Presentatie van het advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur over het GLB in relatie tot kringlooplandbouw

1. www.rli.nl

2. Europees landbouwbeleid:
inzetten op kringlooplandbouw
Krijn Poppe, Raadslid en voorzitter raadscommissie van het advies

3. Adviesvraag
Aanleiding adviesvraag:
• De door de Europese Commissie gepresenteerde voorstellen voor
het nieuwe, herziene GLB zijn
• Visie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit: Waardevol en
verbonden.
Hoe kan het herziene Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
bijdragen aan de gewenste transformatie naar kringlooplandbouw?
En wat betekent dit voor de inrichting van het Nationaal
Strategisch Plan?

5. GLB voorstel Europese Commissie
Pijler 1 Pijler 2
Rechtstreekse betalingen per hectare Interventies voor plattelandsontwikkeling
Basisinkomenssteun
voor duurzaamheid
Ecoregelingen voor
klimaat en milieu
Ondersteuning voor:
 Agromilieuklimaat beheersmaatregelen
 Natuurlijke of gebiedsspecifieke beperkingen
 Gebiedsspecifieke beperkingen door
verplichte eisen
 Investeringen
 Kennisuitwisseling en informatie
 Samenwerking
 Jonge boeren
 Risicobeheersinstrumenten
Verplicht.
De rechtstreekse beta-
lingen zijn afhankelijk van
bestaande wet- en
regelgeving en extra
milieu- en klimaat-
vereisten: conditionaliteit.
Vrijwillige deelname.
Door lidstaten te ontwik-
kelen om boeren te sti-
muleren verder te gaan
dan de basisvereisten.
Aanvullende herverdeling van inkomenssteun (steun
wordt afgeroomd bij overschrijding van maximum per
bedrijf)
Aanvullende inkomenssteun jonge boeren
(2% van pijler 1)
Horizontale doelstelling
Moderniseren door kennisstimulering en -deling, innovatie en digitalisering in de landbouw en plattelands-
gebieden en door bevorderen van de benutting daarvan
Mogelijkheden tot overheveling tussen Pijler 1 en 2 en vv.
Keuzes in Nationaal Strategisch Plan obv SWOT

6. Kringlooplandbouw
• Proces, weg er naar toe
• Is meer dan voer-vee-mest kringloop, zie de 9 criteria in de
kabinetsvisie en de toelichtende brief aan de Tweede Kamer
• Leidt tot zekere extensivering, dus minder volume
• Belangrijk dat de keten daarin mee gaat.
• Oftewel: het gaat om het voedselsysteem
• Een voedselsysteem dat de doelen van het GLB incorporeert, dat
voldoet aan de eisen op het gebied van klimaat, biodiversiteit,
waterkwaliteit, bodemkwaliteit, dierenwelzijn, volksgezondheid
en diergezondheid, plantgezondheid, etcetera

7. Kringlooplandbouw en GLB: de doelen vergeleken

8. Hoofdlijn advies
1. Besteed een groeiend deel van het budget onder de eerste
pijler aan ecoregelingen. Pas de eisen aan de ecoregelingen
periodiek aan, gebruikmakend van praktijkervaring en
voortschrijdend inzicht. Gebruik het GLB-budget in pijler 2
mede voor initiatieven die kunnen dienen als ‘kraamkamer’ voor
ecoregelingen in pijler 1.
2. Sluit de ecoregelingen aan op private duurzaamheidschema’s.
Leg de toetsing hiervan bij een onafhankelijke instelling.
3. Maak bij de uitvoering van de ecoregelingen gebruik van een
integraal puntensysteem, dat aan de hand van overzichtelijke
prestatie-indicatoren aangeeft hoe ver een bedrijf gevorderd is
in de omschakeling naar kringlooplandbouw.

9. Hoofdlijn advies
4. Zorg voor de beschikbaarheid van landbouwkennis die de
beweging naar kringlooplandbouw op alle vlakken ondersteunt:
het uitvoeren van experimenten, het uitwisselen van daaruit
geleerde lessen, het ontwikkelen van kennis over
landbouwpraktijken en het vertalen van deze kennis in
onafhankelijke adviezen aan boeren.
5. Hevel een substantieel bedrag uit pijler 1 over naar pijler 2.
Zorg dat dit bedrag tenminste de omvang heeft van de korting
op het budget van pijler 2 die door de Europese Commissie is
voorgesteld en bovendien voldoende is om de benodigde
innovaties op het gebied van klimaat en het sluiten van
kringlopen in de landbouw te ondersteunen.

