Ο "σχολικός εκφοβισμός", το πιο σύνηθες φαινόμενο στις μέρες μας.

1. Σχολικός εκφοβισμός (Σχολικός εκφοβισμός (Bullying)Bullying)

2. ««BullyingBullying»»
• ΟρισμόςΟρισμός
• ΣυχνότηταΣυχνότητα
• ΑίτιαΑίτια
• Σημάδια αναγνώρισης τουΣημάδια αναγνώρισης του bullyingbullying
• Χαρακτηριστικά θύτη/θύματοςΧαρακτηριστικά θύτη/θύματος
• ΠαρεμβάσειςΠαρεμβάσεις
(ο ρόλος του εκπαιδευτικού και της οικογένειας)(ο ρόλος του εκπαιδευτικού και της οικογένειας)

3. ΤιΤι ΔΕΝΔΕΝ είναιείναι BullyingBullying
• Συνήθεις συγκρούσεις μεταξύ μαθητώνΣυνήθεις συγκρούσεις μεταξύ μαθητών
• Καυγάδες μεταξύ μαθητώνΚαυγάδες μεταξύ μαθητών
• ΑλληλοπειράγματαΑλληλοπειράγματα
• Ανταλλαγή χαρακτηρισμώνΑνταλλαγή χαρακτηρισμών

4. ΔΕΝΔΕΝ είναιείναι Bullying…Bullying…
……οι καταστάσεις εκείνες των οποίωνοι καταστάσεις εκείνες των οποίων
‘‘βασικόβασικό συστατικόσυστατικό’’ είναι ηείναι η ισορροπίαισορροπία
δυνάμεωνδυνάμεων
(ισοζύγιο σωματικής η/και ψυχολογικής ισχύος)(ισοζύγιο σωματικής η/και ψυχολογικής ισχύος)

5. Τι είναι το «Τι είναι το «Bullying»Bullying»
«Κακοποίηση μεταξύ συνομηλίκων -και όχι«Κακοποίηση μεταξύ συνομηλίκων -και όχι
μόνο- και πρόκληση κατάστασης διαρκούςμόνο- και πρόκληση κατάστασης διαρκούς
τρομοκρατίας στο θύμα»τρομοκρατίας στο θύμα»
Είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει σεΕίναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει σε
χώρους τακτικής και πολύωρηςχώρους τακτικής και πολύωρης
συνάθροισης μεγάλου αριθμού παιδιώνσυνάθροισης μεγάλου αριθμού παιδιών
(Σχολείο, κατασκήνωση, αθλητικό σύλλογο,(Σχολείο, κατασκήνωση, αθλητικό σύλλογο,
γειτονιά κλπ)γειτονιά κλπ)

6. ΤοΤο BullyingBullying εκδηλώνεται με:εκδηλώνεται με:
• Σωματική βίαΣωματική βία
• Συναισθηματική βίαΣυναισθηματική βία
• Λεκτική βίαΛεκτική βία
• Σεξουαλική βίαΣεξουαλική βία
• Ηλεκτρονική βίαΗλεκτρονική βία
• ΘάνατοΘάνατο

7. Συχνότητα τουΣυχνότητα του BullyingBullying
• Στατιστικές της Αμερικανικής ΙατρικήςΣτατιστικές της Αμερικανικής Ιατρικής
Ένωσης αναφέρουν ότι εμπλέκονται σεΈνωσης αναφέρουν ότι εμπλέκονται σε
τέτοια φαινόμενα 15-30% των μαθητώντέτοια φαινόμενα 15-30% των μαθητών
• Στην Ελλάδα: 30% έχουν δεχτεί απειλές,Στην Ελλάδα: 30% έχουν δεχτεί απειλές,
17% έχουν δεχτεί επίθεση, 12% έχουν17% έχουν δεχτεί επίθεση, 12% έχουν
απουσιάσει 1-10 μέρες επειδή δεναπουσιάσει 1-10 μέρες επειδή δεν
αισθάνονταν ασφαλείςαισθάνονταν ασφαλείς
(Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών)(Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών)

