2. Budapest Open Access Initiative
…Removing access barriers to this literature will accelerate
research, enrich education, share the learning of the rich with
the poor and the poor with the rich, make this literature as
useful as it can be, and lay the foundation for uniting humanity
in a common intellectual conversation and quest for
knowledge…
3. Berlin Declaration
1. Ο/Οι συγγραφέας/είς και ο/οι κάτοχος/οι 2. Μια πλήρης έκδοση ενός έργου και όλου
των δικαιωμάτων τέτοιου είδους του συμπληρωματικού υλικού του,
συνεισφορών παραχωρεί/ούν σε όλους τους συμπεριλαμβανομένου ενός αντιγράφου της
χρήστες ένα δωρεάν, ανέκκλητο, παγκόσμιο άδειας όπως δηλώθηκε παραπάνω, σε μια
δικαίωμα πρόσβασης, καθώς και την άδεια αρμόζουσα τυποποιημένη ηλεκτρονική
αντιγραφής, χρήσης, διανομής, μεταβίβασης μορφή κατατίθεται (και ως εκ τούτου
και δημόσιας προβολής ενός έργου και της δημοσιεύεται) σε τουλάχιστον ένα
δημιουργίας και διανομής παράγωγων διαδικτυακό αποθετήριο που χρησιμοποιεί
έργων, σε οποιοδήποτε ψηφιακό μέσο για τα κατάλληλα τεχνικά πρότυπα (όπως οι
οποιοδήποτε υπεύθυνο σκοπό, υποκείμενο προδιαγραφές των Αρχείων Ανοικτής
στην προσιδιάζουσα απόδοση της Πρόσβασης/Open Archive), το οποίο
συγγραφικής δημιουργίας (οι θεσμοί της υποστηρίζεται και συντηρείται από ένα
κάθε κοινωνίας θα συνεχίσουν να παρέχουν ακαδημαϊκό ίδρυμα, μια ακαδημαϊκή
το μηχανισμό επιβολής της προσιδιάζουσας κοινότητα, μια κυβερνητική υπηρεσία ή
απόδοσης και υπεύθυνης χρήσης του άλλον αναγνωρισμένο οργανισμό που
δημοσιευμένου έργου, όπως κάνουν επιζητά να καταστήσει δυνατή την ανοιχτή
σήμερα)… πρόσβαση, τη χωρίς περιορισμούς διανομή,
τη διαλειτουργικότητα και την
μακροπρόθεσμη αρχειοθέτηση.
4. Bethesda Statement on OA Publishing
Open access is a property of individual works, not necessarily
journals or publishers.
Community standards, rather than copyright law, will continue
to provide the mechanism for enforcement of proper attribution
and responsible use of the published work, as they do now.
5. πώς υλοποιείται η Ανοικτή Πρόσβαση;
Υπάρχουν δύο δρόμοι για την Ανοικτή Πρόσβαση:
Ο πράσινος δρόμος (Green OA Road)
Ο χρυσός δρόμος (Golden OA Road)
6. ο πράσινος δρόμος
Ο πράσινος δρόμος περνά μέσα από τα Αποθετήρια και τα
ηλεκτρονικά αρχεία.
Συστήματα που – συχνά – δεν απαιτούν διαδικασίες κρίσης,
αλλά δέχονται:
Preprints, μια πρώιμη μορφή ενός έργου, πριν υποστεί τη
διαδικασία κρίσης
Postprints, μια πιο ώριμη μορφή ενός έργου, που έχει
πλέον κριθεί.
7. ο πράσινος δρόμος
Ιδρυματικά Θεματικά
Νημερτής, το Ιδρυματικό ArΧiv
Αποθετήριο του arxiv.org
Πανεπιστημίου Πατρών SSRN
nemertes.lis.upatras.gr www.ssrn.com
RePEc
repec.org
CiteSeerx
citeseerx.ist.psu.edu
Αρκετά Ιδρύματα εφαρμόζουν “mandate policies”, δηλαδή
πολιτικές αποφάσεις που υποχρεώνουν τα μέλη τους να
καταθέτουν τις εργασίες τους σε ένα αποθετήριο, ιδίως αν
έχουν χρηματοδοτηθεί από αυτά ή από Δημόσιους πόρους.
8. ο πράσινος δρόμος ‐ εργαλεία
Directory of Open Access Repositories
www.doar.org
Open Archives
www.openarchives.gr
DART‐Europe
www.dart‐europe.eu
DRIVER
search.driver.research‐infrastructures.eu
9. ο χρυσός δρόμος
Ο χρυσός δρόμος περιλαμβάνει τη δημοσίευση επιστημονικών
εργασιών σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης περιοδικά.
Τα περιοδικά αυτά προσφέρουν το περιεχόμενο τους στους
τελικούς χρήστες δίχως καμία απαίτηση.
