1. ელექტრონული რესურსების და
ანიმაციების გამოყენება ბიოლოგიის
გაკვეთილებზე
ავტორი: ლაურა ჯიმშელეიშვილი

2. XXI საუკუნის სკოლა, არის სკოლა, უამრავი ახალი იდეებით
და
რესურსებით
მასწავლებლისათვის.
მოგეხსენებათ
სწავლა-
სწავლება არის პროცესი, რომლის დროსაც უბრალოდ ცოდნის
გადაცემა კი არ ხდება, არამედ ცოდნა კონსტრუირდება
მოსწავლის
სასწავლო
მიერ.
გარემოს
თავად
ცოდნის კონსტრუირებისთვის ხელშემწყობი
ერთერთი
მნიშვნელოვანი
კომპონენტია
ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები (ისტ), რომელსაც
ხშირად ვიყენებ სწავლის შედეგების გასაუმჯობესებლად.
ინტერნეტ-რესურსები თავისი ვიზუალური მასალებით,
ზრდის
მოსწავლის მოტივაციას, ხელს უწყობს საგნის ათვისებას, სწავლის
რთულ პროცესს ხდის
სასიამოვნოს და სახალისოს.
ეხმარება მათ
მასალის დამახსოვრებასა და შემდეგ მის ცოდნად გარდაქმნაში.

3. ისტ-ი საშუალებას იძლევა, სასწავლო პროცესი დროშიც და
სივრცეშიც გასცდეს საკლასო ოთახის ფარგლებს და გახდეს
მაქსიმალურად
ღია.
ამგვარი
მუშაობა
მნიშვნელოვნად
აუმჯობესებს მოსწავლეთა მაღალ აკადემიურ მოსწრებას..
სწორად
დაგეგმილი და
შერჩეული ვიზუალური მასალები,
პრეზენტაციები და ანიმაციები შედეგზე ორიენტირებული უნდა
იყოს, რადგან იგი
საშუალებას იძლევა მოსწავლეებში აღძრას
ცნობისმოყვარეობა
და
გაუღვივოს
ინტერესი
შესასწავლი
საკითხის მიმართ. უფრო ნათელი და თვალსაჩინო გახადოს
საგაკვეთილო მასალა, ხელი შეუწყოს ცოდნის სისტემაში მოყვანას
და უზრუნველყოს ათვისების მაღალი დონე.

4. ზემოთ აღნიშნული ინოვაციური მეთოდების გამოყენებით ხშირად ვგეგმავ
გაკვეთილებს.
წარმოგიდგენთ ერთ-ერთი ასეთი გაკვეთილის გეგმას.
მეთოდები და პროცესის მოკლე აღწერა:
გაკვეთილის თემა: ორგანიზმის დაცვითი სისტემა (VIII კლასი)
აქტივობის მიზნები და მისაღწევი შედეგები:
ადამიანის ორგანიზმის დაცვითი მექანიზმის გაცნობა. მოსწავლეები გაიგებენ
და ახსნიან დაცვითი სისტემის წარმოშობას, აღწერენ მის დამახასიათებელ
ნიშნებს, გაარკვევენ რამდენგვარი ბარიერი არსებობს ორგანიზმში ინფექციის
საწინააღმდეგოდ. იმსჯელებენ ორგანიზმის ჰომეოსტაზზე, ჩამოაყალიბებენ
საკუთარ დამოკიდებულებას ინფექციური დაავადებების (“ბატონების“ )
მიმართ და გაარკვევენ ამ დაავადების ბიოლოგიას.

5. ეროვნული სასწავლო გეგმით მისაღწევი შედეგი/ინდიკატორები:
• ბიოლ.VIII.3. მოსწავლეს შეუძლია მონაცემთა წარმოდგენა
სხვადასხვა საკომუნიკაციო საშუალებების გამოყენებით
• კვლ. VIII.5. მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს ადამიანის
ორგანიზმის ანატომიური და ფიზიოლოგიური
თავისებურებები.
• კვლ. VIII.6.მოსწავლეს შეუძლია დაასაბუთოს ადამიანის
ორგანიზმის მარეგულირებელი სისტემების მნიშვნელობა
• კვლ. VIII.7.მოსწავლეს შეუძლია იმსჯელოს ორგანიზმის
შინაგანი გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების (ჰომეოსტაზის)
მნიშვნელობაზე.