8. Αίτια σχολικού εκφοβισμούΑίτια σχολικού εκφοβισμού
• Ανοχή της βίας από την κοινωνίαΑνοχή της βίας από την κοινωνία
• Μίμηση γονέων ή άλλων ενηλίκωνΜίμηση γονέων ή άλλων ενηλίκων
• Μίμηση τηλεοπτικών προτύπωνΜίμηση τηλεοπτικών προτύπων
• Γονεϊκή παραμέλησηΓονεϊκή παραμέληση
• Ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντεςΙδιοσυγκρασιακοί παράγοντες

9. Κάποια παιδιά ίσως…Κάποια παιδιά ίσως…
• ……δε γνωρίζουν τον αντίκτυπο που έχει ηδε γνωρίζουν τον αντίκτυπο που έχει η
συμπεριφορά τους στα παιδιά-θύματασυμπεριφορά τους στα παιδιά-θύματα
• ……αντιγράφουν συμπεριφορές ατόμων πουαντιγράφουν συμπεριφορές ατόμων που
θαυμάζουνθαυμάζουν
• ……υιοθετούν συμπεριφορές της παρέαςυιοθετούν συμπεριφορές της παρέας
τους για να γίνουν αποδεκτοίτους για να γίνουν αποδεκτοί
• ……έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και ηέχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και η
ταπείνωση των άλλων τους ‘ανεβάζει’ταπείνωση των άλλων τους ‘ανεβάζει’

10. Κάποια παιδιά ίσως…Κάποια παιδιά ίσως…
• ……έχουν πέσει τα ίδια θύματα εκφοβισμούέχουν πέσει τα ίδια θύματα εκφοβισμού
• ……έχουν ελλιπή επιτήρηση στο σπίτιέχουν ελλιπή επιτήρηση στο σπίτι
• ……ζηλεύουν τις ικανότητες των άλλωνζηλεύουν τις ικανότητες των άλλων
• ……δεν έχουν αποκτήσει επαρκείςδεν έχουν αποκτήσει επαρκείς
κοινωνικές δεξιότητεςκοινωνικές δεξιότητες
• ……έχουν προσωπικές δυσκολίες καιέχουν προσωπικές δυσκολίες και
εκτονώνουν τα συναισθήματά τουςεκτονώνουν τα συναισθήματά τους
επιθετικάεπιθετικά

11. Σημαντική επισήμανσηΣημαντική επισήμανση
• Οι περισσότερες περιπτώσεις σχολικήςΟι περισσότερες περιπτώσεις σχολικής
επιθετικότητας συμβαίνουν εν αγνοία τωνεπιθετικότητας συμβαίνουν εν αγνοία των
γονέων και των δασκάλωνγονέων και των δασκάλων
• Τα περισσότερα θύματα διστάζουν ναΤα περισσότερα θύματα διστάζουν να
ενημερώσουν κάποιο ενήλικα λόγω αισθημάτωνενημερώσουν κάποιο ενήλικα λόγω αισθημάτων
ντροπής, φόβου για μη κατανόηση από τουςντροπής, φόβου για μη κατανόηση από τους
ενήλικες, φόβου για εκδίκηση από τους θύτεςενήλικες, φόβου για εκδίκηση από τους θύτες
• Η παρέμβαση είναι απαραίτητη: Η σχολικήΗ παρέμβαση είναι απαραίτητη: Η σχολική
επιθετικότητα δεν επιλύεται μεταξύ του θύτη καιεπιθετικότητα δεν επιλύεται μεταξύ του θύτη και
του θύματος. Η ανισορροπία ισχύος είναιτου θύματος. Η ανισορροπία ισχύος είναι
εναντίον του θύματοςεναντίον του θύματος

12. Πιθανά σημάδια αναγνώρισηςΠιθανά σημάδια αναγνώρισης
της θυματοποίησηςτης θυματοποίησης
• Το παιδί επιστρέφει στο σπίτι πεινασμένο,Το παιδί επιστρέφει στο σπίτι πεινασμένο,
ενώ δεν το συνήθιζεενώ δεν το συνήθιζε
• Έχει μελανιές στο σώμα του και δίνειΈχει μελανιές στο σώμα του και δίνει
““απίθανεςαπίθανες”” εξηγήσεις γι’αυτέςεξηγήσεις γι’αυτές
• Φοβάται να χρησιμοποιήσει κινητό ηΦοβάται να χρησιμοποιήσει κινητό η
e-maile-mail, και τρομάζει όταν λαμβάνει, και τρομάζει όταν λαμβάνει smssms
• Φοβάται να περπατήσει μόνο προς τοΦοβάται να περπατήσει μόνο προς το
σχολείο. Εκλιπαρεί να τον πηγαίνουν μεσχολείο. Εκλιπαρεί να τον πηγαίνουν με
αυτοκίνητοαυτοκίνητο

13. Πιθανά σημάδια αναγνώρισηςΠιθανά σημάδια αναγνώρισης
της θυματοποίησηςτης θυματοποίησης
• Όταν πηγαίνει σχολείο, αλλάζει συνεχώςΌταν πηγαίνει σχολείο, αλλάζει συνεχώς
διαδρομήδιαδρομή
• Κάνει απουσίες/κοπάνες ακόμα κι ότανΚάνει απουσίες/κοπάνες ακόμα κι όταν
υπάρχει σχολική εορτή ή εκδρομήυπάρχει σχολική εορτή ή εκδρομή
• Ελαττώνεται η σχολική του επίδοσηΕλαττώνεται η σχολική του επίδοση
• Δείχνει ανήσυχοΔείχνει ανήσυχο

14. Πιθανά σημάδια αναγνώρισηςΠιθανά σημάδια αναγνώρισης
της θυματοποίησηςτης θυματοποίησης
• Αρχίζει να τραυλίζειΑρχίζει να τραυλίζει
• Κλαίει πριν κοιμηθεί/έχει εφιάλτεςΚλαίει πριν κοιμηθεί/έχει εφιάλτες
• Σταματά να τρώειΣταματά να τρώει
• Απειλεί με αυτοκτονίαΑπειλεί με αυτοκτονία

15. Χαρακτηριστικά των εκφοβιστώνΧαρακτηριστικά των εκφοβιστών
• ΕπιθετικότηταΕπιθετικότητα
• Χαμηλές κοινωνικές και επικοινωνιακέςΧαμηλές κοινωνικές και επικοινωνιακές
δεξιότητεςδεξιότητες
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση/ανασφάλεια/δειλίαΧαμηλή αυτοεκτίμηση/ανασφάλεια/δειλία
• Συναισθηματική ανωριμότηταΣυναισθηματική ανωριμότητα
• Ανάγκη για προσοχήΑνάγκη για προσοχή
• Έλλειψη ενσυναίσθησηςΈλλειψη ενσυναίσθησης

16. Χαρακτηριστικά των εκφοβιστώνΧαρακτηριστικά των εκφοβιστών
• Χαμηλή σχολική επίδοσηΧαμηλή σχολική επίδοση
• Συχνή ψευδολογίαΣυχνή ψευδολογία
• ΖηλοφθονίαΖηλοφθονία
• Συνήθως προέρχονται απόΣυνήθως προέρχονται από
δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλονδυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον
• Μαζεύουν γύρω τουςΜαζεύουν γύρω τους ““θαυμαστέςθαυμαστές”” οιοι
οποίοι στην ουσία τους φοβούνταιοποίοι στην ουσία τους φοβούνται

17. Χαρακτηριστικά των παιδιών-Χαρακτηριστικά των παιδιών-
στόχωνστόχων
• Αποστροφή προς τη βίαΑποστροφή προς τη βία
• Ευαισθησία/συμπόνιαΕυαισθησία/συμπόνια
• Υψηλές ηθικές αρχέςΥψηλές ηθικές αρχές
• ΥπευθυνότηταΥπευθυνότητα
• ΑνεκτικότηταΑνεκτικότητα
• Χαμηλή αυτοεκτίμησηΧαμηλή αυτοεκτίμηση

18. Χαρακτηριστικά των παιδιών-στόχωνΧαρακτηριστικά των παιδιών-στόχων
• Ανάγκη για έγκριση και αποδοχήΑνάγκη για έγκριση και αποδοχή
• ΕσωστρέφειαΕσωστρέφεια
• ΕυαλωτότηταΕυαλωτότητα
• Συγχωρούν εύκολαΣυγχωρούν εύκολα
• Συνήθως έχουν υπερπροστατευτικούςΣυνήθως έχουν υπερπροστατευτικούς
γονείςγονείς

19. Οδηγίες για το παιδί-θύμαΟδηγίες για το παιδί-θύμα
• ΔΕΝ ΦΤΑΙΣ ΕΣΥ!!!ΔΕΝ ΦΤΑΙΣ ΕΣΥ!!!
• Αγνόησε τις κοροϊδίεςΑγνόησε τις κοροϊδίες
• Αν επιμένουν, πες σταθερά και καθαράΑν επιμένουν, πες σταθερά και καθαρά
ΠΑΡΑΤΑ ΜΕ ΗΣΥΧΟ και φύγεΠΑΡΑΤΑ ΜΕ ΗΣΥΧΟ και φύγε
• Μίλα σε γονείς και δασκάλους. Δεν είναιΜίλα σε γονείς και δασκάλους. Δεν είναι
ντροπή να το πεις και δε γίνεσαιντροπή να το πεις και δε γίνεσαι ““καρφίκαρφί”.”.
Η σιωπή εξυπηρετείΗ σιωπή εξυπηρετεί μόνομόνο τον εκφοβιστήτον εκφοβιστή

20. Οδηγίες για το παιδί-θύμαΟδηγίες για το παιδί-θύμα
• Έχεις δικαίωμα να λες ΌΧΙ χωρίς ναΈχεις δικαίωμα να λες ΌΧΙ χωρίς να
απολογείσαι γι’αυτό και χωρίς να νιώθειςαπολογείσαι γι’αυτό και χωρίς να νιώθεις
ενοχέςενοχές
• Αν φοβάσαι να μιλήσεις σε κάποιονΑν φοβάσαι να μιλήσεις σε κάποιον
ενήλικα, μίλα σε κάποιον φίλο σουενήλικα, μίλα σε κάποιον φίλο σου
• Αν φοβάσαι μη σε χτυπήσουν, ζήτα απόΑν φοβάσαι μη σε χτυπήσουν, ζήτα από
ένα φίλο σου να είναι συνεχώς μαζί σουένα φίλο σου να είναι συνεχώς μαζί σου

21. Οδηγίες για τους γονείς του θύματοςΟδηγίες για τους γονείς του θύματος
• Τακτική επικοινωνία με το παιδίΤακτική επικοινωνία με το παιδί
• Αν σας μιλήσει, επαινέστε το γι’αυτόΑν σας μιλήσει, επαινέστε το γι’αυτό
• Μην το πιέσετε να κάνειΜην το πιέσετε να κάνει ““αντεπίθεσηαντεπίθεση””, αν, αν
δε μπορεί να το κάνειδε μπορεί να το κάνει
• Διδάξτε του να κοιτά τον άλλο στα μάτιαΔιδάξτε του να κοιτά τον άλλο στα μάτια
και να λέει ΠΑΡΑΤΑ ΜΕ ή ΚΟΙΤΑ ΤΗκαι να λέει ΠΑΡΑΤΑ ΜΕ ή ΚΟΙΤΑ ΤΗ
ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΟΥΔΟΥΛΕΙΑ ΣΟΥ

