Ένας εμφύλιος που διενεργήθηκε μεταξύ των δύο μεγάλων δυναστικών οικογενειών, των Λάνκαστερ και των Γιορκ.

1. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΡΟΔΩΝ
ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΚΑΝΑΚΟΣ
ΘΑΝΟΣ ΚΑΛΚΑΝΑΚΟΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΜΙΧΑΗΛΟΓΛΟΥ
Β2
2013-14

2. Ο Πόλεμος των (δυο) Ρόδων ήταν ένας
εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στην
Αγγλία για τη διαδοχή στο θρόνο από το
1455 μέχρι το 1485. Πήρε το όνομά του
από τα εμβλήματα των δυο αντιμαχόμενων
Οίκων, το λευκό ρόδο του Οίκου της
Υόρκης και το κόκκινο ρόδο του Οίκου των
Λάνκαστερ. Στις μάχες που έλαβαν χώρα
κατά τη διάρκεια του πολέμου, επικρατούσε
πότε η μια ή η άλλη πλευρά, με άμεσες
συνέπειες στους διαδόχους του θρόνου.

3. ΕΜΒΛΗΜΑΤΑ
 Το κόκκινο ρόδο του Λάνκαστερ
 To λευκό ρόδο της Υόρκης

4. ΟΝΟΜΑΣΙΑ
 Η ονομασία "Πόλεμος των Ρόδων" δε θεωρείται ότι χρησιμοποιήθηκε
κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά προέρχεται από τα εραλδικά
σύμβολα των δυο βασιλικών οίκων της Υόρκης και του Λάνκαστερ. Ο
όρος χρησιμοποιήθηκε ευρέως το 19ο αιώνα, μετά την έκδοση του
μυθιστορήματος "Anne of Geierstein" του σερ Γουόλτερ Σκοτ. Ο Σκοτ
βασίστηκε σε μια σκηνή από το θεατρικό έργο του Σαίξπηρ Ερρίκος ο ΣΤ',
μέρος 1, όπου ένας απλός καυγάς ανάμεσα σε εκπροσώπους των δύο
οίκων τους έκανε να φοράνε στο καπέλο τους αντίστοιχα ένα άσπρο ή
ένα κόκκινο τριαντάφυλλο.
 Οι ονομασίες των οίκων δεν έχουν σχέση με τις πόλεις του Γιορκ και
του Λάνκαστερ ή τις κομητείες Γιόρκσαϊρ και Λάνκασαϊρ, αν και στις
μέρες μας, αθλητικές αναμετρήσεις μεταξύ των δυο κομητειών
στο κρίκετ ή στο ράγκμπι συχνά χαρακτηρίζονται ως "Πόλεμος των
Ρόδων". Στην πραγματικότητα, τα εδάφη του Δουκάτου των Λάνκαστερ
βρίσκονταν κυρίως στοΓκλόστερσαϊρ, το Τσέσαϊρ και τη βόρεια Ουαλία,
ενώ τα εδάφη και κάστρα του Δουκάτου της Υόρκης απλώνονταν σε όλη
την Αγγλία, καθώς και στην Ουαλία.

5. ΣΥΜΒΟΛΑ
 Αν και τα τριαντάφυλλα δε χρησιμοποιούνταν παρά λίγες μόνο φορές
ως σύμβολα κατά τη διάρκεια του Πολέμου, οι περισσότεροι από τους
συμμετέχοντες φορούσαν εμβλήματα, που σχετίζονταν με τον άμεσο
φεουδάρχη άρχοντα ή προστάτη τους. Για παράδειγμα, οι δυνάμεις
του Ερρίκου Ζ' στη μάχη του Μπόσγουορθ πολέμησαν με έμβλημα τον
Κόκκινο Δράκο (βρίσκεται και στη σημαία της Ουαλίας), ενώ ο
στρατός των Υορκιστών χρησιμοποίησε το προσωπικό έμβλημα του
Ριχάρδου Γ', ένα λευκό κάπρο.
Ωστόσο, απόδειξη για τη σπουδαιότητα των συμβόλων των ρόδων
αποτελεί το γεγονός ότι ο βασιλιάς Ερρίκος Ζ' της Αγγλίας επέλεξε στο
τέλος του Πολέμου να συνδυάσει το κόκκινο και το λευκό ρόδο του
κάθε οίκου για να δημιουργήσει το έμβλημα της δυναστείας των
Τυδώρ.