Το κόστος δημοσίευσης των εργασιών μπορεί να καλύπτεται:
Από ένα Ίδρυμα, το οποίο έχει «υιοθετήσει» το περιοδικό
Από έναν φορέα χρηματοδότησης, συνήθως κρατικό, ή από
ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης
Από μια ομάδα εθελοντών, η οποία δεν «χρεώνει» για τις
υπηρεσίες της.
Οι εργασίες μπορούν να δημοσιεύονται και σε υβριδικά
περιοδικά, δηλαδή περιοδικά μεικτής προσβασιμότητας,
ανάλογα με την κάλυψη ή όχι των εξόδων δημοσίευσης.
10. ο χρυσός δρόμος ‐ παραδείγματα
Πασιθέη BioMed Central
xantho.lis.upatras.gr/pasithee www.biomedcentral.com
η πλατφόρμα δημοσίευσης Σε έναν χρόνο (2010)
ηλεκτρονικών περιοδικών δημοσιεύθηκαν από
ανοικτής πρόσβασης του ερευνητές του
Πανεπιστημίου Πατρών Πανεπιστημίου Πατρών 25
άρθρα σε έγκριτα περιοδικά
της BioMedCentral.
11. ο χρυσός δρόμος ‐ Εργαλεία
Directory of Open Access Journals (DOAJ)
http://www.doaj.org
Το DOAJ είναι ένα ευρετήριο περιοδικών ελευθέρης διάθεσης.
Τα περιοδικά αυτά θα πρέπει να δίνουν πρόσβαση στο πλήρες
κείμενο αξιολογημένων άρθρων επιστημονικού περιεχομένου,
ανεξαρτήτως θέματος και γλώσσας.
Αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει:
7522 περιοδικά
3641 περιοδικά αναζητήσιμα σε επίπεδο άρθρου
759039 άρθρα
Διεπαφή στα ελληνικά
12. τί άλλο είναι η Ανοικτή Πρόσβαση;
Η Ανοικτή Πρόσβαση πραγματοποιείται και μέσα από λιγότερο
δομημένα σχήματα, όπως:
Προσωπικοί δικτυακοί τόποι
Blogs
Podcasts και webcasts
Wikis
Κοινωνικά δίκτυα, όπως το Mendeley και το Zotero.
13. τι αλλαγές επιφέρει η ανοικτή πρόσβαση;
Νέες προσεγγίσεις στην αξιολόγηση της επιστημονικής
πληροφορίας, βλ. AltMetrics.
http://altmetrics.org/manifesto/
Αντίκτυπος της εργασίας:
Αντίκτυπος του άρθρου και όχι του περιοδικού, όπως
γίνεται με το Δείκτη Απήχησης (Impact Factor).
Αντίκτυπος του άρθρου στο σύνολο των χρηστών του
και όχι στον ακαδημαϊκό κόσμο, όπως γίνεται με τις
αναφορές.
Αντίκτυπος του άρθρου βάσει των στοιχείων χρήσης
του, των αναφορών σε κοινωνικά δίκτυα, των
συζητήσεων που έχει εγείρει, κλπ.
Ranking Web of World Repositories
http://repositories.webometrics.info/
Σύστημα κατάταξης των αποθετηρίων
14. στηρίγματα...
NIH Public Access OpenAIRE
It requires scientists to submit final The ERC requires that all peer‐
peer‐reviewed journal manuscripts reviewed publications from ERC‐
that arise from NIH funds to the funded research projects be
digital archive PubMed Central deposited on publication into an
upon acceptance for publication. appropriate research repository
where available, such as PubMed
Central, ArXiv or an institutional
repository, and subsequently made
Open Access within 6 months of
publication.
The ERC considers essential that
primary data … are deposited to
the relevant databases as soon as
possible, preferably immediately
after publication and in any case
not later than 6 months after the
date of publication.
15. στηρίγματα...
Πως γνωρίζετε ότι οι εκδότες των περιοδικών σας επιτρέπουν ή
όχι την αυτοαρχειοθέτηση;
Πως μπορείτε να συνδυάσετε τη δημοσίευση σε ένα περιοδικό
υψηλού επιπέδου και να επιτύχετε την Ανοικτή Πρόσβαση;
Sherpa / Romeo
www.sherpa.ac.uk/romeo.php
16. εμπόδια
Research Works Act (H.R. 3699): Σχέδιο νόμου στη Βουλή των
Αντιπροσώπων των ΗΠΑ. Κατατέθηκε στα μέσα του
Δεκεμβρίου 2011 και περιέχει διατάξεις που αποτρέπουν την
επιβολή mandates για έρευνα χρηματοδοτημένη από πόρους
του Δημοσίου.