22. Οδηγίες για τους γονείς του θύματοςΟδηγίες για τους γονείς του θύματος
• Συμβουλεύστε το παιδί να προσέχει σεΣυμβουλεύστε το παιδί να προσέχει σε
ποιον δίνει το e-mail και το κινητό τουποιον δίνει το e-mail και το κινητό του
• Αν αρνείται επίμονα να πάει σχολείο, λόγωΑν αρνείται επίμονα να πάει σχολείο, λόγω
φόβου, μην το πιέζετε και μην το απειλείτεφόβου, μην το πιέζετε και μην το απειλείτε
• Μην υποτιμάτε τις συνέπειες τουΜην υποτιμάτε τις συνέπειες του
εκφοβισμού. Τα…εκφοβισμού. Τα… ““Ε, παιδιά είναι,Ε, παιδιά είναι,
πειράζονταιπειράζονται”, “”, “άσε να σκληραγωγηθείάσε να σκληραγωγηθεί”” κλπκλπ
είναι μύθοι και μπορεί να ζημιώσουν το παιδίείναι μύθοι και μπορεί να ζημιώσουν το παιδί

23. Οδηγίες για τους γονείς του θύματοςΟδηγίες για τους γονείς του θύματος
• Μη δεχτείτε τις αφορμές που χρησιμοποιείΜη δεχτείτε τις αφορμές που χρησιμοποιεί
ο θύτης ως δικαιολογημένεςο θύτης ως δικαιολογημένες
• Εγγράψτε το παιδί σε άλλες ομαδικέςΕγγράψτε το παιδί σε άλλες ομαδικές
δραστηριότητες για να κάνει νέους φίλουςδραστηριότητες για να κάνει νέους φίλους
και να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή τουκαι να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή του
• Καλέστε άλλα παιδιά στο σπίτιΚαλέστε άλλα παιδιά στο σπίτι
• Μιλήστε με το δάσκαλο, το διευθυντή, τηΜιλήστε με το δάσκαλο, το διευθυντή, τη
διεύθυνση εκπαίδευσης, το σύλλογοδιεύθυνση εκπαίδευσης, το σύλλογο
γονέων και κηδεμόνωνγονέων και κηδεμόνων

24. Οδηγίες για τους γονείς του θύματοςΟδηγίες για τους γονείς του θύματος
• Αν το παιδί τραυματιστεί από εκφοβιστές,Αν το παιδί τραυματιστεί από εκφοβιστές,
ενημερώστε και την αστυνομία καιενημερώστε και την αστυνομία και
γνωστοποιήστε στο σχολείο ότιγνωστοποιήστε στο σχολείο ότι
ενημερώσατε την αστυνομίαενημερώσατε την αστυνομία
• Απαιτήστε από το σχολείο να ενημερώσειΑπαιτήστε από το σχολείο να ενημερώσει
τους γονείς του εκφοβιστήτους γονείς του εκφοβιστή
• Αν τελικά η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί,Αν τελικά η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί,
αλλάξτε σχολείοαλλάξτε σχολείο

25. Οδηγίες για γονείςΟδηγίες για γονείς
• Αν μάθετε μέσω του παιδιού σας ότιΑν μάθετε μέσω του παιδιού σας ότι
κάποιο άλλο παιδί θυματοποιείται,κάποιο άλλο παιδί θυματοποιείται,
ενημερώστε τους γονείς του και το σχολείοενημερώστε τους γονείς του και το σχολείο
• Συνεργαστείτε ενεργά με άλλους γονείς καιΣυνεργαστείτε ενεργά με άλλους γονείς και
εμπλακείτε υποστηρικτικά στη σχολική ζωήεμπλακείτε υποστηρικτικά στη σχολική ζωή
των παιδιών σαςτων παιδιών σας
το παιδί σας ΑΞΙΖΕΙ ένα ήρεμο και ασφαλές περιβάλλοντο παιδί σας ΑΞΙΖΕΙ ένα ήρεμο και ασφαλές περιβάλλον

26. Οδηγίες για τους γονείς του θύτηΟδηγίες για τους γονείς του θύτη
• Συζητήστε μαζί του. Το απασχολεί κάτι;Συζητήστε μαζί του. Το απασχολεί κάτι;
Βρίσκεται σε ψυχολογική ένταση;Βρίσκεται σε ψυχολογική ένταση;
• Στηρίξτε το!!!Στηρίξτε το!!!
• Ερευνήστε πότε και σε ποιες συνθήκεςΕρευνήστε πότε και σε ποιες συνθήκες
παρουσιάζει αυτή τη συμπεριφοράπαρουσιάζει αυτή τη συμπεριφορά
• Εφαρμόστε σταθερά όρια και ποινές, ότανΕφαρμόστε σταθερά όρια και ποινές, όταν
εκδηλώνει κακοποιητική συμπεριφοράεκδηλώνει κακοποιητική συμπεριφορά
(οι ποινές(οι ποινές ΔΕΝΔΕΝ περιλαμβάνουν σωματική τιμωρία)περιλαμβάνουν σωματική τιμωρία)

27. Οδηγίες για τους γονείς του θύτηΟδηγίες για τους γονείς του θύτη
• Βάλτε στόχους και ανταμείψτε το παιδί μεΒάλτε στόχους και ανταμείψτε το παιδί με
προσυμφωνημένα προνόμιαπροσυμφωνημένα προνόμια
• Αποθαρρύνετε άλλα μέλη της οικογένειαςΑποθαρρύνετε άλλα μέλη της οικογένειας
να εκδηλώνουν εκφοβιστικές συμπεριφορέςνα εκδηλώνουν εκφοβιστικές συμπεριφορές
• Διδάξτε στο παιδί τρόπους επίλυσηςΔιδάξτε στο παιδί τρόπους επίλυσης
προβλημάτων που δεν περιλαμβάνουν βίαπροβλημάτων που δεν περιλαμβάνουν βία
• Επικοινωνήστε με τους γονείς του παιδιού-Επικοινωνήστε με τους γονείς του παιδιού-
θύματος και καθησυχάστε τους ότιθύματος και καθησυχάστε τους ότι
αντιμετωπίζετε το πρόβλημααντιμετωπίζετε το πρόβλημα

28. Οδηγίες για τους γονείς του θύτηΟδηγίες για τους γονείς του θύτη
• Επαινέστε το κάθε φορά που επιδεικνύειΕπαινέστε το κάθε φορά που επιδεικνύει
συνεργατικές και φιλικές συμπεριφορέςσυνεργατικές και φιλικές συμπεριφορές
προς άλλα παιδιάπρος άλλα παιδιά
• Αν εκφοβίζει επειδή είναι απομονωμένο,Αν εκφοβίζει επειδή είναι απομονωμένο,
προσπαθήστε να το βοηθήσετε να βρειπροσπαθήστε να το βοηθήσετε να βρει
έστω κι ένα φίλο, στον οποίο θα φέρεται μεέστω κι ένα φίλο, στον οποίο θα φέρεται με
σεβασμόσεβασμό

29. Οδηγίες για τους γονείς του θύτηΟδηγίες για τους γονείς του θύτη
• Βοηθήστε το παιδί να αναλάβει ευθύνεςΒοηθήστε το παιδί να αναλάβει ευθύνες
και πρωτοβουλίες ώστε να νιώσεικαι πρωτοβουλίες ώστε να νιώσει
σημαντικό και χρήσιμοσημαντικό και χρήσιμο
• Μην ενδίδετε στην απαίτησή του ναΜην ενδίδετε στην απαίτησή του να
αφήσετε να περάσει χωρίςαφήσετε να περάσει χωρίς ““συνέπειεςσυνέπειες””
έστω και η πιο μικρή κακοποιητικήέστω και η πιο μικρή κακοποιητική
συμπεριφοράσυμπεριφορά

30. Οδηγίες για τους γονείς του θύτηΟδηγίες για τους γονείς του θύτη
• Συνεργαστείτε με τους δασκάλους για τηνΣυνεργαστείτε με τους δασκάλους για την
απάλειψη της κακοποιητικήςαπάλειψη της κακοποιητικής
συμπεριφοράςσυμπεριφοράς
Αν ένα παιδί εκφοβίζει επίμονα καιΑν ένα παιδί εκφοβίζει επίμονα και
καταναγκαστικά και αν δείχνει να μηκαταναγκαστικά και αν δείχνει να μη
νιώθει συμπόνια για κανέναν, τότε ίσωςνιώθει συμπόνια για κανέναν, τότε ίσως
να είναι χρήσιμη η ψυχοθεραπευτικήνα είναι χρήσιμη η ψυχοθεραπευτική
παρέμβασηπαρέμβαση

31. Ο ρόλος των εκπαιδευτικώνΟ ρόλος των εκπαιδευτικών
• Ο εκφοβισμός δεν είναι μία υπόθεσηΟ εκφοβισμός δεν είναι μία υπόθεση
““μεταξύ παιδιώνμεταξύ παιδιών””, αλλά ένα πρόβλημα, αλλά ένα πρόβλημα
σχολικής πειθαρχίας και το σχολείο οφείλεισχολικής πειθαρχίας και το σχολείο οφείλει
να το αντιμετωπίζει με σοβαρότητανα το αντιμετωπίζει με σοβαρότητα
• Εξηγήστε στα παιδιά από την πρώτη μέραΕξηγήστε στα παιδιά από την πρώτη μέρα
τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός και ότι αυτότι είναι ο σχολικός εκφοβισμός και ότι αυτό
το φαινόμενο δεν είναι αποδεκτό στοτο φαινόμενο δεν είναι αποδεκτό στο
σχολείο.σχολείο.

32. Ο ρόλος των εκπαιδευτικώνΟ ρόλος των εκπαιδευτικών
• Συζητήστε με τα παιδιά για τους κανόνεςΣυζητήστε με τα παιδιά για τους κανόνες
συμπεριφοράς μεταξύ τουςσυμπεριφοράς μεταξύ τους
• Αφιερώστε μια-δυο ώρες για να μιλήσετεΑφιερώστε μια-δυο ώρες για να μιλήσετε
για το χτίσιμο μιας συνεργατικής καιγια το χτίσιμο μιας συνεργατικής και
φιλικής ομάδαςφιλικής ομάδας
• Διδάξτε στα παιδιά ότι οι άπραγοιΔιδάξτε στα παιδιά ότι οι άπραγοι
παρατηρητές δεν είναι αθώοιπαρατηρητές δεν είναι αθώοι

33. Ο ρόλος των εκπαιδευτικώνΟ ρόλος των εκπαιδευτικών
• Μιλήστε στο παιδί-θύμα, καθησυχάστε το καιΜιλήστε στο παιδί-θύμα, καθησυχάστε το και
πείτε του ότι έκανε πολύ καλά που σαςπείτε του ότι έκανε πολύ καλά που σας
μίλησεμίλησε
• Μιλήστε στα παιδιά-θεατές. Να μηνΜιλήστε στα παιδιά-θεατές. Να μην
επευφημούν τον εκφοβιστή και να μη γελούνεπευφημούν τον εκφοβιστή και να μη γελούν
με αυτά που κάνει. Αν χαθεί τομε αυτά που κάνει. Αν χαθεί το ““ακροατήριόακροατήριό””
του θα απομονωθεί και αυτό ίσως οδηγήσειτου θα απομονωθεί και αυτό ίσως οδηγήσει
σε αλλαγή της συμπεριφοράς τουσε αλλαγή της συμπεριφοράς του