6. ΕΝΑΡΞΗ ΠΟΛΕΜΟΥ

7. Οι γνώμες διίστανται ως προς την ακριβή
έναρξη και λήξη του «πόλεμου των Ρόδων»
όμως οι ένοπλες συγκρούσεις επικεντρώνονται
κατά την περίοδο 1455 – 1485. Ωστόσο ο
ανταγωνισμός μεταξύ των δύο οίκων, ξεκίνησε
με την ανατροπή του βασιλιά Ριχάρδου ΙΙ της
Αγγλίας από τον εξάδελφό του, Ερρίκο
Bolingbroke, δούκα του Lancaster, το 1399. Ο
Bolingbroke, στέφθηκε ως Ερρίκος IV, παρότι
δεν είχε ισχυρά δικαιώματα στον θρόνο και
έγινε ανεκτός μόνο επειδή ήταν δημοφιλής. Ο
κληρονόμος του Ερρίκος V, ήταν πολύ καλός
στρατιωτικός και κέρδισε δικαιώματα
εξουσίας, χωρίς όμως να υπολείπεται σε
εχθρούς.

8. AΝΑΖΩΠΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΑΣΕΩΝ
 Στα χρόνια μέχρι το 1459 και οι δύο πλευρές συνέχισαν
να αυξάνουν τις ένοπλες δυνάμεις, με τη βασίλισσα
Μαργαρίτα να προκαλεί επιστράτευση για πρώτη φορά
στην Αγγλία. Οι εχθροπραξίες επαναλαμβάνονται στις 23
Σεπ. 1459 στη μάχη του Blore Heath στο Staffordshire,
όταν μεγάλη στρατιωτική δύναμη του Lancaster απέτυχε
να αποτρέψει αντίστοιχη δύναμη του York υπό τον λόρδο
Salisbury κατά την πορεία από κάστρο Middleham στο
Yorkshire και την ένωση με στρατιωτική δύναμη στο
Ludlow Castle. Η μάχη του Northampton στις 10 Ιουλίου
1460 αποδείχθηκε ακόμη πιο καταστροφική για τους
Lancaster.

10.  Η βασίλισσα Μαργαρίτα αποκτά πλεονέκτημα στη μάχη του
Wakefield στις 30 Δεκεμβρίου 1460, όταν καταστρέφεται ο
στρατός του δούκα του York και του κόμη του Salisbury. Η
Μαργαρίτα διατάσσει τον αποκεφαλισμό τους και την
τοποθέτηση των κεφαλών στις πύλες του York. Την νίκη αυτή
ακολουθεί μια ακόμη στο St. Albans (δεύτερη μάχη) στις 22
Φεβρουαρίου 1461, κατά την οποία νικά τις δυνάμεις του κόμη
του Warwick και απελευθερώνει τον σύζυγό της.
 Όμως η επιτυχία των Lancaster υπήρξε προσωρινή, καθότι είχε
ήδη ορισθεί ως υποψήφιος διάδοχος ο μεγαλύτερος υιός του
δούκα του Εδουάρδος, ένας εξαιρετικός πολεμιστής που
επικράτησε των Lancaster στη μάχη του Towton το 1461 για να
γίνει ο βασιλιάς Εδουάρδος IV του Αγγλία. Με την Μαργαρίτα να
εγκαταλείπει την χώρα ο Εδουάρδος κυβέρνησε ειρηνικά επί 10
έτη.