6. •გამოწვევა
•გონებრივი იერიში
•ვარაუდების სქემა
•ცნების რუკა
•ანიმაციების ნახვა
•დისკუსია
•3-2-1

7. გონებრივი იერიში
მოსწავლეებს დავუსვავ შემდეგ შეკითხვებს:
• გაიხსენეთ რა მნიშვნელობა აქვს ლიმფურ სისტემას?
• როგორ აღწევენ ორგანიზმში მიკრობები?
• გაიხსენეთ როგორ მიმდინარეობს ანთება?
• თქვენი აზრით, რა მნიშვნელობა აქვს მაღალ ტემპერატურას
ორგანიზმისთვის?
• რატომ ზელავენ ადამიანს მაღალი ტემპერატურის დროს სპირტით?
• თუ ამ მეთოდმა არ გამოიწვია ტემპერატურის დაწევა, კიდევ რა გზას
მივმართავთ? და ა.შ.
მოსწავლეები გამოთქვამენ ვარაუდებს, რომელსაც თანმიმდევრულად
ვწერ დაფაზე.
შემდეგ მოსწავლეთა მოტივირებისთვის და წინარე ცოდნის
გააქტიურებისთვის ვაჩვენებ ანიმაციას
http://www.youtube.com/watch?v=14K43ydJWbs
http://www.youtube.com/watch?v=Vl3XB2EyjWQ

8. ანიმაციის ნახვის შემდეგ მნიშვნელოვანია დისკუსია, რადგან
ცოცხალი დისკუსია წარმოადგენს გაგება-გააზრების ძირითად
საყრდენს, რაც მეხმარება მოსწავლეთა ინტერესების გაღვივებასა და
წინარე ცოდნის გააქტიურებაში.
სადისკუსიო კითხვები:
• რა პროცესი ნახეს ეკრანზე?
• რომელი უჯრედი ამოიცვნეს ?
• რა ჰქვია უჯრედის მიერ უცხო ნაწილაკის შთანთქმას?
• გაიხსენონ სისხლის პლაზმაში არსებული ანტისხეულებისა და
ანტიგენების ურთიერთდამოკიდებულება?
დისკუსიის დროს მნიშვნელოვანია მოსწავლეთა მიერ
გამოთქმული ვარაუდების დაფაზე ჩამოწერა და ცნების რუკის
შექმნა , რომელიც გვეხმარება ინფორმაციის ორგანიზებაში.

9. შემდეგ ვიწყებთ ტექსტის კითხვას წინასწარ შერჩეული მონაკვეთებით
და ვიყენებთ ნიშანთა სისტემას (v-უკვე ნაცნობი,0-ახალი ინფორმაცია
!-ძალიან საინტერესო ?-გაუგებარი)
თემის წაკითხვის შემდეგ დაფაზე ჩამოწერილ ჩამონათვალს
გადავამოწმებთ და ვაზუსტებთ ცნების რუკას.
ბოლოს, ახალი ინფორმაციის უკეთ გააზრებისა და რეალურ
ცხოვრებასთან დაკავშირების მიზნით მოსწავლეებს კვლავ ვაჩვენებ
ანიმაციურ ფილმს
http://www.skoool.ge/content/biology_main/white_blood/index.html
http://www.skoool.ge/content/biology_high/defence_mechanisms/index.html
დავსვავ სადიაგნოსტიკო კითხვებს.

10. ანიმაციებზე დაკვირვება გრძელდება
ვსაუბრობთ როგორ
იქმნება იმუნური სისტემა
ანტიგენ-ანტისხეულის
ურთიერქმედება

11. შეჯამებისთვის კიდევ ერთხელ მივუბრუნდებით
სახელმძღვანელოს და 3-2-1 მეთოდით ვასრულებთ
დავალებას, მოსწავლეებს ვავალებ ამოიწერონ
3 რამ, რაც ახალი იყო
2 რამ, რაც ყველაზე საინტერესო იყო
1 რამ, რაც ყველაზე ბუნდოვანი იყო
საშინაო დავალებად მოსწავლეებს შევთავაზებ მოიძიონ
ინფორმაცია სხვადასხვა ინფექციურ დაავადებებზე
(სურვილით) და წარმოადგინონ ელექტრონული
პრეზენტაციის სახით და ვპირდები მათ რომ საუბარს
დავიწყებთ ბუნდოვანი საკითხებით.

12. შედეგი
გაკვეთილის პირველ ფაზაში მოვახდინე მოსწავლეთა გამოწვევა და ინტერესის
გაღვივება შესასწავლი საკითხისადმი. მოსწავლეებმა გაიხსენეს გადატანილი ინფექციური
დაავადებების შესახებ, მათთვის დამახასიათებელი სიმპტომები, ხალხში არსებული
საინტერესო ტრადიციები „ბატონებთან“ დაკავშირებით, რაც მოსწავლეებს უბიძგებს
იფიქრონ ახალ თემაზე. წინარე ცოდნის გააქტიურებაში დამეხმარა ვიდეო მასალა,
ანიმაციები, რამაც შესაძლებლობა მისცა ბავშვებს გაეხსენებინათ ფაგოციტოზი(VII
კლასის საპროგრამო მასალიდან). წინა წლებში, მაშინ როცა არ გვქონდა ანიმაციების და
იმიტაციების ჩვენების შესაძლებლობა ძნელი იყო ბავშვებისთვის თვალნათლივ და
ცხადად წარმოგედგინა ფაგოციტოზის პროცესი. სასწავლო ანიმაცია კი დამეხმარა
სწავლების რთული პროცესი გამეხადა უფრო ეფექტური, სახალისო და მოსწავლეებში
საგნობრივი კომპეტანციები განმევითარებინა. ბავშვებმა ანიმაციის ნახვისას ადვილად
გაიხსენეს ნასწავლი თემა ფაგოციტოზი და გაიგეს, რომ ეს უნარი ააქვს სისხლის
უჯრედებს, ლეიკოციტებს. უშუალოდ ელექტრონული მიკროსკოპით გადაღებული
ლეიკოციტების მოძრაობაზე დაკვირვებამ კი უფრო მეტი ეფექტი მოახდინა.

13. მეორე ფაზაში მოვახდინე ცოდნის კონსტრუირება. ნანახ
ფილმებზე დაყრდნობით დაფაზე ჩამოწერილი
ვარაუდებიდან მსგავსი შინაარსის მქონე წინადადებები
დავაჯგუფეთ და შევადგინეთ ცნების რუკა. მოსწავლეები
იწყებენ ტექსტის დამუშავებას ნიშანთა სისტემის
გამოყენებით.
სიმულაციური ფილმების და ანიმაციების
საგანმანათლებლო პროცესში ინტეგრაციის შედეგად,
საგრძნობლად იზრდება მოსწავლეთა მოტივაცია. ეს კი
მეხმარება გამოვიწვიო ხალისიანი განწყობა, სიამოვნება და
სიხარული სწორი პასუხის გამო,რადგან ისინი რეალობას
სასკოლო გარემოსთან აკავშირებენ. ეს კი განსაკუთრებით
მნიშვნელოვანია საგაკვეთილო პროცესში დაბალი
აკადემიური მოსწრების მქონე მოსწავლეების
ჩართულობის გასაზრდელად.მოგეხსენებათ ასეთ
მოსწავლეებს გაკვეთილზე საკუთარი აზრის გამოთქმის
ერთგვარი შიში აქვთ, მარცხის შიში, რაც ქრება ფილმის
ნახვით გამოწვეული ემოციებით და ისინიც ხალისით
ერთვებიან პროცესში.

14. ლიმფოციტები
ანტისხეულები
იმუნიტეტი
ლიმფური
სისტემა
ლეიკოციტები

15. მესამე ფაზაში მათ მიერ გადატანილი დაავადებების ცოდნის
გამოყენებით მოსწავლეებმა შეძლეს გაევლოთ პარალელი
გამოცდილებასა და ახალ ინფორმაციას შორის.ასევე ანიმაციის
ნახვის შემდეგ თავად გაეკეთებინათ დასკვნა, გაემთლიანებინათ
მიღებული ინფორმაცია, გამოეყოთ მათგან ყველაზე საინტერესო
ფაქტები. ეს კი იწვევს მოსწავლეებში შემეცნებითი პროცესების
განვითარებას (აღქმა, ყურადღება, მახსოვრობა, დაკვირვება,
გამჭრიახობა და სხვა) უმყარებს გაკვეთილზე მიღებული ცოდნას.
ასე რომ ამ აქტივობის, ანიმაციების, მიზანი- მოსწავლეთა ცოდნის
შეჯამება და მათი რეფლექსიური აზროვნების განვითარების
ხელშეწყობა-მიღწევადია.

16. დასკვნა:
გაკვეთილზე ანიმაციების გამოყენებამ მოსწავლეებში განავითარა
ინტერესი მეცნიერული სიახლეების მიმართ, დაკვირვების და
აღწერის, ვარაუდის გამოთქმის, დისკუსიის და მონაცემების და
ფაქტების ინტერპრეტაციის უნარ-ჩვევა. მნიშვნელოვანია,
მოსწავლეებს გადავცე არა მარტო განსაზღვრული ცოდნა, არამედ
განვუვითარო სურვილი, თვითონვე მოიძიონ, იპოვონ და
გამოიყენონ აუცილებელი ინფორმაცია. მოსწავლეთა
შემოქმედებითი საქმიანობის აუცილებელი წინაპირობაა
შემეცნებითი ინტერესი, ცოდნის გამოყენება, წარმოსახვითი
კონსტრუირება და ინიციატივა, ეს კი დაკავშირებულია მათ
გარკვეულ ძალისხმევასთან. ანიმაციებით კი შესაძლოა ამ
ძალისხმევის შემცირება. რაც სწავლას სასიამოვნოს ხდის. ხელს
უწყობს მოსწავლეთა შემეცნებითი ინტერესის გაღვივებას და მაღალ
შედეგს.

17. ელექტრონული რესურსებით სარგებლობისას უნდა დავიცვათ
რამდენიმე „ოქროს წესი“
·ყველა რესურსი დაკავშირებული იყოს ეროვნულ სასწავლო
გეგმასთან;
·ელექტრონული რესურსი იყოს მოსწავლისათვის გასაგები;
·სხვა და სხვა ტიპის რესურსები იძლეოდეს, როგორც
მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის, ასევე მოსწავლეებს
შორის კომუნიკაციის საშუალებას ცოდნის რეალიზაციისა და
განმტკიცებისათვის;
·მოსწავლესათვის რესურსების ხელმისაწვდომობა არ უნდა
წარმოადგენდეს სირთულეს.

18. ლიტერატურა:
სახელმძღვანელო. (ბიოლოგია VIII კლასი)
http://www.youtube.com/watch?v=Vl3XB2EyjWQ
http://www.youtube.com/watch?v=14K43ydJWbs
http://www.skoool.ge/content/biology_main/white
_blood/index.html
http://www.skoool.ge/content/biology_high/defen
ce_mechanisms/index.html

19. შეფასების რუბრიკები
1-4
5-7
8-10
იშვიათად უსმენს და უყურებს
ორატორს
ხშირად უსმენს და უყურებს
ორატორს
ყოველთვის უსმენს და თვალს
ადევნებს ორატორს
საუბარი მეყველება არამკაფიოა,
მსმენელებს უჭირთ გაგება
ძირითადად მეტყველება გასაგებია
და უყურებს მსმენელებს
მკაფიოდ მეტყველებს და
უყურებს მსმენელებს
არავერბ
ალური
კომუნი
კაცია
იშვიათად იყენებს
არავერბალურ კომუნიკაციის
ფორმებს
ხშირად შეუძლია დაამყაროს
არავერბალური კონტაქტი
შეუძლია ეფექტურად აღიქვას
და გამოიყენოს
არავერბალური კომუნიკაციის
ფორმები (თვალით,
ჟესტებით, გამომეტყველებით,
ხმით)
მონაწი
ლეობა
მცირე ინტერესი აქვს. არ
გამოხატავს ან ვერ უკავშირებს
თავის მოსაზრებებს
სადისკუსიო თემას.
ძირითადად გამოხატავს ინტერესს.
კომენტარები და აზრები ყოველთვის
არაა თემის შესატყვისი.
უჩვენებს ინტერესს
დისკუსიისადმი საჭირო
კომენტარებითა და აზრის
გამოთქმით
კოოპერ
აცია
იშვიათად თანამშრომლობს და
იცავს დისკუსიის წესებს.
თანამშრომლობს
თანაკლასელებთან, აცლის
სხვებს აზრის გამოთქმას და
იცავს დისკუსიის წესებს.
მოსაზრ
ების
არგუმენ
ტირება
მოსაზრება მოკლებულია
კოგიკურ კავშირს საკითხთან
და არ არის ფაქტებით
გამყარებული
ძირითადად თანამშრომლობს
თანაკლასელებთან,
ზოგჯერ ერთვება სხვის საუბარში.
ძირითადად იცავს დისკუსიის
წესებს.
მოსაზრების გასამყარებლად
გამოყენებულია სადავო ფაქტები და
მცნებები
მოსმენა
მოსაზრება ორიგინალურია
და გამყარებულია ფაქტებით,
ცნებებით, არის ლოგიკური
კავშირი საკითხთან.