34. Ο ρόλος των εκπαιδευτικώνΟ ρόλος των εκπαιδευτικών
• Μιλήστε ιδιαιτέρως με το παιδί-θύτη.Μιλήστε ιδιαιτέρως με το παιδί-θύτη.
Ενημερώστε για τις συνέπειες που θα έχειΕνημερώστε για τις συνέπειες που θα έχει
αν συνεχίσει τη συμπεριφορά τουαν συνεχίσει τη συμπεριφορά του
• Δώστε στο θύτη την ευκαιρία να κερδίσειΔώστε στο θύτη την ευκαιρία να κερδίσει
την προσοχή χωρίς να γίνειτην προσοχή χωρίς να γίνει ““κακόςκακός””
(να κάνει μια δουλειά για όλη την τάξη και να τον(να κάνει μια δουλειά για όλη την τάξη και να τον
επιβραβεύσετε γι’αυτό)επιβραβεύσετε γι’αυτό)

35. Ο ρόλος των εκπαιδευτικώνΟ ρόλος των εκπαιδευτικών
• Αν υπάρξει σοβαρός τραυματισμός,Αν υπάρξει σοβαρός τραυματισμός,
ενημερώστε την αστυνομίαενημερώστε την αστυνομία
• Να είστε συνεπείς και δίκαιοι με τιςΝα είστε συνεπείς και δίκαιοι με τις
κυρώσεις που επιβάλλετεκυρώσεις που επιβάλλετε
• Να ζητάτε βοήθεια από συναδέλφους καιΝα ζητάτε βοήθεια από συναδέλφους και
να είστε σε ανοιχτή επικοινωνία με τουςνα είστε σε ανοιχτή επικοινωνία με τους
γονείςγονείς

36. Οι ποινές…Οι ποινές…
• Η σωματική τιμωρία απαγορεύεται. ΗΗ σωματική τιμωρία απαγορεύεται. Η
ταπείνωση και ο εξευτελισμός συνήθωςταπείνωση και ο εξευτελισμός συνήθως
οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Οιοδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Οι
αποβολές θα πρέπει να χρησιμοποιούνταιαποβολές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται
μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις. Πιομόνο σε σοβαρές περιπτώσεις. Πιο
χρήσιμη είναι ηχρήσιμη είναι η ““αφαίρεση προνομίωναφαίρεση προνομίων””
((να μείνει μέσα στο διάλειμμα ή να χάσει μιανα μείνει μέσα στο διάλειμμα ή να χάσει μια
εκδρομή)εκδρομή)

37. Ιδιαίτερες μορφές εκφοβισμούΙδιαίτερες μορφές εκφοβισμού
• ΣυμμορίεςΣυμμορίες
• Μαθητής προς δάσκαλοΜαθητής προς δάσκαλο
• Δάσκαλος προς μαθητήΔάσκαλος προς μαθητή

38. ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία
““Η κακοποίηση του παιδιού στο σχολείο & στην οικογένειαΗ κακοποίηση του παιδιού στο σχολείο & στην οικογένεια”” ΒικτωρίαΒικτωρία
ΠρεκατέΠρεκατέ.. Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, 2008Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, 2008
““Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για...Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για...””
Συλλογικό έργο. Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και τουΣυλλογικό έργο. Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του
Εφήβου. ΕκδόσειςΕφήβου. Εκδόσεις Κοάν 2007Κοάν 2007
““Οδηγός εκπαιδευτικών και γονέων για την ανίχνευση της παιδικήςΟδηγός εκπαιδευτικών και γονέων για την ανίχνευση της παιδικής
κακοποίησηςκακοποίησης”” Βικτωρία Πρεκατέ, Ορέστης ΓιωτάκοςΒικτωρία Πρεκατέ, Ορέστης Γιωτάκος.. Βήτα ΙατρικέςΒήτα Ιατρικές
Εκδόσεις, 2005Εκδόσεις, 2005
www.hamogelo.grwww.hamogelo.gr