12.  Υπήρξαν δύο εξεγέρσεις των Lancaster οι οποίες
οδήγησαν σε συγκρούσεις η πρώτη στη μάχη του Moor
Hedgeley στις 25 Απριλίου 1464 και η δεύτερη στη μάχη
του Hexham στις 15 Μαΐου 1464, οι οποίες έληξαν
νικηφόρα για τους York υπό τον λόρδο Montagu. Ωστόσο
ο μέντορας του Εδουάρδου, ο ισχυρός Ριχάρδος Neville,
κόμης του Warwick άλλαξε στρατόπεδο αφού είχε
παραμερισθεί από το νεαρό βασιλιά και μετέφερε την
υποστήριξή του στη βασίλισσα Μαργαρίτα,
θριαμβεύοντας επί του Εδουάρδου στη μάχη του
Edgecote Moor στις 26 Ιουλίου 1469, η οποία είχε ως
αποτέλεσμα την αποκατάσταση του Ερρίκου στο θρόνο
το 1470.

13. Η νίκη του Warwick ήταν προσωρινή. Με τη
βοήθεια της Βουργουνδίας (γαλλικό κρατίδιο
της εποχής) ο Εδουάρδος επέστρεψε και
νίκησε τον Warwick στη μάχη του Barnet το
1471. Οι υπόλοιπες δυνάμεις του Lancaster
καταστράφηκαν στη μάχη του Tewkesbury
στην οποία σκοτώθηκε και ο Εδουάρδος
διάδοχος του θρόνου. Ο Ερρίκος VI
δολοφονήθηκε λίγο αργότερα (14 Μαΐου
1471) με αποτέλεσμα την ενδυνάμωση των
York. Η ειρήνη αποκαταστάθηκε για το
υπόλοιπο της βασιλείας του Εδουάρδου, ο
οποίος πεθαίνει ξαφνικά το 1483 ενώ ο
διάδοχός του Εδουάρδος V, ήταν μόλις 12
ετών.

14.  Ο Ριχάρδος III (αδελφός του Εδουάρδου IV) αναλαμβάνει την προστασία του
νεαρού βασιλιά και του μικρότερου αδελφού του κρατώντας τους στον
Πύργο του Λονδίνου. Έχοντας «εξασφαλίσει» τα αγόρια, ο Ριχάρδος
ισχυρίζεται ότι ο γάμος του Εδουάδου IV με την Ελισάβετ Woodville ήταν
παράνομος και ως εκ τούτου τα δύο αγόρια ήταν παράνομα. Οι
δύο πρίγκιπες σύντομα “εξαφανίζονται” (πιστεύεται ότι δολοφονήθηκαν) και
το Κοινοβούλιο δίδει τον θρόνο στον Ριχάρδο III. Ο Ριχάρδος ήταν η
καλύτερη λύση για τους York, διότι τον θεώρησαν ως καλύτερη επιλογή να
κυβερνήσει από το να κυβερνούν οι μικροί διάδοχοι βασιζόμενοι σε
συμβούλους και αντιβασιλείς.
 Οι ελπίδες των Lancaster από την άλλη πλευρά, επικεντρώνονται στον
Ερρίκο Τudor του οποίου ο πατέρας Edmund Tudor, κόμης του Richmond,
ήταν νόθος ετεροθαλής αδελφός του Ερρίκου VI. Η διεκδίκηση του θρόνου
ήλθε μέσω της μητέρας του, Μαργαρίτας Beaufort, αλλά προσεβλήθη από
τον εγγονό του Εδουάρδου ΙΙΙ, ο οποίος ήταν επίσης παράνομος.

15. Οι δυνάμεις του Tudor νικούν τον
Ριχάρδο στη μάχη του Bosworth Field
το 1485 και ο Ερρίκος στέφεται
βασιλιάς ως Ερρίκος VII της Αγγλίας.
Ενισχύει δε περαιτέρω τη θέση του
νυμφευόμενος την Ελισάβετ του York,
κόρη του Εδουάρδου IV και ισχυρότερη
διάδοχο του οίκου των York. Η
επανένωση των δύο οίκων είχε ως
φυσικό επακόλουθο την ένωση των δύο
εμβλημάτων (λευκό και κόκκινο
τριαντάφυλλο) στο ερυθρόλευκο
τριαντάφυλλο του οίκου Tudor).
Επιπλέον ο Ερρίκος διασφάλισε τη θέση
του εκτελώντας κάθε επίδοξο
διεκδικητή……πολιτική την οποία
συνέχισε και ο υιός του Ερρίκος VIII.

16. ΕΡΡΙΚΟΣ VII

17.  Πολλοί θεωρούν ότι η ανάδειξη του Ερρίκου VII στο θρόνο
σηματοδοτεί και τη λήξη του «Πολέμου των Ρόδων». Ωστόσο η
πραγματική λήξη επέρχεται με την μάχη του Stoke το 1487, η
οποία προέκυψε από την εμφάνιση ενός διεκδικητή του θρόνου,
ονόματι Lambert Simnel ο οποίος παρουσίαζε φυσική
ομοιότητα με τον νεαρό κόμη του Warwick, τον τελευταίο
επιζώντα διεκδικητή του θρόνου από τον οίκο του York (το
σχέδιο ήταν καταδικασμένο από την αρχή, επειδή ο νεαρός
κόμης ήταν ζωντανός και στη φυλακή, έτσι ουδείς είχε
αμφιβολία ότι ο Simnel ήταν απατεώνας). Στη μάχη του Stoke
ο Ερρίκος με επικεφαλής τον John de la Pole, κόμη του Lincoln
(ο οποίος είχε συμφιλιωθεί με τον Ερρίκο μετά την μάχη του
Bosworth) νίκησε τις δυνάμεις του Simnel εξουδετερώνοντας
έτσι οριστικά τον οίκο York και όσον αφορά τον Σίμνελ, του
δόθηκε αμνηστία.

18. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
 1455 - Ξεκινά ο Πόλεμος των Ρόδων, με τους υποστηρικτές του Οίκου της Υόρκης να
νικούν στην πρώτη μάχη του Αγίου Αλβανού και να αιχμαλωτίζεται ο βασιλιάς Ερρίκο
ΣΤ΄ της Αγγλίας. Εγκαθιδρύεται το κρατίδιο της Υόρκης και ο Ριχάρδος της
Υόρκης γίνεται λόρδος προστάτης του βασιλείου.
 1456 - Ο Ερρίκος ΣΤ΄ αναλαμβάνει την εξουσία, αλλά το 1459 καταρρέει.
Υποστηρικτές της Υόρκης ωθήθηκαν σε εξορία και οι περιουσίες τους κατασχέθηκαν.
 1460 - Ο Εδουάρδος του Νόργουιτς, γιος του Ριχάρδου της Υόρκης, νικά στη μάχη
του Νορθάμπτον και ο Ερρίκος ΣΤ΄ αιχμαλωτίζεται εκ νέου. Εκτελούνται οι ηγέτες του
οίκου του Λάνκαστερ. O Ερρίκος συνεχίζει να ασκεί εξουσία, αλλά με την προϋπόθεση
ότι με το θάνατό του ο θρόνος θα περνούσε στον Εδουάρδο. Η βασίλισσα Μαργαρίτα
του Ανζού δε δέχτηκε τους όρους και καταφεύγει στη Σκωτία. Ο στρατός των
Λάνκαστερ, πιστός στον Ερρίκο ΣΤ΄, νικά στη μάχη του Γουέικφιλντ και σκοτώνεται
ο Ριχάρδος της Υόρκης.
 1461 - Στη δεύτερη μάχη του Αγίου Αλβανού, η Μαργαρίτα του Ανζού νικά τους
Υορκιστές κι απελευθερώνει το σύζυγό της, Ερρίκο ΣΤ΄. Ωστόσο, ο Εδουάρδος της
Υόρκης, που έχει νικήσει στημάχη του Μόρτιμερ Κρος, καταλαμβάνει το Λονδίνο και
ανακηρύσσεται βασιλιάς ως Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας. Στη Μάχη του Τάουτον, ο
Εδουάρδος νικά τη βασίλισσα Μαργαρίτα του Ανζού κι οι Λάνκαστερ δολοφονούνται,
εξορίζονται ή εκτελούνται.

20. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
 1464 - Οι Λάνκαστερ ηττούνται στη Μάχη του Χέξαμ και την επόμενη χρονιά
αιχμαλωτίζεται ο Ερρίκος ΣΤ΄.
 1471 - Ο Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας συμμαχεί με τη Βουργουνδία,
επιστρέφει στην Αγγλία και κερδίζει στη μάχη του Μπάρνετ τους Λάνκαστερ.
Στη μάχη σκοτώνεται ο Ρίτσαρντ Νέβιλ, 16ος κόμης του Γουόρικ. Με τη μάχη
του Τιούκσμπερι, τίθεται προσωρινό τέλος στις διεκδικήσεις των Λάνκαστερ
στον αγγλικό θρόνο και μεσολαβούν 14 χρόνια ειρήνης μέχρι το επόμενο
πραξικόπημα.
 1483 - Ο Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας πεθαίνει και ο Ριχάρδος Γ΄ της
Αγγλίας σφετερίζεται το θρόνο από τα αδέρφια Εδουάρδο Ε΄ και Ριχάρδο,
τους Πρίγκιπες του Πύργου, οι οποίοι αιχμαλωτίζονται και πεθαίνουν.
Ανέρχεται ο Ερρίκος Τυδώρ, κόμης του Ρίτσμοντ, απόγονος του Εδουάρδου
Γ΄.
 1485 - Με τη μάχη του Μπόσγουορθ, νικούν οι Λάνκαστερ και πεθαίνει
ο Ριχάρδος Γ΄ της Αγγλίας. Στο θρόνο ανεβαίνει ο Ερρίκος Τυδώρ
ως Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας.

22. ΕΠΙΡΡΟΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
 Αθλητισμός
 Κάθε χρόνο, από το 1965, πραγματοποιείται το λεγόμενο Τουρνουά των
Ρόδων ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ και το Πανεπιστήμιο
της Υόρκης στην Αγγλία. Περιλαμβάνει αθλήματα
όπως κωπηλασία, σκυταλοδρομία,πινγκ πονγκ, χόκεϊ σε
χόρτο και διελκυστίνδα.
 Οι αγώνες κρίκετ μεταξύ του Yorkshire County Cricket Club και του
Lancashire Cricket Club φέρουν το όνομα Roses Match.
 Η αντιπαλότητα μεταξύ των ομάδων ποδοσφαίρου της Μάντσεστερ
Γιουνάιτεντ και της Λιντς Γιουνάιτεντ αποκαλείται και Roses rivalry. Τα
χρώματα των δύο ομάδων παραπέμπουν στο κόκκινο και το λευκό ρόδο,
ενώ σε παλιότερες εκδοχές των εμβλημάτων τους απεικονίζονταν τα δύο
ρόδα, καθώς έχουν υιοθετηθεί από τις κομιτείες του Λανκασάιρ και του
Γιορκσάιρ.

24. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
 Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ αφιέρωσε τέσσερα θεατρικά
έργα σε διαφορετικές φάσεις και επεισόδια του
Πολέμου των Ρόδων: τα τρία μέρη του "Ερρίκου
ΣΤ΄" και ο "Ριχάρδος Γ΄".
 Ο Γουόλτερ Σκοτ, στο μυθιστόρημα "Anne de
Geierstein", αφηγείται την ιστορία των
εξορισμένων μελών του Οίκου του Λάνκαστερ.
 O Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον έγραψε το
μυθιστόρημα "Το Μαύρο Βέλος", η δράση του
οποίου τοποθετείται κατά τη διάρκεια του Πολέμου
των Ρόδων.

25. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
 Το 1989, το βιβλίο του συγγραφέα Γουόρεν
Άντλερ "The War of the Roses", το οποίο
σατιρίζει τα προβλήματα της μακρόχρονης
συζυγικής ζωής, μεταφέρθηκε στην ομώνυμη
ταινία στον κινηματογράφο (ελλ. τίτλος Ο
Πόλεμος των Ρόουζ), σε σκηνοθεσία Ντάνι ντε
Βίτο και με πρωταγωνιστές τον Μάικλ
Ντάγκλας και την Καθλίν Τέρνερ.

27. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
 Το 1974, ο Άντριου Μακ Νιλ δημιούργησε
το παιχνίδι στρατηγικής Kingmaker, η δράση
του οποίου τοποθετείται κατά τον Πόλεμο των
Ρόδων, και αντίπαλοι είναι ευγενείς
υποστηρικτές των οίκων Λάνκαστερ και Υόρκης.

28. ΒΙΝΤΕΟ

29. ΤΕΛΟΣ