10. Ecoregelingen
• Koppel ze aan duurzaamheidsschema’s in de markt via het
equivalentieprincipe zoals nu al gebruikt bij vergroening
• Werk met een puntensysteem dat zowel gebruikt wordt voor de
ecoregelingen als de duurzaamheidsschema’s
• Werk met de markt mee en niet er tegen in, agribusiness
meenemen in verandering: concurrentie ontwikkelen op
duurzaamheid, niet op kostprijs
• Start met 30% budget pijler 1 voor ecoregelingen
• Innovatie en experimenten in pijler 2 kraamkamer voor
vernieuwingen -> doorstroom naar ecoregelingen

11. Puntensysteem
• Ontwikkelen met partijen uit de praktijk, overheid stelt vast
• Bestaat uit kritische prestatie-indicatoren
• Regelmatig getoetst en gekalibreerd m.b.v. bestaande
meetsystemen, en ondersteund door onderzoek.
• Zorgt voor beweging de goede kant op, geen afwentelling door
samenhang van KPI’s en minimumvereisten.
• Stuurt zowel naar marktinitiatieven (duurzaamheidsschema’s) als
naar ecoregelingen GLB
• Hulp in ontwikkeling naar kringlooplandbouw: welke stappen
kunnen nog gezet worden (in bedrijfsmanagementsysteem)
• Maatregelen van boeren scoren punten op de prestatie-indicatoren
• Overheid stelt ecoregelingen vast op basis van puntensysteem,
meer punten, zwaardere regeling. Duurzaamheidsschema’s
garanderen dat aantal punten.

13. Werking puntensysteem voor equivalentie
Ministerie van LNV Commissie Toetsing Bedrijven, collectieven, Boer
Ecquivalentie NGO's met keurmerken,
Duurzaamheidsschema's certificaten en/of
en Eco-Regelingen [ER] Duurzaamheidsschema's
Ontwerpt Kringloop- Ontwerpen Kringloop-
punten systeem puntensysteem
samen met stakeholders samen met overheid
Minister stelt Kringloop- Stemmen duurzaamheids-
puntensysteem vast schema's af op kringloop-
Commissie van start punten in KPI
Stelt procedure op besluit mee te doen
Stelt Eco-regeling vast voor aan duurzaamheidschema
jaar X met benodigd aantal Dienen aanvraag in voor
punten per ER (en relevante equivalentie
indicaotoren)
Beoordeelt aanvraag: inhoud,
controleerbaarheid, ambitie,
Bepaalt equivalentie met
ER (licht of zwaar) voor jr X
Bij overtekening voor jaar X Vraagt ER aan met beroep
meer budget vrijgemaakt op equivalentieprinicipe
uit basisinkomenstoeslag of
worden lichte ER gekort
RVO kent ER toe en betaalt uit Controleert of boeren
voldoen aan
aan duurzaamheidsschema
Controleert Bij non-compliance wordt
Duurzaamheidsschema boer gedecertificeerd

14. Pijler 2 minimaal op huidig niveau houden
• Leveren publieke diensten op gebied van water en natuur blijft
belangrijk
• Innovaties, experimenten en investeringen gewenst in sluiten
kringlopen landbouw en klimaatvraagstuk; ook via kennis en
advies
• Ruimte behouden voor andere elementen pijler 2 (jonge boeren,
leader, risicoverzekeringen)

15. Afsluiter
• Goede afstemming met Brussel waarbij GLB-doelstellingen
centraal staan
• Toekomst gericht: nu een nieuw GLB maar onderhandelingen
lopen nog.
• Volgend GLB, na 2027 wellicht heel anders. Hoe ons voor te
bereiden op die verandering (vermindering)?
• Werken aan landbouwsysteem dat van zichzelf veerkrachtig en
robuust is

16. Bezuidenhoutseweg 30
Postbus 20906
2500 EX Den Haag
06 2180 0302
info@rli.nl
www.rli.nl
Volg ons op: