Inleiding op jaarvergadering Telersvereniging De Schakel, Ysselsteyn februari 2017 over toekomst van de landbouw

1. Scenario’s voor de toekomst van de
agrarische sector in Europa
Krijn J. Poppe
Ysselsteyn, februari 2017

2. Wageningen Economic Research
Plant
Sciences
Group
Animal
Sciences
Group
Agro-
technology
and Food
Sciences
Group
Environ-
mental
Sciences
Group
Social
Sciences
Group
Wageningen University Social Sciences Department
Research Institutes (DLO) LEI
Applied Research

3. Inhoud presentatie
Waar komen we economisch gezien vandaan ?
Wat gebeurt er momenteel in markt en
maatschappij – de lange golf en de ict-revolutie
3 Toekomst-scenario’s
Naar een nieuw GLB?

4. Klassieke Nederlandse model
 Kostprijsgedreven: bij de boer en in de winkel
 op basis van hoog kennisniveau met hoge opbrengsten
 Intensivering daar waar bedrijven te weinig grond
hebben
 Ook gebaseerd op geimporteerd veevoer
 Zeer lastig om dit te veranderen naar een systeem
gebaseerd op meer waarde-creatie per ha of kg product
via beleving.

5. Cochrane’s Tredmolen
Bedrijven
stoppen niet
maar
verlagen
kostprijs
Toeleveran-
ciers en
onderzoek
maken
nieuwe
technologie
Eerste
toepassers
hebben
tijdelijk
voordeel
Hun lagere
kostprijs
leidt tot
lagere
marktprijs

6. Disruptive ICT Trends:
 Mobile/Cloud Computing – smart phones, wearables,
incl. sensors
 Internet of Things – everything gets connected in the
internet (virtualisation, M2M, autonomous devices)
 Location-based monitoring - satellite and remote sensing
technology, geo information, drones, etc.
 Social media - Facebook, Twitter, Wiki, etc.
Big Data - Web of Data, Linked Open Data, Big data
algorithms
High Potential for unprecedented innovations!
everywhere
anything
anywhere
everybody

7. tijd
Mate van verspreiding
van technologische revolutie
Installatie periode
Volgende
golf
Uitrol periode
Draai-
punt
INDRINGER
EXTASE
SYNERGIE
RIJPHEID
Door-
braak
Werkeloosheid
Stilstand oude bedrijfstakken
Kapitaal zoekt nieuwe techniek
Financiele bubble
Onevenwichtigheden
Polarisatie arm en rijk
Gouden eeuw
Coherente groei
Toenemende externalities
Techniek bereikt grenzen
Marktverzadiging
Teleurstelling en gemakzucht
crash
Institutionele
innovatie
Naar Perez, 2002
1771 water , textiel
1829 stoom, spoor
1875 staal
1908 auto, olie, massaproductie
1971 ICT chip
1797
1847
1893
1929
2008

8. Drones, Big Data and 8
Internet der Dingen (IoT) in Smart Farming
cloud-based event
and data
management
smart sensing
& monitoring
smart analysis
& planning
smart control

9. Virtual Box
Location A Location B
Location
& State
update
Location &
State
update Location
& State
update
Internet der dingen in ketens
9Drones, Big Data and

10. Internet der dingen en de consument
10Drones, Big Data and Agriculture
Source: Hisense.com
Smart Farming
Smart Logistics
tracking/& tracing
Domotics Health Fitness/Well-being

11. www.eurodish.eu25/02/201p. 11
Big data for smart food and health
services
11
Lifestyle
Health
Food

12. Ketenorganisatie verandert: nieuwe verbindingen
(©Gereffi et al., 2005)
GrondstofEindproduct
PRIJS
Groenteboer Volledige
IntegratieLeidende
onderneming
Leidende
onderneming
Turnkey
leverancier
Relatie
leverancier
Markt Modulair Relationeel Gevangen Hierarchie
Laag Mate van coördinatie en machtsverschillen Hoog
Leidende
onderneming
Boeren

13. Coordination
“Handshake”
-Mutual adjustment
-Reciprocity
-Common values and
norms
“Invisible hand”
-Price
Coordination
Mechanisms
“Visible hand”
-Authority
-Direct supervision
“Handbook”
-Rules
-Directives, Safeguards
Coordinatie mechanismes beschikbaar:

14. 3 Toekomst-scenario’s (©AKIS)
HighTech: sterke invloed van technologie in eigendom van
multinationals. Zelfrijdende tractor, contract boeren, leegloop
platteland. V.S. van Europa. Rijke samenleving met veel
ongelijkheid. Duurzaamheidsproblemen opgelost. Bio-boom.
Self-organisation: Europa van de regio’s waar nieuwe ICT
technologie met disruptieve business modellen leidt tot zelf-
organisatie, bottom-up democratie, korte ketens, multi-
functionele landbouw. Europese instituties zwak, regio’s en
steden machtig. Ongelijkheid tussen regio’s (situationeel).
Collapse: Grote klimaat effecten, massa migratie, politieke
onrust leidt tot ineenstorten van Europese integratie en
instituties. Regionale and lokale gemeenschappen kijken naar
zelfvoorziening. Bio-schaarste en arbeidsntensieve landbouw.
Technologie ontwikkeling afhankelijk van China, India, Brazil.

15. Scenario 1: High Tech
multinational bedrijfsleven, geavanceerde technologie, sterke EU
© Toshiba

16. Scenario 2: Self organisation
gevarieerde agro en food, diversificatie, regio’s + steden leidend
Tempelhof, Berlin © Kasper Jensen

17. Scenario 3: Collapse
klimaatverandering, migratie, politieke spanning, EU valt uiteen

18. De strategische keuzes (van boeren en..):
komt er meer ruimte voor Anders?
18
BETER GROTER
ANDERSELDERS

19. Naar een Gemeenschappelijk Landbouw- en
Voedselbeleid
Krijn J. Poppe
Wageningen Economic Research
Gebaseerd op een paper van
Louise O. Fresco and
Krijn J. Poppe, 2016

21. Transformatie van GLB naar GLVB
Pijler A
INKOMENS
ONDER-
STEUNING
Pijler B
ECO-
SYSTEEM
DIENSTEN
Pijler C
PLATTELANDS
ONTWIKKELING
Pijler D
VOEDSEL
&
GEZOND-
HEID
Pijler E
MONITORING
DIALOOG &
ONDERZOEK

22. krijn.poppe@wur.nl
www.lei.wur.nl
Dank voor uw
aandacht