bất kỳ ai
3. Tự do sửa đổi theo như cầu sử dụng
4. Tự do phân phối lại bản sửa đổi cho bất
kỳ ai, dù có phí hay miễn phí.
- PMTD là nói về quyền tự do, như tự do
ngôn luận, không phải tự do uống bia.
- Có 10 điểm trong định nghĩa PMNM từ OSI

8. Các giấy phép dễ dãi
1. Còn được gọi là các giấy phép hào phóng
hoặc tối thiểu, bản chất: Tự do cho tới lập trình
viên. Khi phân phối lại phần mềm, lập trình viên
có thể được phép phân phối lại phần mềm ở
dạng mã nguồn hoặc mã nhị phân như
PMSHĐQ. Điển hình là giấy phép họ BSD. BSD
cho quyền thay đổi tùy ý PM và tích hợp vào
các PM khác mà không có hạn chế nào.
2. Thường các giấy phép BSD được trao
cho những dự án thí điểm, dự án làm
chuẩn có kinh phí từ Chính phủ Mỹ.
3. Giấy phép tương tự: Apache,
Zope Public License

9. Các giấy phép mạnh
1. Còn được gọi là các giấy phép Copyleft.
2. Mang Tự do cho tới người sử dụng.
Bất kỳ ai đóng góp thêm mã nguồn
vào cho chương trình thì các mã nguồn
đó cũng sẽ mang giấy phép gốc ban đầu
khi phân phối phần mềm phái sinh đó.
3. Triết lý: PM có tác giả, không có chủ sở hữu.
4. Các giấy phép Copyleft: GNU General
Pulic Licence (khoảng 60% các PMTDNM
mang giấy phép này, trong đó có nhân
Linux); GNU Lesser General Public Licence
(LGPL); Affero General Public Licence
(AGPL). Ngoài ra có 1 số giấy phép mạnh:
Sleepycat; eCos Licence; IBM Public Licence 1.0;
Mozilla Public Licence 1.1.

10. Phân phối theo vài giấy phép
1. Sử dụng giấy phép đôi. Ví dụ: Trolltech
phân phối Qt theo giấy phép đôi: nếu phần
mềm GPL đi với Qt thì sử dụng Qt GPL. Nếu
phần mềm không tương thích GPL đi với Qt
thì phải mua giấy phép đặc biệt để sử dụng.
Tương tự: StarOffice có giấy phép độc quyền,
trong khi OpenOffice.org có giấy phép LGPL.
2. Đặc biệt, Mozilla Firefox từng chấp nhận
những đóng góp theo 3 giấy phép MPL, GPL
và LGPL, lý do không tìm được các lập trình
viên đã từng đóng góp mã nguồn cho dự án.
3. Thêm thông tin về giấy phép của PMTDNM,
xem ở đây (khuyến cáo sử dụng, bản dịch ...).

11. Các giấy phép tài liệu mở
1. Xuất xứ: Tài liệu là một phần không thể thiếu của
chương trình như theo Luật SHTT của TBN.
Tài liệu vì thế có cùng mức tự do với phần mềm.
Bất kỳ lúc nào có thay đổi trong chương trình
thì cũng có thay đổi trong tài liệu.
2. Tài liệu chương trình thường không có định dạng,
hoặc ở dạng văn bản thô, để không bị phụ thuộc
vào bất kỳ trình soạn thảo nào, Cty nào.
3. Có 2 loại giấy phép tài liệu mở: GNU General
Free Document Licence (GFDL) và Creative
Commons (CC). CC có nhiều loại khác nhau như
các hình bên.
4. Các dạng nội dung khác: sách, ảnh, multimedia...

12. Tóm lược
1. SHTT tác động lên PMTDNM. Nếu được áp
dụng đúng, thì nó có tác dụng bảo vệ sự tồn tại
của PMTDNM và các giấy phép của nó.
2. Có nhiều loại giấy phép, với các ưu nhược điểm
khác nhau. Trong khi GPL đưa quyền tự do về tới
tận người sử dụng đầu cuối, thì BSD lại đưa
quyền tự do về cho những người sửa đổi hoặc
phân phối lại.
3. Khi khởi xướng một dự án PMTDNM, rất quan
trọng phải chọn ngay một giấy phép để theo vì sau
này không dễ để sửa đổi.
4. PMTDNM và PMSHĐQ không chỉ khác nhau về
bản chất các giấy phép, mà còn khác nhau ở bản
chất của mô hình phát triển và các mô hình kinh
doanh của chúng.

13. Cảm ơn!
Hỏi đáp